Νικόλαος Oθωναίος, Ιωάννινα

Η Κυρά Φροσύνη
(11 Ιανουαρίου 1801)

Η «Κυρά Φροσύνη», όπως έγινε γνωστή η Ευφροσύνη Βασιλείου (1773-11 Ιανουαρίου 1801) συνδέθηκε με την ιστορία του Αλή Πασά των Ιωαννίνων και το τραγικό τέλος της, στις 11 Ιανουαρίου του 1801, τραγουδήθηκε, έγινε όπερα, μυθιστόρημα, ταινία. Υπήρξε μητέρα δύο παιδιών και σύζυγος του εμπόρου και προκρίτου των Ιωαννίνων Δημητρίου Βασιλείου, καθώς επίσης και ανιψιά του Μητροπολίτη Λαρίσης, μετέπειτα Ιωαννίνων Γαβριήλ Γκάγκα. Ο Αλή Πασάς αποφάσισε να την εκτελέσει μαζί με άλλες δεκαεπτά (17) συντοπίτισσές της, δια πνιγμού, στην Λίμνη των Ιωαννίνων, με την επίσημη αιτιολογία ότι ζούσαν ανήθικα, κάτι για το οποίο έχουν εκφραστεί αμφιβολίες, η δε Φροσύνη και οι λοιπές γυναίκες, που πνίγηκαν μαζί της, έχουν θεωρηθεί ακόμα και θύματα των πολιτικών διώξεων της εποχής στα Γιάννενα. Τα πραγματικά περιστατικά σε γενικές γραμμές έχουν χαθεί ή παραμορφωθεί από συναισθηματικούς, οικονομικούς, ακόμα και εθνικούς παράγοντες τόσο της εποχής εκείνης, όσο και των επομένων δεκαετιών[1].

Συνέχεια →

Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, η Ελληνική Ομογένεια στο εξωτερικό έδωσε το δικό της δυναμικό παρόν στις εορταστικές εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Φέτος, οι εορτασμοί είχαν παντού, εντός και εκτός Ελλάδος, ιδιαίτερο ενθουσιασμό και συγκινησιακή φόρτιση, καθώς εορτάζουμε τη συμπλήρωση 200 ετών από την έναρξη της Επαναστάσεως.

Συνέχεια →

Καπετάν Μιχάλης Κόρακας (φωτ. Κ. Ανδρουλάκη, Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη)

Στο έργο του «Καπετάν Μιχάλης» (1953) ο Νίκος Καζαντζάκης δίνει τη δική του, μοναδική για τον ηρωισμό και την τραγικότητα που αποπνέει, περιγραφή της τουρκικής θηριωδίας και σκλαβιάς στην Κρήτη.

Συνέχεια →

«H ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη.
H απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων
δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός»
(Σύνταγμα της Ελλάδος, άρθρο 13)

Όταν οι κατά καιρούς ταγοί του τόπου μας ακούσουν τον κτύπο της καρδιάς του λαού μας, όπως ο Μακρυγιάννης και ο Πατροκοσμάς, όταν νοιώσουν τη γνησιότητα, την αλήθεια, την ανθρωπιά και τη λαϊκότητα της Ορθοδοξίας και τον άρρηκτο δεσμό της με το πονεμένο και μαρτυρικό μας Γένος, όταν παύσουν να διαβάζουν την ιστορία μας με τα αθεϊστικά γυαλιά, τότε θα αισθανθούν την ανάγκη να τιμήσουν και τους αγίους Νεομάρτυρες ως τους πρώτους και κορυφαίους αντιστασιακούς του νεώτερου Ελληνισμού, ως τους εμπροσθοφύλακες των αγωνιστών της εθνεγερσίας του 1821, ως τα χελιδόνια της εθνικής μας ανεξαρτησίας, που άντεξαν ανείπωτα ψυχικά και σωματικά μαρτύρια, με ακλόνητο και αδούλωτο φρόνημα, για την πίστη μας και την ελληνικότητά μας

Το να μιλά κανένας σήμερα και να γράφει για κάποια πράγματα της θρησκείας, ο πολύς κόσμος το νομίζει για ανοησία. Καί ακόμα μεγαλύτερη ανοησία έχει την ιδέα πως είναι το να γράφει για τους άγιους μάρτυρες, και μάλιστα για κείνους που μαρτυρήσανε κατά τα νεότερα χρόνια που βασιλεύανε οι Τούρκοι απάνω στη χριστιανοσύνη, επειδής ο λίγος καιρός που μας χωρίζει απ’ αυτούς κάνει ώστε να τους νιώθουμε πολύ κοντά μας, ανθρώπους σαν κ’ εμάς, ενώ τους αρχαίους μάρτυρες τους βλέπουμε μέσα από τους αιώνες που περάσανε από τότε που μαρτυρήσανε και στη φαντασία μας παρουσιάζονται ευκολότερα με τον φωτοστέφανο του αγίου.

Συνέχεια →

«Κάθε φορά που μελετούμε την ιστορία του μεγάλου μας Εικοσιένα, αν θέλουμε να βγάλουμε σωστά συμπεράσματα, πρέπει να μπούμε στο νόημα της συμβολής και της δράσης του Ρήγα Βελεστινλή και της φιλικής Εταιρείας. Δεν αρκούν οι ύμνοι στους μεγάλους αγωνιστές του απελευθερωτικού εθνικού αγώνα. Μαζί με τους ύμνους πρέπει ν’ αναπαραστήσουμε την εποχή που έδωσαν το «παρών», όταν ακούστηκε το εγερτήριο σάλπισμα. … Για τον Ρήγα όλοι οι λαοί, ανεξάρτητα από φυλετικές διακρίσεις, είχαν τα ίδια δικαιώματα. Κοινός εχτρός τους ήταν ο Σουλτάνος και οι Τούρκοι πασάδες. Δηλαδή το τουρκικό καθεστώς που με τα όργανά του καταπίεζε σκληρά τη χριστιανική φτωχολογιά σε όλη τη Βαλκανική και Ασία και ακόμα και τους φτωχούς Τούρκους αγρότες» σημειώνει ο ιστορικός Γιάνης Κορδάτος («Ρήγας Βελεστινλής, Ο πρόδρομος της βαλκανικής ιδέας»).

Συνέχεια →

Κίτσος Τζαβέλλας (1800-1855)

Ο Κίτσος Τζαβέλλας υπήρξε Αγωνιστής του 1821, στρατιωτικός και πολιτικός. Υπήρξε επίλεκτο μέλος της σουλιώτικης οικογένειας των Τζαβελλαίων. Διετέλεσε πρωθυπουργός της Ελλάδας από τις 5 Σεπτεμβρίου 1847 έως τις 8 Μαρτίου 1848. Γεννήθηκε στο Σούλι, το 1800 και μεγάλωσε στην Κέρκυρα. Ήταν δευτερότοκος γιος του Φώτου Τζαβέλλα (1770-1809) και της Δέσπως Πάνου, εγγονός του Λάμπρου Τζαβέλλα (1745-1795) και ανιψιός του Ζυγούρη Τζαβέλλα (;-1823).

Συνέχεια →

2 Μαρτίου

Ο Όσιος Ιωακείμ, κατά κόσμον Ιωάννης Πατρίκιος, γεννήθηκε στον οικισμό Καλύβια της Βόρειας Ιθάκης από γονείς ευσεβείς και ενάρετους, τον Άγγελο και την Αγνή. Όταν ήταν μικρό παιδί ακόμη, πέθανε η μητέρα του. Ο πατέρας του ξαναπαντρεύτηκε και η μητρυιά του μικρού Ιωάννη τον ταλαιπωρούσε και τον βασάνιζε. Ο άγιος, τα δύσκολα αυτά χρόνια, ασκήθηκε στην υπομονή και στην ταπείνωση, βρίσκοντας καταφύγιο στην προσευχή, στο απόμερο εκκλησάκι του Αγίου Σπυρίδωνος και στη μελέτη των ιερών βιβλίων.

Συνέχεια →

Ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου στο Θέρισο

Πασίγνωστος και χιλιοτραγουδισμένος ο σκοπός του «Πότε θα κάνει ξαστεριά», του ριζίτικου τραγουδιού της ηρωικής Κρήτης, που έγινε ο ύμνος των αγώνων ολόκληρου του λαού μας για Δημοκρατία, Ελευθερία, Ανεξαρτησία. Δεν είναι το ίδιο γνωστός όμως και ο ποιητής, ο δημιουργός των στίχων του τραγουδιού, που ακόμα και σήμερα εκφράζει τον ίδιο πόθο του λαού στην Ελλάδα, στην Κύπρο αλλά και στα πέρατα του κόσμου, όπου κι αν βρίσκονται διασκορπισμένοι οι Έλληνες.

Συνέχεια →

Θεόδ. Κολοκοτρώνης: «Παναγία μου, βοήθησε και τούτην την φορά τους Έλληνες διά να εμψυχωθούν»

Διον. Σολωμός: «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει»

Οδ. Ελύτης: «Όπου και να σας βρίσκει το Κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη»

Μνημονεύω, τούτες τις δύσκολες ημέρες -κλεισμένοι στ’ αρχοντικά μας- τα λόγια του Κολοκοτρώνη, τους στίχους του Σολωμού, τον λόγο του Ελύτη. Περίεργες στιγμές ζούμε..

Η άνοιξη, η νιότη του χρόνου, πολιορκεί τις αισθήσεις μας: «Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα». Και έξω το αόρατο κακό. Πολιορκημένοι. Με τα ντουλάπια να βογκούν από ρύζια και ζυμαρικά. Εκείνοι, οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», έψαχναν εναγωνίως ακόμη και ποντικούς και «ήτο ευτυχής όστις εδύνατο να πιάσει έναν. Βατράχους δεν είχαμε, κατά δυστυχίαν», γράφει ο Κασομούλης στα «Στρατιωτικά Ενθυμήματά» του.

Συνέχεια →

Θεοδώρου Βρυζάκη, Ο όρκος των Αγωνιστών (ελαιογραφία, λεπτομέρεια)

Μετά την ήττα των Ελληνικών Επαναστατικών δυνάμεων στο Δραγατσάνι, τη θυσία του Ιερού Λόχου και την αιχμαλωσία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, η Πρώτη Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων αποφάσισε στις 13 Ιανουαρίου 1822, ερήμην των περισσοτέρων οπλαρχηγών, την κατάργηση όλων των διακριτικών της Φιλικής Εταιρείας, του βασικού φορέα και υποστηρικτή της Επανάστασης του Γένους, και την αντικατάστασή τους με άλλα. Ανάμεσα στα σύμβολα που καταργήθηκαν, ήταν και η σημαία της Φιλικής, η αρχαιότερη του Αγώνα, η οποία αντικαταστάθηκε από την «γαλανόλευκη» του Γιάννη Σταθά. Η πρώτη Ελληνική σημαία με την σημερινή της μορφή, σχεδιάστηκε, ευλογήθηκε και υψώθηκε το 1807, στην ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας, στη Σκιάθο, όταν ο ηγούμενος Νήφων όρκισε τους οπλαρχηγούς που είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους για την Επανάσταση. Παραλλαγή της ήταν η σημαία του Παπαφλέσσα, φτιαγμένη από το κυανό εσωτερικό του ράσου του και την φουστανέλα ενός συμπολεμιστή του.. Κυανή και λευκή, η Ελληνική σημαία διέγραψε την δική της ιερή και δοξασμένη ιστορία σε κάθε εποχή, εκφράζοντας μοναδικά τα πιο υψηλά ιδανικά της φιλοπατρίας και των αγώνων του λαού μας.

Συνέχεια →

Ένα μεγάλο θαύμα του Αγίου Μηνά συντελέστηκε το 1826 μ.Χ., στο Ηράκλειο της Κρήτης, πόλη στην οποία ιδιαιτέρως τιμάται ο Άγιος και είναι ο Πολιούχος και προστάτης της. Το 1821, μετά την έκρηξη της Ελληνικής Επαναστάσεως εναντίον των Τούρκων, οι κατακτητές προχώρησαν σε εκτεταμένες σφαγές χιλιάδων αμάχων σε πολλές περιοχές. Από τους πρώτους που πλήρωσαν με το αίμα τους την επανάσταση ήταν και οι κάτοικοι της μαρτυρικής Κρήτης. Μεταξύ των χιλιάδων θυμάτων συγκαταλέγονται ο Μητροπολίτης Κρήτης, οι Επίσκοποι Χανίων, Κνωσού, Χεροννήσου, Λάμπης, Σητείας κ.ά., οι οποίοι εσφαγιάστηκαν την 24η Ιουνίου 1821 στον περίβολο του Μητροπολιτικού Ναού του Ηρακλείου, που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Μηνά. Μάλιστα ο ιερουργών ιερέας του ναού σφαγιάστηκε πάνω στην Αγία Τράπεζα!

Συνέχεια →