Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος Β’ (φωτ. Νίκος Μαγγίνας, megali-ekklisia.blogspot.gr)
Στον χαιρετισμό του κατά τη διάρκεια της φετινής τελετής αποφοίτησης στην Αμερικανική Γεωργική Σχολή, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κκ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και στον τρόπο με τον οποίο η Ορθοδοξία προσεγγίζει το παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα. Όπως χαρακτηριστικά τόνισε: «Το σύγχρονο, παγκόσμιο οικολογικό πρόβλημα έχει σαφή ανθρωπογενή αίτια. Η εξουσιαστική σχέση μας προς την Κτίση είναι αποτέλεσμα της αλλοτρίωσής μας από τον Θεό. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε αυθεντική πίστη εις τον Θεό και να καταστρέφουμε την καλή Δημιουργία του. Το μέλλον μας είναι οικολογικό και κοινωνικό σε ακατάλυτη συνάφεια. Χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε ότι η οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη δεν σημαίνει αυτονοήτως και πρόοδο».
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας στα ερείπια της Παναγίας του Βελιγραδίου (Σεπτ. 1955)
Το χρονικό των Σεπτεμβριανών του 1955 σε βάρος του ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως και του Οικουμενικού Πατριαρχείου θεωρήθηκε ως «δεύτερη άλωση» της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Το ελληνικό στοιχείο στην Πόλη, έχοντας δεχθεί καθοριστικό πλήγμα και αντιμετωπίζοντας πλέον την ωμή βία, την τρομοκρατία και τον διωγμό, δεν κατάφερε ουσιαστικά ποτέ ξανά να ορθοποδήσει και ν’ ανακτήσει την παλαιά κραταιά οικονομική του θέση και δύναμη. Τα Σεπτεμβριανά του ’55, μαζί με το κύμα απελάσεων που ακολούθησαν, το 1964, σήμαναν τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Πόλης από τις επί χιλιετίες πατρογονικές εστίες τους.
Αν χάσεις χρήματα, μπορείς ν’ αποκτήσεις πάλι. Το ίδιο αν χάσεις το σπίτι σου, το ζώο σου, οτιδήποτε από τα υπάρχοντά σου. Αν όμως χάσεις την ψυχή σου, άλλη ψυχή δεν θα μπορέσεις ν’ αποκτήσεις. Κι αν όλος ο κόσμος είναι δικός σου, δεν θα μπορέσεις, δίνοντας όσα έχεις -και την οικουμένη ολόκληρη, να αγοράσεις μια ψυχή. Ας φροντίσουμε λοιπόν την αθάνατη ψυχή μας, ας προτιμήσουμε τα ουράνια από τα γήινα και τα άφθαρτα από τα φθαρτά αγαθά, τα οποία εύχομαι ν’ απολαύσουμε όλοι, με τη χάρη και τη φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
Ο μεγάλος αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, το 347 μ.Χ. (κατ’ άλλους το 354 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η αγία Ανθούσα. Γρήγορα έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του -χήρα τότε 20 ετών- τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο. Ήταν ευφυέστατο μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες στην Αντιόχεια, κοντά στον τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνιο, αλλά και στην Αθήνα μαζί με τον αγαπημένο του φίλο Μέγα Βασίλειο.
Ο Άγιος Γερμανός γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, το 640 μ.Χ. Πατέρας του ήταν ο πατρίκιος Ιουστινιανός, που τον ανέθρεψε με μεγάλη ευσέβεια. Είκοσι χρονών έμεινε ορφανός από πατέρα, τον όποιο σκότωσε ο Κωνσταντίνος ο Πωγωνάτος (668-685), αφού τον συμπεριέλαβε μεταξύ αυτών που σκότωσαν τον πατέρα του. Τον Γερμανό αφού τον ευνούχισε, τον κατέταξε στον κλήρο της Εκκλησίας. Εκείνος, φημισμένος για την αρετή, τη μόρφωση και την αγιότητα της ζωής του, εξελέγη μητροπολίτης Κυζίκου, στο 37ο έτος της ηλικίας του. Αργότερα, όταν χήρεψε ο πατριαρχικός θρόνος, με τη γνώμη του βασιλιά Αναστασίου και την ψήφο της συγκλήτου, του κλήρου και του λάου, ανέβηκε στον οικουμενικό θρόνο, το έτος 715.
Τον Ιούλιο του έτους 1993 αναγνωρίστηκε επίσημα ως Άγιος της Εκκλησίας μας ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλος ο Στ’ ο Αδριανουπολίτης. Πρόκειται για ένα σοφό διδάσκαλο και μαρτυρικό ποιμενάρχη του Γένους μας, ο οποίος εργάστηκε με ζήλο για την πνευματική καλλιέργεια του υπόδουλου Ελληνισμού στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και μαρτύρησε στα αγιασμένα χώματα της Θράκης αγωνιζόμενος για την ελευθερία του Έθνους μας.
Υπάρχει μια πύλη στο Φανάρι που από τις 10 Απριλίου 1821 είναι κλειστή. Είναι η πύλη όπου οι Οθωμανοί, την Κυριακή του Πάσχα μετά τη Θεία Λειτουργία, συνέλαβαν και απαγχόνησαν τον Άγιο Γρηγόριο Ε’, Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως.
Η Αγία Θεοδώρα η Αυγούστα γεννήθηκε το 815 μ.Χ. Καταγόταν από το χωριό Έβισσα της Παφλαγονίας. Η οικογένειά της είχε εγκατασταθεί στην Κωνσταντινούπολη και απολάμβανε μία θέση στην αριστοκρατία της Πόλης. Ο πατέρας της, Μαρίνος, ήταν Δρουγγάριος ή Μοιράρχης, δηλαδή διοικητής ενός Δρούγγου ή, αλλιώς, Μοίρας (Δρούγγος ή Μοίρα ονομαζόταν η μονάδα του βυζαντινού στρατού, που κατά τον 9ο αιώνα αποτελείτο από 1.000 στρατιώτες). Η μητέρα της, Θεοκτίστη, προσπάθησε να μεταδώσει τις αξίες της ορθόδοξης πίστης στις τέσσερις κόρες της, τη Θεοδώρα, τη Σοφία, τη Μαρία, την Ειρήνη και στους δύο γιους της, τον Βάρδα και τον Πετρωνά. Μεγαλώνοντας η Θεοδώρα ξεχώριζε για το απαράμιλλο εξωτερικό της κάλλος, τη χριστιανική της ευσέβεια και τη σεμνοπρέπειά της.
Την 6η Φεβρουαρίου η Εκκλησία μας εορτάζει την μνήμη του Μεγάλου Φωτίου. Πρόκειται για μια σπουδαία εκκλησιαστική προσωπικότητα, ο οποίος έχει λάβει δικαίως τον σπάνιο τίτλο του «Μεγάλου». Επίσης δεν θεωρείται μεγάλος μόνο από την Εκκλησία, αλλά και από την ιστορία, διότι συγκαταλέγεται στους ξεχωριστούς πνευματικούς φάρους της ανθρωπότητας.
Κάθε χρόνο στις 6 Ιανουαρίου, μετά την τέλεση της Θείας Λειτουργίας στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, σχηματίζεται η καθιερωμένη πομπή των πιστών μαζί με τον ιερό κλήρο, που κατευθύνονται στις ακτές του Κερατίου, στην αποβάθρα. Εκεί περιμένουν από νωρίς πλήθη επισκεπτών και προσκυνητών, πολλοί από τους οποίους επιβιβάζονται σε πλωτά μέσα για να παρακολουθήσουν καλύτερα την τελετή από τη θάλασσα.
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Σκιάθος, 4 Μαρτίου 1851 – Σκιάθος, 3 Ιανουαρίου 1911)
«Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη» Οδυσσέας Ελύτης
«Γεντί Κουλέ και Θαραπειά, Ταταύλα και Νιχώρι, αυτά τα τέσσερα χωριά ‘μορφαίνουνε την Πόλη»
Με ιδιαίτερη κατάνυξη και συγκίνηση εορτάστηκε και φέτος η μνήμη του Αγίου Νικολάου Επισκόπου Μύρων της Λυκίας του Θαυματουργού, στον ομώνυμο ναό στο Νεοχώρι (Νιχώρι – Γενίκιοϊ) του Βοσπόρου, στην Κωνσταντινούπολη. Φέτος βέβαια η συμμετοχή των πιστών ήταν εξαιρετικά περιορισμένη λόγω της ισχύος των περιορισμών για την αποφυγή διασποράς του κορωνοϊού, ωστόσο ελπίζουμε σύντομα να ξεπεραστούν οι παρούσες δυσκολίες και ο ναός να γεμίσει ξανά από τους πιστούς Νιχωρίτες και τους επισκέπτες προσκυνητές του.
Μέσα στη σεπτή χορεία των δώδεκα μαθητών του Ιησού Χριστού εξέχουσα θέση κατέχει ο τιμώμενος υπό της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας στις 30 Νοεμβρίου Άγιος Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος, ο οποίος από άσημος και απλοϊκός ψαράς κατέστη «ἁλιεύς τῶν ἀνθρώπων» και αναδείχθηκε μέγας διδάσκαλος του Ευαγγελίου του Χριστού και φλογερός Απόστολος του Γένους μας. Ο Άγιος Ανδρέας υπήρξε κατ’ εξοχήν Απόστολος των Ελλήνων, αφού ήρθε στον ελλαδικό χώρο για να κηρύξει τον σωτηριώδη λόγο του Θεού και να ιδρύσει Εκκλησίες. Έτσι μετά από μία καρποφόρα ιεραποστολική περιοδεία, κατέληξε στην Πάτρα, την οποία επορφύρωσε με το τίμιο αίμα του και καθαγίασε με τον ένδοξο σταυρικό του θάνατο για να πρεσβεύει αδιάλειπτα στον Πανάγαθο Θεό για τη σωτηρία και προστασία του πατραϊκού λαού, αλλά και σύμπαντος του Ελληνικού Γένους.
Ο ιερός ναός Εισοδίων της Θεοτόκου Σταυροδρομίου και η ιστορία του
Στο πιο κεντρικό σημείο της ευρωπαϊκής πλευράς της Πόλης, στην τοποθεσία που όλοι γνωρίζουμε ως το «Πέραν», στο όμορφο Σταυροδρόμι, ο λαμπρός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου και το εκκλησιαστικό συγκρότημα που τον περιβάλλει, αποτελούμενο από γραφεία, κατοικίες ιερέων, εστίες, αίθουσες και εντευκτήρια, καλύπτει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης.
Ο μεγάλος αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, το 347 μ.Χ. (κατ’ άλλους το 354 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η αγία Ανθούσα. Γρήγορα έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του -χήρα τότε 20 ετών- τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο. Ήταν ευφυέστατο μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες στην Αντιόχεια, κοντά στον τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνιο, αλλά και στην Αθήνα μαζί με τον αγαπημένο του φίλο Μέγα Βασίλειο.
Μετά το τέλος της επίγειας ζωής του εν Αγίοις πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου, Αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, όταν το 434 μ.Χ. εξελέγη Πατριάρχης ο μαθητής του Άγιος Πρόκλος, παρακάλεσε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β’ να ενεργήσει τα δέοντα, ώστε το λείψανο του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Και πράγματι, τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου 438, η λάρνακα με το λείψανό του Αγίου Ιωάννου μεταφέρθηκε με λαμπρή και συγκινητική πομπή στη βασιλεύουσα και τοποθετήθηκε στο Άγιο Βήμα του ναού των Αγίων Αποστόλων, ενώ ο λαός έμπλεος χαράς αναβοούσε: «Απόλαβε του θρόνου σου Άγιε».
Στην εορτή του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, του οποίου ιερά λείψανα φυλάσσονται στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Φανάρι, ο Οικουμενικός Πατριάρχης χοροστατεί «από του Παραθρονίου» τόσο κατά τον Εσπερινό της εορτής, όσο και κατά τη Θεία Λειτουργία. Σύμφωνα με το Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, στον θρόνο τίθεται τιμητικώς η εικόνα του ιερού Χρυσοστόμου, ενώ ο Μ. Εκκλησιάρχης τοποθετεί δίπλα στην εικόνα και την ποιμαντορική ράβδο του αγίου. Οι ιερείς και οι διάκονοι που πρόκειται να λειτουργήσουν «λαμβάνουν καιρό» όχι από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, αλλά από την ιερά εικόνα του αγίου, ο οποίος παραμένει πάντοτε ζωντανός στη μνήμη της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως.
Στον σολέα του Πατριαρχικού Ναού τίθενται προς προσκύνησιν υπό των πιστών τα ιερά λείψανα του μεγάλου ιεράρχου της Κωνσταντινουπόλεως, τα οποία, μαζί με τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου, επέστρεψαν στην Πόλη από τη Ρώμη, στις 27 Νοεμβρίου 2004, χάριν στις ενέργειες του διαδόχου των αγίων ιεραρχών σημερινού Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.
Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια... [Νίκος Χουλιαράς]
kimintenia 