kimintenia

Φοιτητές στην ταράτσα της Νομικής (Φεβρουάριος 1973)

Στις 21 Φεβρουαρίου 1973, 4.000 φοιτητές προχωρούν σε κατάληψη του κτηρίου της Νομικής Σχολής Αθηνών. Με πανό, συνθήματα και χειρόγραφα φυλλάδια που ρίχνουν από τα παράθυρα και την ταράτσα καλούν τους πολίτες της Αθήνας να σταθούν δίπλα τους και ν’ αγωνιστούν για την ελευθερία και τη δημοκρατία. Είναι η πρώτη μεγάλη συλλογική πράξη αντίστασης στη χούντα από το φοιτητικό κίνημα

Η κατάληψη της Νομικής ήταν η πρώτη μαζική αντιπαράθεση του αντιδικτατορικού κινήματος με τη δικτατορία και αποτέλεσε ορόσημο, την κρισιμότερη ίσως καμπή για το φοιτητικό κίνημα που, μετά τα γεγονότα της Νομικής, μαζικοποιήθηκε με πολύ γοργούς ρυθμούς και οδήγησε στα γεγονότα του Νοέμβρη στο Πολυτεχνείο. Αφύπνισε συνειδήσεις, κινητοποίησε την κοινωνία, ενέπνευσε αισιοδοξία για τη δυνατότητα ανατροπής, ήταν με άλλα λόγια καθοριστική για τη δημιουργία των προϋποθέσεων της λαϊκής εξέγερσης που ακολούθησε.

Ήδη, από το 1972, οι συνθήκες έντασης και αυξημένης οργής μέσα στην κοινωνία ήταν δεδομένες. Αρχίζουν οι πρώτες διαδηλώσεις από φοιτητές (οργανώνονταν μετά από συνεννοήσεις και ραντεβού σε συγκεκριμένα σημεία, είτε με αφορμή διάφορες συναυλίες). Οι πρώτες άξιες λόγου φοιτητικές αντιδράσεις εμφανίσθηκαν στις αρχές του 1972, με τη συγκρότηση των Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα (ΦΕΑ), που αμφισβητούσαν ανοιχτά τα διορισμένα από τη χούντα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων. Στα πανεπιστήμια δραστηριοποιούνταν οργανώσεις κατά κύριο λόγο από την Αριστερά («Ρήγας Φεραίος», «Αντι-ΕΦΕΕ», «ΑΑΣΠΕ» κ.ά). Αξιοσημείωτη είναι επίσης για το χρονικό αυτό διάστημα η συγκέντρωση της ΟΤΟΕ και των υπαλλήλων της ΕΤΕ στο Κεντρικό κατάστημα της Εθνικής στις 9 Νοέμβρη 1972, όπου οι συγκεντρωμένοι τάχθηκαν ενάντια στο νομοσχέδιο για την μετατροπή των Ταμείων Υγείας σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.

Τον Νοέμβριο του 1972 η δικτατορία, θέλοντας να θολώσει τα νερά, προκήρυξε εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, τις οποίες κέρδισαν οι προσκείμενοι σε αυτή φοιτητές. Τα πολλά περιστατικά νοθείας που αναφέρθηκαν, συνετέλεσαν στη δημιουργία ένας μαχητικού και ριζοσπαστικοποιημένου φοιτητικού κινήματος. Από τους πρώτους μήνες του 1973 υπάρχει ένα κλίμα κοινωνικής δυσαρέσκειας και κινητοποιήσεων με χαρακτηριστική την αντίθεση των Μεγαρέων στο υπό ίδρυση διυλιστήριο που θα κατέστρεφε τον κάμπο. Όμως το σημείο αναφοράς των κινητοποιήσεων εξακολουθεί να παραμένει ο σπουδαστικός χώρος. Από την αρχή του 1973 οι φοιτητές βρίσκονταν σε αναβρασμό.

Συλλήψεις διαδηλωτών και άγριος ξυλοδαρμός επί της οδού
Ακαδημίας απέναντι από τη Νομική Σχολή

Το χρονικό της καταλήψεως

30 Ιανουαρίου 1973: Απελαύνεται ο Κύπριος φοιτητής της Φυσ/κής Αθήνας Μιχ. Παπαχρυσοστόμου επειδή είχε καταγγείλει τη νοθεία των πρόσφατων φοιτητικών εκλογών.

1 Φεβρουαρίου 1973: Με κλήση του πρύτανη της ΑΣΟΕ Ι. Χρυσοκέρη καλούνται σε απολογία στο πειθαρχικό οι φοιτητές: Βλάχος, Λουλουδόκης, Μαργώνης, Μαρώλιας, Μπαλαούρος, Μπαστάκης, Μπονέλης, Ξανθόπουλος, Παλούκα, Παπαχρήστου, Τσιμπίδας και Χονδρόπουλος, επειδή συνέταξαν μελέτη με τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η Σχολή. Δέκα (10) ακόμα φοιτητές παραπέμπονται στον εισαγγελέα για παράβαση του ν. 4000 περί τεντυμποϋσμού με την κατηγορία ότι επιτέθηκαν έξω από το Πανεπιστήμιο εναντίον αστυφύλακα με πολιτική περιβολή.

2 Φεβρουαρίου 1973: Εκδικάζεται στο Πειθαρχικό Συμβούλιο του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων η υπόθεση της πειθαρχικής δίωξης της φοιτήτριας της Φιλοσοφικής Πόπης Βουτσινά βάσει του νόμου 93/69 και της επιβάλλεται η ποινή της «βαρείας επιπλήξεως».

3 Φεβρουαρίου 1973: Καταδικάζονται οι φοιτητές Γ. Σκιάνης (7 μήνες και 25 ημέρες) και Π. Σέμπος (7 μήνες και 15 ημέρες), επειδή την Τετάρτη 31/1/73 επιτέθηκαν και ξυλοκόπησαν τον αστυφύλακα Στέφανο Μπαρκονίκο που με πολιτική περιβολή θέλησε να τους πάρει τις ταυτότητες. Εκδικάζεται στο Πειθαρχικό Συμβούλιο του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων η υπόθεση της πειθαρχικής δίωξης του φοιτητή Σταύρου Κουρεμένου με βάση το νόμο 93/69 και του επιβάλλεται η ποινή της «βαρείας επιπλήξεως».

5 Φεβρουαρίου 1973: Οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν γενική αποχή από τα μαθήματα. Η Χούντα απαντά στις 13 Φεβρουαρίου με τη δημοσίευση του νομοθετικού διατάγματος 1347, με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της επελθούσας φοιτητικής έκρηξης. Την ίδια ημέρα και την επομένη γίνεται συγκέντρωση και διαδήλωση μέσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Αστυνομία παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, εισβάλλει στο Ίδρυμα και συλλαμβάνει 100 άτομα και παραπέμπει σε δίκη11 φοιτητές. Σχεδόν αμέσως και παρά τις αντιδράσεις, 88 φοιτητές έλαβαν φύλλο πορείας για να παρουσιαστούν στο στρατό.

8 Φεβρουαρίου 1973: Το ΕΜΠ δέχεται τα αιτήματα των σπουδαστών, όμως η αποχή συνεχίζεται. Καθολική αποχή των δευτεροετών του Φαρμακευτικού Αθήνας.

9 Φεβρουαρίου 1973: Γενικεύεται η αποχή στο Φαρμακευτικό Αθήνας.

10 Φεβρουαρίου 1973: Από τη Γενική ασφάλεια παραπέμπονται στον εισηγητή του Στρατοδικείου Αθήνας έξι (6) σπουδαστές που μοίραζαν προκηρύξεις του Ρήγα Φεραίου.

12 Φεβρουαρίου 1973: Με το νομοθετικό διάταγμα 1347 τροποποιείται το νδ/γμα 7201/1970 περί στρατολογίας και με αυτό «δύναται ο υπουργός Εθνικής Αμύνης να διατάσσει τη διακοπή αναβολής κατατάξεως στο στράτευμα σε σπουδαστές ή φοιτητές που είναι υπαίτιοι αποχής ή προτρέπουν σε αποχή από τα μαθήματα ή τας εξετάσεις κ.λπ.».

14 Φεβρουαρίου 1973: 1.500 σπουδαστές συγκεντρώνονται στο Πολυτεχνείο από τις πρωινές ώρες. Οι σπουδαστές περιμένουν την απόφαση της Συγκλήτου σχετικά με το νδ/γμα 1347 περί διακοπής της αναβολής λόγω Σπουδών. Παράλληλα με τη συνεδρίαση της συγκλήτου και οι συγκεντρωμένοι φοιτητές στο Πολυτεχνείο και στη Νομική εκδίδουν ψήφισμα. Οι φοιτητές της Νομικής επιδιώκουν συνάντηση με τον Πρύτανη, προκειμένου να ζητήσουν αίθουσα για να πραγματοποιήσουν συνέλευση την επομένη. Ο πρύτανης αρνείται να τους δεχθεί. Στη συνέχεια οι φοιτητές της Νομικής συγκροτούν πορεία προς το Πολυτεχνείο. Κυνηγημένοι από τους αστυνομικούς διαλύονται στη Στουρνάρα και λίγοι κατορθώνουν να μπουν στο Πολυτεχνείο.

Στις 12:30 οι πρυτανικές αρχές επισκέπτονται τον Στυλιανό Παττακό και ζητούν να μην εφαρμοστεί το νδ/γμα 1347 για τους απέχοντες και να διακοπούν τα μαθήματα για να αρχίσουν εξετάσεις με σκοπό να «ηρεμήσουν τα πνεύματα». Ο Παττακός δέχεται. Η Σύγκλητος συνεδριάζει ξανά για να συντάξει την απόφαση και στις 2:30 την ανακοινώνει στους συγκεντρωμένους φοιτητές. Όταν όμως, κατά τις 3:00, ορισμένοι φοιτητές προσπαθούν να βγουν συλλαμβάνονται από αστυνομικούς με πολιτικά που βρίσκονται στην Κεντρική είσοδο του Πολυτεχνείου. Σε όλο το διάστημα, από το πρωί μέχρι τις 3:00, συνθήματα και τραγούδια ακούγονταν από τους συγκεντρωμένους φοιτητές. Παράλληλα οι αστυνομικοί με πολιτικά έχουν καταλάβει την είσοδο, ενώ πολυάριθμοι αστυνομικοί με στολή βρίσκονται γύρω από το Πολυτεχνείο. Μετά τη σύλληψη των πρώτων φοιτητών οι υπόλοιποι παραμένουν στο κτήριο και ορισμένοι ζητούν την προστασία του πρύτανη για να φύγουν.

Με αυτόν τον τρόπο φεύγουν γύρω στους 50 φοιτητές. Οι υπόλοιποι παραμένουν τραγουδώντας και φωνάζοντας. Στις 4:00 περίπου οι αστυνομικοί εισβάλλουν στο κτήριο και ακολουθεί άγριος ξυλοδαρμός των φοιτητών. Πολλοί πηδάνε από τα παράθυρα της Κοσμητείας προς τη Στουρνάρα για να γλυτώσουν τον ξυλοδαρμό ή τη σύλληψη. Τελικά το Πολυτεχνείο αδειάζει αφού ξυλοκοπούνται άγρια οι φοιτητές, συλλαμβάνονται εκατό (100) και παραπέμπονται έντεκα (11). Παραιτείται η Σύγκλητος του ΕΜΠ.

15 Φεβρουαρίου 1973: Στρατεύονται τριάντα επτά (37) συνδικαλιστές φοιτητές με βάση το νδ/γμα 1347/1973. Παραπέμπονται στο Αυτόφωρο Τριμελές Πλημμελειοδικείο οι Σπουδαστές που συνελήφθησαν στο Πολυτεχνείο. Αποχή των σπουδαστών της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των αστυνομικών στο Πολυτεχνείο. Συγκέντρωση στην Εμπορική Σχολή κάτω από την τρομοκρατία των αστυνομικών με πολιτικά, που ζητούν ταυτότητες σε όσους πηγαίνουν. Εκλέγεται τριμελής επιτροπή που δίνει υπόμνημα στον Πρύτανη για την κατάργηση του νδ/τος 93/1969, 180/1969, 1347/1973 κ.ά.

16 Φεβρουαρίου 1973: Δικάζεται στο Στρατοδικείο για ανυποταξία και καταδικάζεται σε 58 μήνες φυλάκιση ο Στάθης Παναγούλης. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Αμύνης στρατεύονται άλλοι πενήντα ένας (51) συνδικαλιστές φοιτητές. Γύρω στις 12:00 το μεσημέρι ολοκληρώνεται η συγκέντρωση των φοιτητών της Νομικής στον δεύτερο όροφο του κτηρίου. 3.000 άτομα περιμένουν την απόφαση του πρύτανη Τούντα γύρω από τα αιτήματά τους για συνελεύσεις και ανάκληση του διατάγματος για τις στρατεύσεις. Σε περίπτωση αρνητικής απάντησης θα ξεκινούσαν αποχή επ’ αόριστο. Ο Τούντας ανακοινώνει ότι θα δώσει άδεια για τη σύγκληση γενικών συνελεύσεων σε όλες τις σχολές του Πανεπιστήμιου μέσα στην επομένη βδομάδα και ότι θα φροντίσει για την ανάκληση του διατάγματος.

Στο μεταξύ στη Νομική οι συγκεντρωμένοι φωνάζουν συνθήματα και «αντιφρονούντες» φασίστες που έχουν και αυτοί συγκεντρωθεί φωνάζουν και αυτοί συνθήματα όπως: «Έξω οι κομμουνιστές», «Ελλάς – Παπαδόπουλος» κ.ά. Ανάμεσα στις δύο παρατάξεις γίνονται αψιμαχίες, ενώ έχουν κλείσει οι πλαϊνές πόρτες και παραμένει ανοικτή μόνον η είσοδος στο κτήριο της Νομικής Σχολής της οδού Σόλωνος. Οι αστυνομικοί έχουν αποκλείσει τόσο την οδό Σίνα όσο και τους γύρω δρόμους στα οχήματα και καταργούνται προσωρινά οι στάσεις λεωφορείου τόσο επί της οδού Σίνα όσο και επί της οδού Σόλωνος, ακριβώς απέναντι από το κτήριο της Σχολής.

Στη συνέχεια οι «αντιφρονούντες» φασίστες συγκεντρώνονται στο ισόγειο του κτηρίου και δεν επιτρέπουν την είσοδο σε κανέναν. Οι φοιτητές που έχουν συγκεντρωθεί στους άνω ορόφους του κτηρίου της Νομικής το καταλαμβάνουν σχεδόν εξ ολοκλήρου και υψώνουν μεσίστια τη σημαία στην ταράτσα, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη σύλληψη και παραπομπή των έντεκα (11). Ζητούν εγγυήσεις για τη σωματική τους ακεραιότητα σε περίπτωση αποχώρησης από το κτήριο. Μετά την αόριστη υπόσχεση του Πρύτανη, οι φοιτητές αποφασίζουν την επ’ αόριστον αποχή στη Νομική και τη Φιλοσοφική Σχολή. Στη συνέχεια δίνουν όρκο ότι θα αγωνιστούν για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, του πανεπιστημιακού ασύλου, της ανάκλησης των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων. Αποφασίζεται νέα συγκέντρωση για τη Δευτέρα 19 Φεβρουαρίου 1973, στις 12:00 το μεσημέρι. Ακολούθως εγκρίνεται ψήφισμα που έχει ως εξής:

«Η σημερινή συγκέντρωση απέδειξε ποια είναι η πλειοψηφία των φοιτητών. Οι φοιτητές ήταν, είναι και θα είναι πάντα ελεύθεροι παρά τις αλλεπάλληλες εκρήξεις βίας. Τα αιτήματά μας είναι:
1) Η κατάργηση όλων των αντιφοιτητικών διαταγμάτων (180/70, 93/69, 1347/73)
2) Άμεση απόλυση όλων των κρατουμένων φοιτητών.
3) Να απολυθούν οι 37 που στρατεύθηκαν.
4) Εκφράζουμε τη συμπαράστασή μας στον αγώνα όλου του φοιτητικού κόσμου».

Στη συνέχεια εκλέγεται επιτροπή για να έλθει σε επαφή με τον πρύτανη. Η επιτροπή αποτελείται από τις φοιτήτριες: Κλειώ Κοντού, Αγγελική Ξύδη, Τιτίκα Σαράτση, Χ. Σταθάτου, Αριάδνη Αλαβάνου και Βέρα Δαμόφλη. Στο μεταξύ ο πρύτανης Τούντας εμφανίζεται στη Σχολή στις 4:45 μ.μ. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, οι φοιτητές εν χορώ φωνάζουν συνθήματα και ρίχνουν από την ταράτσα και τα παράθυρα της Σχολής εκατοντάδες φύλλα χαρτιού, όπου έχουν γράψει με έγχρωμα μολύβια και μαρκαδόρους, συνθήματα. Παράλληλα, ψάλλουν τον εθνικό ύμνο κρατώντας σημαίες.

Μόλις φτάνει ο Τούντας, χειροκροτείται από τους συγκεντρωμένους στην αίθουσα, 150 περίπου αντιφρονούντες φασίστες, που του φωνάζουν «είμαστε μαζί σου». Ο Τούντας ανεβαίνει σε τραπέζι και απευθύνεται προς αυτούς. Τους λέει ότι και ο ίδιος και η Σύγκλητος ενδιαφέρονται για τα προβλήματα των φοιτητών και ότι τα θέματά τους βρίσκονται στα χέρια του. Οι φασίστες φωνάζουν «έξω ο κομμουνισμός», «είμαστε μαζί σου».

Ο Τούντας άρχισε άμεσα τις επαφές για την αποχώρηση των φοιτητών. Ζητά από τους φασίστες να μείνουν ήσυχοι, να μη φωνάζουν συνθήματα και να μην προκαλούν, χωρίς όμως να τους πείσει. Ταυτόχρονα έρχεται ο εισαγγελέας Κυριαζής και ο διευθυντής αστυνομίας Δασκαλόπουλος που αναφέρουν στον Τούντα ότι δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη να αδειάσουν το κτήριο. Τις επαφές με τους φοιτητές αναλαμβάνει ο κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Μπουρπουλίδης. Τελικά, γύρω στις 5:15 ανοίγει η πόρτα της οδού Σίνα και αρχίζουν να βγαίνουν ομαδικά οι φοιτητές. Στο μεταξύ οι «αντιφρονούντες» φασίστες τρέχουν προς την πλευρά εκείνη του κτηρίου και επιτίθενται εναντίον των φοιτητών, που βγαίνουν τελευταίοι. Επεμβαίνει η αστυνομία για να διαλύσει τους φοιτητές. Στα επεισόδια που ακολουθούν δέρνονται μαζί με τους φοιτητές και πολλοί «αντιφρονούντες» φασίστες. Ενώ συμβαίνουν αυτά τα επεισόδια, ομάδα φοιτητών συγκροτεί διαδήλωση ως την Ομόνοια.

Διαδηλωτές, περαστικοί και αστυνομικοί έξω από το παλαιό νομικό βιβλιοπωλείο
του Σάκκουλα στην οδό Σόλωνος τις ημέρες της κατάληψης της Νομικής

17 Φεβρουαρίου 1973: 1.000 φοιτητές της Ιατρικής πραγματοποιούν συγκέντρωση έξω από τη σχολή τους και αποφασίζουν αποχή για τις τρεις (3) επόμενες ημέρες. Αρχίζει η δίκη των έντεκα (11) φοιτητών.

19 Φεβρουαρίου 1973: Εκδίδεται η απόφαση για τους έντεκα (11). Αθωώνονται τρεις (3) και καταδικάζονται οι οκτώ (8) με ποινές 8-11 μηνών με αναστολή. Υποβάλλει και γραπτά την παραίτηση της η σύγκλητος του ΕΜΠ. Παμφοιτητική συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο. Επιτροπή επισκέπτεται τον Τούντα, συναντώνται στην Πρυτανεία με τον Παττακό, που αρνείται κάθε συζήτηση. Αποφασίζεται επ’ αόριστο συνέχιση της αποχής, που εξαπλώνεται σε όλες τις σχολές.

20 Φεβρουαρίου 1973: Η σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθήνας καλεί σε απολογία τους φοιτητές Ν. Κίκο και Χαράλαμπο Γεωργούλα, προκειμένου να απαγορεύσει την προσέλευσή τους στις εξετάσεις. Οι δύο φοιτητές είχαν καταδικαστεί σε διάφορες ποινές για παράβαση του αναγκαστικού νόμου 509, από το έκτακτο στρατοδικείο της Αθήνας.

21 Φεβρουαρίου 1973: Τετάρτη: Γίνεται συνέλευση της Φυσικομαθηματικής σχολής στο Χημείο, εκδίδεται ψήφισμα που αποφασίζει αποχή επ’ αόριστον από τα μαθήματα και 1.000 περίπου φοιτητές πηγαίνουν στην Νομική σχολή όπου υπάρχει προγραμματισμένη συγκέντρωση των φοιτητών της Νομικής και της Φιλοσοφικής. Γύρω στις 4.000 άνθρωποι κατακλύζουν το κτήριο της Νομικής, ενώ στους γύρω δρόμους και ιδιαίτερα στην Ακαδημίας γίνονται διαδηλώσεις, που με την επέμβαση των αστυνομικών διαλύονται. Όσοι βρίσκονται στη Νομική αρχίζουν να φωνάζουν συνθήματα και να ρίχνουν αυτοσχέδια τρυκάκια στους διερχόμενους, που συγκεντρώνονται στους γύρω δρόμους. Οι αστυνομικοί απαγορεύουν στον κόσμο να παραμένει στους γύρω δρόμους και αποκλείονται οι στάσεις λεωφορείων στη Σόλωνος και την Ακαδημίας.

Πρωτοσέλιδο του «Ριζοσπάστη» (Μάρτης – Απρίλης 1973)
για τις φοιτητικές εξεγέρσεις της Νομικής

Οι φοιτητές στο κτήριο της Νομικής τραγουδούν με πάθος τα απαγορευμένα από τη χούντα τραγούδια του Θεοδωράκη, κυρίως το «Ένα το χελιδόνι», αλλά και το «Πότε θα κάνει ξαστεριά», τον «Εθνικό Ύμνο» και ένα αυτοσχέδιο τραγουδάκι στο ρυθμό του «γιούπι για-για»:

22 Φεβρουαρίου 1973: Μετά από μια νύχτα ταλαιπωρίας και αποκλεισμού από τις αστυνομικές δυνάμεις, οι έγκλειστοι βρίσκονται στην ταράτσα από το πρωί φωνάζοντας συνθήματα στον συγκεντρωμένο στην Ακαδημίας κόσμο. Στη 1:30 γίνεται συνάντηση εκπροσώπων της επιτροπής με δική τους πρωτοβουλία με τον πρύτανη Τούντα. Συμφωνείται δεκαήμερη ανακωχή και αποχώρηση των έγκλειστων από τη Νομική με αντάλλαγμα την ασφαλή έξοδο και την εξασφάλιση δυνατότητας διαπραγμάτευσης με τις αρχές για την ανάκληση του διατάγματος για τη στράτευση.

Η επιτροπή έχει αποφασίσει την έξοδο των φοιτητών από τη Νομική και προσπαθεί να επιβάλλει πραξικοπηματικά τη θέλησή της. Την ίδια στιγμή χιλιάδες κόσμου έχουν συγκεντρωθεί στην Ακαδημίας και τους γύρω δρόμους αλλά σύντομα το πλήθος πλησιάζει μέχρι την Ομόνοια. Μέσα στο κτήριο η αντιπαράθεση της επιτροπής και μεγάλου μέρους των εγκλείστων παίρνει τις διαστάσεις της σύγκρουσης. Αρκετοί είναι αυτοί που έχουν κουραστεί και ζητάνε την αποχώρηση αλλά ακόμα πολλοί είναι και εκείνοι που επιμένουν στην παραμονή στο κτήριο και κύρια όσοι βρίσκονται στην ταράτσα και εμψυχωμένοι από τη μαζική προσέλευση του λαού κραυγάζουν συνθήματα. Στο ισόγειο της Σχολής τα μέλη της επιτροπής Μπίστης, Ματζουράνης και Τζουμάκας προσπαθούν να πείσουν τους κουρασμένους να βγουν από το κτήριο. Όταν οι έγκλειστοι, που βρίσκονται στην ταράτσα, αντιλαμβάνονται την προσπάθεια που γίνεται στο ισόγειο αντιτίθενται με αποτέλεσμα ο τηλεβόας να αλλάζει χέρια από στιγμή σε στιγμή και να δημιουργούνται αψιμαχίες. Όμως τα μέλη της επιτροπής Μπίστης, Τζουμάκας και Ματζουράνης βοηθούμενοι και από ορισμένα μέλη της ΑντιΈΦΕΕ εξαναγκάζουν με τους τηλεβόες και με στήριγμα τους κουρασμένους έγκλειστους να βγουν έξω με πραξικοπηματικό άνοιγμα της πόρτας της Σόλωνος.

Τελικά οι φοιτητές αποχωρούν από το κτήριο και, στη συνέχεια, μαζί με τις χιλιάδες κόσμου που έχουν συγκεντρωθεί συγκροτούν μία πρωτοφανή σε μαζικότητα και παλμό διαδήλωση 30.000 ατόμων στο κέντρο της Αθήνας με αντιχουντικά συνθήματα. Ακολουθούν συγκρούσεις με την αστυνομία και τραυματίζονται δεκάδες άτομα. Την επομένη οι εφημερίδες δεν αναφέρουν παρά μια ξερή ανακοίνωση της Συγκλήτου. Οι φοιτητές αγανακτισμένοι από τη στάση του Τύπου απέναντι στα γεγονότα καίνε τις εφημερίδες του συγκροτήματος Λαμπράκη τις επόμενες μέρες.

Η συμφωνία με τον πρύτανη Τούντα και τους καθηγητές έπρεπε να τηρηθεί πάση θυσία. Να φύγουν ασφαλείς με αντάλλαγμα δεκαήμερη προθεσμία για απάντηση στα αιτήματα των φοιτητών. Η επιτροπή ολοκληρωτικά ξεκομμένη από την πραγματικότητα, τους φοιτητές αλλά και από την υπόλοιπη επιτροπή και πανικόβλητη, οδήγησε με τη συμπεριφορά της σε κούραση και απογοήτευση πολλούς από τους εγκλείστους με αποτέλεσμα να βοηθηθούν στην προσπάθειά τους για αποχώρηση. Ήταν μια ενέργεια που ουσιαστικά έφερε πιο πίσω το κίνημα.

23 Φεβρουαρίου 1973: Η επιτροπή κατάληψης της Νομικής δημοσιοποιεί καθυστερημένα την ανακοίνωση για την αποχώρηση από τη Σχολή:

«Οι φοιτητές του Πανεπιστημίου Αθηνών συγκεντρωθήκαμε στις 21 Φεβρουαρίου 1973, στη Νομική Σχολή με σκοπό να διακηρύξουμε την αντίθεσή μας στο άδικο νομοθετικό διάταγμα περί στρατεύσεως των φοιτητών και να διατρανώσουμε την πίστη μας στις ακαδημαϊκές ελευθερίες και στην αυτονομία των Πανεπιστημίων. Εισακούοντες έκκληση του πρυτάνεως να του δοθεί δεκαήμερη προθεσμία για να επιτύχει, μαζί με τη Σύγκλητο, την ανάκληση του νδ/τος 1347/73 περί στρατεύσεως των φοιτητών, αποφασίσαμε να εκκενώσουμε το κτήριο και να συγκεντρωθούμε, την Τρίτη 6 Μαρτίου 1973, ώρα 12:00 στο κτήριο της Νομικής Σχολής».

Απόπειρες συγκεντρώσεων στη Νομική και στο Χημείο με σκοπό την κατάληψη των κτηρίων, που γίνεται στις αρχές Μάρτη, αντιμετωπίζεται με κλείσιμο των σχολών και συλλήψεις. Στα μέσα του ίδιου μήνα γίνονται συνελεύσεις στη Νομική, στο Χημείο, στο Πολυτεχνείο και στην Ιατρική. Η ασφάλεια συλλαμβάνει τριάντα έξι (36) άτομα.

20 Μαρτίου 1973: Γίνεται προσπάθεια κατάληψης της Νομικής από 2.500 άτομα. Ανεβαίνουν στην ταράτσα φωνάζοντας συνθήματα και ρίχνοντας χειρόγραφες προκηρύξεις. Η Σύγκλητος δίνει προθεσμία να αποχωρήσουν μέχρι τις 5:00 μ.μ. Στη συνέχεια δίνει την άδεια στην αστυνομία να μπει στη Νομική Σχολή. Οι αστυνομικοί μπαίνουν από την ταράτσα με σκάλα και ακολουθεί άγριος ξυλοδαρμός των φοιτητών στην ταράτσα και μέσα στη σχολή. Δεκάδες οι τραυματίες και πάνω από 100 συλλήψεις. Πραγματικό μακελειό.

Φοιτητικές αντιδικτατορικές εκδηλώσεις στην Πάτρα και στα Ιωάννινα

Πηγή: kimintenia.com, ertnews.gr