Κάθε μεσημέρι, ο κεντρικός δρόμος της Χρυσομηλιάς, ενός μικρού ορεινού χωριού, γεμίζει από παιδιά. Με πολύχρωμες τσάντες στην πλάτη, ένα τσούρμο μαθητές περπατούν όλοι μαζί από το δημοτικό σχολείο προς τα σπίτια τους, με θέα στα καταπράσινα βουνά της Πίνδου. Μαζί τους δεν είναι παρά μόνο μία μητέρα και παράλληλα η πρόεδρος του συλλόγου γονέων και κηδεμόνων, που αποχαιρετάει ένα-ένα τα μικρά παιδιά όταν μπαίνουν στις αυλές τους για το μεσημεριανό φαγητό μέχρι να φθάσει με την κόρη της σπίτι.

Δράμα: Το έθιμο της λιτανευτικής πομπής στην Καλή Βρύση, μια διαδρομή ευλάβειας στη φύση

Πιστοί στη μακραίωνη παράδοση του τόπου τους και στη διατήρηση ηθών και εθίμων που χάνονται στα βάθη των χρόνων, οι κάτοικοι της Καλής Βρύσης Δράμας αναβίωσαν και φέτος, την Πέμπτη της Διακαινησίμου (δηλαδή την πέμπτη μέρα μετά το Πάσχα), το έθιμο της λιτάνευσης της ιερής εικόνας της Αναστάσεως. Διανύοντας μια απόσταση 18 χιλιομέτρων, το έθιμο αυτό αποτυπώνει με το πιο καταλυτικό τρόπο πώς η παράδοση και η λαογραφία «δένουν» αρμονικά με την αναγέννηση της φύσης και την Ανάσταση του Θεανθρώπου.

Ένα χωριό του Νέστου που πήρε το όνομά του από το φυτό του Πάσχα, την υπέροχη Πασχαλιά!

Η Πασχαλιά (ή αλλιώς Μπαϊραμλί, όπως λεγόταν επί Τουρκοκρατίας) είναι ένα από τα Νεστοχώρια του Νομού Ξάνθης στις όχθες του ποταμού Νέστου. Παλαιότερα, πριν κατασκευαστεί η γέφυρα, η μεταφορά των κατοίκων εκτός χωριού γινόταν αποκλειστικά με μια βάρκα και για τον λόγο αυτό υπήρχαν «διορισμένοι» βαρκάρηδες.

Στο χωριό Ποταμούλα της Αιτωλοακαρνανίας συναντάμε τον κύριο Γιώργο. Για 34 χρόνια, από το 1973 έως το 2007, υπηρέτησε ως ταχυδρόμος διανύοντας αμέτρητα χιλιόμετρα με τα πόδια, διανέμοντας γράμματα, δέματα και νέα σε κάθε γωνιά της περιοχής. Η παιδική του ηλικία σημαδεύτηκε από τη φτώχεια. Μεγάλωσε σε μια παράγκα, με λιγοστό φαγητό και ό,τι ρούχα έβρισκε. Παρ’ όλα αυτά, κατάφερε να σκαρφαλώσει προς τα πάνω. Μετά τη θητεία του στο στρατό, ακολούθησε το επάγγελμα του ταχυδρόμου, μιας εποχής όπου η στολή, η τσάντα και η σφυρίχτρα αποτελούσαν αναπόσπαστα κομμάτια του.

Ένα πανέμορφο Βλαχοχώρι στις νότιες πλαγιές του Γράμμου

Η Αετομηλίτσα είναι βλαχοχώρι των Ιωαννίνων, σκαρφαλωμένο στις πλαγιές του Γράμμου. Αποτελεί το πιο ορεινό χωριό της Ελλάδας, χτισμένο σε υψόμετρο 1.500 μ. Είναι ευρύτερα γνωστή και ως «Δέντσικο» ή και με τη σλάβικη ονομασία της «Ντένισκο» που σημαίνει «προσήλιο». Ο οικισμός ιδρύθηκε τον 17ο αιώνα και το 1928 μετονομάστηκε σε «Αετομηλίτσα». Οι κάτοικοί της είχαν ενεργό συμμετοχή στον Μακεδονικό Αγώνα. Το χωριό επλήγη από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, αλλά κυριολεκτικά διαλύθηκε κατά τον εμφύλιο πόλεμο με αποτέλεσμα να έχουμε ελάχιστα σωζόμενα αρχεία και κτίσματα από το παρελθόν.

Πίνακας της ζωγράφου Ιωάννας Ξέρα

Στα χρόνια τα αλλοτινά, στα παιδικά τα χρόνια, μέναμε στο πατρικό κτηματάκι κι ένα φτωχικό σπιτάκι. Σόμπα, ψεύτικα τζάμια, κοτούλες, κατσικούλα, δέντρα πολλά, λαχανικά… Χρυσά τα χέρια της μαμάς και η θεία βοηθός. Εμείς τα ξαδέρφια τα δυο, μικροί βοηθοί ενοχλητικοί λίγο. Τα καλοκαίρια γεμάτα με τραχανάδες, με μαρμελάδες, με γλυκά κουταλιού. Με συγκομιδή βοτάνων. Κλείνανε βάζα, ατελείωτα βάζα! Σάλτσες, πιπεριές, τουρσιά, χίλια δυο καλά!

Κυριακάτικο πρωινό του Μαΐου, έχοντας αφήσει πίσω μας το Δερβένι, ξεκινάμε την ανάβαση προς το χωριό Ευρωστίνη ή Ζάχολη, που κρατά ακόμη πολλά στοιχεία της παλαιάς μορφής του, με τις βρύσες, τα αλώνια και τα ξωκλήσια του, μα πιο πολύ από όλα με τον υπέροχο ναό του Αγίου Γεωργίου με τους δεκαεπτά τρούλους του που δεσπόζει πάνω από το χωριό μέσα σε πυκνά δάση και άφθονα τρεχούμενα νερά.

Η ερημιά τόπων και ανθρώπων μέσα από θραύσματα μνήμης…

Μικρές κραυγές. Κείμενα για την ερήμωση της υπαίθρου, την εγκατάλειψη. Τα «Όμορφα χωριά» είναι κείμενα λιγόλογα, με κρυμμένη δυναμική, που μέσα από τη λιτότητά τους αναδύονται οι στόχοι τους, καθαροί και όχι αμφιλεγόμενοι… Ο Σιώμος είναι παιδί του τόπου του και ο λόγος του είναι ατόφιος, όπως οι πέτρες του χωριού του, όπως οι κορμοί των δέντρων, που το σκίασαν…

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η μεταβυζαντινή μονή οφείλει την ιδιαίτερη ονομασία της στο γεγονός ότι, κατόπιν υποδείξεως της Παναγίας, μάστορες πελέκησαν με ξύλινα εργαλεία τον βράχο πάνω στον οποίον είναι χτισμένη στην περιοχή της Καρίτσας. Η ίδρυση της μονής τοποθετείται, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, στα τέλη του 15ου αιώνα. Η σημερινή μορφή της είναι δημιούργημα του οσιομάρτυρα Δαμιανού (η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου), ο οποίος μάλιστα ιστορείται ως κτήτορας σε δύο από τις τοιχογραφίες του μοναστηριακού συγκροτήματος.

Με αλπική ομορφιά και εικόνες που εκπλήσσουν, ο παραδοσιακός οικισµός του Αγίου Αθανασίου, ένα βήµα από την Έδεσσα και το Καϊμάκτσαλαν, δεν κατέχει τυχαία µια θέση ανάμεσα στους κορυφαίους χειµερινούς προορισµούς στην πατρίδα μας! Αν αγαπάτε τις ήρεμες βόλτες στη φύση με βουνίσιο καθαρό αέρα, το παραδοσιακό ζεστό, σπιτικό φαγητό μπροστά στο αναμμένο τζάκι και το χειμωνιάτικο βορειοελλαδίτικο τοπίο, τότε είναι μια τοποθεσία που θα πρέπει να επισκεφτείτε και θα σας μείνει αξέχαστη.

…Στο τζάκι μαγειρεύαμε τα φαγητά μας και ζεσταίναμε το «πλύμα» για τα ζωντανά μας. Εκεί αναπιάναμε το προζύμι και το αφήναμε στον «τέντζερη» να «γίνει». Εκεί ψέναμε το «τσουκαλόκαυτο», και φτιάχναμε τις «τριφτιάδες» και τις ρουφάγαμε με κρασί να ζεστοκοπηθούμε. Πάνω στη σιδεροστιά ήταν πάντα ο τέντζιερης, ντουέτο γραφικό και νοσταλγικό.

Ααρχιτσέλιγκας καβάλα στο άσπρο άλογο και με την άσπρη κάπα στους ώμους,
πηγαίνει στην εκκλησιά του Αγίου Μόδεστου, στο χωριό Ροδιανή, να λειτουργηθεί.
Κατά τη λαϊκή ρήση: «Καβάλα πάν’ στην εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε!»

Ο Άγιος Μόδεστος ήταν Πατριάρχης Ιεροσολύμων και μαρτύρησε αποκεφαλισθείς από τους ειδωλολάτρες. Νεαρός ακόμα ο άγιος Μόδεστος ήταν βοσκός βοδιών και θεραπευθείς των κατοικίδιων ζώων. Έγινε γνωστός στην περιοχή της Παλαιστίνης για τα θαύματά του, γιατρεύοντας τα ασθενούντα ζώα με τη δύναμη της πίστεως που είχε και διάγοντας «βίον ενάρετον». Από ποιμένας ζώων έγινε και ποιμένας ανθρώπων, όταν εκοιμήθη ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Ζαχαρίας και ο λαός, σύμφωνα με τη συνήθεια που είχαν τότε στην περιοχή, μαζεύτηκε στην εκκλησία, έκλεισε και σφράγισε τις θύρες του Ναού και αυτόν που θα άνοιγε τις πύλες του Ναού δια της προσευχής, αυτόν θα ανακήρυσσαν Αρχιεπίσκοπο. Διότι θα ήταν θέλημα Θεού να Αρχιερεύσει.

Η Αρναία είναι κωμόπολη της Χαλκιδικής, με έντονα παραδοσιακό χρώμα, χτισμένη στις βόρειες απολήξεις του όρους Χολομώντα (υψόμετρο 600 μ.). Είναι η ιστορική έδρα του Δήμου Αριστοτέλη και αποτελεί το αγροτικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Είναι από τα τυχερά χωριά, γιατί το αγάπησε η Μελίνα. Έκτοτε κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός και με τη συνδρομή ευρωπαϊκών προγραμμάτων ανεδείχθη σε έναν εξαιρετικό τουριστικό, πολιτιστικό και φυσιολατρικό προορισμό. Ο οικισμός βρίσκεται στο κέντρο της ορεινής Χαλκιδικής, απόηχος του πλούτου μιας άλλης εποχής.