Σε μια από τις πιο πυκνοκατοικημένες και πολύβουες γειτονιές της Αθήνας στη συνοικία των Κάτω Πατησίων, το γκρίζο και αφιλόξενο αστικό τοπίο που συνθέτουν οι τόνοι από μπετόν και τα εκατοντάδες αυτοκίνητα που διέρχονται καθημερινά τη λεωφόρο Στρατηγού Καλλάρη -είτε με κατεύθυνση προς τη λεωφόρο Πατησίων είτε προς τον κόμβο «Τρεις Γέφυρες»- διασπάει η ήρεμη και όμορφη εικόνα ενός λευκόχρωμου μικρού ιερού ναού που μαγνητίζει τη ματιά και ξυπνά νοσταλγικά τη συλλογική μνήμη… Ενός ναού που φέρει ένα όνομα μοναδικό σε ολόκληρο τον Χριστιανικό κόσμο και αποτελεί εδώ και αιώνες αέναη πηγή Ορθόδοξης λατρευτικής παράδοσης και αγιοπνευματικής ζωής, αλλά και λίκνο που έθαλψε μερικές από τις πιο ένδοξες και σημαντικές πτυχές της ιστορίας αυτής της πόλης. Ο «Άγιος Δημήτριος των Όπλων» είναι σίγουρα ένα προσκύνημα ξεχωριστό για κάθε πιστό!

Η Μεγάλη του Γένους Σχολή και ο Άγιος Στέφανος
των Βουλγάρων, όπως φαίνονται από τον Κεράτιο Κόλπο

Δίπλα στο κύμα του Κεράτιου κόλπου στην ιστορική, εβραϊκή συνοικία Balat (Μπαλάτ) στο Φανάρι της Κωνσταντινουπόλεως, δεσπόζει μέσα στο λευκό της αντιφέγγισμα πάνω στα νερά και τους χρυσαφένιους τρούλους της, η βουλγαρική ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Στεφάνου (βουλγ. Църква Свети Стефан, τουρκ. Sveti Stefan Kilisesi‎‎), γνωστή και ως «Σιδερένια Εκκλησία». Ο ναός του Αγίου Στεφάνου των Βουλγάρων ανήκει στη βουλγαρική χριστιανική μειονότητα της Πόλης και αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα εκκλησιαστικά οικοδομήματα στον κόσμο από χυτοσίδηρο.

Ο ιερός ναός Γεννήσεως του Χριστού Χριστοκοπίδου βρίσκεται στη συνοικία του Ψυρρή στην Αθήνα, επί της ομωνύμου οδού Χριστοκοπίδου αριθ. 2, κοντά στην εβραϊκή συνοικία. Στη θέση του προϋπήρχε εκκλησία των μεταβυζαντινών χρόνων που ανήκε στην επιφανή οικογένεια Κοπίδη (1682-1810) (Χριστός του Κοπίδη: Χριστοκοπίδης). Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές η εκκλησία διέθετε υπόγεια κρύπτη (είδος κατακόμβης) με τοιχογραφίες, ενώ περί το έτος 1570 ο συγκεκριμένος ιερός ναός υπήρξε κέντρο της κοινωνικής μέριμνας της αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας προς τους κατοίκους της συνοικίας.

Υπάρχει μια λαϊκή παράδοση με την οποία σχετίζεται η οικοδόμηση της παλιάς εκκλησίας των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού. Πολύ παλιά λοιπόν, το χωριό Νησί, στην Αλεξάνδρεια Ημαθίας, ήταν διασκορπισμένο σε διάφορα σημεία, 5-10 σπίτια βόρεια, 5-10 σπίτια ανατολικά, άλλα τόσα νότια από τη θέση του σημερινού χωριού. Ήταν εκεί τα σπίτια όπου υπήρχε ξηρά και δεν πλημμύριζαν από τη λίμνη, από τα νερά του Βάλτου.

Παναγίας η Ουρανοφόρας (ή Γερανιοφόρας), 16ος αι., Απολλωνία

Στενά συνδεδεμένα με την ιστορία, την αρχιτεκτονική παράδοση και τη θρησκευτική – κοινωνική ζωή της Σίφνου είναι οι πολυάριθμες εκκλησίες και τα μοναστήρια του νησιού

Κυριακάτικο πρωινό του Μαΐου, έχοντας αφήσει πίσω μας το Δερβένι, ξεκινάμε την ανάβαση προς το χωριό Ευρωστίνη ή Ζάχολη Κορινθίας, που κρατά ακόμη πολλά στοιχεία της παλαιάς μορφής του, με τις βρύσες, τα αλώνια και τα ξωκλήσια του, μα πιο πολύ από όλα με τον υπέροχο ναό του Αγίου Γεωργίου με τους δεκαεπτά τρούλους του, που δεσπόζει πάνω από το χωριό μέσα σε πυκνά δάση και άφθονα τρεχούμενα νερά.

Η «Βραχοπαναγίτσα» βρίσκεται 500 μ. κάτω και βόρεια του φράγκικου κάστρου Μίλα στη Μεσσηνία, σκαρφαλωμένη στην αριστερή όχθη του ποταμού Ξάστερου (Λευκασία) μέσα σε ένα θαυμάσιο τοπίο από πλούσια βλάστηση με πανύψηλα πλατάνια, ιτιές και κυπαρίσσια, λίμνες και νερόμυλους. Λένε πως η βραχώδης από πωρί όχθη του ποταμού, με περίεργα σχέδια και σταλακτίτες, σχηματίστηκε, χιλιάδες τώρα χρόνια, από τα άφθονα νερά της «Ξερόβρυσης». Στον βράχο αυτό έχει σχηματισθεί μια μικρή φυσική σπηλιά με σταλακτίτες, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν καταστραφεί.

Ο νέος ιερός ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών (1908) σε σχέδια Εμίλ Ρομπέρ

Ο ιερός ναός Αγίου Ανδρέα Πατρών δεσπόζει στη δυτική πλευρά του κέντρου της Πάτρας. Μαζί με τον διπλανό παλαιό ναό του Αγίου Πρωτοκλήτου Αποστόλου, που οικοδομήθηκε στο διάστημα 1836-1843 στη θέση όπου μαρτύρησε, σε σχέδια Λυσάνδρου Καυταντζόγλου, αποτελούν ένα λαμπρό ιερό προσκύνημα ολόκληρης της Χριστιανοσύνης.

«Άγιε Νικόλα φύλαγε κι Αγιά Θαλασσινή …»
Νίκος Καββαδίας

3 Ιουλίου

Ο χριστιανός άγιος του έρωτα που γιορτάζεται στα Ανώγεια