«Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου»… Ο επίκαιρος λόγος του Κωστή Παλαμά

Στην Αργατιά, στη Χωρατιά
το χιόνι, η γρίπη, η πείνα, οι λύκοι
ποτάμια, πέλαγα, στεριές,
ξολοθρεμός και φρίκη.

Χειμώνας άγριος κι η φωτιά,
καλοκαιριά στην καμαρά μου.
Ντρέπομαι για τη ζέστα μου
και για την ανθρωπιά μου.

Κωστής Παλαμάς

Καθώς ο χειμώνας θεριεύει και μας παγώνει κάθε μέρα πιο πολύ με τα κρύα του, η σκέψη μας τρέχει στους συνανθρώπους μας που πεινούν, που παγώνουν άστεγοι και ρακένδυτοι στο αγιάζι, που παλεύουν να επιβιώσουν όπως – όπως αντιμέτωποι κάθε στιγμή με τα στοιχεία της φύσης, με τον φόβο, τις κακουχίες, τις ατυχίες, τις αρρώστιες, τη μοναξιά… Όλους εκείνους στους οποίους η ζωή -για οποιοδήποτε λόγο- δεν τα έφερε και τόσο βολικά, και που ο μεγάλος μας Ποιητής τους έκλεισε στην καρδιά του, αποτυπώνοντας μοναδικά με αυτούς τους λιγοστούς, μα γεμάτους ανθρωπιά στίχους του, τον πόνο και τη δυστυχία που βιώνουν την ώρα που οι υπόλοιποι ευημερούμε ανέμελοι …ίσως και αδιάφοροι για τη δική τους μοίρα.

Έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε που γράφτηκαν από τον Κωστή Παλαμά ετούτοι οι στίχοι, όμως παραμένουν επίκαιροι και ρεαλιστικοί. Παρά την υποτιθέμενη πρόοδο και την ευμάρεια των εποχών που μεσολάβησαν, η φτώχεια, η ανεργία, η αδυναμία και η απομόνωση, εξακολουθούν να ταλαιπωρούν πολλούς συνανθρώπους μας. Άραγε βάζουμε ποτέ -έστω με τον νου μας- τον εαυτό μας στη θέση τους; Αναρωτιόμαστε πώς θα νιώθαμε αν είχαμε -μόνο για μια μέρα- την πικρή, σκληρή ζωή τους; Αφουγκραστήκαμε για μια στιγμή την ψυχή τους να τρέμει μπροστά στους απίστευτους κινδύνους και στην απελπισία με την οποία ζουν καθημερινά;

Πόση ευτυχία και ικανοποίηση μπορούμε ν’ αντλούμε από τη δική μας ζωή -όσο πετυχημένη και αν είναι- όταν γνωρίζουμε πως οι άνθρωποι αυτοί υπάρχουν δίπλα μας και γύρω μας και πως από μια ατυχία, μια αστοχία ή κάποια κακή εξέλιξη της ζωής τους, βρέθηκαν σε αυτή τη δυσμενή θέση, στην οποία θα μπορούσαμε ίσως να βρισκόμαστε εμείς, αν η ζωή μας είχε ακολουθήσει μια πορεία διαφορετική;

«Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου»… Τα συγκλονιστικά λόγια του Ποιητή, και φέτος επίκαιρα.. Μπροστά στη φάτνη του νεογέννητου Χριστού, ας αφήσουμε ταπεινά την προσευχή μας, αλλά και την έμπρακτη βοήθειά μας για όλους εκείνους τους αδερφούς μας που ταλαιπωρούνται, που δοκιμάζονται, που στερούνται, που αγωνιούν, που φοβούνται, που αδικούνται, που είναι μόνοι, που κρυώνουν και πεινούν… Οι άγιοι Πατέρες, που θεωρούσαν την ελεημοσύνη ως το κλειδί του Παραδείσου και την ασκούσαν με θαυμαστό ζήλο, πίστευαν πως όλοι εκείνοι που υποφέρουν δίπλα μας, είναι ο ίδιος ο Χριστός που με το δικό τους πρόσωπο έρχεται στη ζωή μας για να μας δοκιμάσει για την πίστη μας, για τη συνέπειά μας, για την ευσπλαχνία, τη φιλανθρωπία και την αγάπη μας. Με μια λέξη… για όλα εκείνα που καταξιώνουν την ύπαρξή μας ως πλασμάτων του Θεού και αποτελούν το μέτρο της ανθρωπιάς μας…

Λέγεται πως ο Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, Πατριάρχης Αλεξανδρείας, έστειλε τους οικονόμους της Εκκλησίας και τους κληρικούς του, να καταγράψουν τους φτωχούς και ζητιάνους της επικράτειας του Πατριαρχείου του, τους οποίους αποκαλούσε «κυρίους και δεσπότας του». Με την ευσπλαχνία του περισσότεροι από 7.500 φτωχοί και κατατρεγμένοι της Αλεξάνδρειας και των γύρω περιοχών, είχαν καθημερινά τροφή και στέγη. Οι άφθονες ελεημοσύνες του, του έδωσαν την επωνυμία «Ελεήμων». Έδινε αδιακρίτως σε καλούς και κακούς, σε άξιους και ανάξιους. Μια μέρα ένας φτωχός, αφού έλαβε βοήθεια, παρουσιάστηκε μεταμφιεσμένος άλλες τρεις φορές, ώστε να λάβει ξανά. Όταν το έμαθε ο Άγιος είπε να του δώσουν δύο φορές περισσότερα λέγοντας: «Ίσως είναι ο Χριστός ο Σωτήρας μου, που έρχεται να με δοκιμάσει»… 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος για την Ελεημοσύνη

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, μέσα στο πλήθος των εκλεκτών λόγων του, που μας άφησε, αναφέρει για την Ελεημοσύνη τη φράση του ίδιου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, που είπε: «Γίνεσθε σπλαχνικοί, όπως και ο Πατέρας σας είναι σπλαχνικός» (Λουκ. 6,36). Και συνεχίζει: «Θ’ αναρωτηθούμε βέβαια: “Και πού βρίσκεται ο Θεός;”. Όμως, και για τούτο Εκείνος είπε: “Πού θα με αναγνωρίσετε; Στο πρόσωπο των συνανθρώπων σας που υποφέρουν, στο πρόσωπο των φτωχών, που είναι οι ελάχιστοι αδελφοί μου. Και ανάλογα με τη στάση σας απέναντι σε εκείνους, θα σας ανταμείψω στην αιωνιότητα… Ελάτε σεις οι ευλογημένοι του Πατέρα μου και κληρονομήσατε τη βασιλεία των ουρανών. Διότι πείνασα και μου δώσατε να φάω, δίψασα και μου δώσατε νερό να πιω, ήμουν ξένος και δεν είχα τόπο να μείνω, και με πήρατε στο σπίτι σας, ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφτήκατε, στη φυλακή ήμουν και ήρθατε να με δείτε”. Τότε θ’ αποκριθούν προς Αυτόν οι δίκαιοι και θα πουν: “Κύριε πότε σε είδαμε πεινασμένο και σε θρέψαμε ή διψασμένο και σου δώσαμε νερό; Πότε σε είδαμε ξένο και σε περιμαζέψαμε ή γυμνό και σε ντύσαμε; Πότε σε είδαμε άρρωστο ή φυλακισμένο και ήλθαμε να σε επισκεφθούμε;”. Και θ’ αποκριθεί σε αυτούς ο Κύριος: “Αληθινά σας λέγω, κάθε τι καλό που κάνατε σε έναν από τους αδελφούς μου τους ελαχίστους, που δεν τους υπολογίζει κανείς μέσα στην κοινωνία, το κάνατε σε μένα”» (Ματθ. 25,34-40).

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως

«Και σε αυτούς που δεν εφάρμοσαν τίποτε από τα παραπάνω και τον ρώτησαν: “Πότε τον είδαν και δεν τον βοήθησαν;” ο Κύριος θα τους απαντήσει: “Αλήθεια σας λέγω, εφ’ όσον δεν κάνατε τα καλά αυτά σε έναν από αυτούς που ο κόσμος θεωρεί πολύ μικρούς, ούτε σε μένα το κάνατε” (Ματθ. 25,45-46). Όλη μας η σωτηρία, λοιπόν, κρέμεται από το αν ελεήσαμε τους συνανθρώπους μας. Και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Οι πέντε ανόητες παρθένες, στην παραβολή των δέκα παρθένων, δεν μπόρεσαν να μπουν στο γάμο, όταν ήρθε ο νυμφίος, γιατί τους έλειπε το λάδι, το “έλαιον”, που είναι η ευσπλαχνία και η ελεημοσύνη. Χωρίς αυτές είναι κλειστές οι πύλες του ουρανού. Οι Αγγελικές δυνάμεις που τις φυλάγουν, εάν δουν ότι ανεβαίνει η ελεημοσύνη, ανοίγουν τις πύλες και στις άλλες αρετές, εάν όμως δουν ότι έρχονται χωρίς την ελεημοσύνη, κλείνουν σε αυτές τις πύλες. Τα φτερά της ελεημοσύνης είναι ελαφρά και ανεβαίνει με πολύ θάρρος στον ίδιο το βασιλικό θρόνο και ανεβάζει μαζί της όλους τους ελεήμονες. “Οι προσευχές σου και οι ελεημοσύνες σου έφθασαν μπροστά στο Θεό”, λέγουν οι Πράξεις των Αποστόλων (Πράξ. 10,4) για τον εκατόνταρχο Κορνήλιο της Καισάρειας. “Ευτυχείς είναι αυτοί που ελεούν, γιατί θα ελεηθούν από το Θεό” (Ματθ. 5,7), λέγει ο Κύριός μας στους περίφημους Μακαρισμούς Του. Η Ελεημοσύνη κατέβασε το Θεό στη γη, η Ελεημοσύνη ανεβάζει τον άνθρωπο στον ουρανό. Η Ελεημοσύνη είναι η μητέρα της αγάπης, που χαρακτηρίζει τον Χριστιανισμό, που είναι η μεγαλύτερη απ’ όλα τα θαύματα, με την οποία διακρίνονται οι μαθητές του Χριστού».

«“Πώς εφαρμόζει κανείς την αρετή της Ελεημοσύνης;”», αναρωτιέται στη συνέχεια ο Άγιος Ιωάννης. «Με πολλούς τρόπους. Γιατί ο συνάνθρωπός μας δεν έχει μόνο μία ανάγκη. Από χρήματα έχει ανάγκη και μπορείς να του δώσεις; Μη διστάσεις. Έχει ανάγκη από βοήθεια, γιατί είναι άρρωστος; Σπεύσε να τον βοηθήσεις. Από ρούχα έχει ανάγκη και μπορείς να τον ντύσεις; Τρέξε γρήγορα και μη τον αφήσεις να κρυώνει. Είναι στη φυλακή για οποιονδήποτε λόγο; Πήγαινε να τον επισκεφτείς. Μπορείς να βοηθήσεις με την συμβουλή και τον καλό λόγο και να επαναφέρεις κάποιον στο σωστό τρόπο ζωής; Αυτό είναι πολύ ανώτερο απ’ όλα. Διότι απαλλάσσεις μια ψυχή από τον πνευματικό θάνατο και την επαναφέρεις στη ζωή. Μπορείς να δακρύσεις και συ στον πόνο του άλλου και να κλάψεις; Είναι κι αυτό ελεημοσύνη.. Γι’ αυτό, επειδή γίνεται με πολλούς τρόπους η ελεημοσύνη, δεν αφορά μόνο τους πλούσιους, που έχουν χρήματα και μπορούν να βοηθούν με αυτά τους φτωχούς. Και οι φτωχοί  βέβαια πρέπει να δίνουν, έστω και λίγα, από το υστέρημά τους. Κανένας δεν είναι φτωχότερος από τη χήρα που λέγει το Ευαγγέλιο (Λουκ. 21,1-4), που έδωσε μόνο δύο λεπτά. Ο Χριστός όμως είπε γι’ αυτήν ότι έδωσε το μεγαλύτερο ποσό απ’ όλους. Γιατί η ελεημοσύνη δεν μετριέται με την ποσότητα, αλλά με τη διάθεση, με την οποία γίνεται. Έχεις πολλά, δίνεις πολλά, έχεις λίγα, δίνεις λίγα. Δεν έχεις τίποτε; Ένα ποτήρι κρύο νερό μπορείς να το δώσεις. “Όποιος δώσει ένα ποτήρι κρύο νερό σε κάποιον απ’ αυτούς τους ασήμαντους στο όνομά μου, δε θα χάσει το μισθό του”, λέγει ο Κύριος (Ματθ. 10,42). Αναστέναξε στον πόνο των αδυνάτων και θα έχεις αμοιβή από το Θεό. “Εγώ έκλαψα για κάθε αδύνατο, στέναξα βλέποντας άνθρωπο σε δύσκολη θέση”, λέγει ο Ιώβ (Ιώβ 30,25), αλλά και “ήμουν το μάτι των τυφλών, το πόδι των χωλών, ο πατέρας των ορφανών” (Ιώβ 29,15-16). Όλοι έβρισκαν λιμάνι ασφαλές σε εκείνον τον ελεήμονα και αγιασμένο άνθρωπο …».

«νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα·
μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη» (Απ. Παύλος, Α’ Κορινθ. 13,13)

«Συγκινητική ήταν η εφαρμογή της ελεημοσύνης στην εποχή των Αποστόλων. Οι πλουσιότεροι χριστιανοί πωλούσαν τα υπάρχοντά τους και τα χρήματα τα έδιναν στους Αποστόλους, για να τρέφονται στα κοινά τραπέζια και οι φτωχοί χριστιανοί, οι χήρες και τα ορφανά. Έτσι “το περίσσευμα των πλουσίων ήταν συμπλήρωμα του υστερήματος των άλλων”, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο (Β’ Κορινθ. 8,13). Και αισθάνονταν όλοι ενωμένοι και αδελφοί. Η Ταβιθά έζησε κάνοντας ελεημοσύνες. Έτρεφε και έντυνε τους φτωχούς κι εκείνοι με τις προσευχές τους και τα κλάματά τους μπροστά στον Απόστολο Πέτρο, όταν πέθανε, την επανέφεραν στη ζωή. «Τα χρήματα», συνεχίζει ο Άγιος Ιωάννης, «γι’ αυτό ονομάζονται έτσι, για να τα χρησιμοποιούμε, και τα κτήματα γι’ αυτό λέγονται έτσι, για να τα αποκτούμε και όχι για να μας αποκτούν αυτά και να μας κρατούν δέσμιους. Δεν υπάρχει χειρότερο αμάρτημα από τη φιλοχρηματία και την πλεονεξία. Να μαζεύεις δηλαδή διαρκώς για τον εαυτό σου. Γίνεσαι σκληρός και απάνθρωπος και δούλος. Και ενώ βλέπεις δίπλα σου τον φτωχό που πεινά, τον φτωχό γυμνό, τον φτωχό άρρωστο, τον φτωχό που γυρίζει εδώ και εκεί, εσύ τον περιφρονείς… Να ξέρεις πως στο πρόσωπο του φτωχού είναι ο ίδιος ο Χριστός».

«Εσύ τρως χωρίς μέτρο, ο Χριστός όμως δεν έφαγε ούτε το απαραίτητο. Εσύ τρως διάφορα γλυκύσματα, ενώ Εκείνος ούτε ξερό ψωμί. Το σκυλί που κάθεται δίπλα σου, στο τραπέζι σου, τρώει παραπάνω από το κανονικό, ενώ ο Χριστός δεν σου φαίνεται άξιος ούτε γι’ αυτό. Ο σκύλος σου είναι ανώτερος από τον Χριστό! Θυμήσου, “με είδατε πεινασμένο και δε μου δώσατε να φάω” (Ματθ. 25,42) και “εφ’ όσον δεν κάνατε σε έναν απ’ αυτούς τους ασήμαντους, ούτε σε μένα το κάνατε” (Ματθ. 25,45). Και εσύ είσαι τόσο σκληρός και άσπλαχνος! Θυμήσου πως η ζωή είναι τόσο σύντομη. Φτωχός και πλούσιος είσαι μέχρι το βράδυ. Μπορεί ξαφνικά όλα να τα χάσεις και να γίνεις εσύ ο φτωχός. Φοβάσαι μήπως ξοδέψεις τα χρήματά σου;  Μα δανεικά τα ζητάει. “Εκείνος που δίνει ελεημοσύνη στο φτωχό, δανείζει το Θεό” (Παροιμ. 19,17). Και ο Θεός θα σου επιστρέψει το δάνειο και με τόκο, όχι δέκα τοις εκατό, αλλά εκατό τοις εκατό και στην παρούσα ζωή, αλλά και στην αιώνιο! Και εδώ θα σε ευλογεί ο Θεός και στην αιώνιο ζωή θα συγχωρήσει τα αμαρτήματά σου. Δίνεις λίγα και κερδίζεις πολλά! Μοίρασε τα περιττά στους φτωχούς και με τα χέρια εκείνων τα μεταφέρεις στη δική σου πατρίδα, στην οποία θα πας ύστερα από λίγο ή πολύ καιρό. Για τη μεταφορά αυτή δε χρειάζεται μέσο, ούτε φύλακας. Γιατί το δρόμο αυτό δεν τον βαδίζει ούτε ληστής, ούτε κλέφτης, για ν’ αρπάξει εκείνα που στέλνεις εσύ. Αυτά τα τοποθετείς σε ασφαλές ταμείο, στο χέρι του Θεού. Αυτός θα σου τα φυλάξει ακέραια …».

«Η Ελεημοσύνη είναι σπόρος που δίνει καρπούς. Και σαν το γεωργό, να σπέρνεις με αφθονία, γιατί λέγει η Αγία Γραφή “εκείνος που σπέρνει με τσιγκουνιά, με τσιγκουνιά και θα θερίσει” (Β’ Κορινθ. 9,6). Η ελεημοσύνη είναι το φθηνότερο φάρμακο. Αν και είναι τόσο δυνατό, είναι φθηνό. Γιατί το μέγεθος της ελεημοσύνης δεν κρίνεται από το πλήθος των χρημάτων, αλλ’ από την προθυμία αυτών που δίνουν ελεημοσύνη. Η ελεημοσύνη είναι αθάνατη και δε μαραίνεται, όπως άλλα ανθρώπινα πράγματα. Η ομορφιά μαραίνεται από την αρρώστια και καταστρέφεται μαζί με τα γηρατειά. Η εξουσία πολλές φορές μεταβάλλεται. Ο πλούτος ή εγκαταλείπει τον άνθρωπο, όταν ζει ή, όταν πεθάνει, τον αφήνει γυμνό και έρημο. Η ελεημοσύνη όμως δεν διακόπτεται με τον θάνατο, αλλά τότε γίνεται ακόμη ασφαλέστερη, όταν καταπλεύσει σ’ εκείνο το ακύμαντο λιμάνι του Θεού. Η ελεημοσύνη είναι για τον άνθρωπο η χρησιμότερη τέχνη και δοξάζει αυτούς που την ασκούν. Όλοι επαινούν τον ελεήμονα άνθρωπο, όχι μόνο αυτοί που δέχτηκαν τη βοήθειά του, αλλά και οι άλλοι, και κυρίως δοξάζεται από τον Θεό και αγοράζει μ’ αυτήν τον παράδεισο. Με αυτή θησαυρίζει θησαυρούς στο θησαυροφυλάκιο του ουρανού, όπου δεν υπάρχουν διαρρήκτες. Η ελεημοσύνη είναι η ασφαλής τράπεζα, που δίνει πολύ μεγάλο τόκο. Επειδή ο φτωχός δεν έχει κανέναν, για να τον βάλει εγγυητή, μπαίνει ο ίδιος ο Χριστός και σου επιστρέφει την ελεημοσύνη που έδωσες και εκατονταπλάσιο τόκο. Η ελεημοσύνη είναι πηγή. Κοντά σ’ αυτή την πηγή δε φυτρώνουν λεύκες και πεύκα και κυπαρίσσια, αλλ’ υπάρχουν άλλα φυτά πολύ καλύτερα από τα πρώτα. Είναι η φιλία του Θεού, είναι ο έπαινος των ανθρώπων, είναι ο αφανισμός των αμαρτημάτων. Όταν μέσα σ’ αυτή την πηγή πέσει ο θάνατος, εξαφανίζεται σαν σπινθήρας. Έχει συνέχεια νερό (διότι δε θα ήταν πηγή διαφορετικά) …».

«Αν θέλεις και σε σένα το έλεος του Θεού να τρέχει σαν από πηγές, να έχεις και συ πηγή. Και κανένα άκαρπο δέντρο μη φυτεύεις κοντά της, για να μη ξοδέψει την υγρασία της. Μη φυτεύεις λεύκες κοντά της, διότι τέτοια είναι η πολυτέλεια. Φύτεψε όλα τα καρποφόρα δέντρα στα χέρια των φτωχών. Γιατί η ελεημοσύνη είναι η καρδιά της αρετής. Και θα είναι η καλύτερη συνήγορός σου μπροστά στο Θεό. Η ελεημοσύνη είναι ακατανίκητη και απόρθητη από το διάβολο. Πότε βέβαια έχει αυτή τη δύναμη; 1) Όταν είναι καθαρή από την πλεονεξία, 2) δεν προέρχεται από κλεμμένα χρήματα και 3) δεν γίνεται για επίδειξη. Γιατί, αν είναι απανθρωπιά το να απολαμβάνει κάποιος μόνος του τα αγαθά του, πολύ περισσότερο είναι απανθρωπιά να τα αφαιρεί κάποιος από τους άλλους και να δίνει κάτι λίγα στους φτωχούς, πιστεύοντας ότι έκανε το χρέος του απέναντί τους. Έτσι κλέβοντας και αδικώντας μερικούς, είναι σαν να τους γδύνεις από τα ρούχα τους και να ντύνεις άλλους, να τραυματίζεις άλλους και να θεραπεύεις αυτούς που δεν τραυμάτισες. Φιλάνθρωπος και ελεήμων δεν είναι αυτός που πληγώνει και θεραπεύει, αλλ’ αυτός που θεραπεύει αυτούς που τραυμάτισαν οι άλλοι. Και είναι χειρότερη από το φόνο η αρπαγή, που σκοτώνει σιγά – σιγά το φτωχό. Η ελεημοσύνη που προέρχεται από παράνομα κέρδη είναι σατανική. Είναι καλύτερα να μη δώσετε, παρά να δώσετε τα ξένα πράγματα σε άλλους. Ο Ζακχαίος του Ευαγγελίου που αδίκησε, μετανόησε και έδωσε πίσω τετραπλάσια από εκείνα που αφαίρεσε (Λουκ. 19,8 ), ενώ πολλοί αρπάζοντας χιλιάδες και δίνοντας λίγα, έχουν την εντύπωση ότι εξιλεώνουν τον Θεό, χωρίς να γνωρίζουν ότι τον παροργίζουν περισσότερο …».

Η Παραβολή του πλουσίου και του φτωχού Λαζάρου

«Και όταν προσφέρεις τη βοήθειά σου στον πάσχοντα και φτωχό συνάνθρωπό σου, μην το κάνεις μπροστά στους ανθρώπους, για να επιδειχτείς. “Συ, όταν κάνεις ελεημοσύνη, να την κάνεις με τόση μυστικότητα, που να μη γνωρίζει το δεξί σου χέρι τι ποιεί το αριστερό” (Ματθ. 6,3). “Και αν με δουν;”. “Και αν δεν μπορώ να κάνω διαφορετικά;”… Να κάνεις την ελεημοσύνη, αρκεί μέσα σου να μην επιδιώκεις να φανείς. Το θυσιαστήριο της ελεημοσύνης το έκτισε ο Θεός με λογικές ψυχές. Μπορείς να θυσιάζεις δημόσια και η θυσία αυτή να είναι πιο μυστηριακή, διότι όταν δεν κάνεις κάτι για επίδειξη, και αν σε βλέπει όλη η οικουμένη, δε σε βλέπει κανένας, επειδή εσύ δεν το έκανες για να σε δουν. Και ας προσθέσουμε και κάτι άλλο. Όταν ελεούμε κάποιον, ας μη του δίνουμε τα χειρότερα απ’ αυτά που έχουμε. Ο Κάιν στην Παλαιά Διαθήκη κατηγορήθηκε όχι επειδή η προσφορά του ήταν η χειρότερη, αλλ’ επειδή προσέφερε τα χειρότερα απ’ αυτά που είχε ..».

«Η ελεημοσύνη μετράει και τη δέχεται ο φτωχός και την αναγνωρίζει και ο Θεός, όταν γίνεται με χαρούμενη διάθεση. Γιατί λέγει ότι “ο Θεός αγαπά αυτόν που δίνει με χαρά” (Ρωμ. 12,8). Να δώσεις με προθυμία και χαρά και να γνωρίζεις ότι χρωστάς ευγνωμοσύνη σ’ εκείνον που δέχεται τη βοήθειά σου. Και ενώ εσύ ευεργετείς, στην ουσία εσύ είσαι αυτός που ευεργετείται. Γιατί σ’ εκείνον τον φτωχό τρέφεται το σώμα, σε σένα όμως προκόβει η ψυχή, σε κείνον, το φτωχό, δε συγχωρείται καμία αμαρτία, όταν δέχεται την ελεημοσύνη, για σένα όμως με την ελεημοσύνη δημιουργείται απόθεμα και κεφάλαιο, που θα σου καλύψει πλήθος από αμαρτίες. ”Μα πολλοί απ’ αυτούς που ζητούν την ελεημοσύνη μας είναι οκνηροί, δεν εργάζονται και ζητούν να τους τρέφουν οι άλλοι”… Ο Απόστολος Παύλος λέγει βέβαια ότι “αυτός που δεν εργάζεται δεν πρέπει και να τρώγει” (Β’ Θεσσαλ. 3,10), αλλά προσθέτει “εσείς δεν πρέπει να σταματάτε να κάνετε το καλό” (Β’ Θεσσαλ. 3,13). “Μα είναι εγκληματίες, είναι κλέφτες και κακοί άνθρωποι, και εγώ θα τους βοηθήσω;”. Μην πολυεξετάζεις τον τρόπο της ζωής και τις πράξεις αυτών που ζητούν ένα κομμάτι ψωμί. Δεν υπάρχει εξευτελιστικότερο πράγμα από την επαιτεία. Η ελεημοσύνη άλλωστε είναι για τους ανάξιους. Σκέψου ότι ο Θεός βρέχει και ανατέλλει τον ήλιο Του για όλους, τους καλούς και τους κακούς, σκέψου πως είσαι μαθητής Εκείνου που θεράπευσε αυτούς που τον λιθοβόλησαν, Εκείνου που είπε “Πατέρα, συγχώρεσέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν” (Λουκ. 23,34). “Μα είναι ξένοι και αλλοδαποί;”. Είναι και αυτοί άνθρωποι και έχουν ανάγκες. Ύστερα είναι τιμή για την πόλη μας να έρχονται οι ξένοι και να τη θεωρούν κοινή μητέρα όλων. “Μα προσποιούνται τον άρρωστο, τον τυφλό και τον παράλυτο, για να τους ελεήσουμε”. Η ασπλαχνία και η σκληρότητά μας τους οδήγησε εκεί, για να μην πεθάνουν από την πείνα, μήπως προκαλέσουν μ’ αυτό τον τρόπο τα φιλάνθρωπα αισθήματά μας. Μα το ίδιο κάνουν και οι θαυματοποιοί και οι γελωτοποιοί, προσποιούνται και εμείς ευχαρίστως τους δίνουμε χρήματα, αν και τις περισσότερες φορές το θέαμα που προσφέρουν είναι αισχρό. Όταν βλέπεις άνθρωπο να υποφέρει, δεν πρέπει να πολυεξετάζεις τι είναι και σε ποιον Θεό πιστεύει, είτε είναι Ιουδαίος είτε είναι ειδωλολάτρης. Διότι, και αν ακόμη είναι άπιστος, έχει ανάγκη από βοήθεια. “Όσο έχουμε καιρό ας κάνουμε το καλό σε όλους, ιδιαίτερα όμως στους συγγενείς μας στην πίστη” (Γαλ. 6,10), λέγει ο Απόστολος Παύλος …».

«Εμείς πολλές φορές, όχι μόνο δεν ελεούμε τον φτωχό που έρχεται σε μας να τον βοηθήσουμε, αλλά λέμε και τα σκληρά εκείνα λόγια “δε σου έδωσα μια φορά, δυο φορές;”. Επειδή λοιπόν έφαγε μια φορά, δεν έχει ανάγκη πάλι από τροφή; Γιατί δεν εφαρμόζεις και στη δική σου κοιλιά τους ίδιους νόμους και δεν της λες “χόρτασες χτες και προχτές, μη ζητάς σήμερα!”. Αν δε θέλεις να του δώσεις, για ποιο λόγο κατηγορείς και συντρίβεις αυτή την ταλαίπωρη και άθλια ψυχή; Ήλθε με την ελπίδα να βρει τα χέρια σου λιμάνι. Γιατί λοιπόν σηκώνεις κύματα και του κάνεις βαρύτερο το χειμώνα; Δε θέλεις ή δεν μπορείς να τον βοηθήσεις; Απάντησέ του με τρόπο ειρηνικό και με πραότητα. Ο φτωχός χρειάζεται φάρμακα και όχι τραύματα. Όταν τον βρίζεις, είναι σαν να βρίζεις το Θεό που σου τον έστειλε ..».

«Ακόμη μερικοί παραπέμπουν στους άλλους να βοηθήσουν. “Ο τάδε έχει πολύ χρήμα και δεν κάνει τίποτε”. Τι σημασία έχει αυτό για σένα; Είσαι περισσότερο άξιος θαυμασμού, αφού φανείς γενναιόδωρος, αν και είσαι φτωχός. Θυμήσου το δίλεπτο της χήρας του Ευαγγελίου. Στα μάτια του Θεού αυτή έδωσε τα περισσότερα, γιατί ήταν από το υστέρημά της. Άλλοι παραπέμπουν στην Εκκλησία, να τους βοηθήσει. Η Εκκλησία βεβαίως και βοηθεί και τρέφει καθημερινά πάρα πολλούς φτωχούς και δυστυχείς στην πόλη μας, αν και η περιουσία της είναι τα έσοδα ενός από τους τελευταίους πλουσίους στην πόλη μας. Αν ξόδευαν μόνο δέκα πλούσιοι με τον τρόπο που ενεργεί η Εκκλησία, τότε δε θα υπήρχε στην πόλη μας κανένας φτωχός. Επειδή όμως ελεεί η Εκκλησία, εσύ δεν πρέπει να ελεείς τους φτωχούς; Επειδή προσεύχονται οι ιερείς στην Εκκλησία, εσύ δεν πρέπει να προσεύχεσαι; Ο Θεός θα σου ζητήσει λόγο και θα σε κρίνει χωριστά. Τι θ’ απολογηθείς; “Μα φροντίζω εγώ για το Ναό του Θεού. Πήγα στην Εκκλησία και έδωσα αφιερώματα και στόλισα το Ναό”. Το σώμα όμως του Χριστού δεν έχει ανάγκη από ενδύματα και αφιερώματα, αλλά από καθαρές ψυχές. Η ελεημοσύνη στον φτωχό είναι ανώτερη από τα αφιερώματα. Πρώτα δώσε να φάει εκείνος που πεινάει και ύστερα στόλισε το τραπέζι Του. Το λέγω αυτό όχι, για να μην κάνετε αφιερώματα και να μη στολίζετε τους ναούς, αλλά για να σας συμβουλέψω να κάνετε μαζί με αυτά και την ελεημοσύνη …».

Ελεημοσύνη (ekdoseisxrysopigi.blogspot.com)

«“Μα έχω παιδιά να θρέψω και θέλω να τους κάνω περιουσία και να τους αφήσω κάποια κληρονομιά”… Αν αφήσεις σ’ αυτά όλη σου την περιουσία και δεν τους λείπει τίποτε, άφησες την περιουσία σου σε αβέβαια φύλαξη. Αν όμως βοηθήσεις και τους φτωχούς και αφήσεις συγκληρονόμο με τα παιδιά σου και το Χριστό, αυτές οι ελεημοσύνες σου θα είναι γραμμάτιο, που θ’ ανήκει στα παιδιά σου και οφειλέτης θα είναι ο ίδιος ο Χριστός. Και θα είναι η ευλογία του Θεού πλούσια στα σπίτια τους και στην παρούσα ζωή. Πολλοί ακόμη στολίζουν τους νεκρούς τους, που δεν αισθάνονται πια την τιμή, αφού το σώμα τους είναι αναίσθητο, με πολλά και ποικίλα και χρυσά πανάκριβα ενδύματα και περιφρονούν το σώμα του φτωχού που υποφέρει και βασανίζεται και ταλαιπωρείται από την πείνα και το κρύο και υποχωρούν περισσότερο στη ματαιοδοξία, παρά στο φόβο του Θεού. Οι νεκροί ελεημοσύνες θέλουν, αν πέθαναν αμαρτωλοί, για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες τους και, αν πέθαναν ως δίκαιοι, για να τους προστεθεί μισθός και ανταπόδοση αγαθών …».

«Και μην περιμένεις από τους ανθρώπους ανταπόδοση για τα καλά που κάνεις, για να σου τα ανταποδώσει ο Θεός και να σε δοξάσει. Σ’ αυτή τη ζωή θα λάβεις εκατονταπλάσια και στην άλλη την αιώνιο, θ’ απολαμβάνεις την ευτυχία κοντά στο Θεό. Για πες μου, τι μεγάλο έδωσε ο Απόστολος Πέτρος; Δεν έδωσε μόνο ένα σχισμένο δίχτυ και ένα καλάμι και ένα αγκίστρι; Αλλ’ όμως ο Θεός του άνοιξε τα σπίτια της οικουμένης και όλοι τον καλούσαν και του έβαζαν, αφού πουλούσαν τα υπάρχοντά τους, τα χρήματα στα πόδια του, αποδίδοντας έτσι με την ελεημοσύνη και την τιμή. Το είπε για όλους: “Καθένας που άφησε σπίτια και αδελφούς, θα λάβει εκατό φορές περισσότερα” (Ματθ. 19,29). Τι έδωσε η χήρα εκείνη γυναίκα απ’ τα Σαρεπτά της Σιδώνος, που φιλοξένησε στο σπίτι της τον Προφήτη Ηλία, παρά μόνο λίγο λάδι και το τελευταίο αλεύρι που της είχε απομείνει να ζυμώσει, για να φάει αυτή και τα παιδιά της; Και ευλόγησε ο Θεός το σπίτι της. Το αλεύρι και το λάδι αυξήθηκαν τόσο, που δεν τέλειωναν για πολύ καιρό …».

Ο καλός Σαμαρείτης

«Σε σύγκριση με τις άλλες αρετές η ελεημοσύνη είναι ανώτερη και από τη νηστεία και από τη μετάνοια και από την παρθενία. Μ’ αυτές ωφελείς μόνο τον εαυτό σου, ενώ με την ελεημοσύνη ωφελείς και τον εαυτό σου και τους άλλους. Η Ελεημοσύνη πρέπει να γίνεται σε όλη μας τη ζωή. Και η πιο καλή μέρα, για να κάνει κανένας την ελεημοσύνη είναι η Κυριακή. “Κάθε πρώτη μέρα της Εβδομάδας ο καθένας από σας ας βάζει κάτι κατά μέρος, ανάλογα με τα όσα του δίνει ο Θεός” (Α’ Κορ. 16,2), λέγει ο Απόστολος Παύλος. Γιατί αυτή τη μέρα θυμηθείτε ποια δωρεά λάβατε. Είναι ακόμη μέρα ξεκούρασης, και όταν η ψυχή είναι ελεύθερη από τους κόπους, γίνεται πιο εύκολη και προσφέρεται για ελεημοσύνη. Μαζί με αυτά και η συμμετοχή της στη Θεία Κοινωνία την κάνουν περισσότερο πρόθυμη. Αλλά και κάθε μέρα, πριν πας να προσευχηθείς, να σου γίνει συνήθεια, όπως πλένεις τα χέρια σου, έτσι να έχεις το ταμείο των φτωχών και να καταθέτεις τον οβολό σου …».

Τέλος, τονίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Και οι Φαρισαίοι έκαναν ελεημοσύνες. Έδιναν το ένα δέκατο της περιουσίας τους, για να κάνουν ελεημοσύνη. Εμείς πρέπει να τους ξεπεράσουμε. “Εάν η αρετή σας δεν ξεπεράσει την αρετή των Γραμματέων και των Φαρισαίων, δε θα εισέλθετε στη βασιλεία των ουρανών” (Ματθ. 5,20), είπε ο Κύριος. Ας σκεφθούμε λοιπόν σε ποιο στάδιο βρισκόμαστε εμείς. Και τι απολογία θα δώσουμε στο Θεό; Ας μη βρεθούμε ποτέ στη θέση του πλουσίου της παραβολής του πλουσίου και του Λαζάρου. Ας διδαχθούμε απ’ αυτή και ας μετανοήσουμε όσο είναι καιρός, στην παρούσα ζωή κάνοντας το καλό, για ν’ απολαύσουμε τη χαρά και την ευτυχία στη Βασιλεία του Θεού, όταν θ’ ακούσουμε από το στόμα του Θεού “Δεύτε οι ευλογημένοι του Πατέρα μου κληρονομήσατε τη βασιλεία των ουρανών. Διότι πείνασα και μου δώσατε να φάγω, δίψασα και με εποτίσατε, ήμουν ξένος που δεν είχα πού να μείνω και με πήρατε στο σπίτι σας. Ήμουν γυμνός και με ντύσατε, αρρώστησα και με επισκεφτήκατε, στη φυλακή ήμουν και ήλθατε να με ιδείτε” (Ματθ. 25,34-35)».

Πηγή: imartis.gr

kimintenia.wordpress.com

Μια σκέψη σχετικά μέ το “«Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου»… Ο επίκαιρος λόγος του Κωστή Παλαμά

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s