Ταΰγετος, άφθαστα μεγαλοπρεπής

Ο Κώστας Ουράνης (1890-1953), ο γνωστός ποιητής, πεζογράφος και δημοσιογράφος, έγραψε για τον Ταΰγετο:

«Κανένα βουνό απ’ όσα είδα στη ζωή μου, από το Μον Μπλαν με τα αιώνια απάτητα χιόνια ίσαμε τις πιο άγριες ισπανικές σιέρρες, δε μου έκανε ποτέ την εντύπωση που αισθάνθηκα, που δέχθηκα, κατάστηθα θα έπρεπε να πω, όταν από μια ψηλή καμπή του αμαξιτού δρόμου προς τη Σπάρτη αντίκρισα τον Ταΰγετο σ’ όλο του το επιβλητικό ύψος.

Δε φανταζόμουν ποτέ ότι θα υπήρχε βουνό με τέτοιο χαρακτήρα, τέτοιαν ατομικότητα. Η εικόνα του ήταν άφθαστα μεγαλοπρεπής. Παρουσιάζεται στηριγμένος σε τεράστιες, συμπαγείς πλαγιές, παρόμοιες με στηρίγματα τειχών, χρώματος μοβ και μολυβένιου, και οι κορφές του, που έχουν σχήματα πυραμίδων, ξεκόβονται στο γαλανό ουρανό κατακάθαρα και σκληρά. Δεν υπάρχουν, όπως συμβαίνει μ’ άλλα ψηλά βουνά, μικρότερες βουνοσειρές να τον μισοκρύβουν και να εμποδίζουν ν’ αγκαλιάσει κανείς με μια ματιά ολόκληρο το ύψος του.

Από την κοιλάδα της Σπάρτης, όπου κάνει φιδίσιους ελιγμούς ο Ευρώτας, και που απλώνεται σα μια θάλασσα πρασινάδας, ο Ταΰγετος σηκώνεται ανεμπόδιστος, ίσιος, ώριμος και δυνατός με μια περήφανη ανάταση, ίσαμε το ύψος των χιονοσκεπασμένων κορυφών του. Καθώς εμφανίζεται έτσι, δε δίνει μόνο μια εντύπωση μεγαλείου, αλλά και μια βαθιά συγκίνηση».

Συνέχεια

Παναγία Πελεκητή στα ψηλώματα των Αγράφων

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η μεταβυζαντινή μονή οφείλει την ιδιαίτερη ονομασία της στο γεγονός ότι, κατόπιν υποδείξεως της Παναγίας, μάστορες πελέκησαν με ξύλινα εργαλεία τον βράχο πάνω στον οποίον είναι χτισμένη στην περιοχή της Καρίτσας. Η ίδρυση της μονής τοποθετείται, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, στα τέλη του 15ου αιώνα. Η σημερινή μορφή της είναι δημιούργημα του οσιομάρτυρα Δαμιανού (η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου), ο οποίος μάλιστα ιστορείται ως κτήτορας σε δύο από τις τοιχογραφίες του μοναστηριακού συγκροτήματος.

Συνέχεια

Το κτήμα Τατοΐου και η ιστορία του

Το κτήμα Τατοΐου βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Δεκέλειας του δήμου Μεσογείων της αρχαίας Αθήνας, περίπου 15 χλμ. βόρεια του κέντρου. Σήμερα υπάγεται διοικητικά εν μέρει στον δήμο Διονύσου και εν μέρει στον δήμο Αχαρνών – Θρακομακεδόνων ΠΕ Ανατ. Αττικής. Υπήρξε οθωμανικό τσιφλίκι μαζί με τα γειτονικά του κτήματα Μαχούνια και Λιόπεσι, ενώ το τοπωνύμιο «Τατόι» θεωρείται ότι προέρχεται από το όνομα του αλβανοβλάχου φύλαρχου Τατόη, που έζησε στην περιοχή. Μετεπαναστατικά, τα τσιφλίκια αυτά αγοράστηκαν από τον Φαναριώτη ευγενή Αλέξανδρο Καντακουζηνό, με το κτήμα να καταλήγει στον γαμπρό του, σύζυγο της θυγατέρας του Ελπίδας Σκαρλάτο – Σούτσου.

Συνέχεια

Παλαιός Άγιος Αθανάσιος, το διαμάντι της Πέλλας

Με αλπική ομορφιά και εικόνες που εκπλήσσουν, ο παραδοσιακός οικισµός του Αγίου Αθανασίου, ένα βήµα από την Έδεσσα και το Καϊμάκτσαλαν, δεν κατέχει τυχαία µια θέση ανάμεσα στους κορυφαίους χειµερινούς προορισµούς στην πατρίδα μας! Αν αγαπάτε τις ήρεμες βόλτες στη φύση με βουνίσιο καθαρό αέρα, το παραδοσιακό ζεστό, σπιτικό φαγητό μπροστά στο αναμμένο τζάκι και το χειμωνιάτικο βορειοελλαδίτικο τοπίο, τότε είναι μια τοποθεσία που θα πρέπει να επισκεφτείτε και θα σας μείνει αξέχαστη.

Συνέχεια

Ιστορία και θησαυροί της Ιεράς Μονής Ζάβορδας

Ι.Μ. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Οσίου Νικάνωρος Ζάβορδας

Ιστορία και κειμήλια

Η Ιερά Μονή Οσίου Νικάνορα – Μεταμορφώσεως του Σωτήρος βρίσκεται στο όρος Καλλίστρατο Γρεβενών, στην αριστερή όχθη του ποταμού Αλιάκμονα, κοντά στη Δεσκάτη και απέχει από τα Γρεβενά 45 χιλιόμετρα, περίπου 50 λεπτά δρόμο. Εκεί υπήρχε το χωριό Ζάβορδα, από το οποίο έλαβε το όνομα με το οποίο είναι περισσότερο γνωστή. Το μοναστήρι ήταν σταυροπηγιακό, μέχρι το 1767 και υπαγόταν στην Αρχιεπισκοπή Αχριδών, μετέπειτα όμως ανήκε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η μονή της Ζάβορδας έχει χαρακτηριστεί ως «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» με την υπουργική απόφαση 4701/03.03.1967 (ΦΕΚ Β’ 183/16.03.1967).

Συνέχεια

Πατρίδες (Κωστής Παλαμάς)

Οδυσσέας Φωκάς, Υμηττός, ελαιογραφία 1900
(Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου)

Πατρίδες

Ἐδῶ οὐρανὸς παντοῦ κι ὁλοῦθε ἥλιου ἀχτίνα,
καὶ κάτι ὁλόγυρα σὰν τοῦ Ὑμηττοῦ τὸ μέλι,
βγαίνουν ἀμάραντ᾿ ἀπὸ μάρμαρο τὰ κρίνα,
λάμπει γεννήτρα ἑνὸς Ὀλύμπου ἡ θεία Πεντέλη.

Στὴν ὀμορφιὰ σκοντάβει σκάφτοντας ἡ ἀξίνα,
στὰ σπλάχνα ἀντὶ θνητοὺς θεοὺς κρατᾶ ἡ Κυβέλη,
μενεξεδένιο αἷμα γοργοστάζ᾿ ἡ Ἀθήνα
κάθε ποὺ τὴ χτυπᾶν τοῦ Δειλινοῦ τὰ βέλη.

Κωστὴς Παλαμᾶς

Συνέχεια

Όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω

23 Δεκεμβρίου

Ο Όσιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω (romfea.gr)

Ο Όσιος Διονύσιος (κατά κόσμον Δημήτριος) γεννήθηκε από πτωχούς αλλά πιστούς γονείς, τον Νικόλαο και την Θεοδώρα, περίπου το 1500, στο χωριό Σκλάταινα Μουζακίου Καρδίτσης, στη σημερινή Δρακότρυπα. Από νωρίς έδωσε δείγματα αφοσιώσεως στον Θεό και αγάπης προς το μοναχισμό.

Συνέχεια

Η Βλάστη, το στολίδι της Δυτικής Μακεδονίας

Η Βλάστη Εορδαίας

Χωριό στο βορειοδυτικό τμήμα της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνης, η Βλάστη υπάγεται στον Δήμο Εορδαίας και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά, σε ένα οροπέδιο με υψόμετρο 1.240 μέτρα, σ’ ένα αλπικό οροπέδιο ανάμεσα στα βουνά Σινιάτσικο (Άσκιο) (2.222 μ.) και Μουρίκι (1.650 μ.), βόρεια της Κοζάνης και σε απόσταση 25 χιλ. από την Πτολεμαΐδα. Η ιστορία του χωριού αρχίζει τον 15ο αι. μετά την εγκατάσταση Τούρκων Κονιάρων στην κοιλάδα των Καϊλαρίων (Πτολεμαΐδα), οπότε οι χριστιανικοί πληθυσμοί, που ζούσαν εκεί, αναγκάστηκαν να μετοικίσουν σε πιο ασφαλείς και απρόσιτες περιοχές, κυρίως στα ορεινά τμήματα του Μακεδονικού χώρου.

Συνέχεια

Ο Όσιος Σίμων ο Μυροβλύτης και η θαυμαστή Σιμωνόπετρα

28 Δεκεμβρίου

Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (Σιμωνόπετρα) Αγίου Όρους

«Σίμων ὑπερβὰς ἀστεροσκόπων θέαν.
Τὴν Βηθλεὲμ παρῆκε πρὸς πόλον θέων,
Εἰκάδι ὀγδοάτη βίοτον λίπε λυγρὸν ὁ Σίμων»

Όσιος Σίμων ο Μυροβλύτης (τοιχογραφία Ι.Μ. Ξηροποτάμου, 18ος αι.)

Δεσπόζοντας εδώ και αιώνες επιβλητικά πάνω στο πέλαγος του Αγίου Όρους, αιωρούμενη ηγεμονικά πάνω από το φοβερό βάραθρο που χάσκει εμπρός της, η Σιμωνόπετρα δικαίως κατέχει τη φήμη της πλέον εντυπωσιακής μονής της Αθωνικής Πολιτείας. Ισορροπώντας σαν από θαύμα μεταξύ γης και ουρανού, πότε λουσμένη στο υπερκόσμιο φως του Άθωνος και πότε τυλιγμένη στην μυστηριακή ομίχλη του αγιορείτικου χειμώνα, η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας είναι ένας τόπος ιερός που καθηλώνει τον προσκυνητή της από την πρώτη στιγμή που την αντικρίζει! Με τα ταπεινά φωτάκια των κεριών της ν’ αχνοφέγγουν στα παράθυρα και τις καμπάνες της που επικρέμονται κυριολεκτικά στο κενό, πάνω από τα σκληρά βράχια στη βάση της, ο επισκέπτης θαυμάζει το μεγαλειώδες αυτό κτίσμα, που μοιάζει με άστρο που έπεσε από τον ουρανό στην αγιασμένη ετούτη γη, για να κοσμεί παντοτινά με την παρουσία και τη σπουδαία προσφορά του στην Ορθοδοξία, το Περιβόλι της Παναγιάς μας.

Συνέχεια

Ποιήματα για το ίδιο βουνό (Νικηφόρος Βρεττάκος)

Ταΰγετος

Ποιήματα για το ίδιο βουνό

Ὄχι ἀκόμη, δὲν ἦρθα
νὰ σὲ ἀποχαιρετήσω ἀδελφέ,
ποὺ σὲ ἀνέβηκα πρώτη φορὰ
ὅταν ἤμουν φῶς σ’ ἕνα μίσχο.

Συνέχεια

Σαν απαλές νιφάδες

Κώστας Μπαλάφας, Ήπειρος

Κι όπως έχουν να λένε
δυο φορές το χρόνο στις Ισημερίες
μικρά λευκά παιδιά
μηδαμινά στο ζύγι
έπεφταν συνεχώς σαν απαλές νιφάδες
και με το πρώτο που άγγιζαν
έλιωναν κι έμενε η δροσιά.

Συνέχεια

Άνθη της πέτρας (Γιώργος Σεφέρης)

Ασημοχώρι, Ήπειρος

Συνέχεια

Γυναίκες της Πίνδου

Ποτέ άλλοτε στην ιστορία, σε άλλο μέρος τη γης, γυναίκες δε στάθηκαν τόσο γενναία βοηθώντας τα μαχόμενα τμήματα και αψηφώντας το θάνατο!

Συνέχεια

Ο Οδυσσέας Ελύτης στο Αλβανικό μέτωπο (1940-41)

Ο ποιητής Οδυσσέας Ελύτης (στο κέντρο) στο Αλβανικό μέτωπο το 1940-41

Ο Οδυσσέας Ελύτης πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο το 1940, ως ανθυπολοχαγός. Ο σημαντικότερος πνευματικός καρπός της εμπειρίας του εκείνης είναι το έργο του «Το Άξιον Εστί», στο οποίο έκλεισε ολόκληρη τη μαρτυρική μοίρα και την πορεία του Ελληνισμού με έναν τρόπο που καθόρισε μοναδικά και για πάντα τα Ελληνικά γράμματα.

Συνέχεια