Κοπέλα στη βρύση της Μπράνης, Μακρινίτσα Πηλίου

Οι παραδόσεις του λαού είναι θησαυροί ανεκτίμητοι που δηλώνουν την ξεχωριστή ταυτότητα κάθε έθνους. Η Ελλάδα διακρίνεται για τα ήθη και τα έθιμά της που τα διατηρούν όχι μόνο όσοι κατοικούν μέσα στη χώρα αλλά και όσοι ζουν σε άλλες χώρες. Κι αυτό οφείλεται στη μεγάλη προσπάθεια των λαογράφων να τα διατηρήσουν και να τα παραδώσουν στις νέες γενιές. Ένα από τα ελληνικά έθιμα είναι και ο «Κλήδονας», ένα είδος λαϊκής μαντείας.

Συνέχεια →

26 Μαΐου

«Δος την κεφαλήν ω Aλέξανδρ’ ευθύφρον,
Kαι στέμμα λάβε χειρός εκ του Kυρίου»

Ο Άγιος Αλέξανδρος καταγόταν από τη Θεσσαλονίκη και έμενε στην περιοχή της Λαοδηγίας ή Λαγωδιανής (σημερινή Λαοδηγήτρια). Σε νεαρή ηλικία έφθασε στη Σμύρνη, προσπαθώντας ν’ αποφύγει τις ακόλαστες προθέσεις κάποιου Τούρκου. Για άγνωστους λόγους, στη Σμύρνη απαρνήθηκε την πίστη του και εξισλαμίσθηκε. Αργότερα επισκέφθηκε τη Μέκκα και εισήλθε στο Τάγμα των Δερβίσηδων. Ελεγχόμενος όμως από τη συνείδησή του προσποιήθηκε τον τρελό και υπό το σχήμα του Δερβίση, περιόδευσε για 18 χρόνια σε υπόδουλες χώρες ελέγχοντας δριμύτατα την τουρκική τυραννία. Όσες δε φορές του δόθηκε η ευκαιρία να εκδηλώσει την πίστη του στο Χριστό, το έκανε εκτελώντας έργα αγαθά. Ευρισκόμενος μάλιστα στη Χίο, παρακολούθησε άφοβα σε Χριστιανική Εκκλησία τις ιερές ακολουθίες της Μεγάλης Τεσσαρακοστής φορώντας ακόμη τα ρούχα του Δερβίση.

Συνέχεια →

Το ελληνικό σχολείο του Μόλου

Ο πληθυσμός της Καισάρειας στα τέλη του 19ου αιώνα αποτελείτο κατά το ένα τρίτο από μη μουσουλμάνους. Σήμερα, εκτός από τους εξισλαμισμένους Αρμενίους, στην πόλη κατοικεί μόνο ένα άτομο που αυτοπροσδιορίζεται και «ομολογεί» ότι είναι Αρμένιος. Ωστόσο, ακόμα κι αν ο ελληνικός και ο αρμενικός πληθυσμός της πόλης έχουν εξολοθρευθεί, υπάρχουν τα ιστορικά τους κτίσματα που αντιστέκονται και δεν λένε να πεθάνουν.. Παρά τη συστηματική αρχαιοκαπηλία και την τυμβωρυχία, παρά τη λεηλασία και τις φυσικές καταστροφές, τα μνημεία αυτά συνεχίζουν να υπάρχουν, αντιστέκονται.

Συνέχεια →

24 Απριλίου

«Ζητών ο Nικόλαος ευρέσθαι γάμον,
Άφθαρτον εύρε διά πληγών εν πόλω»

O άγιος νεομάρτυς Νικόλαος γεννήθηκε και έζησε στην περιοχή της Μαγνησίας της Μικράς Ασίας, στο χωριό Γιαγιά-κιοϊ της περιφερείας της Περγάμου. Πατέρας του ήταν ο Χατζη-Κανέλλος, άνθρωπος τίμιος, έμπιστος και σεβαστός από όλους, ακόμη και από τους Τούρκους. Γι’ αυτό του είχε ανατεθεί η επιστασία και η ευθύνη των ποιμνίων και των αγροκτημάτων του φημισμένου αγά της περιοχής Καρα-Οσμάνογλου. Σε νεαρή ηλικία ο Άγιος, με τη σύμφωνη γνώμη του πατέρα του, αρραβωνιάστηκε μία σεμνή κόρη της επαρχίας του. Όταν έφθασε στην ηλικία των 22 ετών, ετοιμάστηκε για τον γάμο του. Σχεδίαζε μάλιστα να γίνει το Μυστήριο την Κυριακή του Θωμά. Έπρεπε όμως να μεταβεί στη Μαγνησία για να εξασφαλίσει τις άδειες του γάμου και να τακτοποιήσει ορισμένες ακόμα προετοιμασίες για το μυστήριο. Αναχώρησε λοιπόν, αφού προηγουμένως επήρε την άδεια από τον αγά και τον πατέρα του. Επειδή δε το αφεντικό τους, ο αγάς Οσμάνογλου, είχε μεγάλη επιρροή και εξουσία, ο άγιος «ξεθάρρευσε» και φόρεσε υποδήματα τουρκικά και φέσι κόκκινο, πράγμα που ήταν απαγορευμένο στους Χριστιανούς της Ανατολής.

Συνέχεια →

19 Απριλίου

Έργο του ζωγράφου Μάρκου Καμπάνη, 1955

Ο Άγιος καταγόταν από την Αίνο της Θράκης και το κοσμικό του όνομα ήταν Αθανάσιος. Ο πατέρας του ονομαζόταν Κωνσταντίνος, η δε μητέρα του Κρυσταλλία. Από μικρός έμεινε ορφανός από πατέρα και, εξ αιτίας της φτώχιας της οικογένειάς του, πήγε ναύτης σε ένα τούρκικο πλοίο. Ο δυσσεβής πλοίαρχος βλέποντας την εξυπνάδα, τη σύνεση και τα προτερήματά του νέου έβαλε στον νου του πώς να τον εκβιάσει και να τον εξισλαμίσει. Κάποια νύχτα, ενώ το πλοίο βρισκόταν στο λιμάνι της Σμύρνης, προφασιζόμενος ότι ήθελε να πάει για κάποια υπόθεσή του στην πόλη, διέταξε τον νέο να προπορευθεί κρατώντας φανάρι, για να του φωτίζει τον δρόμο. Έτσι προχωρώντας τον οδήγησε στο τουρκικό νεκροταφείο, όπου, κρατώντας τη μάχαιρά του, τον απείλησε πως, αν δεν γινόταν μουσουλμάνος, θα τον έσφαζε. Ο Άγιος φοβήθηκε και είπε ότι δέχεται. Αμέσως τότε εκείνος, μέσα στη νύχτα, τον οδήγησε στον δικαστή, όπου ομολόγησε και περιετμήθη αμέσως.

Συνέχεια →

10 Απριλίου

Ο άγιος Νεομάρτυρας Δήμος ή Δημήτριος καταγόταν από το χωριό Οζούν Κιουπρού (Μακριά Γέφυρα) της επαρχίας Αδριανουπόλεως. Υπήρξε πρότυπο απλοϊκού ανθρώπου με βαθιά πίστη, που τον οδήγησε στην εκούσια θυσιαστική προσφορά και την ένδοξη άθληση. Ασκούσε το επάγγελμα του αλιέως στα ιχθυοτροφεία της Σμύρνης. Η εργασία του όμως δεν απέδιδε οικονομικά οφέλη και ο εικοσιπεντάχρονος νεαρός δύσκολα τα έβγαζε πέρα. Το αφεντικό του ήταν Τούρκος και παρά τις προσφερόμενες σε αυτόν υπηρεσίες, έμενε πάντα χρεωμένος. Έτσι, όταν αγόρασε το ιχθυοτροφείο άλλος Τούρκος, ο Δήμος έκρινε ασύμφορη τη συνεργασία μαζί του και απομακρύνθηκε. Αυτή όμως η άρνηση συνεργασίας μαζί του ανταμείφθηκε με τη συκοφαντική δυσφήμιση του ότι τάχα είχε ορκισθεί ότι θα αλλαξοπιστούσε, πώς θα γινόταν δηλαδή μωαμεθανός.

Συνέχεια →

5 Απριλίου

Τοιχογραφία του Αγιογραφικού Οίκου Βουρδαχά στον Ιερό Ναό
Αγίων Νεομαρτύρων Σταματίου, Νικολάου και Ιωάννου Σπετσών

«Τομὴν ὑποίσας, ὦ Γεώργιε, ξίφους,
Χαρᾷ ἀπέπτης εἰς χαρᾶς τὸ χωρίον»

Μέσα στη σεπτή χορεία των ενδόξων νεομαρτύρων, οι οποίοι θυσίασαν την ίδια τους τη ζωή για την αγάπη του Χριστού και διδάσκουν τους σημερινούς νεοέλληνες με την ειλικρινή μετάνοια και την ακλόνητη πίστη τους, εξέχουσα θέση κατέχει ο άγιος νεομάρτυς Γεώργιος, ο οποίος γεννήθηκε και ανατράφηκε στη Νέα Έφεσο της ιστορικής και αγιοτόκου Μικράς Ασίας, όπου και μαρτύρησε στις 5 Απριλίου του έτους 1801. Ο ένδοξος νεομάρτυς του Χριστού Γεώργιος Διζλάλογλου γεννήθηκε το 1756, στη Νέα Έφεσο, η οποία είναι γνωστή και με το όνομα Κουσάντασι. Όταν ενηλικιώθηκε, παντρεύτηκε και απέκτησε παιδιά.

Συνέχεια →

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Στου Χατζηφράγκου» (1963). Στο έργο αυτό περιγράφονται με νοσταλγική διάθεση η ζωή και οι περιπέτειες μιας παρέας παιδιών σε μια γειτονιά (Στου Χατζηφράγκου) της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ένα από τα παιδιά, γέρος πρόσφυγας πια στην Αθήνα, περιγράφει το έθιμο του πετάγματος των χαρταετών, που εκείνα τα χρόνια στη Σμύρνη τούς έλεγαν τσερκένια.

Συνέχεια →

Θοδωρής Κοντάρας, Φιλόλογος

Αλατσατιανές με τις παραδοσιακές φορεσιές του τόπου τους στο Ηράκλειο Κρήτης, το 1937

Η ακόλουθη εργασία είναι πρωτότυπη και βασίζεται στους χαρακτηρισμούς των γυναικών, οι οποίοι απαντώνται στις ποικίλες ντοπιολαλιές των πόλεων και των χωριών της Ερυθραίας Χερσονήσου, καθώς και της Σμύρνης και των προαστίων της. Με αφετηρία τον γνήσιο και ανόθευτο λαϊκό λόγο των ανθρώπων που έζησαν σ’ εκείνες τις περιοχές, σκιαγραφείται με τα δικά τους αυθεντικά λόγια η γενική εικόνα της γυναίκας της Ιωνίας. Μέσα από τους επιθετικούς προσδιορισμούς που οι ίδιοι οι Ερυθραιώτες και οι Σμυρνιοί έδιναν στις γυναίκες, ανάλογα με τα προτερήματα ή τα ελαττώματά τους, διαφαίνονται με ακρίβεια, σαφήνεια και μεγάλη εκφραστική δύναμη, ο χαρακτήρας, η αξία και η θέση των γυναικών, σε όλες σχεδόν τις εκδηλώσεις της οικογενειακής, επαγγελματικής και κοινωνικής ζωής.

Συνέχεια →

23 Φεβρουαρίου

«Σοὶ Πολύκαρπος ὡλοκαυτώθη Λόγε,
Καρπὸν πολὺν δοὺς ἐκ πυρὸς ξενοτρόπως.
Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ κατὰ φλὸξ Πολύκαρπον ἔκαυσεν»

Μέσα στη σεπτή χορεία των μαρτυρικών ιεραρχών της ιστορικής και αγιοτόκου μικρασιατικής γης εξέχουσα θέση κατέχει ο τιμώμενος στις 23 Φεβρουαρίου ένδοξος ιερομάρτυς του Χριστού Άγιος Πολύκαρπος Επίσκοπος Σμύρνης, ο οποίος κατέστη Αποστολικός Πατήρ της Εκκλησίας, αφού σύμφωνα και με τον ιερό υμνογράφο υπήρξε «και τρόπων μέτοχος και θρόνων διάδοχος των Αποστόλων».

Συνέχεια →

11 Φεβρουαρίου

«Λαιμὸν Βλάσιος ἐκκοπεὶς διὰ ξίφους,
Ἀλγοῦσι λαιμοῖς ῥευμάτων εἴργει βλάβας.
Ἑνδεκάτῃ Βλασίου τάμεν αὐχένα χαλκὸς ἀτειρής»

Ο Άγιος Βλάσιος έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορος Λικινίου (308-323 μ.Χ.). Σπούδασε ιατρική αλλά προσέφερε χωρίς χρήματα τις υπηρεσίες του, ως φιλανθρωπία, στους πάσχοντες και ασθενείς. Εκτός από την ιατρική βοήθεια χορηγούσε δωρεάν στους ασθενείς τα φάρμακα και τους έδινε τα έξοδα της νοσηλείας τους. Η φιλανθρωπική δραστηριότητα εκαλλιεργείτο στην ψυχή του από την αγάπη προς τον Θεό και τη μελέτη της Αγίας Γραφής. Η Εκκλησία τον δέχθηκε στις τάξεις του ιερού κλήρου και τον εξέλεξε Επίσκοπο Σεβάστειας.

Συνέχεια →

8 Φεβρουαρίου

«Ὢν Θεόδωρος ἀξίαν Στρατηλάτης,
Ὑπῆρξε τμηθεὶς τοῦ Θεοῦ Στρατηλάτης.
Ὄμβριμον ὀγδοάτῃ Θεοδώρου αὐχένα κόψαν»

O Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης καταγόταν από τα Ευχάιτα της Γαλατίας και κατοικούσε στην Ηράκλεια του Ευξείνου Πόντου. Στρατιωτικός στο επάγγελμα, διακρίθηκε για την γενναιότητά του και γρήγορα προήχθη στους υψηλότερους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας. Αθλητής γενναιότατος ο Θεόδωρος, ήταν συγχρόνως και υπόδειγμα σεμνότητας, όπως αρμόζει σε έναν γνήσιο Χριστιανό. Όταν το 320 μ.Χ. ο Λικίνιος διέτριβε στη Νικομήδεια, άκουσε περί του Θεοδώρου ότι είναι Χριστιανός και βδελύσσεται τα είδωλα. Αμέσως απέστειλε στην Ηράκλεια ανώτερους αξιωματούχους, για να τον συνοδεύσουν με τιμή στη Νικομήδεια. Αλλ’ ο Θεόδωρος διεμήνυσε διά των ιδίων απεσταλμένων στον Λικίνιο, ότι για πολλούς λόγους η παρουσία του στην Ηράκλεια ήταν συμφέρουσα και τον προέτρεπε να μεταβεί εκεί.

Συνέχεια →

7 Φεβρουαρίου

«Ἀφῆκε τὸν χοῦν Παρθένιος Λαμψάκῳ,
Λαμπτῆρα πυρσεύοντα φῶς αὐτοῦ μέγα.
Παρθένιος κατέδαρθε, λαχὼν μακρὸν ἑβδόμῃ ὕπνον»

Ο Όσιος Παρθένιος καταγόταν από την Βιθυνία της Μικράς Ασίας και έζησε κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου (324-337 μ.Χ.). Ήταν υιός του διακόνου της Εκκλησίας της Μελιτοπόλεως Χριστοφόρου, από τον οποίο εδιδάχθηκε την ορθόδοξη πίστη. Ο Άγιος από την παιδική του ηλικία προέκοπτε στην αρετή και στην ευσέβεια. Ο τρόπος με τον οποίο ο Κύριος αλίευσε τους αποστόλους, που ήσαν ψαράδες, τον έκανε ν’ αγαπήσει την αλιεία. Και όταν έριχνε τα δίχτυα του στην Απολλωνιάδα λίμνη και τα ανέσυρε γεμάτα ψάρια, αισθανόταν ότι εργαζόταν σε ένα από τα πλοιάρια του Αποστόλου Πέτρου ή του Ιωάννου.

Συνέχεια →

6 Φεβρουαρίου

«Σμύρνης ὁ Ποιμὴν Βουκόλος θυηπόλος,
Ἄγρυπνός ἐστι, καὶ θανών, ποίμνης φύλαξ.
Ἀγλαὸν ἠελίοιο φάος λίπε Βουκόλος ἕκτῃ»

Ο Όσιος Βουκόλος από νεαρή ηλικία έγινε κατοικιτήριο του Αγίου Πνεύματος και μαθητής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, ο οποίος τον εχειροτόνησε Επίσκοπο της Εκκλησίας της Σμύρνης. Ο Άγιος διακόνησε την Εκκλησία με όλη την ευσυνειδησία, τη θερμότητα και την αυταπάρνηση των μαρτυρικών εκείνων πρωτοχριστιανικών χρόνων. Υπήρξε πατέρας και ποιμένας για τους Χριστιανούς στη διδασκαλία και στην υπεράσπιση, όταν κινδύνευαν από τους διώκτες του Ευαγγελίου. Προς δε τα ειδωλολατρικά πλήθη συμπεριφερόταν με σύνεση και διάκριση, προσέχοντας να μην τα ερεθίσει, αλλά και προσπαθώντας με θεία τέχνη και φωτισμό να ελκύει πολλούς στη Χριστιανική πίστη.

Συνέχεια →

Βασίλειος ο Μέγας, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Γρηγόριος ο Θεολόγος

30 Ιανουαρίου

Η Αγία Μητέρα Ορθόδοξος κατ’ Ανατολάς Εκκλησία του Χρστού την 30ή Ιανουαρίου εορτάζει τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου Θεότητος, Βασίλειον τον Μέγα, Γρηγόριον τον Θεολόγον και Ιωάννην τον Χρυσόστομον. Οι τρεις Ιεράρχες και Οικουμενικοί διδάσκαλοι υπήρξαν κατά την εποχή τους όντως Πανεπιστήμονες και πολυγραφότατοι θεολογικοί συγγραφείς. Εθεράπευσαν με την μελέτη και τα πνευματικά πονήματά τους, τόσον την εκκλησιαστική, όσον και την θύραθεν παιδεία και γι’ αυτό η πολιτεία ανεγνώρισε αυτούς ως προστάτες των Γραμμάτων. Οι τρεις Ιεράρχες έλαβαν πλήρη και πολύπλευρη φιλοσοφική και θεολογική μόρφωση, συνάμα όμως έλαβαν γνώση και όλων των τότε γνωστών και ολοκληρωμένων επιστημών, όπως της ιατρικής, της νομικής, της ρητορικής, της αστρονομίας κ.ά.

Συνέχεια →