Οι δώδεκα γιοι του Γεροχρόνου

«Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ’ εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν…»
Ερωτόκριτος, Βιντσέντζου Κορνάρου

Ονομασίες των μηνών ανάλογα με τις γεωργικές ασχολίες

Ο λαός μας φαντάζεται τον χρόνο σαν έναν ασπρομάλλη γέροντα, γεμάτο σοφία που του χαρίζει ο καιρός καθώς γυρνάει σαν πελώριος κύκλος από τον Γενάρη ως τον Δεκέμβρη και πάλι απ’ την αρχή! Είναι περιστοιχισμένος από δώδεκα παλικάρια, τους γιους του τους μήνες, καθένας με τη δική του ξεχωριστή ομορφιά, τα χαρίσματα και τα δώρα του προς τους ανθρώπους και την πλάση! Εκτός από την επίσημη ονομασία των μηνών η ελληνική παράδοση τους έχει δώσει και διάφορα άλλα, λαϊκά ονόματα, σύμφωνα κυρίως με τις γεωργικές ασχολίες που γίνονται κατά τη διάρκεια καθενός:

Συνέχεια

Το λιομάζωμα

Vincent van Gogh, «Το μάζεμα της ελιάς» (La cueillette des olives),
Δεκ. 1889, Αθήνα, Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

Το λιομάζωμα

Τις παγωμένες μέρες του χειμώνα το λιομάζωμα γινόταν πολύ δύσκολο. Μόλις ξημέρωνε ο Θεός την μέρα ο κόσμος ξεχύνονταν στα χωράφια. Θυμάμαι τις γυναίκες τυλιγμένες με χοντρά πλεκτά στην πλάτη και το λαιμό, με μαντήλες στο κεφάλι να προσπαθούν να γεμίσουν το καλάθι τους!

Συνέχεια

Η ξεχωριστή αρχιτεκτονική των Κορυσχάδων

Εντυπωσιακά σαχνισιά και κεντρικοί εξώστες

Σαν να σταμάτησε ο χρόνος στον παραδοσιακό οικισμό των Κορυσχάδων, αφήνοντας άθικτη την πανέμορφη ορεινή τοπική αρχιτεκτονική. Φωλιασμένος ανάμεσα στις κορυφές Παλαιόκαστρο, Λεκογιάννη και Ψηλό Κοτρόνι, σε υψόμετρο 940 μ., μόλις 4 χλμ. από το Καρπενήσι, ο μικρός οικισμός διατηρεί αναλλοίωτη τη λιτή αύρα της ατίθασης γης της Ευρυτανίας.

Συνέχεια

Φώτα – Ολόφωτα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

(1894)

Ἐκινδύνευε ν᾽ ἀποθάνῃ ἀπὸ τοὺς πόνους ἡ Μαχώ, ἡ γυναίκα τοῦ Κωνσταντῆ τοῦ Πλαντάρη, νεόγαμος, πρωτάρα.

Ἡ Πλανταρού, ἡ πενθερά της, εἶχε καλέσει ἀπὸ τὸ βράδυ τῆς προλαβούσης ἡμέρας τὴν μαμμὴν τὴν Μπαλαλίναν καὶ τὴν ἐμπροσθινὴν τὴν Σωσάνναν. Αἱ δύο γυναῖκες, τεχνίτισσαι εἰς τὸ εἶδός των καὶ ἡ μήτηρ τοῦ συζύγου τῆς κοιλοπονούσης, φιλόστοργος, ὡς πᾶσα πενθερὰ ἥτις δὲν ἐπιθυμεῖ τὸν θάνατον τῆς νύμφης της, ὅταν αὕτη εἶναι πρωτάρα, πρὶν βεβαιωθῇ ὅτι θὰ ἐπιζήσῃ τὸ παιδίον διὰ νὰ ἀσφαλισθῇ ἡ κληρονομία τῆς προικός, ἐπροσπάθουν ὅσον τὸ δυνατὸν νὰ ἀνακουφίσουν τοὺς πόνους τῆς ὠδινούσης. Καὶ εἶχεν ἀνατείλει ἤδη ἡ ἄλλη ἡμέρα καὶ ἀκόμη ἡ γυνὴ ἐκοιλοπόνει, καὶ ἡ μαμμή, ἡ ἐμπροσθινὴ καὶ ἡ πενθερὰ συνεπόνουν μὲ αὐτήν, καὶ ὁ καλογερόπαπας τοῦ Μετοχίου τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος εἶχε λάβει ἐντολὴν νὰ ψάλῃ μικρὰν καὶ μεγάλην Παράκλησιν πρὸς βοήθειαν τῆς ὠδινούσης.

Συνέχεια

Το έθιμο της «Χαιρετούρας» στην Άνδρο

Οι Στενιές Άνδρου (steniotes.gr)

Η «Χαιρετούρα» (ή «Γύρα» ή «Χαιρετισμός») είναι παλαιό πρωτοχρονιάτικο έθιμο της Άνδρου, μία ιδιαιτερότητα που συναντιέται μάλλον μόνο στο νησί αυτό του Αιγαίου. Κάθε πρωτοχρονιά μετά την εκκλησία οι άνδρες του χωριού που εκκλησιάζονται, επισκέπτονται, σε παρέες, τα σπίτια που είναι «ανοικτά» και χαιρετούν για το καλό του χρόνου. Όπως χαρακτηριστικά λένε «πηγαίνουν για χαιρετούρα» ή «χαιρετισμό» στα σπίτια του χωριού για να ευχηθούν τον «Καλό Χρόνο» και να τραγουδήσουν τα κάλαντα και τον Ανδριώτικο Αη-Βασίλη.

Συνέχεια

Άγιος Μόδεστος Αρχιεπίσκοπος Iεροσολύμων ο προστάτης των ζώων

16 Δεκεμβρίου

Άγιος Μόδεστος Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων

Ο Άγιος Μόδεστος γεννήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. στην πόλη της Μικράς Ασίας, Σεβάστεια. Οι γονείς του ήταν χριστιανοί και, για τον λόγο αυτό, κατά την διάρκεια των διωγμών του Διοκλητιανού, φυλακίστηκαν. Σε εκείνη την φυλακή παρέδωσαν και οι δύο το πνεύμα τους στον Κύριο. Ο γιος τους, ο Άγιος Μόδεστος, βρέφος ακόμα παραδόθηκε σε έναν άρχοντα ο οποίος ανέλαβε να τον αναθρέψει. Ο άρχοντας αυτός όμως ήταν ειδωλολάτρης και έτσι ο Άγιος τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα έζησε σε ένα ειδωλολατρικό περιβάλλον.

Συνέχεια

Το αστεράκι

Χιονονιφάδα, Πισοδέρι Φλώρινας (fb)

Πάνω σε νέφι γαλανό
ένα αστεράκι ουράνιο, αγνό
κλαίει που αγάπη δεν μπορεί
σε ανθρώπινη καρδιά να βρει.

Συνέχεια

Ο Άγιος Σπυρίδωνας στην Παλαιά Χώρα

Εορτάζει σήμερα, 12 Δεκεμβρίου, το απέριττο εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνα στην Παλαιά Χώρα της Αίγινας. Είναι το μοναδικό εκκλησάκι στην Αίγινα που είναι αφιερωμένο στον Άγιο Σπυρίδωνα που η μνήμη του, κατά τα άλλα, τιμάται σε όλες τις ενορίες του νησιού.

Συνέχεια

Ποιήματα για το ίδιο βουνό (Νικηφόρος Βρεττάκος)

Ταΰγετος

Ποιήματα για το ίδιο βουνό

Ὄχι ἀκόμη, δὲν ἦρθα
νὰ σὲ ἀποχαιρετήσω ἀδελφέ,
ποὺ σὲ ἀνέβηκα πρώτη φορὰ
ὅταν ἤμουν φῶς σ’ ἕνα μίσχο.

Συνέχεια

Της Άρνης το νερό

Η Άρνη (ή Αρνάς) είναι χωριό της Άνδρου στον Δήμο Υδρούσας. Βρίσκεται στην ορεινή ενδοχώρα του νησιού, χτισμένη σε υψόμετρο 500 μ. και είναι πλούσια σε νερά και βλάστηση. Λέγεται από παλιά πως το νερό της Άρνης έχει την ιδιότητα, όποιος το πίνει, να ξεχνά εκείνους που αγαπά. Έτσι, όποιος δεν ήταν εύκολο να ξεχάσει ανθρώπους που αγάπησε αληθινά και τον πλήγωσαν, έπινε της Άρνης το νερό για να τους λησμονήσει και να ξεφύγει από τη σκέψη τους που τον βασάνιζε.

Συνέχεια

Κούμαρα, τα φρούτα του δάσους!

Η κουμαριά είναι φυτό με ελάχιστες απαιτήσεις, αναπτύσσεται σε ξηρές και πετρώδεις πλαγιές με καλά αποστραγγιζόμενα και σχετικά όξινα εδάφη. Πλούσιο και βαθύ, το έρπον ριζικό της σύστημα εκμεταλλεύεται την υγρασία του εδάφους, ενώ παράλληλα το προστατεύει από τη διάβρωση. Το ύψος της κυμαίνεται συνήθως από 2-3 μ., αλλά μπορεί να φτάσει έως και 12 μ.

Συνέχεια

Χειμωνιάτικοι κίτρινοι δρόμοι

Στον Λειβαδιανό δρόμο προς τη Χώρα της Άνδρου και το Μέσα Χωριό, στο μονοπάτι της Καυκάρας και παντού στους γύρω λόφους, κίτρινες πινελιές χρωματίζουν τον μεγάλο χειμωνιάτικο καμβά της πλάσης!

Συνέχεια

Χειμερινή παραμυθία

Χειμερινή παραμυθία

Καὶ κάθε βράδυ, ποὺ περνῶ,
τὸ φῶς αὐτὸ μοῦ μοιάζει
σὰν ἕνα βλέμμα φωτεινὸ
βαλμένο ἐκεῖ ἀπ᾿ τὸν οὐρανὸ
νὰ μᾶς κοιτάζει.
Καί ἔτσι, μέσ’ ἀπ’ τὰ κλαριά,
ποὖναι γερμένα ἐμπρός του,
τὸ βλέπω πάντα ἀπὸ μακριὰ
καὶ μοὖναι σὰν παρηγοριὰ
με τὸ δειλὸ το φῶς του.

Μιχάλης Δ. Στασινόπουλος

Συνέχεια

Σαν απαλές νιφάδες

Κώστας Μπαλάφας, Ήπειρος

Κι όπως έχουν να λένε
δυο φορές το χρόνο στις Ισημερίες
μικρά λευκά παιδιά
μηδαμινά στο ζύγι
έπεφταν συνεχώς σαν απαλές νιφάδες
και με το πρώτο που άγγιζαν
έλιωναν κι έμενε η δροσιά.

Συνέχεια

Στη γη της Καρπασίας

Καρπασία (city.sigmalive.com)

Καρπασία

Άντρος Παυλίδης

Η Καρπασία είναι, θεωρώ, ένας από τους πλέον αξιόλογους χώρους που έχω περπατήσει και έχω ταξιδέψει στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Είναι ένας χώρος πολύπαθος, καθώς πρόκειται για μια στενή λωρίδα γης που με περισσή τόλμη εισχωρεί βαθιά στη θάλασσα.

Συνέχεια

Μη φοβηθείς (Ιωάννης Πολέμης)

Μη φοβηθείς το σπίτι π’ άνοιξε
στη γη βαθειά τα θέμελά του
κι ας έλθουν χίλιοι ανεμοστρόβιλοι
και τη σκεπή του ας ρίξουν κάτου.

Συνέχεια