Ο Γεώργιος Βιζυηνός και η γριά Παραμυθού – ανθρώπινη φαντασία

Γεώργιος Βιζυηνός
(Βιζύη, 8 Μαρτ. 1849 – Αθήνα, 15 Απρ. 1896)

Και τώρα στον πνευματικό εκπρόσωπο της Θράκης, σ’ έναν από τους παλιούς πνευματικούς εκπροσώπους της, τον Γεώργιο Βιζυηνό, που άλλοτε, στη δική μου γενιά που την απορροφούσε με τα κάθε λογής δικά της ενδιαφέροντα η φιλολογία, μας είχε τραβήξει όλους πιο πολύ, με το έργο του και με τη ζωή του. Ακριβέστερα, με τη ζωή του και με το έργο του. Γιατί το παθολογικό διανοητικό του τέλος τον επρόβαλλε υποβλητικότερα. Όπως συνέβαινε και σ’ άλλες περιπτώσεις παραπλήσιες, εδώ του Μιχαήλ Μητσάκη και του Ρώμου Φιλύρα, έξω του Φρειδερίκου Νίτσε και του Γκυ ντε Μωπασσάν -για ν’ αναφέρω λίγα πρόχειρα ονόματα πνευματικών ανθρώπων που η τρέλλα τους κίνησε έντονα, ζωηρά, την προσοχή των συγχρόνων των. Όχι μόνο επειδή οι εγκεφαλικές διαταραχές έχουν κάτι το βαθύτατα δραματικό, καθώς αχρηστεύουν στο τέλος και τις πιο προικισμένες προσωπικότητες. Αλλά γιατί, επίσης, η τρέλλα με το ταλέντο εφαίνονταν τότε έννοιες συγγενείς, τόσο που να θεωρείται η κατάσταση η δημιουργούμενη από την πρώτη, μοίρα σχεδόν του θείου δώρου που αποτελούσε το δεύτερο.

Συνέχεια

Ρεμβασμός του Δεκαπενταύγουστου

Συνέχεια

Μακρά, ατελείωτη αυτή η αμμουδιά! (Αλέξ. Παπαδιαμάντης)

Άγιος Ιωάννης, Ιθάκη

Συνέχεια

Ο Νίκος Γ. Πεντζίκης και ο έρως της πόλης και της παράδοσης

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης
(1908-1993)

Τα έργα του κινούνται μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Ο ίδιος ενδιαφερόταν για την αρχιτεκτονική του κειμένου, αποκαλώντας τον εαυτό του «παιζω-γράφο». Παντρεύει την αρχαία, βυζαντινή και δημοτική παράδοση με τη νεωτερικότητα, ενώ ολόκληρο το έργο του διακατέχεται από την έννοια της ύπαρξης μέσα από τα πράγματα, δηλαδή της συνοχής του κόσμου.

Συνέχεια

Τ’ Αγνάντεμα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

1899

Κώστας Μπαλάφας, Κάρπαθος
(Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη)

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης καταγράφει τη συλλογική ψυχολογία των ναυτικών τη στιγμή της αναχώρησης και των γυναικών τους που την ημέρα εκείνη συγκεντρώνονται στο ξωκλήσι της Παναγίας Κατευοδώτρας…

Ἐπάνω στὸν βράχον τῆς ἐρήμου ἀκτῆς, ἀπὸ παλαιοὺς λησμονημένους χρόνους, εὑρίσκετο κτισμένον τὸ ἐξωκκλήσι τῆς Παναγίας τῆς Κατευοδώτρας. Ὅλον τὸν χειμῶνα παπὰς δὲν ἤρχετο νὰ τὸ λειτουργήσῃ. Ὁ βορρᾶς μαίνεται καὶ βρυχᾶται ἀνὰ τὸ πέλαγος τὸ ἁπλωμένον μαυρογάλανον καὶ βαθύ, τὸ κῦμα λυσσᾷ καὶ ἀφρίζει ἐναντίον τοῦ βράχου. Κι ὁ βράχος ὑψώνει τὴν πλάτην του γίγας ἀκλόνητος, στοιχειὸ ριζωμένο βαθιὰ στὴν γῆν, καὶ τὸ ἐρημοκκλήσι λευκὸν καὶ γλαρόν, ὡς φωλιὰ θαλασσαετοῦ στεφανώνει τὴν κορυφήν του.

Συνέχεια

Ο ποιητής Τάκης Σινόπουλος

Τάκης Σινόπουλος
(17 Μαρτίου 1917 – 25 Απριλίου 1981)

Ποιητής, γιατρός, μεταφραστής, κριτικός και ζωγράφος ο Τάκης Σινόπουλος συγκαταλέγεται στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μεταπολεμικής ελληνικής ποίησης. Το έργο του είναι βαθύτατα συνυφασμένο με τις ιστορικές περιπέτειες της μεταπολεμικής και μετεμφυλιακής Ελλάδας, ενώ η παρουσία του στον χώρο των ελληνικών γραμμάτων συνδέεται άμεσα με τις ευρύτερες αναζητήσεις και την προσπάθεια συγκρότησης της ποιητικής εκείνης γενιάς που εμφανίστηκε και έδωσε το κύριο έργο της στην περίοδο της Κατοχής και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων.

Συνέχεια

Είχε κατέλθει αμφιλύκη… (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Συνέχεια

Παντελής Πρεβελάκης: Οι αξίες των παντοτινών αληθειών

Αν σ’ αυτό τον κόσμο μπορούσαμε όλοι να βρούμε τέτοιες μανάδες, τέτοιους δασκάλους ζωής σαν τη θεια Ρουσάκη, τι άλλο θα μπορούσαμε να ζητήσουμε, ποια μεγαλύτερη ευλογία;

Συνέχεια

Μάριο Βίττι, έφυγε ο κορυφαίος πρεσβευτής των ελληνικών γραμμάτων

Mario Vitti
(Κωνσταντινούπολη 1926 – Ρώμη 2023)

Ο Μάριο Βίττι γεννήθηκε στις 18 Αυγούστου 1926, στην Κωνσταντινούπολη. Το έργο του σπουδαίο αποτελεί μια διαρκή μαρτυρία για τις γέφυρες που δημιούργησε ανάμεσα στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Τουρκία. Σε ηλικία 20 χρόνων, το 1946, εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, την πατρίδα του πατέρα του και εκεί σπουδάζει φιλολογία καλλιεργώντας συστηματικά τη σχέση του με την ελληνική λογοτεχνία, σχέση που είχε ήδη αρχίσει από τα γυμνασιακά του χρόνια στη γενέτειρά του. Συναντά μεγάλους διανοητές στο Πανεπιστήμιο που τον εμπνέουν να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.

Συνέχεια

Μενέλαος Λουντέμης, Έσπειρα τον κόσμο με τ’ όνομά σου…

Ο συγγραφέας που μετρούσε τα άστρα από την εξορία. Ο συγγραφέας που έκλεισε στο έργο του τη δίψα και τους αγώνες του λαού μας για Ελευθερία. Ο συγγραφέας που με τα γραφόμενα και τις πράξεις του άγγιξε και αγγίζει ολόκληρες γενιές ανθρώπων. «Η αγάπη είναι σαν το νερό που τρέχει…», έγραφε.. Και τέτοια υπήρξε και η δική του αγάπη για τη ζωή, τον άνθρωπο και τον κόσμο όπως αποτυπώθηκε στο έργο του

Συνέχεια

Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό… Ένα αφιέρωμα στον Νίκο Καββαδία

«Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό
στάλα τη στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου
σε τάσι αρχαίο, μπακιρένιο αλγερινό
που κοινωνούσαν πειρατές πριν πολεμήσουν …»
Νίκος Καββαδίας, «Fata Morgana», 1977

Ο Νίκος Καββαδίας σε παιδική ηλικία

Ο ποιητής και πεζογράφος Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910, στην επαρχιακή πόλη Νίκολσκι Ουσουρίσκι, του Χαρμπίν της Μαντζουρίας, από γονείς Κεφαλλονίτες. Σε ηλικία τεσσάρων ετών και μετά την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, η οικογένειά επέστρεψε στο Αργοστόλι.

Συνέχεια

Η αγάπη (Μενέλαος Λουντέμης)

«Μα βλέπεις, η αγάπη είναι ανήμερο θεριό που τρώει την ζωή μας…
μα μόλις φύγει καταλαβαίνουμε ότι αυτή ήταν η ζωή μας…»

Συνέχεια

Υπό την βασιλικήν δρυν (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ὅταν παιδίον διηρχόμην ἐκεῖ πλησίον, ἐπὶ ὀναρίου ὀχούμενος, διὰ νὰ ὑπάγω νὰ ἀπολαύσω τὰς ἀγροτικάς μας πανηγύρεις, τῶν ἡμερῶν τοῦ Πάσχα, τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καὶ τῆς Πρωτομαγιᾶς, ἐρρέμβαζον γλυκὰ μὴ χορταίνων νὰ θαυμάζω περικαλλὲς δένδρον, μεμονωμένον, πελώριον, μίαν βασιλικὴν δρῦν. Ὁποῖον μεγαλεῖον εἶχεν! Οἱ κλάδοι της χλωρόφαιοι, κατάμεστοι, κραταιοί· οἱ κλῶνές της, γαμψοὶ ὡς ἡ κατατομὴ τοῦ ἀετοῦ, οὖλοι ὡς ἡ χαίτη τοῦ λέοντος, προεῖχον ἀναδεδημένοι, εἰς βασιλικὰ στέμματα. Καὶ ἦτον ἐκείνη ἄνασσα τοῦ δρυμοῦ, δέσποινα ἀγρίας καλλονῆς, βασίλισσα τῆς δρόσου…

Συνέχεια

Αιολική Γη, Γη του τόπου μου…

Ηλίας Βενέζης

Η Αιολική Γη ξεπηδάει από τις ρίζες των δέντρων της Ανατολής, από τα βουνά της Μικρασίας που τα λένε «Κιμιντένια» και ταξιδεύει από το κτήμα του παππού και της γιαγιάς στα κύματα του Αιγαίου. Έτσι όπως ταξιδεύει και η ψυχή του μικρού Πέτρου, που παρέα με την αγαπημένη αδελφή του, την Άρτεμη, ακούει τις μυστικές φωνές της φύσης, τα καλέσματα των σπηλιών και των φαραγγιών και αφουγκράζεται τους ήχους της γης και του νερού.

Συνέχεια

Παπαδιαμάντη να διαβάζεις… Παπαδιαμάντη!

Κάποτε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, καθώς περιδιάβαινε την Αθήνα, βρέθηκε μπροστά σ’ ένα εκκλησάκι.

Συνέχεια

Αθήνα, το γαλάζιο κρίνο των Ποιητών

Η Αθήνα τη νύχτα

«Η Αθήνα τη νύχτα
αρχόντισσα μοιάζει
κυρά ξελογιάστρα χρυσή
Ψηλά στα αιθέρια
ασήμι τ’ αστέρια
και μες στα ποτήρια κρασί»


(Στίχοι: Γιώργος Σαντοριναίος, μουσική: Μίμης Πλέσσας, ερμηνεία: Ρ. Βλαχοπούλου, 1964)

Συνέχεια