Παπαδιαμάντη να διαβάζεις… Παπαδιαμάντη!

Κάποτε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, καθώς περιδιάβαινε την Αθήνα, βρέθηκε μπροστά σ’ ένα εκκλησάκι. Στην πόρτα της Εκκλησίας καθόταν ένας ηλικιωμένος ιερέας και «τραβούσε» το κομποσχοίνι του. Είχε καλή μορφή και ο Παπαδιαμάντης, που τον απασχολούσε κάποιο πρόβλημα, θέλησε να εξομολογηθή. Ο ιερέας τον άκουσε για αρκετή ώρα, χωρίς να τον διακόψει, και στο τέλος του είπε:

Συνέχεια

Αφέντης Σταυρός ο γαλατόχτιστος

Αφέντης Σταυρός ο γαλατόχτιστος

Ζωή Δικταίου

«Οροπέδιο Λασιθίου. Επιβλητική λιτότητα -και δεν είναι υπερβολή. Τίποτα το περίσσιο δεν θα συναντήσεις εδώ. Θαυμάζεις την αυτάρκεια και την αρμονία του τόπου και του ανθρώπου. Το λασιθιώτικο τοπίο μεταμορφώνεται σαν σκεπαστεί με τις δαντέλες του χιονιού. Η φύση μιλάει και σε καλωσορίζει με τον τρόπο της. Άκουσέ τη. Σου δείχνει πώς να ξεμακραίνεις από την πραγματικότητα και να περνάς το κατώφλι ενός κόσμου παράξενα οικείου και μαγικού.

Συνέχεια

Αθήνα, το γαλάζιο κρίνο των Ποιητών

Η Αθήνα τη νύχτα

«Η Αθήνα τη νύχτα
αρχόντισσα μοιάζει
κυρά ξελογιάστρα χρυσή
Ψηλά στα αιθέρια
ασήμι τ’ αστέρια
και μες στα ποτήρια κρασί»


(Στίχοι: Γιώργος Σαντοριναίος, μουσική: Μίμης Πλέσσας, ερμηνεία: Ρ. Βλαχοπούλου, 1964)

Συνέχεια

Στρατής Τσίρκας, ο κορυφαίος λογοτέχνης του Ελληνισμού

Στρατής Τσίρκας
(Κάιρο, 23 Ιουλίου 1911 – Αθήνα, 27 Ιανουαρίου 1980)

Ο συγγραφέας που μας χάρισε την αριστουργηματική τριλογία «Ακυβέρνητες πολιτείες» και το μυθιστόρημα «Η χαμένη Άνοιξη» -για πολλούς το σημαντικότερο βιβλίο της μεταπολεμικής Ελλάδας, ο Στρατής Τσίρκας, γεννήθηκε σαν σήμερα, 23 Ιουλίου 1911, στο Κάιρο της Αιγύπτου και πέθανε στην Αθήνα, στις 27 Ιανουαρίου 1980. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Χατζηανδρέας. Αποτελεί έναν από τους κορυφαίους -αν όχι τον αξιολογότερο- πεζογράφο της γενιάς του, που έκλεισε στο έργο του την ιστορία, τα οράματα, τις διαψεύσεις, την ψυχή ολόκληρου του αγωνιζόμενου Ελληνισμού…

Συνέχεια

Κώστας Καρυωτάκης: Στο δείλι αυτό του μακρινού πέρα χειμώνος…

Κωνσταντίνος Καρυωτάκης
(30 Οκτ. 1896 – 21 Ιουλ. 1928)

«Ήτο μεγάλος ποιητής ο νέος αυτός και ευγενής.
Το λέγω και θα το ξαναπώ πολλάκις
-είναι μεγάλος ποιητής ο Κώστας Καρυωτάκης»
Αντρέας Εμπειρίκος

Συνέχεια

Απάνω σε μιαν έρημη ακροθαλασσιά… Να ποιος είναι ο παράδεισος όπου ήρθα…

Μνήμη Φωτίου Κόντογλου – Εκοιμήθη στις 13 Ιουλίου 1965

Ηλιοβασίλεμα Μαραθώνας, Αίγινα

Κ’ εγώ δεν κατάλαβα πώς βρέθηκα μακρυά από τη ζάλη της πολιτείας. Έβγαλα ένα «άχ!» από το στήθος μου, σαν τον άνθρωπο πού ξανάρχεται στη ζωή ύστερ’ από λιποθυμιά.

Συνέχεια

Τα ψάθινα καπέλα (Μαργαρίτα Λυμπεράκη)

Εκείνο το καλοκαίρι αγοράσαμε μεγάλα ψάθινα καπέλα. Της Μαρίας με κεράσια γύρω – γύρω, της Ινφάντας με γαλάζια «μη με λησμόνει» κι εμένα με παπαρούνες κόκκινες σαν τη φωτιά. Έτσι, όταν ξαπλώναμε στα στάχυα, ο ουρανός, τ’ αγριολούλουδα κι εμείς γινόμαστε ένα.

Συνέχεια

Η Ελένη των Ποιητών

Στον κόσμο ολόκληρο, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, το πρόσωπο της Ελένης παραμένει θρυλικό. Μορφή αινιγματική, αιώνιο και πανανθρώπινο σύμβολο της ανυπέρβλητης ομορφιάς αλλά και του παθιασμένου έρωτα, η Ελένη αποτέλεσε αστείρευτη πηγή έμπνευσης για τους καλλιτέχνες εδώ και 3.000 χρόνια! Ποίηση, λογοτεχνία, γλυπτική, ζωγραφική, το θέατρο αλλά και ο κινηματογράφος, έχουν αφιερώσει στην Ελένη μερικά από τα ωραιότερα και διαχρονικά έργα τους. Η αρπαγή της Ελένης από τον Πάρη θα προκαλέσει τον δεκαετή Τρωικό πόλεμο, έναν από τους πιο αιματηρούς και ολέθριους του αρχαίου κόσμου. Για τούτο και η προσωπικότητα της Ελένης στάθηκε πολλές φορές αμφιλεγόμενη, αινιγματική, σκοτεινή και μήλον της έριδος για τους ανθρώπους. Ξεκινώντας από τα κορυφαία Ομηρικά έπη, ας δούμε πώς «είδαν» τη δική τους Ελένη οι σπουδαιότεροι ποιητές και στιχουργοί μας:

Συνέχεια

Το ολάνθιστο τεύχος των «Πειραϊκών Γραμμάτων»

Τον Ιανουάριο του 1940 ξεκίνησε να εκδίδεται στον Πειραιά το περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα». Αποτελούσε εκδοτικό έργο του δραστήριου, εκείνη την περίοδο, Φυσιολατρικού Ομίλου Πειραιώς. Διευθυντές του ανέλαβαν οι λογοτέχνες Ισιδώρα Καμαρινέα και Κλέαρχος Στ. Μιμίκος. Απέβλεπε, κατά κύριο λόγο, στην παρουσίαση της συγγραφικής εργασίας δημιουργών, που ζούσαν στην πόλη του Πειραιά, συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση, που είχε η πόλη στην έκδοση λογοτεχνικών εντύπων.

Συνέχεια

Πάσχα το τερπνόν (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Συνέχεια

Να γιατί γράφω… (Οδυσσέας Ελύτης)

«La double vie de Véronique» by Krzysztof Kieślowski (frenchfilmmusica.wordpress.com)

Να γιατί γράφω. Γιατί η Ποίηση αρχίζει από κει που την τελευταία λέξη δεν την έχει ο θάνατος. Είναι η λήξη μιας ζωής και η έναρξη μιας άλλης, που είναι ίδια με την πρώτη αλλά που πάει πολύ βαθιά, ως το ακρότατο σημείο που μπόρεσε ν’ ανιχνεύσει η ζωή, στα σύνορα των αντιθέτων, εκεί που ο Ήλιος και ο Άδης αγγίζονται. Γιατί η Ποίηση μας ξεμαθαίνει από τον κόσμο, τέτοιον που τον βρήκαμε τον κόσμο της φθοράς που, έρχεται κάποια στιγμή να δούμε ότι είναι η μόνη οδός για να υπερβούμε τη φθορά, με την έννοια που ο θάνατος είναι η μόνη οδός για Ανάσταση.

Συνέχεια

Ο Βαρδιάνος στα Σπόρκα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Vasily Maximov, «Ο άρρωστος σύζυγος», 1881

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αφηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (καράβια ευρισκόμενα σε καραντίνα εξαιτίας μολυσματικής νόσου), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβαν οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις. Ο «Βαρδιάνος στα Σπόρκα» πρωτοδημοσιεύτηκε σε σειρά επιφυλλίδων, στην εφημερίδα Ακρόπολις, από τις 14 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεμβρίου του 1893. Εδώ παραθέτουμε αποσπάσματα του διηγήματος.

Συνέχεια

Φώτα – Ολόφωτα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

(1894)

Ἐκινδύνευε ν᾽ ἀποθάνῃ ἀπὸ τοὺς πόνους ἡ Μαχώ, ἡ γυναίκα τοῦ Κωνσταντῆ τοῦ Πλαντάρη, νεόγαμος, πρωτάρα.

Ἡ Πλανταρού, ἡ πενθερά της, εἶχε καλέσει ἀπὸ τὸ βράδυ τῆς προλαβούσης ἡμέρας τὴν μαμμὴν τὴν Μπαλαλίναν καὶ τὴν ἐμπροσθινὴν τὴν Σωσάνναν. Αἱ δύο γυναῖκες, τεχνίτισσαι εἰς τὸ εἶδός των καὶ ἡ μήτηρ τοῦ συζύγου τῆς κοιλοπονούσης, φιλόστοργος, ὡς πᾶσα πενθερὰ ἥτις δὲν ἐπιθυμεῖ τὸν θάνατον τῆς νύμφης της, ὅταν αὕτη εἶναι πρωτάρα, πρὶν βεβαιωθῇ ὅτι θὰ ἐπιζήσῃ τὸ παιδίον διὰ νὰ ἀσφαλισθῇ ἡ κληρονομία τῆς προικός, ἐπροσπάθουν ὅσον τὸ δυνατὸν νὰ ἀνακουφίσουν τοὺς πόνους τῆς ὠδινούσης. Καὶ εἶχεν ἀνατείλει ἤδη ἡ ἄλλη ἡμέρα καὶ ἀκόμη ἡ γυνὴ ἐκοιλοπόνει, καὶ ἡ μαμμή, ἡ ἐμπροσθινὴ καὶ ἡ πενθερὰ συνεπόνουν μὲ αὐτήν, καὶ ὁ καλογερόπαπας τοῦ Μετοχίου τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος εἶχε λάβει ἐντολὴν νὰ ψάλῃ μικρὰν καὶ μεγάλην Παράκλησιν πρὸς βοήθειαν τῆς ὠδινούσης.

Συνέχεια

Τα Φώτα στο Αϊβαλί (Φώτης Κόντογλου)

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Στα θαλασσινά τα μέρη ρίχνουνε τον Σταυρό, ύστερ’ από τη Λειτουργία των Θεοφανείων. Έτσι τον ρίχνανε καί στην πατρίδα μου, κ’ ήτανε ένα θέαμα έμορφο και παράξενο. Όλοι έτοιμοι γιά τήν ρίψη τού Σταυρού.. Ξεκινούσε η συνοδεία από τη Μητρόπολη. Μπροστά πηγαίνανε τα ξαφτέρουγα και τα μπαϊράκια, κ’ ύστερα πηγαίνανε οι παπάδες με τον δεσπότη, ντυμένοι με τα χρυσά τα άμφια, παπάδες πολλοί κι αρχιμαντρίτες, γιατί η πολιτεία είχε δώδεκα εκκλησίες, και κατά τις επίσημες μέρες στις μικρές ενορίες τελειώνανε γλήγορα τη Λειτουργία και πηγαίνανε οι παπάδες στη μητρόπολη, για να γίνεται η γιορτή πιο επίσημη.

Συνέχεια

Υμνώντας την ομορφιά στο έργο του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη

Sophie Anderson, «Portrait of girl»

Λογοτέχνης, ακαδημαϊκός και ένας εκ των σημαντικοτέρων εκπροσώπων της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, όπως και ο Κωστής Παλαμάς, με τον οποίο υπήρξε στενός φίλος, ο ποιητής της «Ανθισμένης αμυγδαλιάς» Γεώργιος Δροσίνης χρησιμοποίησε τη δημοτική γλώσσα από τις πρώτες του δημιουργίες και άντλησε στοιχεία από τα δημοτικά τραγούδια και τη λαϊκή μας παράδοση. Το πολυδιάστατο έργο του αποτελεί μια ξεχωριστή κληρονομιά και μια μοναδική προσφορά στα Ελληνικά γράμματα. Ο Γεώργιος Δροσίνης απεβίωσε στην Κηφισιά, σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1951.

Ἡ Πίστη

Δέν ἔχεις Πίστη, ὅταν τά στάχυα σου
προσμένεις νά γενοῦν σιτάρι,
κι ἀπ’ τ’ ἄκαρπο δεντρί πού κέντρωσες,
προσμένεις καρπερό βλαστάρι.

Συνέχεια

3 Γενάρη 1911: ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων πέρασε στην αιωνιότητα

«Αἰνέσω Κύριον ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω …»
Ψαλμός 145(146), «Ο Κύριος προστάτης των ανισχύρων»

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
(Σκιάθος 4 Μαρτίου 1851 – Σκιάθος 3 Ιανουαρίου 1911)

Συνέχεια