Η Ελληνίδα Μητέρα (Διονύσιος Σολωμός)

Γιώργος Ιακωβίδης, «Μητρική στοργή», 1889

Διονύσιος Σολωμός

Κρέμεται το σπαθί κοντά στην κούνια σου, καλό μου,
αλλά το χέρι δεν είναι που το ’σφιγγε στη νίκη.
Μακρύς ο λάκκος π’ άνοιξε και κλει το γίγαντά μου.
Κάμπους, βουνά, χωρίς αυτόν μάχης καπνοί σκεπάζουν.

Συνέχεια

Το Ολοκαύτωμα της Νάουσας (22 Απριλίου 1822)

Νάουσα, πόλη ηρωική, κτισμένη σ’ ένα ψηλό αντέρεισμα του Ανατολικού Βερμίου, σχηματισμένο από το άνοιγμα δύο άγριων φαραγγιών που χαμηλώνουν απότομα προς τον κάμπο της Ημαθίας, στα σύνορα Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Στεριώνει τις πλάτες της στο δασωμένο Βέρμιο, ενώ μπροστά της απλώνονται καταπράσινες πλαγιές και κάμπος γεμάτος αμπέλια, ροδακινιές και μηλιές. Δεξιά και αριστερά της πόλης κυλούν με βρόντο σκουρόχρωμα νερά που έχουν τις φλέβες τους στην καρδιά του Βερμίου.

Συνέχεια

Έθιμα του γάμου στα βλαχοχώρια του Βερμίου

Βλάχικος γάμος του Σελιώτη Μητρούλα, αρχές Μεσοπόλεμου
Προξενιό, Αρραβώνες (ισουσίρεα)

Όπως συνέβαινε σε όλους τις πληθυσμιακές ομάδες τον παλιό καιρό, έτσι και στους Βλάχους του Βερμίου ήταν δύσκολη η επαφή ανάμεσα στους νέους γιατί τα ήθη ήταν αυστηρά και οι «έξοδοι» των νέων περιορισμένες. Περιπτώσεις να συναντηθούν οι νέοι, έστω και με φευγαλέες ματιές ήταν κάποια σημαντικά γεγονότα, όπως γιορτές, γάμοι και πανηγύρια. Ακόμα, επειδή εκείνο τον καιρό οι κοινωνικές τάξεις, π.χ. κτηνοτρόφοι – εμποροβιοτέχνες ήταν κλειστές, ήταν πολύ δύσκολο να γίνει αρραβώνας ανάμεσα σε διαφορετικές τέτοιες τάξεις. Ωστόσο, τα κύρια κριτήρια επιλογής ήταν το καλό σόι, η ομορφιά, η τιμιότητα, η εργατικότητα, η νοικοκυροσύνη και γενικά η καλή ηθική και πνευματική κατάσταση των νέων και των οικογενειών τους.

Συνέχεια

Η μορφή της Ελληνίδας γιαγιάς με την πένα του Κωστή Παλαμά

Κωστής Παλαμάς

Πολλοί τις ετραγούδησαν, και τόση χάρη έχουν
οι χειμωνιάτικες νυχτιές που τα παιδάκια τρέχουν
τριγύρω σ’ ασπρομάλισσα και πρόσχαρη γριούλα
για να τ’ ακούσουν με χαρά και πότε με τρεμούλα
τα παραμύθια που θα πει. Έξω χιονιάς, μαυρίλα,
και μέσα λάμπουν στριμωχτά μες στη γωνιά τα ξύλα
και με τις φλόγες τους μαζί προτού να γίνουν θράκια
τριζοβολούνε, λιώνουνε γλυκά με τραγουδάκια.

Συνέχεια

Ιννιά Μπαριώτ’ – Ο χορός κι ο θρύλος της Βασιλικής στο Τρίγωνο του Έβρου

Το «Ιννιά Μπαριώτ’» (εννιά Μπαριώτες) είναι παραδοσιακό τραγούδι και χορός από το χωριό Μπάρα της περιοχής του Τριγώνου στον βόρειο Έβρο. Το χωριό δεν κατοικείται σήμερα. Τα Πετρωτά, όμως, καθώς και κάποια άλλα κοντινά χωριά συνεχίζουν να τραγουδούν το συγκεκριμένο τραγούδι το οποίο λέγεται πως αναφέρεται σε ένα αληθινό γεγονός που συνέβη στο χωριό Μπάρα. Αφορά την ιστορία μιας κοπέλας, της Βασιλικούδας, την οποία αρραβώνιασαν οι γονείς της με κάποιον που δεν ήθελε και έτσι οδηγήθηκε στην απόφαση να παντρευτεί άλλον, από διπλανό χωριό, όπου και διέφυγε κρυφά από τους δικούς της. Αυτή η κίνησή της εξόργισε όμως τους συγγενείς της, με αποτέλεσμα εννιά από αυτούς, μαζί με την επίδοξη κουνιάδα της (ξούλα), να κινήσουν για να την φέρουν πίσω.

Συνέχεια

Αναβίωσε το έθιμο της Αρρωστούδας στη Γρατινή

Η Γρατινή

Η «Αρρωστούδα» ή αλλιώς «Κουρμπανούδι» είναι έθιμο της Γρατινής Νομού Ροδόπης που συντελείται παραδοσιακά, το τελευταίο Σάββατο πριν τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου, στην τοποθεσία «πιαδούδι» του χωριού. Ορισμένα από τα μέλη του Συλλόγου γυναικών αναλαμβάνουν να διεκπεραιώσουν κάθε χρόνο το έθιμο. Οι νοικοκυρές προσφέρουν ζωντανά κοτόπουλα, ρύζι και ζάχαρη.

Συνέχεια

8 σπιτικές, φυσικές συνταγές για ενυδατικές κρέμες

Οι γυναίκες θέλουμε να είμαστε όμορφες και για να το κατορθώσουμε μπορούμε να φτιάξουμε σπιτικές φυσικές συνταγές για ενυδατικές κρέμες, λοσιόν και λάδια, σύμφωνα με τα δικά μας δεδομένα. Ως τώρα χρησιμοποιούσαμε αρκετά προϊόντα του εμπορίου όμως, πλέον, μπορούμε να το κάνουμε μόνες μας. Κανείς δεν ξέρει τι χρειαζόμαστε περισσότερο από εμάς. Πάμε λοιπόν να δούμε τις 8 σπιτικές φυσικές συνταγές για να φτιάξουμε τις δικές μας ενυδατικές κρέμες για το πρόσωπο και το σώμα. Όποια από τις σπιτικές φυσικές συνταγές για ενυδατικές κρέμες, λοσιόν και λάδια κι αν σου ταιριάζουν, χρησιμοποίησε τα φυσικά, ενυδατικά συστατικά τους, έλαια, λουλούδια, σπόρους ακόμα και φρούτα και απόλαυσε τα δώρα της φύσης και της ομορφιάς!

Συνέχεια

Τ’ Αγνάντεμα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

1899

Κώστας Μπαλάφας, Κάρπαθος
(Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη)

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης καταγράφει τη συλλογική ψυχολογία των ναυτικών τη στιγμή της αναχώρησης και των γυναικών τους που την ημέρα εκείνη συγκεντρώνονται στο ξωκλήσι της Παναγίας Κατευοδώτρας…

Ἐπάνω στὸν βράχον τῆς ἐρήμου ἀκτῆς, ἀπὸ παλαιοὺς λησμονημένους χρόνους, εὑρίσκετο κτισμένον τὸ ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας τῆς Κατευοδώτρας. Ὅλον τὸν χειμῶνα παπὰς δὲν ἤρχετο νὰ τὸ λειτουργήσῃ. Ὁ βορρᾶς μαίνεται καὶ βρυχᾶται ἀνὰ τὸ πέλαγος τὸ ἁπλωμένον μαυρογάλανον καὶ βαθύ, τὸ κῦμα λυσσᾷ καὶ ἀφρίζει ἐναντίον τοῦ βράχου. Κι ὁ βράχος ὑψώνει τὴν πλάτην του γίγας ἀκλόνητος, στοιχειὸ ριζωμένο βαθιὰ στὴν γῆν, καὶ τὸ ἐρημοκκλήσι λευκὸν καὶ γλαρόν, ὡς φωλιὰ θαλασσαετοῦ στεφανώνει τὴν κορυφήν του.

Συνέχεια

Αντίο αγαπημένη Νόνικα…

Από τη θεατρική παράσταση «Ο χορός του θανάτου»
του August Strindberg (Θέατρο Ιλίσια, 1996-97)

«Ηθοποιός σημαίνει φως …»
Μάνος Χατζιδάκις «Οδός Ονείρων», 1962

Θα τη θυμάμαι πάντα για την αξέχαστη ερμηνεία της ως Μπλανς Ντι Μπουά, στο «Λεωφορείο ο Πόθος» του Τένεσσι Γουίλιαμς, στο «Θέατρο Ιλίσια», και μετά την παράσταση στο καμαρίνι της, που μας δέχτηκε… Εύθραυστη, λαμπερή, μοναδική, εκθαμβωτική, με την πληρότητα της συγκίνησης και της χαράς ακόμα μιας σπουδαίας παράστασης που είχε μόλις δοθεί στο κοινό της, σαν αστέρι που σκορπάει απλόχερα το φως του παντού… Διέθετε μία μοναδική ικανότητα να αναδεικνύει τη δύναμη της ευγένειας και της λεπτότητας που απέπνεε κάθε της λόγος και κάθε της κίνηση και να δίνει αξία και ομορφιά σε κάθε δευτερόλεπτο που περνούσες κοντά της.

Συνέχεια

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, η ηρωική καπετάνισσα

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα
(11 Μαΐου 1771 – 22 Μαΐου 1825)

ΕΝΩΠΙΟΝ ΑΥΤΗΣ Ο ΑΝΑΝΔΡΟΣ ΗΣΧΥΝΕΤΟ
ΚΑΙ Ο ΑΝΔΡΕΙΟΣ ΥΠΕΧΩΡΕΙ

Συνέχεια

Πώς γιορτάζαμε τον Άγιο Βαλεντίνο πριν από έναν αιώνα;

Σήμερα κυριαρχούν οι καρδούλες, τα σοκολατάκια και τα λουλούδια. Μια έρευνα του 1937 δίνει εντελώς διαφορετική εικόνα…

Το περιοδικό «Μπουκέτο» είχε κάνει μία πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα εν έτει 1937, κάτι αρκετά προχωρημένο για την εποχή. Κι όλα αυτά για την ημέρα του Έρωτα, δηλαδή τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου. Όπως αναφέρει στο εισαγωγικό του σημείωμα, «οι στατιστικοί πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζουν πολύ σπουδαία δεδομένα πρώτα απ’ όλα γιατί είναι αυθεντικοί και ύστερα γιατί είναι οι μόνοι που υπάρχουν στη διάθεση εκείνων οι οποίοι θέλουν να μελετήσουν με ένα κάπως θετικό τρόπο και με τη βοήθεια της στατιστικής τα αισθηματικά ζητήματα της εποχής».

Συνέχεια

Το ψωμί στην Παράδοση

Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου

Το Ευρωπαϊκό Μουσείο Άρτου ιδρύθηκε το 2005, εκθέτοντας με μεράκι και αγάπη τους καρπούς ενός πολυετούς, συλλεκτικού έργου. Ένα παλιό αρχοντικό στον Βαρνάβα Αττικής μετατράπηκε σε Μουσείο Άρτου και φιλοξενεί πάνω από 3.000 κεντημένα είδη ψωμιού με διακόσμηση από την Ελλάδα και 40 χώρες του εξωτερικού.

Συνέχεια

Μικρασιάτισσα Μάνα, η ιστορία ενός αγάλματος

Το άγαλμα της «Μικρασιάτισσας Μάνας» στη Μυτιλήνη, ένα από τα πρώτα αγάλματα Μικρασιατικής Μνήμης στην Ελλάδα, είναι έργο της γλύπτριας Κατερίνας Χαλεπά – Κατσάτου. Στήθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου των κατοίκων της προσφυγικής συνοικίας της Επάνω Σκάλας, στη βάση μιας ιδέας του Αϊβαλιώτη διευθυντή του Δήμου Μυτιλήνης, Νίκου Δαμδούμη. Το 1982 αγκάλιασε την ιδέα ο τότε Νομάρχης Κώστας Στρατινάκης και αμέσως μετά, ο διάδοχος στη Λέσβο, Νίκος Σηφουνάκης. Δεκαοκτώ μήνες μετά την υπογραφή του συμβολαίου με τη γλύπτρια το άγαλμα ήρθε και στήθηκε στην Επάνω Σκάλα.

Συνέχεια

Το καλοκαίρι της Μαρίας Νεφέλης

«Κοίταζα πόσο διάφανοι γίνονται
κείνοι που αγαπούνε!…»

Οδυσσέας Ελύτης, Μαρία Νεφέλη

Συνέχεια

Η ιστορία της μίνι φούστας

Henri Cartier-Bresson, Au Bistro, Paris Mai 1968

Η εμφάνιση της μίνι φούστας (mini-skirt) θεωρήθηκε μία ακόμη ανατρεπτική πράξη, από τις πολλές που έφερε η δεκαετία του ‘60. Το μίνι εκδημοκρατικοποίησε τη μόδα, απελευθέρωσε τη γυναίκα και προκάλεσε τα πρώτα «εγκεφαλικά» στους άνδρες.

Συνέχεια

Ο Ανδρέας Εμπειρίκος για τη Μητέρα

(φωτ. Anne Geddes)

Ας πάμε εμπρός
Τα πρωινά κελεύσματα των τοξοτών
καταλαμβάνουν το κέντρον της καρδιάς μας
Σπόρος ο λόγος των ποιητών
Και το τριφύλλι των παιδιών στο στήθος των μανάδων
χαρμόσυνον σαν άφιξις λευκών ιστιοφόρων

Συνέχεια