Ο Ανήλιαγος κι η Αφέγγαρη

Μια φορά κι έναν καιρό, τα παλιά τα χρόνια, ζούσαν ένας νέος και μια νέα. Η νέα έμενε στον πύργο της Ανατολής, ο νέος στον πύργο της Δύσης. Τον νέο τον έλεγαν Ανήλιαγο, γιατί ήταν γραφτό του να μην τον δει ποτέ ο ήλιος. Τη νέα τη λέγανε Αφέγγαρη, γιατί δεν θα την έβλεπε ποτέ το φεγγάρι. Ο νέος θα μπορούσε να γυρίζει μόνο τη νύχτα, η νέα μόνο τη μέρα. Όταν έκανε τον περίπατό του ο Ανήλιαγος τη νύχτα, έβλεπε πίσω από το παράθυρο του πύργου την Αφέγγαρη κι εκείνη πάλι, όταν έβγαινε τη μέρα έβλεπε τον Ανήλιαγο πίσω απ’ τα παράθυρα του δικού του πύργου. Έτσι γινόταν και δεν μπόρεσαν ποτέ ν’ ανταμώσουν, αν και το ‘θελαν τόσο πολύ!

Συνέχεια

Αρνίτσι Μπίτσι, ένα παραδοσιακό παραμύθι

Τα σχολεία ανοίγουν και… ποιος από μας δεν θυμάται το Αρνίτσι Μπίτσι, το διδακτικό παραμύθι από τις γεμάτες νοσταλγία σελίδες στο παλιό Ανθολόγιο του Δημοτικού;

Συνέχεια

Οι δώδεκα γιοι του Γεροχρόνου

«Tου Κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνουν,
και του Τροχού, που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνουν·
και του Καιρού τα πράματα, που αναπαημό δεν έχουν,
μα στο Kαλό κ’ εις το Kακό περιπατούν και τρέχουν…»
Ερωτόκριτος, Βιντσέντζου Κορνάρου

Ονομασίες των μηνών ανάλογα με τις γεωργικές ασχολίες

Ο λαός μας φαντάζεται τον χρόνο σαν έναν ασπρομάλλη γέροντα, γεμάτο σοφία που του χαρίζει ο καιρός καθώς γυρνάει σαν πελώριος κύκλος από τον Γενάρη ως τον Δεκέμβρη και πάλι απ’ την αρχή! Είναι περιστοιχισμένος από δώδεκα παλικάρια, τους γιους του τους μήνες, καθένας με τη δική του ξεχωριστή ομορφιά, τα χαρίσματα και τα δώρα του προς τους ανθρώπους και την πλάση! Εκτός από την επίσημη ονομασία των μηνών η ελληνική παράδοση τους έχει δώσει και διάφορα άλλα, λαϊκά ονόματα, σύμφωνα κυρίως με τις γεωργικές ασχολίες που γίνονται κατά τη διάρκεια καθενός:

Συνέχεια

Βλέφαρό μου (νανούρισμα)

«Βλέφαρό μου»

Ένα ονειρικό νανούρισμα από τον Χρόνη Αηδονίδη και τον Νίκο Κυπουργό

Έλα ύπνε, πάρ’ το
σε μετάξι επάνω βάλ’ το
σιγά

Κι από μέλι γάλα
νά ‘ν’ του ονείρου του η σκάλα
πλατιά

Βλέφαρό μου σφαλιστό
αχ! τυχερό μου
Μη χαράζεις άστρο της αυγής
μη μου τρομάζεις.

Συνέχεια

Μύριζε φύκι και αστρολούλουδο…

Sir John William Waterhouse, The Lady of Shalott, 1888 (Tate Britain, London)

Συνέχεια

Το «Πουλί της Φωτιάς» και ο Ιγκόρ Στραβίνσκι

Το «Πουλί της φωτιάς» του Ιγκόρ Στραβίνσκι (1882-1971) είναι βασισμένο σε ένα γνωστό ρωσικό λαϊκό παραμύθι: Ο πρίγκιπας Ιβάν κυνηγώντας στο δάσος εισέρχεται στην επικράτεια του αθάνατου μάγου Κοσέι, όπου κατορθώνει να πιάσει το Πουλί της Φωτιάς, ένα πανέμορφο μαγικό πλάσμα. Όταν του χαρίζει τη ζωή, εκείνο του δίνει ένα από τα πολύχρωμα φτερά του, με το οποίο ο πρίγκιπας μπορεί να το καλεί όποτε χρειάζεται τη βοήθειά του. Στη συνέχεια συναντά δεκατρείς πριγκίπισσες που βρίσκονται κάτω από τα μάγια του Κοσέι και ερωτεύεται τη μία απ’ αυτές.

Συνέχεια

Θρύλοι της λίμνης στ’ ασημένια Γιάννενα

Νικόλαος Oθωναίος, Ιωάννινα

Η Κυρά Φροσύνη
(11 Ιανουαρίου 1801)

Η «Κυρά Φροσύνη», όπως έγινε γνωστή η Ευφροσύνη Βασιλείου (1773-11 Ιανουαρίου 1801) συνδέθηκε με την ιστορία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και το τραγικό τέλος της, στις 11 Ιανουαρίου του 1801, τραγουδήθηκε, έγινε όπερα, μυθιστόρημα, ταινία. Υπήρξε μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος του εμπόρου και προκρίτου των Ιωαννίνων Δημητρίου Βασιλείου, καθώς επίσης και ανιψιά του Μητροπολίτη Λαρίσης, μετέπειτα Ιωαννίνων Γαβριήλ Γκάγκα. Ο Αλή Πασάς αποφάσισε να την εκτελέσει μαζί με άλλες δεκαεπτά (17) συντοπίτισσές της, δια πνιγμού, στην Λίμνη των Ιωαννίνων, με την επίσημη αιτιολογία ότι ζούσαν ανήθικα, κάτι για το οποίο έχουν εκφραστεί αμφιβολίες, η δε Φροσύνη και οι λοιπές γυναίκες, που πνίγηκαν μαζί της, έχουν θεωρηθεί ακόμα και θύματα των πολιτικών διώξεων της εποχής στα Γιάννενα. Τα πραγματικά περιστατικά σε γενικές γραμμές έχουν χαθεί ή παραμορφωθεί από συναισθηματικούς, οικονομικούς, ακόμα και εθνικούς παράγοντες τόσο της εποχής εκείνης, όσο και των επομένων δεκαετιών[1].

Συνέχεια

Ένα Βυζαντινό παραμύθι κι ο όσιος Δανιήλ ο Στυλίτης

Μνήμη του εν αγίοις πατρός ημών Οσίου Δανιήλ του Στυλίτου σήμερα και μαζί με τα θαυμαστά στοιχεία του βίου Του προβάλλουμε ένα απόσπασμα από ένα παιδικό βιβλίο, το «Βυζαντινό Παραμύθι» του Φαίδωνα Κουκουλέ. Στην ιστορία παρακολουθούμε τον Βυζαντινό αυτοκράτορα να σπεύδει στη βοήθεια και τη νουθεσία του Οσίου γέροντα, υπό το βάρος της αγωνίας που του προκαλούσε ένας φοβερός χρησμός που είχε λάβει για το ίδιο του το παιδί, την πριγκίπισσα Σοφία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η παρουσία και οι συμβουλές του σεβάσμιου γέροντα, αλλά και η βαθιά πίστη και η ευλάβεια του αυτοκράτορα, που τις δέχθηκε με ταπείνωση, στάθηκαν καθοριστικές, εξασφαλίζοντας μια ευλογημένη και ευημερούσα ζωή για την κόρη του, αλλά και για την ίδια την αυτοκρατορία και κάνοντας φανερό το θέλημα του Θεού στην πορεία όλων τους.    

Συνέχεια

Η Ελληνική παιδεία στα Φάρασα της Καππαδοκίας

Στα τέλη του 2ου και στις αρχές του 1ου αιώνα π.Χ. ως «Μικρά Ασία» ορίζεται η γεωγραφική περιοχή που βρέχεται στα Δυτικά από το Αιγαίον Πέλαγος, Βόρεια από την Μαύρη Θάλασσα, Νότια από τη Μεσόγειο και Ανατολικά από τους ποταμούς Τίγρη και Ευφράτη. Επαρχίες της Μ. Ασίας είναι οι ακόλουθες: Αιολίδα, Βιθυνία, Γαλατία, Ιωνία, Καππαδοκία, Καρία, Κιλικία, Λυδία, Λυκαονία, Λυκία, Μυσία, Παμφυλία, Παφλαγονία, Πισιδία, Πόντος (παραλιακός), Πόντος (Μεσογειακός), Φρυγία, Χώρα πηγών και Άνω Ρου Ευφράτη ποταμού, Χώρα πηγών και Άνω Ρου Τίγρη ποταμού.

Συνέχεια

Το δέντρο που έδινε

Μια ιστορία για την αέναη προσφορά των δέντρων…

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν μια μηλιά, η οποία αγαπούσε πολύ ένα αγοράκι. Και κάθε μέρα το αγόρι ερχόταν μάζευε τα φύλλα της κι έφτιαχνε στέμματα παριστάνοντας τον βασιλιά του δάσους. Σκαρφάλωνε στον κορμό της και στα κλαδιά της, τρώγοντας τους καρπούς της. Και έπαιζαν κρυφτό. Κι όταν κουραζόταν το αγόρι πλάγιαζε στη σκιά του δέντρου. Και το αγόρι αγαπούσε τη μηλιά πάρα πολύ. Και η μηλιά ήταν ευτυχισμένη.

Συνέχεια