Ντοκιμαντέρ σε έρευνα και σκηνοθεσία του Βασίλη Χαραλαμπίδη, με κινηματογραφικό υλικό από διάφορες πηγές που παρουσιάζει την αντίσταση των αφανών Ελλήνων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, από την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου το 1968 έως τη δραματική εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο (17 Νοέμβρη 1973). Αφηγείται ο Δημήτρης Παπαχρήστος, ένας από τους τρεις εκφωνητές του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου. Το υλικό μαζεύτηκε στα δύσκολα χρόνια της δικτατορίας και παίχτηκε σε διάφορες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, ΗΠΑ και Καναδά. Η επεξεργασία του ολοκληρώθηκε με μοντάζ του Βασίλη Κεσίσογλου.
«Το παράγωγο της τρομοκρατίας, το προϊόν της επιβολής του κράτους του τρόμου, είναι ο πανικός. Η αποτελεσματικότατα της τρομοκρατίας μετριέται από την ένταση του πανικού που παράγει. Και η τρομοκρατία στην ΕΣΑ, κεκλεισμένων των θυρών, ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Είχε πετύχει το καθεστώς να κατασκευάσει ένα γκέτο, έναν χώρο στεγανό, όπου βασίλευε η αίσθηση του πανικού. Ο πανικός του κυνηγημένου ζώου, που ψάχνει μάταια κάτω από διαρκή καταδίωξη μια γωνιά να κρυφτεί, να αισθανθεί λίγη ασφάλεια. Έναν χώρο όπου δεν αναγνωριζόταν η ανθρώπινή σου υπόσταση, δεν ακουγόταν η φωνή σου. Ξεχνούσες αξίες, απόψεις, συναισθήματα, όλα εκείνα τα πράγματα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να συνεννοούνται και να συνδέονται μεταξύ τους.
Ζούσες μέσα σε μια αγριότητα ασταμάτητη, που διαπερνούσε ατόφια ακόμη κι εκείνους από τους συγκροτούμενους, που για κάποιους λόγους είχαν εξαιρεθεί από τη σωματική βία με τη στενή έννοια. Ο πανικός ήταν το αίσθημα με το οποίο έπρεπε να ζεις όλο το εικοσιτετράωρο. Να κοιμάσαι και να ξυπνάς μαζί του. Και σχεδόν πάντα να ξυπνάει αυτός πριν από σένα και να σε περιμένει.
Ο διαρκής πανικός σε παραμόρφωνε, σου διέλυε την προσωπικότητα, σε γερνούσε, σου αλλοίωνε τα χαρακτηριστικά. Την έκφραση του προσώπου σου έπαυες να την ορίζεις. Δεν υπήρχε μια στιγμή ιδιωτική, να βρεθείς λίγο μόνος με τον εαυτό σου, να πάρεις μιαν ανάσα. Δεν είχες κάπου ν’ ακουμπήσεις, να βρεις κουράγιο για να συνεχίσεις. Ήσουν αποκομμένος από κάθε τι το αληθινό ή το ανθρώπινο. Κι επιπλέον δεν είχες καμία πληροφορία. Δεν ήξερες τι συμβαίνει έξω ή δίπλα σου· τι γίνεται στην Αθήνα ή στο διπλανό κελί. Δεν είχες ποτέ καμία επαφή μ’ έναν κοινό, μ’ έναν κανονικό άνθρωπο.
Το βίωμα του πανικού δεν είναι απλά μια κατάσταση του ανθρώπινου ψυχισμού. Κυρίως είναι μια υπόθεση εσωτερικών εκκρίσεων. Μια υπόθεση ξεχωριστής λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι αποτυπώθηκε στη δική μου συνείδηση. Ως μία ειδική μορφή “ζην”, που δεν αφορά μόνο το μυαλό ή το σώμα αλλά την ύπαρξη, την υπόσταση του ανθρώπου συνολικά.
Σήμερα, όλα αυτά αποτελούν μνήμες από μια ζωή μακρινή, μια ζωή ξένη αλλά ταυτόχρονα τόσο ζωντανή και οικεία, που ώρες ώρες, ξεφυλλίζοντας το ημερολόγιο, αναρωτιέμαι πώς ήταν εκείνος που τα ‘ζησε αυτά. Τι κοινό μπορεί να έχει με μένα σήμερα. Πόσο έχω αποξενωθεί από τη συνείδηση κι απ’ το πετσί εκείνου.
Η αναζήτηση απαντήσεων σε τέτοια ερωτήματα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όμως υπάρχει το όνειρο. Αυτή η ελευθεριότητα του νου, που όχι σπάνια έρχεται τη νύχτα σαν καταλύτης να επιβεβαιώσει την υπαρξιακή συνέχεια. Εκεί στον ύπνο, κάπου παραμονεύει η συνείδηση ή το υποσυνείδητο του δεσμώτη. Παραμονεύουν εκείνο το κελί, εκείνες οι φάτσες, εκείνες οι φωνές. Καιροφυλακτεί η γνώριμη αυτή γεύση της παραλυσίας. Του φόβου πως τα βήματα που ακούγονται απ’ έξω, στην πόρτα του ονείρου, οδηγούν στο κελί μου, σε μένα. “Έρχονται για μένα πάλι”». (…)
Παναγιώτης Κανελλάκης (1942 – 2009)
Κορυφαία μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα, συνήγορος υπεράσπισης των διωκομένων συναγωνιστών του, ιδρυτής της Ευρωπαϊκής Κίνησης Νέων (ΕΚΙΝ) που κατάφερε να συσπειρώσει μερικά από τα πιο ελεύθερα και δημοκρατικά πνεύματα στην Αθήνα της δικτατορίας, ιθύνων νους των φοιτητικών εξεγέρσεων, συγγραφέας της «Μαρτυρίας» του ημερολογίου – ντοκουμέντου του από την πολύμηνη κράτησή του στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, δικηγόρος σε πολιτικές δίκες διεθνούς εμβέλειας στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, πρώτος πρόεδρος του ελληνικού γραφείου της Greenpeace και του ΟΚΑΝΑ, νομικός, συγγραφέας, ταξιδευτής, αλλά και δεινός ξυλουργός και λάτρης της ταχύτητας, ο Παναγιώτης Κανελλάκης εξακολουθεί να μας εμπνέει με τη ζωή, το πολιτικό του ήθος, τη σκέψη και το έργο του…
Ανάμεσα στις πολύτιμες παρακαταθήκες που μας άφησε ξεχωριστή θέση κατέχει η «Μαρτυρία» του, το ματωμένο του Ημερολόγιο που κατάφερε να τηρεί τις ημέρες της κράτησής του στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας ήδη από τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης αποτελώντας έκτοτε ένα μοναδικό και αδιάσειστο ντοκουμέντο για τα βασανιστήρια της Χούντας, αλλά και ένα συγκλονιστικό ψυχογράφημα για τον πόνο, τον φόβο, τον πανικό, την απόγνωση και τις κάθε είδους προσβολές που βίωσαν όσοι κρατήθηκαν και βασανίστηκαν κατά την επτάχρονη δικτατορία.
Η «Μαρτυρία» αναφέρεται σε όσα υπέστη ο Κανελλάκης μετά τη δεύτερη σύλληψή του, τον Μάρτη του 1973, μέχρι που αφέθηκε ελεύθερος μετά από 147 ημέρες βασανιστηρίων.
Μερικά χρόνια αργότερα θα δηλώσει θεμελιώνοντας τη δημιουργία των πρώτων περιβαλλοντικών κινημάτων στη χώρα μας και νοηματοδοτώντας τη δράση τους:
«Το περιβάλλον είναι ένας τομέας όπου μπορούμε να κάνουμε πολλά. Εκείνη την εποχή ένιωθες χρήσιμος πολεμώντας τη χούντα. Σήμερα μπορείς να νιώσεις χρήσιμος προωθώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνδέονται με την ποιότητα ζωής. Αυτό είναι το Περιβάλλον».
Πού πάνε όλα αυτά τα παιδιά, που ανάμεσά τους κανένα δεν γελά; Αυτές οι γλυκές, σκεφτικές υπάρξεις που ο πυρετός αδυνατίζει; Αυτά τα κορίτσια των οχτώ χρόνων που περπατούν μόνα τους; Δουλεύουν δεκαπέντε ώρες κάτω από τις μυλόπετρες κάνοντας από την αυγή ως το βράδυ αδιάκοπα την ίδια κίνηση. Στην ίδια φυλακή, την ίδια κίνηση. Σκυμμένα πάνω από μια σκοτεινή μηχανή, το αποτρόπαιο τέρας, που καταβροχθίζει τα πάντα μέσα στο σκοτάδι. Αθώοι σε κάτεργο, άγγελοι στην κόλαση.
Αφιέρωμα στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8 Μαρτίου)
Δεν είναι η γιορτή της γυναίκας ημέρα για λουδουδάκια, σοκολατάκια και συνάξεις γυναικοπαρεών για καλοπέραση. Είναι μια εργατική πρωτομαγιά που προηγήθηκε της γνωστής, διότι αν και οι γυναίκες ανήκαν στο ανθρώπινο είδος, επί αιώνες εργαζόταν πολλές φορές διπλάσια από ό,τι το «ισχυρό φύλο». Τα δικαιώματά τους ως ανθρώπινο είδος τα κατέκτησαν μετά από πολλά εργατικά «ατυχήματα», πολύ ξύλο και απίστευτη διαπόμπευση τόσο από την κοινωνία των ανδρών όσο και από το οικείο τους περιβάλλον. Ενώ τα πρώτα συνδικάτα στο Σικάγο εξεγέρθηκαν υπέρ των εργατικών δικαιωμάτων τους τον Μάιο 1886, η πρώτη διαμαρτυρία εργατριών για τις άθλιες συνθήκες εργασίας τους στα κλωστοϋφαντουργεία της Αμερικής έγινε 10 χρόνια νωρίτερα, τον Μάρτιο του 1857.
Πριν λοιπόν, αρχίσουν τα «χρόνια πολλά» και οι ηλεκτρονικές καρδούλες να στέλνονται σε γυναίκες που ούτε καν γνωρίζουν τι αντιπροσωπεύει η 8η Μαρτίου, καλό θα είναι να διαβάσουν σελίδες ιστορίας του γυναικείου κινήματος. Μία από αυτές είναι η ακόλουθη που δεν είναι ροζ αλλά κατακόκκινη όπως και το αίμα που έχυσαν για ένα κομμάτι ψωμί οι προγιαγιάδες όλων των γυναικών του κόσμου για να μην διανοηθεί κανείς ότι τις εγγόνες τους θα τις μεταχειρίζονται μόνο ως άξιες για ένα μπουκέτο λουλούδια σαν να είναι πραγματικά οι ασθενείς του ανθρώπινου είδους.
Μόνο όταν το ανθρώπινο μάτι βλέπει τη φρίκη, τότε αρχίζει η συνείδηση να αναζητά το δίκαιο. Η φρίκη που αντίκρισαν οι Νεοϋορκέζοι ήταν η αιτία να αλλάξουν ριζικά στην Αμερική οι συνθήκες εργασίας, αλλά και να κατοχυρωθούν τα δικαιώματα όλων των εργαζομένων.
Η πυρκαγιά στο εργοστάσιο γυναικείων πουκαμίσων της «Triangle Shirtwaist» είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν την ζωή τους 131 εργάτριες και 17 εργάτες με τραγικό τρόπο. Οι ιδιοκτήτες του εργοστασίου, Max Blanck και Isaak Harris, είχαν στήσει στο πολυόροφο κτήριο του Asch Building ένα σύγχρονο χώρο εκμετάλλευσης δούλων, οι οποίοι ήταν όλοι τους μετανάστες στη χώρα της «επαγγελίας». Στο εργοστάσιο δούλευαν 500 εργάτες ανάμεσα στους οποίους παιδιά που για ένα πενιχρό μεροκάματο έμπαιναν από την πόρτα το ξημέρωμα και έβγαιναν το βράδυ. Οι εργοστασιάρχες για να μην έχουν την έννοια ότι μπορεί κάποιος από τους εργάτες να κλέψει εμπόρευμα, αμπάρωναν τις πόρτες των ορόφων, όταν οι μηχανές δούλευαν.
Το χρονικό
Το απόγευμα του Σαββάτου της 25ης Μαρτίου του 1911 ξεσπάει φωτιά στον όγδοο όροφο του εργοστασίου και εργάτες αρχίζουν να φωνάζουν στους συναδέλφους τους να εγκαταλείψουν το κτήριο. Όσοι βρίσκονταν όμως στον ένατο και δέκατο όροφο ήταν κλειδωμένοι και ο επιστάτης που είχε τα κλειδιά είχε ήδη εγκαταλείψει το κτήριο. Κάποιες από τις εργάτριες κατάφεραν να προλάβουν να φύγουν από τους φλεγόμενους ορόφους από το ασανσέρ που μετέφερε μόνο εμπορεύματα και κάποιες από τη σκάλα που οδηγούσε στην ταράτσα του κτηρίου, αλλά η φωτιά πήρε τέτοιες διαστάσεις που και κι αυτές οι έξοδοι διαφυγής έκλεισαν για όσους απέμειναν πίσω.
Οι εργοστασιάρχες που εκείνη την μέρα ήταν με τα παιδιά τους στο εργοστάσιο ήταν οι πρώτοι που έφυγαν και στέκονταν έξω από το κτήριο παρακολουθώντας τη φρίκη που οι ίδιοι προκάλεσαν. Μέσα σε λίγα λεπτά οι Νεοϋορκέζοι μαζεύτηκαν για να δουν το πανδαιμόνιο που επικρατούσε, αλλά και να αλλάξει η ήσυχη ζωή τους για πάντα. Στα παράθυρα των τελευταίων ορόφων οι εργάτριες στέκονταν όρθιες και κρατώντας η μία το χέρι της άλλης βουτούσαν στο κενό για να μην καούν ζωντανές.
Οι πρώτοι που έπεσαν στο κενό ήταν ένας νεαρός άνδρας και ένα κορίτσι που αφού φιλήθηκαν έκαναν μαζί το τελευταίο μοιραίο βήμα. Η λεωφόρος των καφέ, των καταστημάτων και των εστιατορίων μέσα σε λίγα λεπτά έγινε μία αρένα νεκρών και η φρίκη δεν σταματούσε εκεί. Κάποιες από τις εργάτριες παρά τη μοιραία πτώση κείτονταν ζωντανές, ακόμα και επί 2 ώρες, αφήνοντας τα ουρλιαχτά τους να σημαδέψουν για πάντα τη μέχρι τότε ήσυχη ζωή των πολιτών της Νέας Υόρκης.
Η δικαιοσύνη δεν ήρθε ποτέ
Οι μετανάστριες εργάτριες και εργάτες δεν ήταν πια κάτι, αλλά ήταν άνθρωποι που πέθαιναν μπροστά τους για ένα μεροκάματο επιβίωσης. Από τους 148 μετανάστες εργάτες της πυρκαγιάς του «Triangle Shirtwaist Factory», οι έξι αναγνωρίστηκαν τον Φεβρουάριο του 2011. Για εκατό χρόνια ήταν θαμμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο χωρίς ταυτότητα και χωρίς δικαίωμα θρήνου συγγενών. Μόνο ένα θύμα ήταν 48 χρόνων, τα υπόλοιπα ήταν από 14 μέχρι 25 χρόνων.
Η δίκη των ιδιοκτητών ξεκίνησε 9 μήνες αργότερα και με δικηγόρο τον Max Steuer, εύπορο γιο μεταναστών από την Αυστρία, κατάφεραν να αθωωθούν υποστηρίζοντας ότι δεν γνώριζαν για το κλείδωμα των εξόδων φυγής, ενώ πήραν από την ασφαλιστική εταιρεία 60,000 δολάρια για ζημίες. Το 1913 ο Max Blanck, ο ένας εκ των συνεταίρων δολοφόνων, που συνέχιζε να είναι εργοστασιάρχης συνελήφθη για κλείδωμα πάλι των εργατών του νέου εργοστασίου του και το πρόστιμο που κλήθηκε να πληρώσει ήταν 20 δολάρια.
Μπορεί η δικαιοσύνη να πούλησε και μεταθανάτια τα θύματα αυτού του μεγάλου εργατικού δυστυχήματος, αλλά ο λαός έκανε λάβαρο τον θάνατό τους και μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν στη Νέα Υόρκη. Τον Οκτώβριο του 1911 ιδρύθηκε και η Αμερικανική Ένωση Ασφάλειας Μηχανικών, η οποία είχε ως μέλημα την επιθεώρηση στους χώρους εργασίας της ασφάλειας του ανθρώπινου δυναμικού.
Ανάμεσα στους μάρτυρες θεατές εκείνου του ματωμένου Σαββάτου ήταν και ένα πρόσωπο το οποίο στιγματίστηκε τόσο από την εικόνα απόγνωσης του θανάτου των εργατών που άλλαξε, όταν ήρθε η ώρα, όλη την εργατική νομοθεσία της Αμερικής. Η Φράνσις Πέρκινς, η πρώτη γυναίκα Γραμματέας Εργασίας των ΗΠΑ. Μία γυναίκα που δεν ξέχασε τις γυναίκες που η ανάγκη της εργασίας τις έκανε μάρτυρες δουλείας εις το όνομα του κέρδους.
Όταν μένουμε ολοένα και πιο μόνοι στον αγώνα για όσα αγαπάμε και πιστεύουμε, ενώ εκείνοι που θεωρούσαμε «φίλους» προσκυνούν το σύστημα και μισεύουν πατώντας τους όρκους που άλλοτε δίναμε μαζί……
Με τόνους νερό και τις μάνικες να δουλεύουν στο φουλ, τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Νοέμβρη 1973 η Χούντα των συνταγματαρχών επιχειρούσε άρον-άρον να σβήσει τα ίχνη της εισβολής του τανκ στον χώρο του Πολυτεχνείου και να διαγράψει τα εγκλήματά της από τη συλλογική μνήμη ενός ολόκληρου λαού. 51 χρόνια μετά, σε καιρό «κατ’ επίφασιν δημοκρατίας» μέσα από μίαν άνευ προηγουμένου μεθοδική επιχείρηση συγκάλυψης της κυβερνητικής ευθύνης και αντίστοιχης αποσιώπησης και διαστρέβλωσης της αλήθειας, σβήνονται τα ίχνη της τραγωδίας των Τεμπών που συγκλονίζει ολόκληρη τη χώρα με 57 αθώα, κυρίως νεαρά θύματα, που χάθηκαν υπό φρικτές συνθήκες τις οποίες μια ολόκληρη κοινωνία ακόμα αναζητά. Το δυστύχημα στα Τέμπη είναι μια απτή όσο και τραγική απόδειξη ότι όλα τα κυρίαρχα συνθήματα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου για δημοκρατία, ελευθερία, δικαιοσύνη, ανεξαρτησία, ενότητα, λαϊκή κυριαρχία, στήριξη της παιδείας και των ιδεωδών του λαού μας, παραμένουν προδομένα όσο ποτέ.
Χιλιάδες πολίτες ακύρωσαν τα σχέδια του Κωνστ. Καραμανλή
Είναι πιθανώς από τις μεγαλύτερες κινητοποιήσεις που έκανε ποτέ ο λαός του Ηρακλείου στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Επί σχεδόν μία εβδομάδα, τις τελευταίες ημέρες του Φλεβάρη του 1979, χιλιάδες Ηρακλειώτες είχαν ζώσει το Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης τους, περιφρουρώντας με τον τρόπο αυτό τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, ώστε να μην μεταφερθούν στην Αμερική, όπως είχε αποφασίσει η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Ο φόβος ήταν μήπως τα αρχαία δεν επιστρέψουν ποτέ στην Κρήτη.
9η ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΑΥΤΟΧΘΟΝΩΝ ΛΑΩΝ ΤΗΣ ΓΗΣ
Η ιστορία του Τζερόνιμο, του σοφού αρχηγού των Απάτσι που έχασε τα πάντα, του αδάμαστου πολεμιστή που προτίμησε να ταπεινωθεί ο ίδιος για να σώσει τη φυλή του
Είναι η μέρα, είναι οι απώλειες, είναι η περιρρέουσα οξύμωρη φτώχεια μέσα στην τόση ευμάρεια και τον «πολιτισμό», είναι κι αυτή η αγιάτρευτη, επίμονη εθνική μας μοναξιά …που φέρνουν και πάλι σήμερα στον νου τούτο το παλιό, χιλιοειπωμένο τραγούδι με την αγαπημένη, μοναδική φωνή του Γιώργου Νταλάρα. Σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς που ό,τι κατακτούσε ήταν καρπός συλλογικότητας, ξεσηκωμού και μαζικών κινητοποιήσεων, αλλά και γεμάτο παράπονο για όλα εκείνα που μας λείπουν και που πάντα είναι τόσο κοντά μας αλλά και τόσο ξένα από μας. Μπλέκεται με την αξέχαστη μελωδία και τους στίχους του Κουγιουμτζή ξανά στα χείλη και στην καρδιά μας μαζί με την ανάμνηση κείνης της μαγικής εποχής της μεταπολίτευσης που το γέννησε, της τόσα πολλά υποσχόμενης και τόσο προδομένης…
Σαν σήμερα, στις 6 Μαρτίου 1910, οι αγρότες ξεσηκώνονται και αλλάζουν τη μοίρα τους
Το μνημείο της εξέγερσης του Κιλελέρ
Το όνομά του σημαίνει «βαλτότοπος»… Τα αιματηρά επεισόδια, που ξέσπασαν στο χωριό Κιλελέρ στις 6 Μαρτίου του 1910 και εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις της Θεσσαλίας, αποτέλεσαν την κορυφαία εξέγερση της ελληνικής αγροτιάς ενάντια στην εκμετάλλευση των τσιφλικάδων και εντάσσονται στη μακρά ιστορία του αγροτικού ζητήματος. Παρ’ ότι έλαβαν χώρα κατά κύριο λόγο στη Λάρισα, πήραν το όνομά τους από το χωριό Κιλελέρ (σήμερα Κυψέλη), από το οποίο δόθηκε το έναυσμα. Η επέτειος αυτή τιμάται κάθε χρόνο και αποτελεί τη σημαντικότερη εκδήλωση της ελληνικής αγροτιάς, που έχει την ευκαιρία να προβάλει τα αιτήματά της.
Ο συγγραφέας που μετρούσε τα άστρα από την εξορία. Ο συγγραφέας που έκλεισε στο έργο του τη δίψα και τους αγώνες του λαού μας για Ελευθερία. Ο συγγραφέας που με τα γραφόμενα και τις πράξεις του άγγιξε και αγγίζει ολόκληρες γενιές ανθρώπων. «Η αγάπη είναι σαν το νερό που τρέχει…», έγραφε.. Και τέτοια υπήρξε και η δική του αγάπη για τη ζωή, τον άνθρωπο και τον κόσμο όπως αποτυπώθηκε στο έργο του
«Υπερασπίσου το παιδί, γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα…». Το τραγούδι αυτό (σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, μουσική Μίκη Θεοδωράκη και με ερμηνευτή τον Παύλο Σιδηρόπουλο), έρχεται στο νου, όταν αναφερόμαστε στον Νίκο Τεμπονέρα. Τον Δάσκαλο, που στάθηκε δίπλα στους μαθητές του. Ο Νίκος Τεμπονέρας (γεν. 1954) έπεσε νεκρός στις 8 Ιανουαρίου 1991, στο σχολικό συγκρότημα του 3ου και 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας, μετά από επίθεση τραμπούκων της ΟΝΝΕΔ με επικεφαλής το στέλεχός της Γ. Καλαμπόκα, και ενώ είχαν φουντώσει οι μαθητικές κινητοποιήσεις και καταλήψεις. Ο Τεμπονέρας πίστευε σε ένα δημοκρατικό σχολείο. Στήριζε με όλο του το είναι τον μαθητικό αγώνα, γιατί τον θεωρούσε δίκαιο. Είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου έφερνε το ελληνικό σχολείο πίσω στη δεκαετία του ‘50. Και αυτή του τη στάση την πλήρωσε με τη ζωή του μόλις στα 37 του χρόνια…
Victor Jara (28 Σεπτεμβρίου 1932 – 16 Σεπτεμβρίου 1973)
Ο Βίκτορ Χάρα υπήρξε Χιλιανός ποιητής, τραγουδιστής, συνθέτης, θεατρικός σκηνοθέτης και συγγραφέας, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μουσικού – πολιτικού κινήματος «Nueva Canción Chilena», που αποτέλεσε τη φωνή των φτωχών και των δημοκρατών στη Χιλή της δεκαετίας του 1960 και των αρχών του ’70. Με την επικράτηση του πραξικοπήματος του στρατηγού Πινοσέτ, στις 11 Σεπτέμβρη 1973, ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, Σαλβαδόρ Αλιέντε ανετράπη, ενώ ο Χάρα συνελήφθη την επομένη του πραξικοπήματος, μεταφέρθηκε στο Στάδιο της Χιλής, μαζί με πολλούς ακόμα πολιτικούς κρατουμένους, και αφού υπέστη βασανιστήρια, δολοφονήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1973.
Πίστη (fides) – Ελπίδα (spes) – Αγάπη (caritas). Οι τρεις μεγάλες αξίες του Χριστιανισμού σε ένα θαυμάσιο βιτρό του Edwards Burne Jones στον Καθεδρικό ναό Σωτήρος Χριστού της Οξφόρδης
Ο φωτογράφος Γιόζεφ Κουντέλκα και ο φοιτητής Γιαν Πάλατς σφράγισαν με τις μορφές τους την Άνοιξη της Πράγας, ο πρώτος αποτυπώνοντας μοναδικά με τον φακό του τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν για την ένοπλη καταστολή της από τα στρατεύματα του Συμφώνου της Βαρσοβίας στις 20 Αυγούστου 1968 και ο δεύτερος αυτοπυρπολούμενος, με τη θυσία του να γίνεται μια εμφαντική πράξη αντίστασης και διαμαρτυρίας για τη σοβιετική εισβολή και την ανελευθερία στην πατρίδα του
Ο Μάιος συνδέθηκε με τους αγώνες των λαών και η εργατική Πρωτομαγιά γιορτάζεται σε ολόκληρο τον κόσμο με κοινό αίτημα την προάσπιση των δικαιωμάτων των ανθρώπων της εργασίας και του μόχθου
Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια... [Νίκος Χουλιαράς]
kimintenia 