«Θε μου τι μπλε ξοδεύεις για να μην σε βλέπουμε! …»

Συνέχεια →

Δημήτρης Χαρισιάδης, Aγόρι με αετό, Στύλοι Ολυμπίου Διός 1955
(Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη)

Συνέχεια →

Γιώργος Χ. Χουρμουζιάδης

Ευγένιος Σπαθάρης, «Καθαρά Δευτέρα στην Αθήνα»

Μ’ έναν χαρταετό για όχημα, η σκέψη μας μπορεί ξανά να ταξιδέψει παντού και ν’ ανατρέψει τα πάντα! Ε, λοιπόν, μαζί με ευχές καρδιάς για Καλή Σαρακοστή, ο ξεχωριστός λόγος ενός Δασκάλου χαρισματικού, απόντος εδώ και χρόνια. Ένα κείμενο του  Γιώργου Χουρμουζιάδη, Καθηγητή Αρχαιολογίας, με τον λόγο του να φέγγει σα φάρος σε θάλασσα φουρτουνιασμένη που όλο σκοτεινιάζει και γίνεται πιο επικίνδυνη…

Συνέχεια →

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το μυθιστόρημα «Στου Χατζηφράγκου» (1963). Στο έργο αυτό περιγράφονται με νοσταλγική διάθεση η ζωή και οι περιπέτειες μιας παρέας παιδιών σε μια γειτονιά (Στου Χατζηφράγκου) της Σμύρνης στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα ένα από τα παιδιά, γέρος πρόσφυγας πια στην Αθήνα, περιγράφει το έθιμο του πετάγματος των χαρταετών, που εκείνα τα χρόνια στη Σμύρνη τούς έλεγαν τσερκένια.

Συνέχεια →

Ένα από τα πλέον προβεβλημένα και αγαπημένα έθιμα των Ρωμιών της Πόλης ήταν το περίφημο πανηγύρι της Καθαράς Δευτέρας, το «Μπακλαχοράνι», όπως λεγόταν, το οποίο συγκέντρωνε ένα πλήθος κόσμου από όλες τις κοινότητες και τις κοινωνικές τάξεις. Τόσο οι χριστιανοί αστοί του Πέραν και άλλων συνοικιών όσο και οι κουτσαβάκηδες, οι μεταμφιεσμένοι φουστανελάδες, οι Λιάπηδες με τις μουστάκες και πολλοί άλλοι συνέρρεαν στην περιοχή και διασκέδαζαν. Το συγκεκριμένο πανηγύρι συνεχίστηκε και κατά την περίοδο της τουρκικής δημοκρατίας.

Συνέχεια →

Νότης Ξάνθης, «Κούλουμα στον Κολωνό»

Τα κούλουμα, βεβαίως, είναι αύριο -αλλά δεν βλάφτει να τα μελετήσουμε από σήμερα, αν μη τι άλλο να προετοιμαστούμε. Διάλεξα να σας παρουσιάσω ένα χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη, γραμμένο και δημοσιευμένο σε πολύ πιο δύσκολους καιρούς, τον Μάρτιο του 1943, για την ακρίβεια στις 8 Μαρτίου 1943, στη στήλη «Τέχνη και Ζωή» της «Πρωίας», της εφημερίδας όπου ο μεγάλος ποιητής είχε βρει φιλόξενη στέγη από τα χρόνια της μεταξικής δικτατορίας (τότε, βεβαίως, δεν έβαζε την υπογραφή του, μέχρι που ξέσπασε ο πόλεμος). Ο Βάρναλης περιγράφει πώς γιόρταζαν τα Κούλουμα οι Αθηναίοι στα χρόνια της νιότης του -μην ξεχνάμε πως ήρθε στην Αθήνα δεκαοχτάχρονος, το 1902, για να σπουδάσει φιλόλογος.

Συνέχεια →

«Λαγάνα» ονομάζεται ο άζυμος άρτος, που φτιάχνεται μόνο μια ημέρα τον χρόνο, την Καθαρά Δευτέρα. Το όνομά της προέρχεται από το αρχαιοελληνικό «λάγανον», μια πλακωτή ζύμη από αλεύρι και νερό, ενώ ως έδεσμα η λαγάνα μνημονεύεται και σε κείμενα της αρχαιότητας. Ένα από αυτά είναι οι «Εκκλησιάζουσες» του Αριστοφάνη, όπου αναφέρεται η φράση: «λαγάνα πέττετται», δηλαδή λαγάνες γίνονται.

Συνέχεια →