kimintenia

Η Μελίνα Μερκούρη στην ταινία «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται»
(1956), βασισμένη στο ομότιτλο έργο του Νίκου Καζαντζάκη

– «Έχετε κάποια εμμονή;»
– «Τη χώρα μου!»

Μελίνα Μερκούρη

Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 ετών από τη γέννηση της Μελίνας Μερκούρη, το άρθρο επιχειρεί μια αναδρομή στη ζωή και το έργο της.

Η Μελίνα Μερκούρη (Μαρία Αμαλία Μερκούρη) γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Η οικογένειά της είχε καταγωγή από την Αργολίδα. Ήταν εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη. Σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1943-46) και έκανε το ντεμπούτο της στη σκηνή το 1944. Ως πρωταγωνίστρια καθιερώθηκε το 1949 με τον ρόλο της Μπλανς Ντι Μπουά στο έργο του Τένεσι Ουίλιαμς «Λεωφορείον ο Πόθος».

Η πρώτη κινηματογραφική δουλειά της ήταν η ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα» (1955), η οποία έλαβε μέρος στο Φεστιβάλ Καννών με τη Μελίνα να ερμηνεύει μοναδικά τον ομώνυμο ρόλο. Με τον ρόλο της Ίλια στην ταινία «Ποτέ την Κυριακή» (1960) και τη θεατρική μεταφορά του έργου «Ilia Darling» στη Νέα Υόρκη, η Μελίνα Μερκούρη απέκτησε πλέον διεθνή φήμη. Το 1965 παντρεύτηκε τον αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν (Jules Dassin), ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1956), «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).

Αριστερά: Με τον Άντονι Πέρκινς στην Ύδρα για τη «Φαίδρα», το 1962 και δεξιά: Με τον Μαξιμίλιαν Σελ στα γυρίσματα του «Τοπκαπί», το 1964

Η σκιά της Κατοχής..

Κατά τη διάρκεια της Κατοχής η στάση που τήρησε και οι επιλογές της, κυρίως η σχέση της με τον συνεργάτη των Γερμανών επιχειρηματία Φειδία Γιαδικιάρογλου ενώ ήταν ακόμα παντρεμένη με τον πρώτο της σύζυγο μεγαλοκτηματία Παναγιώτη Χαροκόπο, έριξαν βαριά σκιά στη μετέπειτα πορεία της. Παρ’ όλα αυτά ακόμα και σημαίνοντα πρόσωπα από τον χώρο της Αντίστασης και της Αριστεράς, συνάδελφοί της και όχι μόνο, μεταξύ των οποίων ο Λυκούργος Καλλέργης, ο Δημήτρης Μυράτ, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Μάνος Κατράκης, ο Ιάκωβος Καμπανέλης, η Αλέκα Παΐζη, ο Νίκος Κούνδουρος, η Άλκη Ζέη, ο Μανώλης Γλέζος, ο Μήτσος Κωστόπουλος και ο Χαρίλαος Φλωράκης, έχουν δηλώσει ότι η Μελίνα ξεχώρισε ακόμα και στα δύσκολα εκείνα χρόνια για τη μεγάλη ανθρωπιά της και ότι βοήθησε έμπρακτα, ακόμα και με κίνδυνο της ζωής της, αποσπώντας χρηματικά ποσά από τον Γιαδικιάρογλου, πολλούς αγωνιστές και αντιστασιακούς παρ’ όλο που ουδέποτε ετάχθη ανοικτά στο πλευρό τους.

Ο Αλέκος Σακελλάριος ωστόσο, θέλοντας να θίξει -εμμέσως πλην σαφώς- τη στάση της Μελίνας στην Κατοχή, έδωσε το όνομα του Γιαδικιάρογλου στην άτακτη, κακότροπη μαθήτρια στην ταινία του «Το ξύλο βγήκε από τον Παράδεισο», η οποία εισπράττει τα πιο πολλά χαστούκια από τους καθηγητές της για τη ..δράση της. Ήθελε έτσι να τονίσει δημόσια πώς έπρεπε να αντιμετωπίζονται οι μαυραγορίτες και οι προδότες του λαού.

Η ίδια η Μελίνα Μερκούρη, σε μια σπάνια για πολιτικό πρόσωπο της δικής της εμβέλειας δημόσια αυτοκριτική, δήλωσε με αφοπλιστική ειλικρίνεια, σε συνέντευξή της το 1994 προς τον Γιώργο Δουατζή, ότι είχε μετανιώσει για τη στάση της εκείνη καθώς και για τη μη συμμετοχή της στην Εθνική Αντίσταση στα χρόνια της Κατοχής, ομολογώντας: «Δεν είμαι περήφανη για το τι έκανα στην Κατοχή. Ήμουν τολμηρή, ιδιωτικά τολμηρή. Δεν ήμουν για την Ελλάδα, δεν έκανα αντίσταση κι αυτή είναι η μόνη τύψη που έχω στη ζωή μου …».

Αριστερά: Με τον Μίκη Θεοδωράκη, τη Ντόρα Γιαννακοπούλου και τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στο «Θέατρο Park», το 1962. Δεξιά: Με τον σύζυγό της Ζυλ Ντασέν και τον Μάνο Χατζιδάκι

«Θα πολεμήσω τη Χούντα ώσπου να πεθάνω!»

Το 1971 κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία της όπου, μεταξύ άλλων, η Μελίνα Μερκούρη αναφέρει: «Στο διάστημα του πολέμου απέτυχα στις εξετάσεις.. Τώρα όχι. Θα πολεμήσω τη Χούντα ώσπου να πεθάνω!». Η μοίρα έμελλε να της δώσει μια δεύτερη ευκαιρία. Και στις επαναληπτικές εξετάσεις θα… αρίστευε! Στο απόγειο της δόξας της, όταν θριάμβευε στο Broadway πρωταγωνιστώντας στη θεατρική διασκευή του «Ποτέ την Κυριακή», θα εγκατέλειπε τα πάντα, για να αφοσιωθεί -ψυχή τε και σώματι- στον αντιδικτατορικό αγώνα.

Κατά τη διάρκεια της επταετίας (1967-1974) πολέμησε σφοδρά τη Χούντα, χρησιμοποιώντας τη φήμη και τη λάμψη που είχε αποκτήσει, με συνέπεια να της αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα. Έδωσε συναυλίες, διοργάνωσε πορείες αντιδικτατορικού χαρακτήρα, συνάντησε πολιτικούς και πνευματικές προσωπικότητες παγκοσμίου κύρους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει ενάντια στη χούντα των Συνταγματαρχών. Σε βάρος της έγιναν απόπειρες δολοφονίας και το Δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα οργανώθηκε, ώστε να την αντιμετωπίσει με κάθε τρόπο.

Πολιτική στράτευση

Με την πτώση της χούντας επέστρεψε στην Ελλάδα όπου και εγκαταστάθηκε μόνιμα πλέον. Αρχικά δέχθηκε πρόταση να πολιτευτεί από το ΚΚΕ, όμως τελικά συνεργαζόμενη με στελέχη της αντιστασιακής οργάνωσης Π.Α.Κ. και τον Ανδρέα Παπανδρέου ίδρυσαν το «Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα» (ΠΑ.ΣΟ.Κ.). Κατέβηκε ως υποψήφια βουλευτής του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στη Β’ Πειραιά, το 1974, αλλά δεν κατάφερε να εκλεγεί βουλευτής για λίγες ψήφους. Τελικά βουλευτής εξελέγη το 1977. Το 1990 διεκδίκησε τη δημαρχία της Αθήνας, την οποία ωστόσο έχασε από τον βασικό αντίπαλό της, υποψήφιο της Νέας Δημοκρατίας Αντώνη Τρίτση, ο οποίος εξελέγη Δήμαρχος της πρωτεύουσας.

«Φοβάμαι μήπως γίνουμε ανθρωπάκια ..»

Η Μελίνα Μερκούρη διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού κατά τα χρονικά διαστήματα 1981-1989 και 1993-1994, θέση από την οποία εργάστηκε δυναμικά για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας μας. Χαρακτηριστική του πνεύματος με το οποίο δούλευε ως υπουργός πολιτισμού είναι η δήλωσή της: «Φοβάμαι μήπως χαθεί η ιδεολογία στη γη κι ότι θα γίνουμε ανθρωπάκια που θέλουν να καλοπεράσουν, ότι θα θέλουμε να κάνουμε καταναλωτική ζωή. Κι ότι εμείς οι Έλληνες ακόμη θα χάσουμε αυτό που λέγεται αξιοπρέπεια, αυτό που λέγεται αγωνιστικότητα» -δήλωση η οποία δυστυχώς συχνά επαληθεύτηκε στα χρόνια που ακολούθησαν έως και σήμερα… Είναι η μακροβιότερη Υπουργός Πολιτισμού της Μεταπολίτευσης αφού, όπως είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου, άντεξε και στους 16 κυβερνητικούς ανασχηματισμούς που πραγματοποίησε! Υπήρξε προσωπικότητα με διεθνή πολιτική και καλλιτεχνική ακτινοβολία, που άφησε πίσω της ένα πολύ σημαντικό έργο για τη χώρα.

Με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο και τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Ανδρέα Παπανδρέου

Για την Ελλάδα..!

Ως Υπουργός Πολιτισμού δημιούργησε τον θεσμό των Περιφερειακών Θεάτρων, των λεγόμενων ΔΗΠΕΘΕ, τονώνοντας την πολιτιστική ζωή στην ελληνική επαρχία και προσφέροντας απασχόληση σε ηθοποιούς και στον κόσμο του θεάτρου εν γένει. Εισήγαγε και καθιέρωσε τον θεσμό «Πολιτισμός και Θεατρική Αγωγή» στα σχολεία, από την πρώτη τάξη του δημοτικού. Το Πρόγραμμα αυτό, που ονομάστηκε προς τιμήν της «Μελίνα – Εκπαίδευση και Πολιτισμός», αποτέλεσε μία από τις μεγάλες παρακαταθήκες της στον πολιτισμό. Υπήρξε το τελευταίο μεγάλο όραμά της που ήθελε να πραγματοποιήσει, με σκοπό να γαλουχούνται τα παιδιά με τον πολιτισμό και τις τέχνες της πατρίδας μας. Για το πρόγραμμα αυτό εργαζόταν μέχρι και τις τελευταίες ημέρες πριν την αναχώρησή της για την Αμερική, λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετώπιζε. Πίστευε ακράδαντα πως με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν μελλοντικοί πολίτες με ουσιαστική παιδεία και δήλωνε σχετικά πως: «Αν επιτευχθεί η ευαισθητοποίηση του παιδιού στον πολιτισμό, θα δημιουργηθεί μια άλλη κοινωνία, μια άλλη νοοτροπία, μια άλλη πολιτική».

Με γυναίκες της Κύπρου στην «Πορεία προς την Αμμόχωστο», τον Ιούλιο του 1975

Επίσης κατά τη θητεία της ως Υπουργός Πολιτισμού καθιέρωσε τη «δωρεάν είσοδο» στα Μουσεία της χώρας για όλους τους Έλληνες, τον θεσμό των Πολιτιστικών Ακολούθων στις πρεσβείες και πρωτοστάτησε στη διεκδίκηση της Χρυσής Ολυμπιάδας της Αθήνας. Δική της ιδέα ήταν η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας καθώς και η πεζοδρόμηση στην περιοχή γύρω από την Ακρόπολη. Υποστήριξε ακόμα θερμά το πρόγραμμα «Αιγαίο Αρχιπέλαγος», με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος και του πολιτισμού του ελληνικού αρχιπελάγους.

Αναμφίβολα, η μεγαλύτερη συμβολή της υπήρξε η κίνηση για τη διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο. Για τον σκοπό αυτό συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως και προκήρυξε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την ανέγερσή του, το 1989. Η ίδια είχε δηλώσει: «Ελπίζω να δω τα Μάρμαρα του Παρθενώνα πίσω στην Αθήνα προτού πεθάνω. Αν όμως έρθουν αργότερα, εγώ θα ξαναγεννηθώ!». Επίσης με δική της πρωτοβουλία και προσπάθεια καθιερώθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση ο θεσμός των «Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης», με πρώτη την Αθήνα το 1985.

Τελευταίο ταξίδι

Καταβεβλημένη από την πολύχρονη μάχη με τον καρκίνο του πνεύμονα άφησε την τελευταία της πνοή στο νοσοκομείο Memorial της Νέας Υόρκης, την Κυριακή 6 Μαρτίου 1994. Η σορός της έφτασε στην Ελλάδα δύο ημέρες μετά και ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητροπόλεως των Αθηνών, ενώ κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος. Χιλιάδες άνθρωποι την αποχαιρέτισαν και τη συνόδευσαν στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου ετάφη. Στην κηδεία της θεωρείται ότι συγκεντρώθηκε ο περισσότερος κόσμος μετά την πάνδημη κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, τον Νοέμβρη του 1968.

Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους. Ο θάνατός της προκάλεσε πρωτόγνωρες εκδηλώσεις συγκίνησης, εντός και εκτός Ελλάδος. Πολλοί πολιτικοί ηγέτες έστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα στην οικογένειά της και στην ελληνική κυβέρνηση. Την ώρα της κηδείας της τα θέατρα και τα καταστήματα του Μπρόντγουεϊ παρέμειναν κλειστά, ενώ έσβησαν τα φώτα για ένα λεπτό σε ένδειξη πένθους, τιμή που για πρώτη και μοναδική φορά αποδόθηκε σε μη αμερικανό ηθοποιό.

Η αθρόα αυτή συμμετοχή και οι εκδηλώσεις αγάπης του κόσμου απέδειξαν εκείνο που είχε δηλώσει ο Μάνος Χατζιδάκις, ότι: «Η Μελίνα ήταν το ερωτικό πρόσωπο της Ελλάδος», ένα πρόσωπο που θα εκφράζει πάντοτε τα πιο γνήσια χαρίσματα του Έλληνα και με το οποίο ταυτίστηκε τόσο η επίπονη προσπάθεια του απλού ανθρώπου να παραμείνει προσηλωμένος στο καλό όσο και οι συλλογικοί αγώνες του λαού μας για τη δημοκρατία και τον πολιτισμό. Ο Μίκης Θεοδωράκης είχε δηλώσει χαρακτηριστικά για εκείνη: «Η Μελίνα ήταν γεννημένη πολιτικός. Το ζούσε αυτό. Της άρεσε. Είναι ταλέντο να σου αρέσει ο κόσμος και ν’ αρέσεις στον κόσμο. Και η Μελίνα είχε το ταλέντο αυτό. Και σαν γυναίκα και σαν πολιτικός. Και κατάφερε πραγματικά να γίνει ένα σύμβολο στην Ελλάδα».

Από την κηδεία της Μελίνας Μερκούρη – Αθήνα, Μάρτιος 1994

Μετά τον θάνατό της ιδρύθηκε, σύμφωνα με επιθυμία της, από το σύζυγό της Ζυλ Ντασέν, με τη συμμετοχή προσωπικοτήτων παγκόσμιας ακτινοβολίας, όπως ο νομπελίστας ποιητής Οδυσσέας Ελύτης, ο Γάλλος πολιτικός Ζακ Λανγκ κ.ά. το «Πολιτιστικό Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη», το οποίο έχει ως στόχο την επιστροφή των κλαπέντων γλυπτών του Παρθενώνα. Το 2007 με πρωτοβουλία του Ιδρύματος Μελίνα Μερκούρη θεσπίστηκε το «Θεατρικό Βραβείο Μελίνα Μερκούρη», το οποίο απονέμεται κάθε χρόνο στην καλύτερη νέα ελληνίδα ηθοποιό μαζί με χρηματικό έπαθλο και την καρφίτσα της Μελίνας Μερκούρη, την οποία η τιμώμενη παραδίδει στη συνάδελφό της που βραβεύεται την επομένη χρονιά.

Επίσης στη μνήμη της Μελίνας Μερκούρη και σε αναγνώριση της πολιτιστικής συνεισφοράς της, έχει ορισθεί από την UNESCO το Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς. Το βραβείο αυτό απονέμεται με τη συνδρομή του ελληνικού Υπουργείου Πολιτισμού από το 1997, κάθε δύο χρόνια, σε ανθρώπους ή οργανισμούς με σπουδαία δράση στη διάσωση ή διατήρηση πολιτισμικών μνημείων της ανθρωπότητας και περιλαμβάνει και χρηματικό έπαθλο.

«Άραγε μ’ αγαπάει ο κόσμος; Στην κηδεία μου θα φανεί..
Δεν θ’ αφήσετε να με ξεχάσουν, δεν θέλω να γίνω ανάμνηση,
θέλω να είμαι καθημερινά μαζί σας.
Γιατί πεθαίνεις πραγματικά όταν σε έχουν ξεχάσει»
Μελίνα Μερκούρη

Η Μελίνα Μερκούρη πιο λαμπερή από ποτέ, στην ταινία «Φαίδρα» (Phaedra), που γυρίστηκε από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1961 στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στην Αθήνα και στην Ύδρα και προβλήθηκε για πρώτη φορά στις 25 Μαΐου 1962 σημειώνοντας τεράστια επιτυχία. Το σενάριο της ταινίας ανήκει στη συγγραφέα Μαργαρίτα Λυμπεράκη και αποτελεί μια ανασκευή, για κινηματογραφική μεταφορά, του αρχαίου δράματος του «Ιππόλυτου» του Ευριπίδη δοσμένου μέσα από τη ζωή των μεγάλων εφοπλιστικών οικογενειών της Ελληνικής Ναυτιλίας. Η ταινία αποτελεί μια πολύτιμη καταγραφή του μοναδικού για τη λιτότητα και την ομορφιά του τοπίου της Ύδρας της δεκαετίας του ’50-60 και των ηθών της εποχής. Η σκηνοθεσία είναι του Jules Dassin, η φωτογραφία του Jacques Nateau, τα σκηνικά του Max Douy και τα κοστούμια της Ντένη Βαχλιώτη, με εξαίρεση ένα κοστούμι για τη Μελίνα Μερκούρη από τον Christian Dior. Την αξέχαστη μουσική της ταινίας υπογράφει ο Μίκης Θεοδωράκης. Το τραγούδι «Σε πότισα ροδόσταμο» σε στίχους Νίκου Γκάτσου καθώς και το βασικό θέμα της ταινίας «Αγάπη μου», έγιναν και παραμένουν μεγάλες επιτυχίες που χιλιοτραγουδήθηκαν παγκοσμίως και ερμηνεύτηκαν κατά καιρούς από πολλούς καλλιτέχνες. Στο φιλμ έπαιξαν οι: Μελίνα Μερκούρη, Anthony Perkins, Raf Vallone, Jules Dassin, Ανδρέας Φιλιππίδης, Νίκος Τζόγιας, Τζ. Καρούσος, Ζωρζ Σαρρή, Ολυμπία Παπαδούκα κ.ά. Η ιστορία περιγράφει τη ζωή της Φαίδρας, μιας γυναίκας παντρεμένης με τον εφοπλιστή Θάνο, ο οποίος μετά την καθέλκυση του 60ού πλοίου του, που το ονόμασε «Φαίδρα», προς τιμήν της συζύγου του, την πιέζει να μεταβεί στο Λονδίνο και να πείσει τον Αλέξη, τον γιό του από τον πρώτο του γάμο, να εγκαταλείψει τη ζωγραφική και να αφοσιωθεί στα οικονομικά. Η συνάντησή τους γεννά έντονη έλξη που καταλήγει σε έναν παθιασμένο έρωτα, όταν οι δύο τους θα μείνουν μόνοι στο Παρίσι. Η Φαίδρα αποφασίζει να γυρίσει στον Θάνο μολονότι κατά βάθος είναι και εκείνη ερωτευμένη και ο Αλέξης την παρακαλά να μείνει μαζί του. Το καλοκαίρι ο Αλέξης έρχεται στην Ύδρα για διακοπές, βασανίζεται από ενοχές, αποφεύγει τη Φαίδρα και αρχίζει να φλερτάρει την Έρση. Ο Θάνος ονειρεύεται τον γάμο των δύο νέων που θα φέρει και μια σημαντική ναυτιλιακή ένωση. Όταν η Φαίδρα μαθαίνει ότι ο γάμος έχει πια αποφασιστεί λέει την αλήθεια στον Θάνο, την ώρα μάλιστα που εκείνος μόλις έχει μάθει για το ναυάγιο του πλοίου «Φαίδρα». Οι εξελίξεις είναι μοιραίες και καταστροφικές για τους ήρωες: Ο Θάνος ξεσπά στον Αλέξη γρονθοκοπώντας τον άσχημα, ο Αλέξης φεύγει, η Φαίδρα τον παρακαλεί να την πάρει μαζί του, όμως ο Αλέξης σκοτώνεται τρέχοντας εκτός ελέγχου με το σπορ αμάξι του και η Φαίδρα παίρνει μια μεγάλη δόση υπνωτικών.

Η Μελίνα Μερκούρη τραγουδάει το μελοποιημένο ποίημα «Με το λύχνο του άστρου» από «Το Άξιον Εστί» του Οδυσσέα Ελύτη σε μουσική Μίκη Θεοδωράκη, σε ένα απόσπασμα από το φιλμ «Η Δοκιμή» (The Rehearsal). «Η Δοκιμή» γυρίστηκε τον Απρίλιο του 1974 στη Νέα Υόρκη. Είναι μια παραγωγή της Nike Films σε σενάριο και σκηνοθεσία του Jules Dassin, φωτογραφία του Alan Metzger, μουσική των Μίκη Θεοδωράκη και Γιάννη Μαρκόπουλου, με τους: Μελίνα Μερκούρη, Μίκη Θεοδωράκη, Στάθη Γιαλελή, Γιάννη Μαρκόπουλο, Laurence Olivier, Lillian Helman, Maximillian Schell, Arthur Miller, Olympia Dukakis κ.ά. Ο Ντασέν, η Μερκούρη και οι συνεργάτες τους παρουσιάζουν τις πρόβες και τα γυρίσματα μιας ταινίας που έχει ως θέμα τα γεγονότα της φοιτητικής εξέγερσης του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973 και τα βασανιστήρια των αντιχουντικών. Ο Θεοδωράκης και ο Μαρκόπουλος εκτελούν ζωντανά τα τραγούδια τους, ενώ διάσημοι καλλιτέχνες διαβάζουν και δραματοποιούν ποιήματα, γράμματα φυλακισμένων και άλλα ντοκουμέντα της εποχής. Παρεμβάλλονται κινηματογραφημένα επίκαιρα και μαρτυρίες.

Πορεία γυναικών προς την Αμμόχωστο το 1975. Η Μελίνα Μερκούρη πρωτοστατεί στην Πορεία Γυναικών προς την Αμμόχωστο, για την οποία κατέφθασαν στην Κύπρο γυναίκες από κάθε γωνιά του πλανήτη, προκειμένου να περπατήσουν προς την κατεχόμενη πόλη. Το ντοκιμαντέρ, διάρκειας 100′, ανήκει σήμερα στο ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ. Γυρίστηκε από τη Μελίνα Μερκούρη τον Ιούλιο του 1975 με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Για αδιευκρίνιστους έως και σήμερα λόγους το ντοκιμαντέρ αυτό δεν προβλήθηκε και παρέμεινε άγνωστο για πολλά χρόνια. Ακόμα και όταν η Μελίνα Μερκούρη έγινε Υπουργός Πολιτισμού το αναζήτησε κατ’ επανάληψη χωρίς αποτέλεσμα. Τρία χρόνια μετά τον θάνατό της το φιλμ προβλήθηκε για πρώτη φορά..

Πηγές: mixanitouxronou.com.cy, artisthall.gr/cinema