Τα Ταταύλα και ο ιερός ναός του Αγίου Δημητρίου

Επιμέλεια: Σοφία Ε. Παυλάκη, Νομικός

Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου στο τέμπλο του ιερού ναού του στα Ταταύλα (fanarion.blogspot.com)

Τα Ταταύλα είναι ιστορική συνοικία της Κωνσταντινουπόλεως, βορειοδυτικά του Πέραν, κατοικούμενη από τον 16ο αιώνα μέχρι το 1929 σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες και πολύ λιγότερο Αρμενίους και Εβραίους. Θεωρείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της συνοικίας αυτής ήταν Χιώτες. Στα χρόνια της ακμής τους τα Ταταύλα διέθεταν αθλητικό Σύλλογο, Παρθεναγωγείο, Αρρεναγωγείο και Αστική Σχολή.

Συνέχεια

Άγιος Αρτέμιος ο Μεγαλομάρτυρας

20 Οκτωβρίου

Πολλές και σοφές άγιες μορφές παρελαύνουν από τις σελίδες της ιστορίας της μεγάλης μας Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μια τέτοια μορφή και εξαιρετική προσωπικότητα είναι και ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Αρτέμιος που έζησε και μαρτύρησε περί τα μέσα του 4ου αιώνα μ.Χ. (361-363). Για τον Μεγαλομάρτυρα τούτον Άγιον αξίζει να μιλήσουμε εκτενέστερα. Γι’ αυτόν λοιπόν και οι γραμμές που ακολουθούν.

Συνέχεια

Ο Άγιος Φανούριος στη λίμνη Δόξα

Η τεχνητή λίμνη Δόξα βρίσκεται στην ορεινή περιοχή του Φενεού Κορινθίας. Περιμετρικά της λίμνης υψώνονται δασωμένες βουνοκορφές, που αντικατοπτρίζονται στα νερά της δημιουργώντας ένα τοπίο ονειρικό!

Συνέχεια

Ευλογημένη Φανουρόπιτα

Άγιος Φανούριος, Αίγινα

Καθώς πλησιάζει η εορτή του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Φανουρίου του θαυματουργού, στις 27 Αυγούστου, παραθέτουμε τη συνταγή για την παραδοσιακή Φανουρόπιτα, την πίτα του Αγίου μας, που πατροπαράδοτα οι νοικοκυρές ετοιμάζουν στη χάρη Του για ευλογία και για να τους φανερώνει στη ζωή τους κάθε καλό! Τις Φανουρόπιτες τις φέρνουμε στον ναό το απόγευμα της παραμονής της εορτής του Αγίου Φανουρίου, όπου και ευλογούνται κατά την ακολουθία του Μεγάλου Εσπερινού και κατόπιν μοιράζονται στους παρισταμένους και στην οικογένεια της νοικοκυράς που τις ετοίμασε και τις προσέφερε προς ευλογία όλων.

Συνέχεια

Άγιος Ανδρέας ο Στρατηλάτης και οι σύν αυτώ 2.593 στρατιώτες

19 Αυγούστου

Άγιος Ανδρέας ο Στρατηλάτης, αγιογραφία
από την Ιερά Μονή Λειμώνος Λέσβου

Μια πλειάδα Αγίων και Μαρτύρων της αρχαίας Εκκλησίας ανάδειξε το ρωμαϊκό στράτευμα. Μάλιστα οι περισσότεροι από αυτούς κατέχουν τον ύπατο τίτλο του Μεγαλομάρτυρα, διότι ως στρατιωτικοί, επέδειξαν μεγάλη ανδρεία και καρτερικότητα στα ανείπωτα μαρτύρια, που υπέστησαν από τους ειδωλολάτρες για την πίστη τους στο Χριστό και με το παράδειγμά τους μετέστρεψαν πολλούς ειδωλολάτρες στον χριστιανισμό. Ένας από αυτούς είναι και ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Ανδρέας ο Στρατηλάτης και οι συν αυτώ 2.593 Μάρτυρες στρατιώτες.

Συνέχεια

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Παρασκευή η θαυματουργή

26 Ιουλίου

«Θεῷ παρεσκεύασας ἁγνὸν ὡς δόμον,
Σαυτὴν ἄγουσα, Σεμνή, εἰς κατοικίαν.
Παρασκευὴν ἔκτανεν εἰκάδι χαλκὸς ἐν ἕκτῃ»

Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου (138-160 μ.Χ.). Ήταν κόρη των ευσεβών Χριστιανών, Αγάθωνα και Πολιτείας, οι οποίοι φρόντισαν για τη χριστιανική αγωγή της, όπως είχαν υποσχεθεί στο Θεό στην περίπτωση που θα τους έδινε ένα παιδί. Επειδή το παιδί γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή έλαβε αυτό το όνομα. Μετά τον θάνατο των γονέων της, η Παρασκευή μοίρασε όλη την περιουσία της στους φτωχούς και ανέπτυξε ιεραποστολική δράση στη Ρώμη και στα περίχωρα της πόλης, κηρύσσοντας τον λόγο του Χριστού. Η δράση της αυτή προκάλεσε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Αντωνίνο, ο οποίος τη συνέλαβε και της υποσχέθηκε υλικά αγαθά, αν θα θυσίαζε στα είδωλα.

Συνέχεια

Άγιος Προκόπιος ο Μεγαλομάρτυρας

8 Ιουλίου

«Ἔοικε Προκόπιος, αὐχένα κλίνων,
Λέγειν, Κοπείτω· τῇ πλάνῃ γὰρ οὐ θύω.
Ὀγδοάτῃ Προκοπίου ἀρηϊθόου κράτα κέρσαν»

Συνέχεια

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Γλυκερία

13 Μαΐου

«Θηρὸς τὸ πικρὸν δῆγμα τῇ Γλυκερίᾳ
Ὑπὲρ γλυκάζον ὡς ἀληθῶς ἦν μέλι.
Ἐν τριτάτῃ δεκάτῃ δάκε καὶ κτάνε θὴρ Γλυκερίαν»

Η Αγία Γλυκερία γεννήθηκε στην Τραϊανούπολη της Θράκης, τον 2ο μ.Χ. αιώνα, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Αντωνίνος ο Ευσεβής (138-161). Ο πατέρας της ονομαζόταν Μακάριος και είχε διατελέσει ύπατος. Σε μικρή ηλικία η Αγία ασπάσθηκε τον Χριστιανισμό και ανέπτυξε έντονη χριστιανική και κατηχητική δράση. Όταν πληροφορήθηκε το γεγονός αυτό ο ηγεμόνας Σαββίνος, την εκάλεσε να παρουσιασθεί μπροστά του. Με μεγάλη προθυμία η Αγία εμφανίσθηκε ενώπιόν του, έχοντας σημειώσει στο μέτωπό της τον Τίμιο Σταυρό και δεν δίστασε να ομολογήσει με παρρησία και σθένος την πίστη της στον Σωτήρα Χριστό.

Συνέχεια

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Χριστόφορος

9 Μαΐου

«Τὸν Χριστοφόρον οἶδά σε Χριστοφόρος,
Χριστῷ τυθέντα τῷ Θεῷ διὰ ξίφους»

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Χριστόφορος καταγόταν από ημιβάρβαρη φυλή και ονομαζόταν Ρεμπρόβος, που σημαίνει αδόκιμος, αποδοκιμασμένος, κολασμένος. Πιθανότατα έζησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Δεκίου (249-251 μ.Χ.), όταν στην Αντιόχεια Επίσκοπος ήταν ο Άγιος Ιερομάρτυς Βαβύλας που τιμάται στις 4 Σεπτεμβρίου. Ο Άγιος ως προς την εξωτερική εμφάνιση ήταν τόσο πολύ άσχημος, γι’ αυτό και αποκαλείτο «κυνοπρόσωπος». Η μεταστροφή του στον Χριστό έγινε με τρόπο θαυμαστό. Συνελήφθη αιχμάλωτος σε μάχη, που διεξήγαγε το έθνος του με τα Ρωμαϊκά αυτοκρατορικά στρατεύματα. Κατετάγη στις Ρωμαϊκές λεγεώνες και πολέμησε κατά των Περσών, επί Γορδίου και Φιλίππου.

Συνέχεια

Ο Άγιος Εφραίμ ο Μεγαλομάρτυς και Θαυματουργός

5 Μαΐου

Ο Άγιος Εφραίμ, κατά κόσμον Κωνσταντίνος Μόρφης, γεννήθηκε στα Τρίκαλα, στις 14 Σεπτεμβρίου 1384 μ.Χ. σε ειδυλλιακή τοποθεσία, κοντά στον Ληθαίο ποταμό. Έμεινε ορφανός από πατέρα σε μικρή ηλικία μαζί με τα άλλα εφτά αδέλφια του, τη δε φροντίδα τους, μετά τον Θεό, ανέλαβε η ευσεβής μητέρα τους. Σε ηλικία 14 ετών, για ν’ αποφύγει τον εξισλαμισμό και τα γενιτσαρικά σώματα, εισήλθε στην ακμάζουσα τότε σταυροπηγιακή Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου του Όρους των Αμώμων (Καθαρών) στην περιοχή της Νέας Μάκρης Αττικής.

Συνέχεια

Η Αγία Ειρήνη η Μεγαλομάρτυς

5 Μαΐου

«Ξίφει θανοῦσα καὶ βιώσασα ξένως,
Εἰρηνικῶς τέθνηκας αὖθις, Εἰρήνη.
Εἰρήνη τμηθεῖσα ἀνέγρετο καὶ θάνε πέμπτῃ»

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Ειρήνη άθλησε κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ήταν θυγατέρα του Λικινίου, που ήταν βασιλιάς της Λικινίας. Καταγόταν από την πόλη Μαγεδών και αρχικά ονομαζόταν Πηνελόπη. Όταν η Αγία έγινε έξι ετών, ο πατέρας της Λικίνιος την έκλεισε σε έναν πύργο και ανέθεσε τη διαπαιδαγώγησή της σε κάποιον γέροντα, ονόματι Απελλιανό, ο οποίος και έγραψε τα υπομνήματα του μαρτυρίου της. Μία νύχτα η Ειρήνη είδε το εξής όραμα: μπήκε στον πύργο ένα περιστέρι κρατώντας με το ράμφος του ένα κλαδί ελιάς, το οποίο και άφησε επάνω στο τραπέζι. Επίσης, μπήκε και ένας αετός μεταφέροντας στεφάνι από άνθη, το οποίο τοποθέτησε και αυτός επάνω στο τραπέζι. Έπειτα μπήκε από άλλο παράθυρο ένας κόρακας, ο οποίος έβαλε επάνω στο τραπέζι ένα φίδι. Το πρωί που ξύπνησε απορούσε και σκεπτόταν τι άραγε να σήμαιναν αυτά που είδε. Τα διηγήθηκε λοιπόν στον γέροντα Απελλιανό και εκείνος τα ερμήνευσε ως προάγγελμα των στεφάνων της δόξας και του μαρτυρικού τέλους της μετά τη βάπτισή της.

Συνέχεια

Ο Καπετάν Μιχάλης του Νίκου Καζαντζάκη

Καπετάν Μιχάλης Κόρακας (φωτ. Κ. Ανδρουλάκη, Ίδρυμα Αικ. Λασκαρίδη)

Στο έργο του «Καπετάν Μιχάλης» (1953) ο Νίκος Καζαντζάκης δίνει τη δική του, μοναδική για τον ηρωισμό και την τραγικότητα που αποπνέει, περιγραφή της τουρκικής θηριωδίας και σκλαβιάς στην Κρήτη.

Συνέχεια

Ανάμνηση του θαύματος των κολλύβων του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος

Οι Άγιοι Μεγαλομάρτυρες Θεόδωροι, Τήρων και Στρατηλάτης

Ο αυτοκράτορας Ιουλιανός ο Παραβάτης, γνωρίζοντας ότι οι χριστιανοί καθαρίζονται με τη νηστεία στην πρώτη εβδομάδα της αγίας Σαρακοστής (γι’ αυτό την λέμε «καθαρά εβδομάδα»), θέλησε να τους μολύνει. Διέταξε λοιπόν, κρυφά, όλες οι τροφές στην αγορά να ραντισθούν με αίματα ειδωλολατρικών θυσιών.

Συνέχεια

Αγία Φωτεινή η Σαμαρείτις και Ισαπόστολος

26 Φεβρουαρίου

Η Αγία Φωτεινή έζησε στα χρόνια του Χριστού. Ήταν Σαμαρίτισσα στην καταγωγή και διέμενε στην πόλη Συχάρ. Εκείνο τον καιρό, ο Ιησούς περνούσε από την Συχάρ και στάθηκε στο πηγάδι του Ιακώβ για να πιει νερό. Εκεί συναντήθηκε με την Αγία Φωτεινή από την οποία ζήτησε να του δώσει νερό. Τότε οι Ιουδαίοι και οι Σαμαρείτες δεν είχαν επαφές και γι’ αυτό παραξενεύτηκε η Αγία που ένας Ιουδαίος της απηύθυνε τον λόγο. Το είπε αυτό στον Ιησού και Εκείνος της αποκρίθηκε ότι αν ήξερε ποιος είναι θα του ζητούσε αυτή νερό που δεν τελειώνει ποτέ και όταν το πιει κάποιος δεν ξαναδιψά, εννοώντας φυσικά τον Χριστό, η Αγία Φωτεινή πίστεψε σε Αυτόν και κάλεσε τους συμπολίτες της να τρέξουν να Τον συναντήσουν. Ο Χριστός έμεινε δύο ημέρες στη Συχάρ και τους μετέδωσε τον Λόγο και την ευλογία Του.

Συνέχεια

Άγιος Θεόδωρος Τήρων, ο ένδοξος Στρατιώτης του Χριστού

17 Φεβρουαρίου

Οι στρατιωτικοί άγιοι είναι μια από τις μεγάλες ομάδες των αγίων της Εκκλησίας μας. Ιδιαίτερη τιμή απολαμβάνουν οι Μάρτυρες στρατιωτικοί άγιοι. Ένας από αυτούς είναι και ο άγιος Μεγαλομάρτυρας Θεόδωρος ο Τήρων.

Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή χρόνο της γέννησής του. Εικάζουμε ότι γεννήθηκε περί το 280. Πατρίδα του ήταν η ποντική πόλη Αμάσεια. Δε γνωρίζουμε επίσης ούτε τα ονόματα των γονέων του, ούτε λεπτομέρειες της παιδικής του ζωής. Αναφέρεται πως μεγάλωσε στον οικισμό Ευχάιτα, κτισμένο στο μαγευτικό φαράγγι του ποταμού Ίριδα. Συμπεραίνουμε ότι καταγόταν από χριστιανική οικογένεια, από την οποία γαλουχήθηκε στην χριστιανική πίστη. Παρενθετικά αναφέρουμε πως ο Πόντος ήταν από τις περιοχές του ρωμαϊκού κράτους, όπου είχε κηρυχθεί και εδραιωθεί ο Χριστιανισμός.

Συνέχεια

Ο Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης

8 Φεβρουαρίου

«Ὢν Θεόδωρος ἀξίαν Στρατηλάτης,
Ὑπῆρξε τμηθεὶς τοῦ Θεοῦ Στρατηλάτης.
Ὄμβριμον ὀγδοάτῃ Θεοδώρου αὐχένα κόψαν»

O Άγιος Θεόδωρος ο Στρατηλάτης καταγόταν από τα Ευχάιτα της Γαλατίας και κατοικούσε στην Ηράκλεια του Ευξείνου Πόντου. Στρατιωτικός στο επάγγελμα, διακρίθηκε για την γενναιότητά του και γρήγορα προήχθη στους υψηλότερους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας. Αθλητής γενναιότατος ο Θεόδωρος, ήταν συγχρόνως και υπόδειγμα σεμνότητας, όπως αρμόζει σε έναν γνήσιο Χριστιανό. Όταν το 320 μ.Χ. ο Λικίνιος διέτριβε στη Νικομήδεια, άκουσε περί του Θεοδώρου ότι είναι Χριστιανός και βδελύσσεται τα είδωλα. Αμέσως απέστειλε στην Ηράκλεια ανώτερους αξιωματούχους, για να τον συνοδεύσουν με τιμή στη Νικομήδεια. Αλλ’ ο Θεόδωρος διεμήνυσε διά των ιδίων απεσταλμένων στον Λικίνιο, ότι για πολλούς λόγους η παρουσία του στην Ηράκλεια ήταν συμφέρουσα και τον προέτρεπε να μεταβεί εκεί.

Συνέχεια