Της Βασιλικής Ξύδα – Ράλλη
Ο Σύλλογος Πριγκηπιανών «Άγιος Γεώργιος ο Κουδουνάς» είναι ένας πυρήνας πολιτιστικός που κρατάει άσβεστη τη μνήμη της αλησμόνητης πατρίδας μας και σκοπός του είναι να μεταλαμπαδεύσει στις επόμενες γενιές τα ήθη και τα έθιμα του τόπου καταγωγής τους.
Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Κουδουνά, στην Πρίγκηπο, που αποτελεί το έμβλημά μας, προβάλλει στην κορυφή του νησιού, ανάμεσα σε αγριελιές και κουμαριές, ατενίζει την Ανατολή και η ιστορία του είναι καταγεγραμμένη άριστα από τον ιατρό – ερευνητή και συγγραφέα και συμπατριώτη μας Ακύλα Μήλλα.
Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά
Η παράδοση θέλει τον Κουδουνά να είναι μία από τις αρχαιότερες μονές, κτισμένη επί αυτοκρατορίας του Νικηφόρου Φωκά, το 963 μ.Χ. και σε εποχές που γέννησαν ευσεβείς μοναχούς, αλαζόνες βυζαντινούς πρίγκιπες, πολυμήχανες πορφυρογέννητες δέσποινες, Πατριάρχες, εν μέσω πειρατικών επιδρομών, λεηλασιών, ερημώσεων.
Ωστόσο, ο μεγαλόχαρος, ζωσμένος τον πανάρχαιο μύθο του, ξεπροβάλλει μες από τη γη με το εικόνισμά του στα χέρια του βοσκού, οδηγημένου εκεί από απόκοσμα κουδουνίσματα, διεκδικώντας τα πρωτεία!
Πάνδημη πανήγυρις του Αη Γιώργη του Κουδουνά στην Πρίγκηπο, 19ος αι.
Καύχημα και καμάρι για τους Ρωμιούς, που πολυπληθέστατοι κάποτε, μετρημένοι αργότερα, ανέβαιναν στη χάρη του, να βρουν τη γιατρειά τους, πότε με το ιερό αγίασμα, πότε με τις κατανυκτικές ολονυχτίες, αγρυπνίες, λιτανείες, παρακλήσεις, κι ακόμα με την επίθεση της ιεράς αλυσίδας με τους κωδωνίσκους που βρέθηκε ανηρτημένη στον τράχηλο του αλόγου και που οι καλόγεροι φύλαγαν ευλαβικά δίπλα στην εικόνα.
Όταν ο βαριά άρρωστος ήταν αδύνατο να ανέβει στη μονή, έστελνε ο ηγούμενος ένα κουδουνάκι, να του το φορέσουν στο λαιμό και να το επιστρέψει μετά ο ίδιος φέρνοντας τάματα και δώρα στον Άγιο που τον θεράπευσε! Αξιοσημείωτο γεγονός, μοναδικό, ήταν ακόμα οι «πουλημένοι» ή «αγοραστοί» και, συνηθέστερα, τα «σκλαβάκια» του Αγίου, μία μορφή καθοσίωσης με την οποία οι μανάδες αφιέρωναν τα παιδιά τους στη χάρη του και στην υπηρεσία του, να τα φυλάγει και να τα σώζει από την «κακή την ώρα».
Κουδουνάκια του Αη Γιώργη του Συλλόγου
Πριγκηπιανών «Άγιος Γεώργιος ο Κουδουνάς»
Ο «πουλημένος» κρεμούσε στο λαιμό ή στην ωμοπλάτη ραμμένο πάνω στο ρούχο του, ένα κουδουνάκι ως φυλαχτό και ευλογία. Αυτό κρατούσε ως την ενηλικίωση και, συχνά, ως την παραμονή του γάμου, ακριβώς όταν έπαυε να λέγεται «σκλάβος» και ελευθερωνόταν. Συνοδευόμενος στο μοναστήρι από τη μάνα του, άφηνε ένα ποσό ως «λύτρα» για το «ξεπούλημα» και μια λαμπάδα ίσαμε το μπόι του, ενώ διαβαζόταν η «απολυτήριος ευχή». Ακόμα φυλάσσεται στη μονή το «Κατάστιχον» με τα «σκλαβάκια» του αγίου, τοποθετημένο πίσω από την Αγία Τράπεζα.
Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Κουδουνά
Το κουδουνάκι, το σταυρουδάκι, συντονισμένα στους χτύπους της καρδιάς και σύσσωμο το παιδομάνι, ταγμένο στη χάρη Του. Μέχρι το 1970-1980. Μέχρι την αναχώρηση και των τελευταίων από τους Πριγκηπιανούς που ήρθαν στην Ελλάδα, ένα σημάδι αναφοράς της καταγωγής μας! Παράλληλα, η φήμη του ως θαυματουργού, που λύτρωνε από πάσης φύσεως ψυχική ασθένεια, έφερνε φουρνιές και βαποριές πιστών, που ανέβαιναν με τα πόδια ή με τα αμαξάκια του νησιού από την προκυμαία, τη Σκάλα, μέχρι τη Μονή για να προσκυνήσουν, να λάβουν ή ν’ αφήσουν το κουδουνάκι τους και να κάνουν το τάμα τους ή να «τάξουν» το μικρό παιδί τους.
Αμέτρητες οι μαρτυρίες για θαύματα που επηρέασαν και τον μουσουλμανικό κόσμο, που προστρέχει και σήμερα ακόμα για βοήθεια με τα δικά του τάματα γραμμένα σε χαρτάκια που δένονται με κλωστές ή κορδέλες πάνω στα δέντρα της διαδρομής.
Ο Αη Γιώργης ο Κουδουνάς είναι ακόμα ταυτισμένος με τον ύμνο στη Χαρά τη ζωής! Σχολικές εκδρομές, γαϊδουροκαβαλαρίες, φαγοπότια, πικ-νικ κάτω από τα πεύκα, χοροί, πανηγύρια, ξεφαντώματα! Αμέτρητα και τα στιγμιότυπα του χθες, ενός κόσμου που ακινητεί πάνω στο μαυρόασπρο χαρτί την ώρα που αποτυπώνονται τούτες οι αναμνήσεις… Φευγαλέες ματιές που αγκαλιάζουν το μικρό και το μεγάλο σύμπαν!
Στα χρόνια που ακολούθησαν τον ερχομό των Πριγκηπιανών στην Ελλάδα, κυρίως τη δεκαετία του ’60 -μετά τις απελάσεις και τα Σεπτεμβριανά, το έθιμο του ταξίματος στον Αη Γιώργη συνεχίστηκε με άσβεστη θέρμη να τελείται σε εκκλησιές, ξωκλήσια και μονές του Αη Γιώργη στην Ελλάδα, όπου ο Σύλλογός μας διοργανώνει προσκυνηματικές εκδρομές και μοιράζει, και σήμερα, κουδουνάκια για να μπορούν οι πιστοί και τα μέλη μας να συνεχίζουν την ιερή αυτή παράδοση που έδινε άλλοτε ζωή και νόημα στην αγαπημένη μας πατρίδα την Πρίγκηπο.
Κουδουνάκια του Αη Γιώργη μοιράζονται στα μέλη και τους φίλους του Συλλόγου μας και σε άλλες εκδηλώσεις, ως αναμνηστικό και χαρακτηριστικό του τόπου μας, όπως στην καθιερωμένη εορτή για την κοπή βασιλόπιτας, στο Αγιωργίτικο πανηγύρι που διοργανώνει το χορευτικό μας συγκρότημα, με κάθε ευκαιρία, σε ανάμνηση του πάνδημου εορτασμού του Αγίου Γεωργίου στην Πρίγκηπο, στη γέννηση ή στα βαφτίσια των παιδιών μας που, μεγαλώνοντας, θα αφήσουν κι εκείνα το κουδουνάκι τους στην εικόνα του τροπαιοφόρου Μεγαλομάρτυρα σε κάποιο ναό αφιερωμένο σε εκείνον. Είθε η χάρις του Αγίου μας να προστατεύει και να σκεπάζει παντοτινά όλους!
Όμορφες και αγαπημένες στιγμές από προσκυνηματικές εκδρομές του Συλλόγου μας σε μονές αφιερωμένες στον Άγιο Γεώργιο στην ελληνική ύπαιθρο:
Άγιος Γεώργιος Ζάχολης (ορεινή Κορινθία), Μάιος 2023:
Άγιος Γεώργιος στο Άρμα Ευβοίας, Μάιος 2016:
Άγιος Γεώργιος Λίμνης Δόξας Φενεού (Κορινθία), Ιούνιος 2005:
Πηγές:
– Ακύλας Μήλλας, «Αναδρομή στα Πριγκηπόννησα», εκδ. Μίλητος, ISBN 960-8460-17, σελ. 297, 450 επ.
– Ακύλας Μήλλας, «Η Πρίγκηπος», Εκδόσεις Συλλόγου και Λαογραφικής Έρευνας «Η Μνημοσύνη», 1988, σελ. 449 επ., 541.
– Σύλλογος Πριγκηπιανών «Άγιος Γεώργιος ο Κουδουνάς», «Ανθολόγιο της Ιεράς & Σταυροπηγιακής Μονής Αγίου Γεωργίου Κουδουνά Πριγκήπου», Αθήνα 2008, facebook.com/SyllogosPrigipianon