Φώτα – Ολόφωτα (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

(1894)

Ἐκινδύνευε ν᾽ ἀποθάνῃ ἀπὸ τοὺς πόνους ἡ Μαχώ, ἡ γυναίκα τοῦ Κωνσταντῆ τοῦ Πλαντάρη, νεόγαμος, πρωτάρα.

Ἡ Πλανταρού, ἡ πενθερά της, εἶχε καλέσει ἀπὸ τὸ βράδυ τῆς προλαβούσης ἡμέρας τὴν μαμμὴν τὴν Μπαλαλίναν καὶ τὴν ἐμπροσθινὴν τὴν Σωσάνναν. Αἱ δύο γυναῖκες, τεχνίτισσαι εἰς τὸ εἶδός των καὶ ἡ μήτηρ τοῦ συζύγου τῆς κοιλοπονούσης, φιλόστοργος, ὡς πᾶσα πενθερὰ ἥτις δὲν ἐπιθυμεῖ τὸν θάνατον τῆς νύμφης της, ὅταν αὕτη εἶναι πρωτάρα, πρὶν βεβαιωθῇ ὅτι θὰ ἐπιζήσῃ τὸ παιδίον διὰ νὰ ἀσφαλισθῇ ἡ κληρονομία τῆς προικός, ἐπροσπάθουν ὅσον τὸ δυνατὸν νὰ ἀνακουφίσουν τοὺς πόνους τῆς ὠδινούσης. Καὶ εἶχεν ἀνατείλει ἤδη ἡ ἄλλη ἡμέρα καὶ ἀκόμη ἡ γυνὴ ἐκοιλοπόνει, καὶ ἡ μαμμή, ἡ ἐμπροσθινὴ καὶ ἡ πενθερὰ συνεπόνουν μὲ αὐτήν, καὶ ὁ καλογερόπαπας τοῦ Μετοχίου τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος εἶχε λάβει ἐντολὴν νὰ ψάλῃ μικρὰν καὶ μεγάλην Παράκλησιν πρὸς βοήθειαν τῆς ὠδινούσης.

Συνέχεια

Τα Φώτα στο Αϊβαλί (Φώτης Κόντογλου)

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Στα θαλασσινά τα μέρη ρίχνουνε τον Σταυρό, ύστερ’ από τη Λειτουργία των Θεοφανείων. Έτσι τον ρίχνανε καί στην πατρίδα μου, κ’ ήτανε ένα θέαμα έμορφο και παράξενο. Όλοι έτοιμοι γιά τήν ρίψη τού Σταυρού.. Ξεκινούσε η συνοδεία από τη Μητρόπολη. Μπροστά πηγαίνανε τα ξαφτέρουγα και τα μπαϊράκια, κ’ ύστερα πηγαίνανε οι παπάδες με τον δεσπότη, ντυμένοι με τα χρυσά τα άμφια, παπάδες πολλοί κι αρχιμαντρίτες, γιατί η πολιτεία είχε δώδεκα εκκλησίες, και κατά τις επίσημες μέρες στις μικρές ενορίες τελειώνανε γλήγορα τη Λειτουργία και πηγαίνανε οι παπάδες στη μητρόπολη, για να γίνεται η γιορτή πιο επίσημη.

Συνέχεια

Καλιγούλας (Αλμπέρ Καμύ)

Αλμπέρ Καμύ (1913-1960)

Ο Αλμπέρ Καμύ (Alber Camus) είναι μία από τις μεγαλύτερες πνευματικές φυσιογνωμίες του 20ού αιώνα. Έγραψε δοκίμια, θέατρο, μυθιστορήματα και κατόρθωσε να επιτύχει και ως φιλόσοφος και ως λογοτέχνης. Μετείχε ενεργά στην αντίσταση εναντίον του φασισμού και εγκαίρως κατήγγειλε τη βαρβαρότητα του Σταλινισμού. Ο ίδιος αρνείται την ένταξή του στον υπαρξισμό. Είναι βαθιά ανθρωπιστής και προσπάθησε να απαντήσει στο παράλογο του θανάτου.

Συνέχεια

Τα χρόνια της νιότης… (Αλμπέρ Καμύ)

Albert Camus
(7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960)

Ο βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας, κορυφαίος γάλλος συγγραφέας, φιλόσοφος και στοχαστής Αλμπέρ Καμύ έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 4 Ιανουαρίου 1960, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι.

Συνέχεια

Υμνώντας την ομορφιά στο έργο του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη

Sophie Anderson, «Portrait of girl»

Λογοτέχνης, ακαδημαϊκός και ένας εκ των σημαντικοτέρων εκπροσώπων της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, όπως και ο Κωστής Παλαμάς, με τον οποίο υπήρξε στενός φίλος, ο ποιητής της «Ανθισμένης αμυγδαλιάς» Γεώργιος Δροσίνης χρησιμοποίησε τη δημοτική γλώσσα από τις πρώτες του δημιουργίες και άντλησε στοιχεία από τα δημοτικά τραγούδια και τη λαϊκή μας παράδοση. Το πολυδιάστατο έργο του αποτελεί μια ξεχωριστή κληρονομιά και μια μοναδική προσφορά στα Ελληνικά γράμματα. Ο Γεώργιος Δροσίνης απεβίωσε στην Κηφισιά, σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1951.

Ἡ Πίστη

Δέν ἔχεις Πίστη, ὅταν τά στάχυα σου
προσμένεις νά γενοῦν σιτάρι,
κι ἀπ’ τ’ ἄκαρπο δεντρί πού κέντρωσες,
προσμένεις καρπερό βλαστάρι.

Συνέχεια

3 Γενάρη 1911: ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων πέρασε στην αιωνιότητα

«Αἰνέσω Κύριον ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω …»
Ψαλμός 145(146), «Ο Κύριος προστάτης των ανισχύρων»

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
(Σκιάθος 4 Μαρτίου 1851 – Σκιάθος 3 Ιανουαρίου 1911)

Συνέχεια

Αντώνης Μιτζέλος – Μελοποιώντας τον Παπαδιαμάντη

Επαμ. Θωμόπουλος, Παλιό σπίτι

Μια συνέντευξη με αφορμή την πρόσφατη δουλειά του για το Χριστουγεννιάτικο διήγημα του «κυρ Αλέξανδρου» Παπαδιαμάντη, «Της Κοκκώνας το σπίτι»…

Το καλό με τις συνεντεύξεις είναι ότι συναντάς σημαντικούς ανθρώπους που σε κοιτούν και τους κοιτάς στα μάτια, παρατηρώντας τους μορφασμούς, τις κινήσεις του σώματος, τις αντιδράσεις. Δυστυχώς, η πανδημία μάς έχει στερήσει σε πολλές περιπτώσεις αυτή την εμπειρία. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που σε κάνουν να νιώθεις το ίδιο καλά και από την άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής. Ένας από αυτούς τους ταλαντούχους καλλιτέχνες μας είναι ο Αντώνης Μιτζέλος, ο βιρτουόζος κιθαρίστας των Τερμιτών, με τη σημαντική προσωπική πορεία αργότερα, που παίζει, συνθέτει και γράφει. Μιλώντας μαζί του με αφορμή πρόσφατη δουλειά του, «Της Κοκκώνας το σπίτι», που αποτελεί τη συναυλιακή παρουσίαση του ομώνυμου έργου του συντοπίτη του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, νιώσαμε σαν καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι και να συζητούσαμε σε μια εορταστική ατμόσφαιρα, με έναν άνθρωπο που η ευγένειά του είναι πηγαία και αλάξευτη.

Συνέχεια

Στρατής Δούκας, ένας σπουδαίος εκπρόσωπος της «γενιάς του ‘30»

ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, 6 Μαΐου 1895 – 26 Νοεμβρίου 1983
(homouniversalisgr.blogspot.com)

Ο Στρατής Δούκας ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες και ζωγράφους της «γενιάς του ‘30» και σημαίνων εκπρόσωπος της Αιολικής σχολής γεννήθηκε στα Μοσχονήσια του Αδραμυτινού κόλπου της Μικράς Ασίας, γιος του Κωσταντή Δούκα και της Αιμιλίας το γένος Χατζηαποστολή. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό, τον Αλέκο. Τελείωσε το σχολαρχείο στη γενέτειρά του και το γυμνάσιο στο Αϊβαλί.

Συνέχεια

Ο χρόνος και ο κόσμος της φθοράς (Φώτης Κόντογλου)

Ἡ πιὸ φοβερὴ κ᾿ ἡ πιὸ ἀνεξιχνίαστη δύναμη στὸν κόσμο εἶναι ὁ Χρόνος, ὁ Καιρός. Καλὰ-καλὰ τί εἶναι αὐτὴ ἡ δύναμη δὲν τὸ ξέρει κανένας, κι ὅσοι θελήσανε νὰ τὴν προσδιορίσουνε, μάταια πασκίσανε. Τὸ μυστήριο τοῦ Χρόνου ἀπόμεινε ἀκατανόητο, κι ἂς μᾶς φαίνεται τόσο φυσικὸς αὐτὸς ὁ Χρόνος. Τὸν ἴδιο τὸν Χρόνο δὲ μποροῦμε νὰ τὸν καταλάβουμε τί εἶναι, ἀλλὰ τὸν νοιώθουμε μοναχὰ ἀπὸ τὴν ἐνέργεια ποὺ κάνει, ἀπὸ τὰ σημάδια ποὺ ἀφήνει πάνω στὴν πλάση. Ἡ μυστηριώδης πνοή του ὅλα τ᾿ ἀλλάζει. Δὲν ἀπομένει τίποτα σταθερό, ἀκόμα κι ὅσα φαίνονται σταθερὰ κι αἰώνια. Μιὰ ἀδιάκοπη κίνηση στριφογυρίζει ὅλα τὰ πάντα, μέρα-νύχτα, κι αὐτὴ τὴν ἄπιαστη καὶ κρυφὴ κίνηση δὲ μπορεῖ νὰ τὴ σταματήσει καμμιὰ δύναμη. Τοῦτο τὸ πρᾶγμα ποὺ τὸ λέμε Χρόνο, τὸ ἔχουμε συνηθίσει, εἴμαστε ἔξοικειωμενοι μαζί του, ἀλλιῶς θὰ μᾶς ἔπιανε τρόμος, ἂν εἴμαστε σὲ θέση νὰ νοιώσουμε καλὰ τί εἶναι καὶ τί κάνει…

Συνέχεια

Το χρονικό των τριών ημερών

Κωστούλα Μητροπούλου

Η νύχτα γέμισε υποσχέσεις. Η νύχτα γέμισε τομές. Κανένας δεν ξέρει πότε και πώς και ως πού θα φτάσει η δύναμη της φωνής στους 1.050 χιλιόκυκλους. Κανένας δεν ξέρει αν θα είναι η ίδια φωνή κι αν το χειροκρότημα θα έρθει αργά, πολύ αργότερα από το κακό.

Συνέχεια

Η άνοιξη μιας γυναίκας (Γιώργος Θεοτοκάς)

«Η άνοιξη μιας γυναίκας, δροσερή, ελπιδοφόρα και ανήσυχη,
ένα καινούργιο ταξίδι της ομορφιάς μες στη ζούγκλα των ανθρώπων»
Γιώργος Θεοτοκάς, Αργώ

Θάλεια Καραβία – Φλωρά, Κοπέλα που διαβάζει, Εθνική Πινακοθήκη

Ο Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1905 και πέθανε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής πεζογραφίας και της γενιάς του ’30, της οποίας έθεσε τη θεωρητική βάση για την ελληνικότητα. Υπήρξε πολυγραφότατος και ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική, την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Το δίτομο μυθιστόρημά του «Αργώ» κυκλοφόρησε το 1936. Αποτελεί μια καταγραφή της Ελλάδας του Μεσοπολέμου που συνταρασσόταν από ποικίλες ιδεολογίες, από τις συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής και από τα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα που ξεσπούσαν κάθε τόσο. Το πλήθος των ηρώων της Αργούς κινείται γύρω από τον ίδιο βασικό πόλο: τις τάσεις μιας γενιάς αισιόδοξης και δημιουργικής που οι συνεχείς εθνικές καταστροφές την οδήγησαν σε μια βαθειά απογοήτευση. Στο απόσπασμα που ακολουθεί, η ηρωίδα αναλογίζεται τις αγωνίες και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι γονείς για την ανατροφή των παιδιών τους, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, παρακολουθώντας την κόρη της που από παιδί έχει πια μεταμορφωθεί σε νεαρή γυναίκα.

Συνέχεια

Γιώργος Θεοτοκάς – Αναφορά στον συγγραφέα της Αργούς και του Λεωνή

Ο Γιώργος Θεοτοκάς στο δάσος Δαφνίου, 1930

Ο δοκιμιογράφος, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στις 27 Απριλίου 1905 και απεβίωσε στην Αθήνα, στις 30 Οκτωβρίου 1966. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της γενιάς του ’30.

Συνέχεια

Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας

Ο χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας
του φθινοπώρου μήνας, χελιδονάκι, γεια!

Γιάννης Ξανθούλης

(φωτογραφία: Κίρα Αλεξάκου)

Συνέχεια

Μέρες στη θάλασσα, όλες τους όμοιες όπως η ευτυχία…

Συντροφιά με τον Αλμπέρ Καμύ στο Aιγαίο!

Albert Camus

«Μέρες στη θάλασσα, όλες τους όμοιες όπως η ευτυχία …», μονολογεί ο Αλμπέρ Καμί. Από τον ψηλότερο βράχο, το Γιβραλτάρ, το δεύτερο θεόρατο μονόπετρο του Αιγαίου, τον Κάλαμο της Ανάφης, κι από την Πέτρα του Ρωμιού, στην ακτή της Αφροδίτης στην Κύπρο, ως το νησάκι Πιπέρι, τη Δήλο των ταξιδιών στις Κυκλάδες, «θάλασσα πλατιά, πάντα να οργώνεται και πάντα να παραμένει παρθένα, μαζί με τη νύχτα, θρησκεία μου …».

Συνέχεια

Αθήνα, το γαλάζιο κρίνο των Ποιητών

Σοφία Ε. Παυλάκη, Δικηγόρος

Η Αθήνα τη νύχτα

«Η Αθήνα τη νύχτα
αρχόντισσα μοιάζει
κυρά ξελογιάστρα χρυσή
Ψηλά στα αιθέρια
ασήμι τ’ αστέρια
και μες στα ποτήρια κρασί»


(Στίχοι: Γιώργος Σαντοριναίος, μουσική: Μίμης Πλέσσας, ερμηνεία: Ρ. Βλαχοπούλου, 1964)

Συνέχεια

Γαλαζοπράσινες μέρες στην παραλία του Κότρωνα

Η παραλία του Κότρωνα στη Μάνη

«Ο ορίζοντας χώριζε το ομοιόχρωμο της ανοιχτογάλανης θάλασσας και τ’ ουρανού με μια σκούρα γαλάζια χαρακιά. Η λεία επιφάνεια του νερού ταραζόταν εδώ κι εκεί από ένα ανάλαφρο αγεράκι, όπως η ανάσα πάνω σ’ έναν καθρέφτη.
Πλούσια σε προεξοχές και βελανιδοχώραφα η πεδιάδα και τ’ απαλά γαλάζια υψώματα γλιστρούσανε κι αλλάζανε γρήγορα, όπως προχωρούσαμε πάνω στον πλατύ κόλπο.
Ο Κότρωνας ήταν ένας ευχάριστος όρμος».

Patrick Leigh Fermor, «Μάνη», 1958 (απόσπασμα), εκδ. Κέδρος

Συνέχεια