kimintenia

Έζησα τ’ όνομα το αγαπημένο
Στον ίσκιο της γιαγιάς ελιάς…
Οδυσσέας Ελύτης, Ήλιος ο Πρώτος

Τοπίο με ελαιόδεντρα στην Άμφισσα

Η ελιά είναι γένος καρποφόρων δέντρων της οικογένειας των Ελαιοειδών (Oleaceae), το οποίο συναντάται πολύ συχνά στην Ελλάδα. Ο καρπός του ονομάζεται επίσης «ελιά» και από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Τα ελαιόδεντρα μεταφέρθηκαν στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο από Φοίνικες εμπόρους. Ξεκινώντας από την Ελλάδα, ταξίδεψαν στη συνέχεια στη νότια Ευρώπη και έφτασαν σε χώρες όπως η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Πορτογαλία. Αυτό εξηγεί γιατί οι Έλληνες θεωρούνται οι πρώτοι που καλλιέργησαν ελαιόδεντρα στον ευρωπαϊκό μεσογειακό χώρο. Η ελιά υπήρξε το σύμβολο της θεάς Αθηνάς. Σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, πατρίδα της ελιάς είναι η Αθήνα και η πρώτη ελιά φυτεύτηκε από την Αθηνά στην Ακρόπολη. Μέσα από την ιστορία μας ανακαλύπτουμε ότι η ελιά όχι μόνον αποτελεί σύμβολο ειρήνης, σοφίας, γονιμότητας, ευημερίας και δόξας, αλλά μας προσφέρει προστασία, έμπνευση και τροφή.

Η ιστορία της ελιάς

Αρχαίος ελαιώνας στην Αίγινα

Η ελιά από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα αποτελεί πολιτισμικό σύμβολο αλλά και βασικό στοιχείο διατροφής ιδιαίτερα στη λεκάνη της Μεσογείου. Το κατάλευκο περιστέρι που μεταφέρει με το ράμφος του ένα κλαδί ελιάς, από την εποχή του Νώε, είναι σύμβολο ελπίδας και ανανέωσης της Ζωής.

Η ελιά δώρο της Αθηνάς, θεάς της Σοφίας, έκριναν οι πολίτες της νεοϊδρυθείσας πόλης του Κέκροπα ότι ήταν πολυτιμότερο για τη ζωή τους από το δώρο του θαλασσοκράτορα Ποσειδώνα. Είναι το σύμβολο της γονιμότητας και της προστασίας.

Ο Ιπποκράτης στο βιβλίο του «Διαιτητική και Θεραπευτική», γράφει για το λάδι: «Οι ασκήσεις στη σκόνη και οι ασκήσεις με λάδι διαφέρουν στο εξής: Η σκόνη είναι κρύα, το λάδι είναι ζεστό. Το χειμώνα το λάδι ευνοεί περισσότερο την ανάπτυξη, γιατί εμποδίζει την ψυχρότητα να απομακρυνθεί από το σώμα. Το καλοκαίρι το λάδι με την παραγωγή θερμότητας λιώνει τη σάρκα καθώς αυτή ζεσταίνεται λόγω εποχής. Η εντριβή με λάδι και νερό μαλακώνει το σώμα και δεν το αφήνει να ζεσταθεί υπερβολικά».

Ο Σοφοκλής στο έργο του «Οιδίπους επί Κολωνώ» βεβαιώνει ότι η ελιά είναι ένα δέντρο που το γέννησε η αθηναϊκή γη και ήταν υπό την προστασία των θεών σύμβολο της προστασίας και ιερό. Οι Αθηναίοι τίμησαν την ελιά. Σε νομίσματα τους, πολλές φορές, απεικόνιζαν την Αθηνά να φορά στεφάνι ελιάς πάνω από το κράνος της σύμβολο της προστασίας.

Η διεκδίκηση της πόλης του Κέκροπος από την Αθηνά
και τον Ποσειδώνα, την οποία κέρδισε η Αθηνά προσφέροντας
ένα δένδρο ελιάς

Στην ελληνική παράδοση η ελιά είναι το δέντρο της ειρήνης. Η ίδια η Ειρήνη (κόρη του Δία και της Θέτιδας) εικονιζόταν με κλαδί ελιάς στα χέρια της. Μέσα στον ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά, η «καλλιστέφανος ελαία», από τα κλαδιά της οποίας φτιαχνόταν ο κότινος. Άλλωστε η ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο των Ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και της Νίκης. Για τούτο και το μοναδικό βραβείο που ελάμβανε ο Ολυμπιονίκης ήταν ένα στεφάνι φτιαγμένο από κλαδί ελιάς, ο κότινος.

Ο Όμηρος στην Ιλιάδα, αναφέρει ότι στην Ιωνία γινόταν συστηματική καλλιέργεια της ελιάς. Διηγείται ακόμα στην Ιλιάδα, ότι ο Οδυσσέας και ο Διομήδης πλένονταν με ζεστό νερό και μετά άλειφαν το σώμα τους με ελαιόλαδο. Οι πινακίδες της Γραμμικής Β’ στα Ανάκτορα της Κνωσού και των Μυκηνών, μαρτυρούν την οικονομική αξία της ελιάς για τους κατοίκους του 14ου και του 13ου αιώνα π.Χ.

Τα κουκούτσια ελιάς, που βρέθηκαν μέσα σε αγγεία στις ανασκαφές των Αρχάνων και της Κνωσού, χρονολογούνται το 1450 π.Χ. Οι ελιές που βρέθηκαν στη Ζάκρο και τα κουκούτσια που υπήρχαν σε πολλούς τάφους της Μεσσαράς, είναι της ίδιας εποχής. Μία τοιχογραφία της Κνωσού του 16ου αιώνα π.Χ. απεικονίζει έναν θαυμάσιο ελαιώνα. Την ελιά τη συναντάμε επίσης ως απεικόνιση σε αρχαία αντικείμενα, αλλά και ως απολίθωμα ζωής.

Αρχαίες ελιές στον Άγιο Δημητριανό Πάφου, στο Καβούσι Ιεράπετρας, στις Βούβες Χανίων και στον Πανασό Γόρτυνας Ηρακλείου Κρήτης

Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) στο βιβλίο του «Αθηναίων Πολιτεία» αναφέρει ότι η ελιά προστατευόταν νομοθετικά από την Πολιτεία. Στην Αθήνα γέμιζαν τους παναθηναϊκούς αμφορείς με ελαιόλαδο από τις ιερές ελιές της Αθηνάς στην Ακαδημία, τις αποκαλούμενες «Μορίας Ελαίας» που ονομάζονταν έτσι, διότι εθεωρείτο ότι πολλαπλασιάστηκαν από καταβολάδες οι οποίες αποσπάστηκαν από την πρωταρχική ελιά της Ακρόπολης.

Παναθηναϊκοί αμφορείς. Δίδονταν ως έπαθλο στους νικητές των Παναθηναίων

Στην κύρια όψη τους, όπου υπάρχει η επιγραφή «ΤΩΝ ΑΘΗΝΗΘΕΝ ΑΘΛΩΝ», απεικονίζεται η Αθηνά Πρόμαχος πάνοπλη, η οποία έχει και στις δύο πλευρές από έναν κίονα και πάνω στους κίονες έναν πετεινό, ο οποίος συμβολίζει το αγωνιστικό πνεύμα. Στην πίσω όψη απεικονίζεται το αγώνισμα στο οποίο ο αθλητής πρώτευσε και έπαιρνε τον αμφορέα με το λάδι ως έπαθλο.

Ποικιλίες της ελιάς

Απέραντοι ελαιώνες στη Μεσσηνιακή γη

Στη χώρα μας υπάρχουν πάνω από σαράντα διαφορετικές ποικιλίες ελιάς. Ένα ζήτημα είναι η ονοματολογία τους, καθώς για μία συγκεκριμένη (ταυτοποιημένη) ποικιλία υπάρχουν συνήθως περισότερες κύριες ή και δευτερεύουσες ονομασίες, κάποιες εκ των οποίων μοιάζουν πολύ με άλλες, με αποτέλεσμα συχνά να υπάρχει σύγχυση ως προς το ποια ποικιλία ελιάς καλλιεργεί κάποιος και συνεπώς ποιας ποικιλίας προϊόντα (βρώσιμες ελιές και ελαιόλαδο) διαθέτει στην αγορά.

Ελιές και Θάλασσα, Γέρα Μυτιλήνης 2001, φωτ.: Zantalis

Υπάρχουν δύο βασικά στοιχεία που καλείται να εξετάσει ένας καλλιεργητής πριν αποφασίσει ποια ποικιλία ελιάς θα φυτέψει. Το πρώτο αφορά την τοποθεσία του ελαιώνα. Με αυτό εννοούμε την περιοχή, στην οποία βρίσκεται ο ελαιώνας γενικά, αλλά και το μικροκλίμα που διαμορφώνεται εντός του κατά τη διάρκεια του έτους. Το δεύτερο στοιχείο που πρέπει να λάβει υπόψη του ο ελαιοκαλλιεργητής είναι το είδος του προϊόντος που θέλει να παράξει. Υπάρχουν ποικιλίες κατάλληλες για ελαιόλαδο, οι λεγόμενες ελαιοπαραγωγικές ποικιλίες. Από την άλλη, υπάρχουν οι λεγόμενες επιτραπέζιες ποικιλίες που χρησιμοποιούνται κατ’ εξοχήν για παραγωγή βρώσιμων ελιών. Τέλος, υπάρχουν μεικτές ποικιλίες, δηλαδή ποικιλίες που αποδίδουν ικανοποιητικά και στα δύο προϊόντα.

Οι κυριότερες ελαιοπαραγωγικές ποικιλίες είναι οι ακόλουθες:

Κορωνέικη: Πρόκειται για μια μικρόκαρπη ποικιλία που δίνει μεγάλη ποσότητα ελαιόλαδου καλής ποιότητας και σχετικά νωρίς στον κύκλο ζωής του δέντρου, αρκεί να βρει τις κατάλληλες συνθήκες και όχι παγετό. Είναι ποικιλία ανθεκτική στην ξηρασία και στους έντονους ανέμους, αλλ’ ευαίσθητη στον δάκο. Επίσης είναι αυτογόνιμη ποικιλία που λειτουργεί ως επικονιάστρια σε πλήθος άλλων ποικιλιών. Καλλιεργείται σε χαμηλά υψόμετρα σε όλη την περιοχή από τη Φθιώτιδα έως την Κρήτη. Οι προσπάθειες να καλλιεργηθεί βορειότερα συχνά αποτυγχάνουν, λόγω της ευαισθησίας του δέντρου στον παγετό.

Τσουνάτη ή Μαστοειδής: Σε περιοχές όπου δεν μπορεί λόγω ψύχους να καλλιεργηθεί Κορωνέικη, συνήθως φυτεύεται η ποικιλία Τσουνάτη ή μία άλλη ποικιλία που λέγεται Μουρτολιά. Η Τσουνάτη είναι μικρόκαρπη ποικιλία ελιάς που δίνει μέτρια ποσότητα ενός εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδου. Καλλιεργείται στην Πελοπόννησο (Λακωνία και Μεσσηνία), αλλά κυρίως στην Κρήτη. Μπορούμε να τη συναντήσουμε ακόμα και σε υψόμετρο 900 μέτρων. Είναι ανθεκτική σε χαμηλές θερμοκρασίες αλλά ευαίσθητη στον δάκο. Παρενιαυτοφορεί πολύ έντονα. Είναι ιδανική για αγουρέλαιο.

Κοθρέικη ή Μανάκι: Είναι μεσόκαρπη ποικιλία ανθεκτική στο ψύχος και στους έντονους ανέμους. Τη συναντάμε συχνά σε μεγάλα υψόμετρα, πολλές φορές άνω των 700 μέτρων. Κάποιοι την κατατάσσουν στις ποικιλίες διπλής χρήσεως, καθώς μπορεί να δώσει και βρώσιμες ελιές με σημαντική εμπορική αξία.

Λιανολιά Κέρκυρας: Πρόκειται για μικρόκαρπη ποικιλία που δίνει μέτρια ποσότητα ελαιολάδου πολύ καλής ποιότητας. Το δέντρο γίνεται πολύ ψηλό, φτάνοντας ακόμα και τα δεκαπέντε μέτρα. Καλλιεργείται σχεδόν σε όλα τα νησιά του Ιονίου, αλλά και στην Ήπειρο. Είναι περισσότερο ανθεκτική στο ψύχος από την Κορωνέικη, αλλ’ έχει απαιτήσεις σε εδαφική υγρασία.

Αδραμυτινή ή Μυτιλινιά: Μεσόκαρπη ποικιλία που δίνει μέτρια ποσότητα από ένα ελαιόλαδο εξαιρετικής όμως ποιότητας. Το αυθεντικό ελαιόλαδο της Μυτιλήνης, όπως γνωρίζουμε όλοι είναι ξανθό, ελαφρύ και αρωματικό. Το δέντρο φτάνει τα 8 μέτρα και η ποικιλία καλλιεργείται στη Μυτιλήνη και στη Χίο.

Ελαιώνας στο Φιλώτι Νάξου, Ιούνιος 2007

Οι κυριότερες ποικιλίες για βρώσιμες ελιές είναι:

Καλαμών: Είναι παγκοσμίως γνωστή ποικιλία που δίνει μεγάλες μαύρες βρώσιμες ελιές. Οι ελιές της Καλαμάτας και το λάδι τους είναι διάσημα σε όλο τον κόσμο, χαρακτηριστικές για το σκούρο μοβ χρώμα τους και το αμυγδαλωτό σχήμα τους. Αποτελούν Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και ουσιαστικά είναι ο καρπός της ποικιλίας «Ελιά Καλαμάτας» ή «Καλαμών». Καλλιεργείται σε περιοχές του νομού Μεσσηνίας, συλλέγεται με το χέρι και ωριμάζει πλήρως όταν το χρώμα του καρπού είναι σκούρο μοβ, θυμίζοντας μαύρο. Συλλέγονται τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο.

Λόγω της γεωγραφικής θέσης της περιοχής και των γεωφυσικών συνθηκών που επικρατούν (ηλιοφάνεια όλο το χρόνο), ωριμάζουν πάνω στο δέντρο με τον ήλιο να τις θρέφει και η αύρα της θάλασσας να τις διαπερνά, δημιουργώντας ένα μικροκλίμα που τις βοηθά να αναπτυχθούν. Ταιριάζουν πολύ στη χωριάτικη σαλάτα, με τους τουρίστες να τις αναζητούν σε κάθε ταξίδι τους στην Ελλάδα, ενώ καταναλώνονται και σκέτες, όπως και κομμένες σε ροδέλες, προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στο φαγητό, στο ψωμί κ.λπ. Πριν φτάσουν στο τραπέζι μας, οι καλαματιανές ελιές ακολουθούν τη διαδικασία ξεπικρίσματος και βουλιάζονται σε άλμη για τουλάχιστον δύο μήνες. Με το πέρας των δύο μηνών, βυθίζονται σε καθαρό νερό για μία ημέρα, προκειμένου να ξεπλυθούν και έπειτα συσκευάζονται σε δοχεία, τα οποία γεμίζουν ξανά με άλμη, όπου προστίθεται και λάδι, ούτως ώστε να μην αναπτυχθούν μικρόβια.

Αμφίσσης ή Κονσερβολιά: Πρόκειται για μεγαλόκαρπη ποικιλία ελιάς που μπορεί να φτάσει και τα 10 γραμμάρια. Δίνει πολύ καλής ποιότητας μαύρες και πράσινες ελιές, αλλά μπορεί να δώσει δευτερευόντως και καλής ποιότητας ελαιόλαδο. Καλλιεργείται στην Κεντρική Ελλάδα, κυρίως στη Φωκίδα και στην Αιτωλοακαρνανία, αλλά και στην Ήπειρο και στη Χαλκιδική.

Οι κυριότερες μεικτές ποικιλίες είναι:

Μεγάρων: Μεσόκαρπη ποικιλία που καλλιεργείται στην Πελοπόννησο και την Κεντρική Ελλάδα. Είναι ανθεκτική στο ψύχος, αλλά ευαίσθητη στο δάκο. Συχνά καλλιεργείται ως ξερική. Δίνει άριστες ελιές τσακιστές, κονσερβών, αλλά και ελαιόλαδο.

Χαλκιδικής: Μεγαλόκαρπη ποικιλία ελιάς που καλλιεργείται στη Μακεδονία. Το βάρος του καρπού μπορεί να φτάσει τα 13 γραμμάρια. Έχει έντονες απαιτήσεις σε ψύχος, προκειμένου να ανθίσει. Δίνει πράσινες και μαύρες ελιές κονσερβών και δευτερευόντως μπορεί να δώσει καλής ποιότητας ελαιόλαδο.

Θρουμπολιά ή Θρούμπα ή Θασίτικη: Πρόκειται για ποικιλία που ευδοκιμεί στα νησιά του Αιγαίου (Θάσος, Σάμος, Κρήτη, Ρόδος και αλλού) και δίνει βρώσιμες ελιές μεγάλου μεγέθους. Εναλλακτικά, δίνει ικανοποιητική ποσότητα ενός ποιοτικού ελαιολάδου. Το δέντρο είναι ορθόκλαδο και φτάνει τα δέκα μέτρα σε ύψος. Είναι ιδανική για φύτευση σε μεγάλο υψόμετρο.

Καλλιέργεια και συγκομιδή

Βάλιας Σεμερτζίδης, Το ράβδισμα της ελιάς, 1936

Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει από τα μέσα προς τα τέλη του φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή ή το λιομάζωμα. Η ελιά παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι και το μάζεμά της αποτελεί, εδώ και αιώνες, σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου.

Το μάζεμα της ελιάς, Κρήτη 1974, φωτ.: David MacNeil Doren

Στη σημερινή εποχή ευδοκιμεί ακόμη η παραδοσιακή μέθοδος συγκομιδής, με τη βοήθεια ίσως κάποιων νεώτερων εργαλείων: τα κλαδιά περνιούνται με το «χτένι» για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, ενώ το έδαφος κάτω από την ελιά στρώνεται με λιόπανα ή με ειδικό δίχτυ από συνθετικό υλικό. Σκάλες από ξύλο ή αλουμίνιο χρησιμοποιούνται για το μάζεμα των δυσπρόσιτων κλαδιών. Αφού πέσουν οι ελιές απ’ το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα άκρα των ελαιόπανων, ώστε να δημιουργηθούν σωροί, οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι ή με την κοσκοινίστρα από χοντρά κλαριά και τσαμπιά, προκειμένου να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία μεταφοράς (κουβάδες, τενεκέδες κ.λπ.) και σακιά και να μεταφερθούν στον χώρο αποθήκευσης. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα απομακρύνει με αέρα.

Εναλλακτική τεχνική είναι το «τίναγμα» της ελιάς με ξύλινα ραβδιά, η τεχνική όμως αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνον όταν έχει ωριμάσει πλήρως ο καρπός και είναι εύκολη η απόσπασή του από το δέντρο. Τέλος, είναι σύνηθες κατά τη συγκομιδή να κόβονται με πριόνι επιλεγμένα κλαδιά του δέντρου, τόσο για τη διευκόλυνση της συγκομιδής όσο και για να βοηθηθεί η σωστή ανάπτυξη του δέντρου.

Το μάζεμα της ελιάς στην Πρέβελη Κρήτης, 1911

Σε μεγάλους ελαιώνες χρησιμοποιούνται συχνά ειδικά μηχανήματα για τη συγκομιδή. Για ακόμη μεγαλύτερη ταχύτητα και απόδοση στη συγκομιδή υπάρχουν στην αγορά και αυτοκινούμενα μηχανήματα ελαιοσυλλογής. Λόγω της υψηλής δαπάνης αγοράς τα μηχανήματα αυτά προορίζονται για ελαιώνες μεγάλης έκτασης, ενώ συχνά η αγορά τους εντάσσεται σε ευρωπαϊκά προγράμματα επιδοτήσεων για αγρότες.

Παραδοσιακό ελαιοτριβείο στην Πελοπόννησο

Η ελιά στη διατροφή μας

Ο καρπός της ελιάς είναι πολύ σημαντικός για τη μεσογειακή διατροφή, τόσο ως εδώδιμος όσο και επειδή από αυτόν παράγεται το ελαιόλαδο. Οι ελιές είναι πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά. Ο καρπός της ελιάς είναι θαυμάσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Η ελιά παρέχει φυτικές ίνες και μέταλλα στον οργανισμό και είναι σημαντική πηγή της βιταμίνης Ε, που είναι φυσικό αντιοξειδωτικό. Θεωρείται επίσης ότι η βιταμίνη Ε επιβραδύνει τις αλλοιώσεις των κυτταρικών μεμβρανών. Τα μονοακόρεστα λιπαρά σε συνδυασμό με τις τοκοφερόλες (βιταμίνη Ε), που περιέχονται στις ελιές, έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες, προσφέροντας προστασία από τα καρδιαγγειακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά επεισόδια και τον καρκίνο. Οι ελιές επίσης περιέχουν ικανοποιητική ποσότητα βιταμίνης Α, η οποία βοηθά τον οργανισμό στην ανάπτυξη – αναπαραγωγή, έχει σημαντικό ρόλο στην υγεία των ματιών, ενώ σε συνδυασμό με τη βιταμίνη Ε συμβάλλει στην υγεία του δέρματος.

Τοπίο με ελιές στην Άνδρο

Ταυτόχρονα, περιέχουν ποσότητες βιταμινών Β1, Β6 και Β12, οι οποίες βελτιώνουν την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και ενισχύουν τον μεταβολισμό. Οι φαινολικές ενώσεις που περιέχονται στην ελιά (ολευρωπαΐνη και τυροσόλη), ασκούν ευεργετική επίδραση τόσο στην καρδιαγγειακή λειτουργία όσο και στην πρόληψη των νεοπλασιών. Τα ιχνοστοιχεία που διαθέτουν οι ελιές είναι: ο σίδηρος (απαραίτητος για την καλή κατάσταση του αίματος), ο φώσφορος (απαραίτητος για γερά οστά και δόντια) και το κάλιο (απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία της καρδιάς).

Αρχαίο ελαιόδενδρο, Σαμωνάς Χανίων

Οι ελιές στην πραγματικότητα δεν έχουν υψηλή θερμιδική αξία. Οι 10 μικρές ελιές ή 6 μεγάλες περιέχουν περίπου 45-50 θερμίδες. Οι θερμίδες αυτές είναι ελάχιστες και ταυτόχρονα μπορεί να σκεφτεί κανείς την πολύ σημαντική επίδραση των μονοακόρεστων λιπαρών στη βελτίωση της ινσουλινοευαισθησίας και στην αποτελεσματική διαχείριση του μεταβολισμού των απλών υδατανθράκων (γλυκόζη). Εξ άλλου, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ελιές αποτελούσαν για πολλά χρόνια το δημοφιλέστερο κολατσιό των αγροτικών πληθυσμών της Μεσογείου, συνοδεύοντας τα λαδερά φαγητά, τις σαλάτες και πολλά ορεκτικά εδέσματα.

Ελιά και Αμυγδαλιά, Νάξος

Οι ελιές είναι λοιπόν η απόλυτη ελληνική «υπερτροφή» και για τον λόγο αυτό θα πρέπει να καταναλώνουμε σχεδόν καθημερινά ελιές. Συγκεκριμένα:

– Ρυθμίζουν τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης
– Μειώνουν την υψηλή αρτηριακή πίεση
– Αποτελούν μια πλούσια πηγή φυτικών ινών
– Αποτελούν μια καταπληκτική λύση για κάποιο ενδιάμεσο γεύμα
– Περιέχουν άφθονη βιταμίνη Ε
– Παρουσιάζουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες
– Μειώνουν τον κίνδυνο για ορισμένες ασθένειες όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, αλλά και για καλοήθεις και κακοήθεις όγκους
– Συμβάλλουν στην πρόληψη της πήξης του αίματος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά χρόνια νοσήματα
– Προστατεύουν τις μεμβράνες των κυττάρων
– Αυξάνουν τη γονιμότητα και τη βελτιώνουν συνολικά το αναπαραγωγικό σύστημα
– Έχουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος
– Περιέχουν το ολεϊκό οξύ (μονοακόρεστο λιπαρό), το οποίο είναι εξαιρετικό για την υγεία της καρδιάς
– Περιέχουν θαυμάσια αντιοξειδωτικά συστατικά που ονομάζονται πολυφαινόλες. Περιορίζουν το οξειδωτικό στρες και βελτιώνουν τη μνήμη έως και 25%.

Ελαιόδεντρα στο Φαράγγι του Χα, Κρήτη

Λίγες μόνον ελιές πριν από το γεύμα είναι δυνατό να μειώσουν την όρεξη κατά 20% λόγω των μονοακόρεστων λιπαρών οξέων που περιέχουν. Παράλληλα επιβραδύνουν την πέψη και στέλνουν σήματα κορεσμού στον εγκέφαλο. Βοηθούν επίσης το σώμα στην παραγωγή της αδιπονεκτίνης, μιας ορμόνης που συμβάλλει στην αύξηση της οξείδωσης (καύσης) του λίπους. Συνεπώς, η μέτρια κατανάλωση ελιών, στο πλαίσιο μιας ισορροπημένης διατροφής, αποτελεί σύμμαχο στην ομορφιά και στην ανθρώπινη υγεία.

Πηγές: onmed.gr, hellenicgroves.gr, el.wikipedia.org, stihl.gr, giantsakiplants.gr, proionta-tis-fisis.com, agonaskritis.gr, maleviziotis.gr, lioklado.com