«Το παράγωγο της τρομοκρατίας, το προϊόν της επιβολής του κράτους του τρόμου, είναι ο πανικός. Η αποτελεσματικότατα της τρομοκρατίας μετριέται από την ένταση του πανικού που παράγει. Και η τρομοκρατία στην ΕΣΑ, κεκλεισμένων των θυρών, ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Είχε πετύχει το καθεστώς να κατασκευάσει ένα γκέτο, έναν χώρο στεγανό, όπου βασίλευε η αίσθηση του πανικού. Ο πανικός του κυνηγημένου ζώου, που ψάχνει μάταια κάτω από διαρκή καταδίωξη μια γωνιά να κρυφτεί, να αισθανθεί λίγη ασφάλεια. Έναν χώρο όπου δεν αναγνωριζόταν η ανθρώπινή σου υπόσταση, δεν ακουγόταν η φωνή σου. Ξεχνούσες αξίες, απόψεις, συναισθήματα, όλα εκείνα τα πράγματα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να συνεννοούνται και να συνδέονται μεταξύ τους.
Ζούσες μέσα σε μια αγριότητα ασταμάτητη, που διαπερνούσε ατόφια ακόμη κι εκείνους από τους συγκροτούμενους, που για κάποιους λόγους είχαν εξαιρεθεί από τη σωματική βία με τη στενή έννοια. Ο πανικός ήταν το αίσθημα με το οποίο έπρεπε να ζεις όλο το εικοσιτετράωρο. Να κοιμάσαι και να ξυπνάς μαζί του. Και σχεδόν πάντα να ξυπνάει αυτός πριν από σένα και να σε περιμένει.
Ο διαρκής πανικός σε παραμόρφωνε, σου διέλυε την προσωπικότητα, σε γερνούσε, σου αλλοίωνε τα χαρακτηριστικά. Την έκφραση του προσώπου σου έπαυες να την ορίζεις. Δεν υπήρχε μια στιγμή ιδιωτική, να βρεθείς λίγο μόνος με τον εαυτό σου, να πάρεις μιαν ανάσα. Δεν είχες κάπου ν’ ακουμπήσεις, να βρεις κουράγιο για να συνεχίσεις. Ήσουν αποκομμένος από κάθε τι το αληθινό ή το ανθρώπινο. Κι επιπλέον δεν είχες καμία πληροφορία. Δεν ήξερες τι συμβαίνει έξω ή δίπλα σου· τι γίνεται στην Αθήνα ή στο διπλανό κελί. Δεν είχες ποτέ καμία επαφή μ’ έναν κοινό, μ’ έναν κανονικό άνθρωπο.
Το βίωμα του πανικού δεν είναι απλά μια κατάσταση του ανθρώπινου ψυχισμού. Κυρίως είναι μια υπόθεση εσωτερικών εκκρίσεων. Μια υπόθεση ξεχωριστής λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού. Έτσι αποτυπώθηκε στη δική μου συνείδηση. Ως μία ειδική μορφή “ζην”, που δεν αφορά μόνο το μυαλό ή το σώμα αλλά την ύπαρξη, την υπόσταση του ανθρώπου συνολικά.
Σήμερα, όλα αυτά αποτελούν μνήμες από μια ζωή μακρινή, μια ζωή ξένη αλλά ταυτόχρονα τόσο ζωντανή και οικεία, που ώρες ώρες, ξεφυλλίζοντας το ημερολόγιο, αναρωτιέμαι πώς ήταν εκείνος που τα ‘ζησε αυτά. Τι κοινό μπορεί να έχει με μένα σήμερα. Πόσο έχω αποξενωθεί από τη συνείδηση κι απ’ το πετσί εκείνου.
Η αναζήτηση απαντήσεων σε τέτοια ερωτήματα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Όμως υπάρχει το όνειρο. Αυτή η ελευθεριότητα του νου, που όχι σπάνια έρχεται τη νύχτα σαν καταλύτης να επιβεβαιώσει την υπαρξιακή συνέχεια. Εκεί στον ύπνο, κάπου παραμονεύει η συνείδηση ή το υποσυνείδητο του δεσμώτη. Παραμονεύουν εκείνο το κελί, εκείνες οι φάτσες, εκείνες οι φωνές. Καιροφυλακτεί η γνώριμη αυτή γεύση της παραλυσίας. Του φόβου πως τα βήματα που ακούγονται απ’ έξω, στην πόρτα του ονείρου, οδηγούν στο κελί μου, σε μένα. “Έρχονται για μένα πάλι”». (…)
Παναγιώτης Κανελλάκης
(1942 – 2009)
Κορυφαία μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα, συνήγορος υπεράσπισης των διωκομένων συναγωνιστών του, ιδρυτής της Ευρωπαϊκής Κίνησης Νέων (ΕΚΙΝ) που κατάφερε να συσπειρώσει μερικά από τα πιο ελεύθερα και δημοκρατικά πνεύματα στην Αθήνα της δικτατορίας, ιθύνων νους των φοιτητικών εξεγέρσεων, συγγραφέας της «Μαρτυρίας» του ημερολογίου – ντοκουμέντου του από την πολύμηνη κράτησή του στο ΕΑΤ-ΕΣΑ, δικηγόρος σε πολιτικές δίκες διεθνούς εμβέλειας στα χρόνια της Μεταπολίτευσης, πρώτος πρόεδρος του ελληνικού γραφείου της Greenpeace και του ΟΚΑΝΑ, νομικός, συγγραφέας, ταξιδευτής, αλλά και δεινός ξυλουργός και λάτρης της ταχύτητας, ο Παναγιώτης Κανελλάκης εξακολουθεί να μας εμπνέει με τη ζωή, το πολιτικό του ήθος, τη σκέψη και το έργο του…
Ανάμεσα στις πολύτιμες παρακαταθήκες που μας άφησε ξεχωριστή θέση κατέχει η «Μαρτυρία» του, το ματωμένο του Ημερολόγιο που κατάφερε να τηρεί τις ημέρες της κράτησής του στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας ήδη από τους πρώτους μήνες της μεταπολίτευσης αποτελώντας έκτοτε ένα μοναδικό και αδιάσειστο ντοκουμέντο για τα βασανιστήρια της Χούντας, αλλά και ένα συγκλονιστικό ψυχογράφημα για τον πόνο, τον φόβο, τον πανικό, την απόγνωση και τις κάθε είδους προσβολές που βίωσαν όσοι κρατήθηκαν και βασανίστηκαν κατά την επτάχρονη δικτατορία.
Η «Μαρτυρία» αναφέρεται σε όσα υπέστη ο Κανελλάκης μετά τη δεύτερη σύλληψή του, τον Μάρτη του 1973, μέχρι που αφέθηκε ελεύθερος μετά από 147 ημέρες βασανιστηρίων.
Μερικά χρόνια αργότερα θα δηλώσει θεμελιώνοντας τη δημιουργία των πρώτων περιβαλλοντικών κινημάτων στη χώρα μας και νοηματοδοτώντας τη δράση τους:
«Το περιβάλλον είναι ένας τομέας όπου μπορούμε να κάνουμε πολλά. Εκείνη την εποχή ένιωθες χρήσιμος πολεμώντας τη χούντα. Σήμερα μπορείς να νιώσεις χρήσιμος προωθώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα που συνδέονται με την ποιότητα ζωής. Αυτό είναι το Περιβάλλον».
kimintenia 