Αμπέλι μου πλατύφυλλο

Τρύγος στη Μαγνησία

Αμπέλι μου πλατύφυλλο και κοντοκλαδεμένο,
για δεν ανθείς, για δεν καρπείς, σταφύλια για δεν κάνεις;
Εχάλασες, παλιάμπελο, κι εγώ θα σε πουλήσω.

Συνέχεια

Σπατάλη τροφίμων, μία καταστροφή οικολογικών διαστάσεων

Νέα έρευνα δείχνει ότι το 40% των τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια, με πάνω από τις μισές ποσότητες να πετιούνται στην παραγωγή, πολύ πριν φτάσουν στο καλάθι του καταναλωτή. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα είναι βαρύ.

Συνέχεια

Ο Προφήτης Ηλίας κατά την Παράδοση

Άνδρος – Ο Προφήτης Ηλίας στου Βραχνού

Ο Ηλίας ο Θεσβίτης ήταν ένας εξέχων Ισραηλίτης προφήτης του Θεού. Ήταν γιος του Σωβάκ και καταγόταν από ένα χωριό της ευρύτερης περιοχής της Γαλαάδ που πιθανόν ονομαζόταν Θέσβη. Κατοικούσε στη γη Γαλαάδ και έδρασε στα χρόνια του βασιλιά Αχαάβ, κατά τον 9ο-10ο αιώνα π.Χ. Το όνομα «Ηλίας» αποτελεί ελληνική μεταφορά του αντίστοιχου εβραϊκού ονόματος Ελιγιαχού (אליהו‎), το οποίο σημαίνει «Ο Θεός μου είναι ο Ιεχωβά» ή «Ο Ιεχωβά είναι Θεός». Αναφορές στον Ηλία περιέχονται και στο Κοράνιο.

Συνέχεια

Ο Άγιος Ισίδωρος Χίου

Φορητή εικόνα του πρωτομάρτυρος της Χίου Αγίου Ισιδώρου
του 19ου αιώνος από τον ομώνυμο Ιερό Ναό Αγίου Ισιδώρου
Πετροκοκκίνων Κάμπου Χίου

Το Νεχώρι είναι ένα μαστιχοχώρι λίγα χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Χίου. Εκεί, κατά την παράδοση, άφησε την τελευταία του πνοή, μετά από σκληρά βασανιστήρια, ο Άγιος Ισίδωρος, το έτος 250 μ.Χ. Ήταν τότε αυτοκράτορας του ρωμαϊκού κράτους ο Δέκιος. Ο Ισίδωρος, που καταγόταν από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από Χιώτη πατέρα ειδωλολάτρη, ήταν ναύτης μιας μοίρας του στόλου των Ρωμαίων, που αγκυροβόλησε εκείνον τον χρόνο στο νησί της Χίου. Εκεί καταγγέλθηκε στον ναύαρχο του στόλου Νουμέριο, ότι ο ναύτης Ισίδωρος ήταν Χριστιανός. Είχε μάλιστα επαφές με την υπάρχουσα στη Χίο χριστιανική κοινότητα.

Συνέχεια

Η εαρινή σύναξις των Αγροφυλάκων

Κάπου στη Νότια Λευκάδα, αρχές της δεκαετίας του 1960 …άνοιξη! Ήταν μια περίοδος που ο Δραγάτης ή «Αγροφύλαξ» ήταν η «εξουσία» του χωριού. Η ονομασία «Δραγάτης» προέρχεται από τη λέξη «δραγάτα», μία υπερυψωμένη ξύλινη σκοπιά -συνήθως πάνω σε δένδρα, απ’ όπου ο αγροφύλακας παρακολουθούσε τυχόν κλοπές ή ζημιές στα αμπέλια και σε άλλες καλλιέργειες.

Συνέχεια

H Σαρμανίτσα

Επιμέλεια: Σοφία Παυλάκη, νομικός

«Τι να σου κάνω Χάιδω μου,
τι να σου κάνω γιε μου;
Θέλεις στην κούνια βάλε με,
θέλεις στη σαρμανίτσα
και με τα πόδια σ’ Χάιδω μ’ κούνα με
και με τα χέρια σ’ γνέσε
και με το στόμα σ’ Χάιδω μ’ το γλυκό
πες μας γλυκά τραγούδια»

(Παραδοσιακό Ηπείρου)

Συνέχεια

Ο Άγιος Τρύφων και το θρακικό κουρμπάνι

Ο Άγιος Τρύφων του Φώτη Κόντογλου

1. Ο Άγιος Τρύφων προστάτης των γεωργών

Ο Άγιος Τρύφων είναι ιδιαίτερα λαοφιλής στον αγροτικό πληθυσμό, αφού θεωρείται ο προστάτης άγιος των αμπελουργών και των γεωργών. Άλλωστε η εορτή του Αγίου την 1η Φεβρουαρίο με την περίοδο, κατά την οποία αρχίζει η σημαντικότερη αμπελουργική φροντίδα, που είναι το κλάδεμα. Γι’ αυτό τον λόγο οι αμπελουργοί δεν εργάζονται την ημέρα της εορτής του και ραντίζουν τα αμπέλια τους με τον αγιασμό που τελείται στους ναούς, ενώ στο Ευχολόγιο του Δημητριέφσκυ υπάρχει και η «ευχή του Αγίου Τρύφωνος εις άμπελον».

Συνέχεια

O Άγιος Τρύφων

1η Φεβρουαρίου

Άγιος Τρύφων, Ι.Ν. Αγίου Τρύφωνος Παλλήνης

«Σὺ δὲ Τρύφων τί; τὸ ξίφος θνήσκω φθάσας.
Καιρὸς δὲ τίς σου τοῦ τέλους; Νουμηνία.
Ἐν Φεβρουαρίοιο Τρύφων πρὸ τομῆς θάνε πρώτῃ»

Συνέχεια

Φλεβάρης, το στερνοπούλι του Χειμώνα!

Αετομηλίτσα Γράμμος

Φεβρουάριος, ο Κουτσός, ο Γκουζούκης, ο Κούντουρος, ο Κλαδευτής

Ο δεύτερος μήνας του έτους, με διάρκεια 28 ημέρες για τα κοινά έτη και 29 ημέρες για τα δίσεκτα. Αρχικά ήταν ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου.

Συνέχεια

Φώτα Ολόφωτα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ἐκινδύνευε ν᾽ ἀποθάνῃ ἀπὸ τοὺς πόνους ἡ Μαχώ, ἡ γυναίκα τοῦ Κωνσταντῆ τοῦ Πλαντάρη, νεόγαμος, πρωτάρα. Ἡ Πλανταρού, ἡ πενθερά της, εἶχε καλέσει ἀπὸ τὸ βράδυ τῆς προλαβούσης ἡμέρας τὴν μαμμὴν τὴν Μπαλαλίναν καὶ τὴν ἐμπροσθινὴν τὴν Σωσάνναν. Αἱ δύο γυναῖκες, τεχνίτισσαι εἰς τὸ εἶδός των καὶ ἡ μήτηρ τοῦ συζύγου τῆς κοιλοπονούσης, φιλόστοργος, ὡς πᾶσα πενθερὰ ἥτις δὲν ἐπιθυμεῖ τὸν θάνατον τῆς νύμφης της, ὅταν αὕτη εἶναι πρωτάρα, πρὶν βεβαιωθῇ ὅτι θὰ ἐπιζήσῃ τὸ παιδίον διὰ νὰ ἀσφαλισθῇ ἡ κληρονομία τῆς προικός, ἐπροσπάθουν ὅσον τὸ δυνατὸν νὰ ἀνακουφίσουν τοὺς πόνους τῆς ὠδινούσης. Καὶ εἶχεν ἀνατείλει ἤδη ἡ ἄλλη ἡμέρα καὶ ἀκόμη ἡ γυνὴ ἐκοιλοπόνει, καὶ ἡ μαμμή, ἡ ἐμπροσθινὴ καὶ ἡ πενθερὰ συνεπόνουν μὲ αὐτήν, καὶ ὁ καλογερόπαπας τοῦ Μετοχίου τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος εἶχε λάβει ἐντολὴν νὰ ψάλῃ μικρὰν καὶ μεγάλην Παράκλησιν πρὸς βοήθειαν τῆς ὠδινούσης.

Συνέχεια

Άγιος Μόδεστος Αρχιεπίσκοπος Iεροσολύμων, ο προστάτης των ζώων

16 Δεκεμβρίου

Άγιος Μόδεστος Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων

Ο Άγιος Μόδεστος γεννήθηκε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. στην πόλη της Μικράς Ασίας Σεβάστεια. Οι γονείς του ήταν χριστιανοί και, για τον λόγο αυτό, κατά τη διάρκεια των διωγμών του Διοκλητιανού, φυλακίστηκαν. Σε εκείνη τη φυλακή παρέδωσαν και οι δύο το πνεύμα τους στον Κύριο. Ο γιος τους, ο Άγιος Μόδεστος, βρέφος ακόμα παραδόθηκε σε έναν άρχοντα ο οποίος ανέλαβε να τον αναθρέψει. Ο άρχοντας αυτός όμως ήταν ειδωλολάτρης και έτσι ο Άγιος τα πρώτα χρόνια της ζωής του τα έζησε σε ένα ειδωλολατρικό περιβάλλον.

Συνέχεια

Ο Έρωτας στα χιόνια (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Συρράκο Ιωαννίνων

«Όχι άλλο σαν εγύρισε ο νους σου σαν ανέμη,
εμένα μια μελαχροινή στέκει και μ’ ανημένει.
Σα θέλεις Άη Γιάννη μου να σ’ άφτω τα κεριά σου
κάνε με γειτονόπουλο με τη γειτόνισσα σου…»
(Χορός Πρινιώτης, Κρήτη)

Καρδιὰ τοῦ χειμῶνος. Χριστούγεννα, Ἅις-Βασίλης, Φῶτα.
Καὶ αὐτὸς ἐσηκώνετο τὸ πρωί, ἔρριπτεν εἰς τοὺς ὤμους τὴν παλιὰν πατατούκαν του, τὸ μόνον ροῦχον ὁποὺ ἐσώζετο ἀκόμη ἀπὸ τοὺς πρὸ τῆς εὐτυχίας του χρόνους, καὶ κατήρχετο εἰς τὴν παραθαλάσσιον ἀγοράν, μορμυρίζων, ἐνῷ κατέβαινεν ἀπὸ τὸ παλαιὸν μισογκρεμισμένον σπίτι, μὲ τρόπον ὥστε νὰ τὸν ἀκούη ἡ γειτόνισσα:
- Σεβτὰς εἶν᾽ αὐτός, δὲν εἶναι τσορβάς…· ἔρωντας εἶναι, δὲν εἶναι γέρωντας.
Τὸ ἔλεγε τόσον συχνά, ὥστε ὅλες οἱ γειτονοποῦλες ὁποὺ τὸν ἤκουαν τοῦ τὸ ἐκόλλησαν τέλος ὡς παρατσούκλι: «Ὁ μπαρμπα-Γιαννιὸς ὁ Ἔρωντας».

Συνέχεια

Πορτρέτο του Δεκέμβρη

Ασημοχώρι Καρδίτσας

Ο Δεκέμβριος είναι ο δωδέκατος μήνας και τελευταίος του Γρηγοριανού Ημερολογίου, με διάρκεια 31 ημερών. Η ονομασία του ετυμολογείται από τη λατινική λέξη December, η οποία προέρχεται από το αριθμητικό decem (δέκα), επειδή στο αρχαίο δεκάμηνο ρωμαϊκό ημερολόγιο ο Δεκέμβριος ήταν ο δέκατος κατά σειρά μήνας. Στη συνέχεια, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, το ρωμαϊκό ημερολόγιο έγινε δωδεκάμηνο. Ο Δεκέμβριος μετακινήθηκε στη δωδέκατη θέση, αλλά διατήρησε την παλιά του ονομασία, παρ’ ότι τον 2ο αιώνα μ.Χ. ο ρωμαίος αυτοκράτορας Κόμμοδος θέλησε να τον μετονομάσει σε Αμαζόνιο, προς τιμήν της σύζυγό του Βρουτίας, που ήταν όμορφη σαν Αμαζόνα.

Συνέχεια

Έθιμα και λαϊκή λατρεία του Αγίου Ανδρέα

Στις 30 Νοεμβρίου εορτάζει ο Πρωτόκλητος Απόστολος Άγιος Ανδρέας, αδελφός του Αποστόλου Πέτρου, που μαρτύρησε στην Πάτρα, της οποίας είναι και πολιούχος. Πρόκειται για έναν δημοφιλή άγιο του χειμώνα, του οποίου η γιορτή συμπίπτει με την τελευταία ημέρα του φθινοπώρου. Η λαϊκή λατρεία του Αγίου Ανδρέα περιλαμβάνει δοξασίες, φόβους, ελπίδες και αντιλήψεις, έθιμα και συνήθειες, με μαγικό, δεισιδαίμονα χαρακτήρα. Παράγοντες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της λατρείας ήταν οι εξής:

Συνέχεια

Ο προπαππούς μου ο παπα-Μιχάλης, ο Ζευγάς

Δύσκολη ήταν η ζωή στα ορεινά χωριά της Κρήτης εκείνα τα χρόνια της τουρκοκρατίας! Οι άνθρωποι δούλευαν μέρα – νύχτα στα χωράφια τους, να τα σκάψουν και να τα σπείρουν για να βγάλουν καρπό, να ζήσουν τις οικογένειές στους και τα ίδια τα ζωντανά τους!

Συνέχεια

Γαναδιό, το θαύμα του Πρωτομάστορα

«Πέτρα την πέτρα περπατώ,
φέγγει και ξημερώνει
Γλυκό πουλί τ’ αηδόνι»
Ευ. Γκούφας

Ένα μνημείο της τοπικής αρχιτεκτονικής, ένας «ύμνος» των μαστόρων της πέτρας, των περίφημων πελεκάνων και κτιστάδων της Ηπείρου, το Γαναδιό στέκει αγέρωχο και επιβλητικό, σε υψόμετρο 870 μ. στις παρυφές του Σμόλικα. Σιωπηλό και ανέγγιχτο από το χρόνο, το Γαναδιό αποτελεί έναν τόπο σπάνιας ομορφιάς, στον οποίο η φύση και ο άνθρωπος συναντήθηκαν και συμπορεύτηκαν επί αιώνες αρμονικά!  

Συνέχεια