Η 18η Μαΐου 2024 αποτελεί πλέον μια συμβολική ημερομηνία για το μέτωπο (τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό) της άρνησης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου και των Χριστιανικών υπολοίπων λαών της Ανατολής, καθώς με την αυτοπρόσωπη παρουσία και ομιλία τους τρεις Τούρκοι συγγραφείς, ερευνητές, αρθρογράφοι, στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης, αποδόμησαν, ένα προς ένα, όλα τα επιχειρήματα των αρνητών της Γενοκτονίας εντός Ελλάδος, βασιζόμενοι σε απόρρητες πληροφορίες από Τουρκικές πηγές.
Ένα οδοιπορικό της Ένωσης Ποντίων Σουρμένων που παρουσιάζει τη ζωή των πρώτων Ποντίων στην περιοχή
Στην επέτειο των 100 χρόνων από την ίδρυσή της, η Ένωση Ποντίων Σουρμένων εγκαινίασε την Πέμπτη 9 Μαΐου, στο νέο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού, τις φυσικές αλλά και τις ψηφιακές πύλες της, καλώντας το κοινό σε μια περιήγηση στις συλλογές της. Πρόκειται για ένα οδοιπορικό βγαλμένο από την ψυχή των ανθρώπων του συλλόγου, όπου τα Σούρμενα ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια των επισκεπτών και μαζί τους χιλιάδες αναμνήσεις και όμορφες στιγμές.
Ένα χωριό του Νέστου που πήρε το όνομά του από το φυτό του Πάσχα, την υπέροχη Πασχαλιά!
Η Πασχαλιά (ή αλλιώς Μπαϊραμλί, όπως λεγόταν επί Τουρκοκρατίας) είναι ένα από τα Νεστοχώρια του Νομού Ξάνθης στις όχθες του ποταμού Νέστου. Παλαιότερα, πριν κατασκευαστεί η γέφυρα, η μεταφορά των κατοίκων εκτός χωριού γινόταν αποκλειστικά με μια βάρκα και για τον λόγο αυτό υπήρχαν «διορισμένοι» βαρκάρηδες.
Το πρωί της 11ης Σεπτεμβρίου 1921 η Σάντα δεν θα υπήρχε. Όσοι σώθηκαν κατέφυγαν στην Ελλάδα. Στον Έβρο εγκαταστάθηκαν στα Πεύκα και στο Αετοχώρι στα περίχωρα της Αλεξανδρούπολης. Φέτος συμπληρώνονται 102 χρόνια από την καταστροφή της Σάντας του Πόντου και τον εκτοπισμό των κατοίκων της στα βάθη του τουρκικού κράτους (11/9/1921-11/9/2023).
Σε ηλικία 98 ετών, το Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2023, έφυγε από κοντά μας ο Δημήτρης Νικοπολιτίδης, Κιλκισιώτης, φιλόλογος – λαογράφος, ο οποίος συνέδεσε τη ζωή του με τη λαογραφία, την έρευνα και την καταγραφή της ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεων του Ποντιακού ελλην ισμού. Είχε δύο παιδιά την Ερμιόνη και τον Σάββα και τέσσερα εγγόνια. Υπήρξε λαμπρός δάσκαλος, φιλόλογος, ο οποίος δίδαξε σε εξατάξια γυμνάσια της Ελλάδας και στη συνέχεια κατέληξε στη γενέτειρά του, στο Κιλκίς, όπου συνταξιοδοτήθηκε ως λυκειάρχης από το 2ο Λύκειο της πόλης.
Η Αγία Ελένη μαρτύρησε τον 18ο αιώνα μ.Χ. Καταγόταν από την όμορφη και σπουδαία πόλη του Πόντου Σινώπη και ήταν κόρη της ευσεβούς οικογενείας Μπεκιάρη. Ήταν 15 ετών, ωραιοτάτη στο σώμα και στην όψη, η δε αγνότητά της έδινε ιδιαίτερη χάρη στο πρόσωπό της. Διακρινόταν για την υπακοή στους γονείς της και την θερμή αγάπη της ψυχής της προς τον Χριστό. Στην ανατροφή της επέδρασε ιδιαίτερα ο θείος της, αδελφός του πατέρα της, ο οποίος εδίδασκε τότε σε Ελληνικό κρυφό Σχολείο της Σινώπης.
«Αχ Λεμόνα, αχ Λεμόνα, ντο θα φτάμε τον χειμώνα;». Οι στίχοι ανήκουν σ’ ένα παλιό ποντιακό τραγούδι που εξέφραζε τον καημό του Πόντιου πρόσφυγα, οικογενειάρχη για τον επερχόμενο χειμώνα, δίχως λάδι, δίχως γκάζι…
Ο μαρτυρικός Πόντος έδωσε και αυτός μια σειρά από ηρωικούς Νεομάρτυρες στην Εκκλησία και το Έθνος, οι οποίοι όρθωσαν το ανάστημά τους στον βάρβαρο αλλόθρησκο Οθωμανισμό, υπεράσπισαν την πίστη του Χριστού και εξέφρασαν την αντίσταση της πονεμένης Ρωμιοσύνης. Ένας από αυτούς υπήρξε και ο άγιος Νεομάρτυς Συμεών ο Τραπεζούντιος ο Χρυσοχόος.
Ασημένια στέφανα του γάμου από την Σαφράμπολη του Πόντου, 19ος αι. (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)
Ημέρα του έρωτα και της αγάπης σήμερα. Κι αμέτρητοι οι στίχοι, τα τραγούδια, τα ποιήματα που μιλούν για τους καημούς, το παράπονο, την ομορφιά και την απαντοχή του έρωτα και της αγάπης.. Η ποντιακή μούσα έχει τιμήσει με τον δικό της τρόπο την ερωτική αγάπη και πολλοί λαϊκοί Πόντιοι ποιητές έχουν αναφερθεί με το παραπάνω σε τούτο το χιλιοτραγουδισμένο συναίσθημα. Ο Γ.Κ. Χατζόπουλος στην «Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού» έχει καταγράψει μερικά δίστιχα για κάθε… περίπτωση, από τα οποία επιλέξαμε και μεταφέρουμε ορισμένα χαρακτηριστικά:
Η μορφή του Μεγάλου Βασιλείου στην Ελληνορθόδοξη παράδοση και στην κουλτούρα της δυτικής κοινωνίας
Άγιος Βασίλειος ο Μέγας (330-379 μ.Χ.)
Ο Μέγας Βασίλειος ανήκει στους μεγάλους άνδρες της ιστορίας. Έζησε σε μια εποχή που ο παλιός ειδωλολατρικός κόσμος έδυε οριστικά και ένας νέος κόσμος, ο χριστιανικός ανέτειλε. Αυτός, μαζί με τους άλλους μεγάλους Πατέρες του 4ου μ.Χ. αιώνα, υπήρξε ένας από τους φορείς αυτού του νέου κόσμου. Και ακόμη περισσότερο: ο μεγάλος αυτός άνδρας, συνέβαλε καθοριστικά στην ομαλή μετάβαση στην νέα πολιτισμική πραγματικότητα. Αξιολόγησε με θαυμαστό τρόπο τα θετικά στοιχεία του αρχαίου κόσμου, τα οποία ενέταξε στη νέα πίστη και στον νέο αναδυόμενο χριστιανικό πολιτισμό. Χρησιμοποίησε με καταπληκτική δεξιότητα την αρχαιοελληνική φιλοσοφική σκέψη και τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας, μέσω των οποίων εξέφρασε τις αιώνιες και σώζουσες αλήθειες της Θείας Αποκαλύψεως. Υπήρξε, τέλος, ο κατ’ εξοχήν θεοφόρος Πατέρας της Εκκλησίας, ο οποίος κατέστησε την χριστιανική πίστη τρόπο ζωής και πολιτείας και τους πιστούς αληθινό «βασίλειον ιεράτευμα», όπως ψάλλουμε στο απολυτίκιο της εορτής του! (Λάμπρος Σκόντζος, «Μέγας Βασίλειος: ο Κορυφαίος Πατέρας της Εκκλησίας μας», απόσπασμα)
Στο κέντρο του Χριστουγεννιάτικου τραπεζιού δεσπόζει πάντοτε το ευλογημένο Χριστόψωμο, αφράτο και μυρωδάτο, έτοιμο να κοπεί από τον νοικοκύρη του σπιτιού και να μοιραστεί με τις ευχές του σε όλους τους οικείους του και στους καλεσμένους πριν ξεκινήσει το φαγητό. Σε πολλές περιοχές του τόπου μας το στόλισμα του Χριστόψωμου αποτελεί αληθινή ιεροτελεστία και δίνει κομψοτεχνήματα που δεν χορταίνεις να θαυμάζεις! Ανάμεσα στις πολλές πατροπαράδοτες συνταγές για Χριστόψωμο ξεχωρίσαμε το περίφημο Χριστόψωμο του Πόντου, το οποίο είναι εξαιρετικό ως γευστικό αποτέλεσμα, αλλά και ένα εκπληκτικό δείγμα της αξιοσύνης και της φροντίδας των Ποντίων νοικοκυρών, που στολίζουν ξεχωριστά με αυτό το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι τους! Μολονότι φαίνεται περίπλοκο είναι αρκετά απλό στην παρασκευή του, μια μοναδική προσφορά αγάπης για το σπιτικό μας και την οικογένειά μας και μια παντοτινή εκδήλωση ευλάβειας από την θρησκευτική μας παράδοση.
Ο άγιος Φιλάρετος ζούσε επί της βασιλείας Κωνσταντίνου και Ειρήνης, καταγόμενος από τη χώρα των Παφλαγόνων, υιός Γεωργίου και Άννης, οι οποίοι τον νύμφευσαν με μία σεμνή γυναίκα. Ασχολείτο με τη γεωργία και από εκεί ζούσε πολύ καλά, ενώ ήταν και πάρα πολύ ελεήμων. Όμως από κάποιες συγκυρίες τα πράγματα άλλαξαν και κατάντησε σε τόση φτώχεια, ώστε να στερείται και από την αναγκαία τροφή. Ο Θεός όμως βλέποντας την υπομονή και την πίστη του σ’ Εκείνον, δεν τον άφησε να ταλαιπωρείται μέχρι τέλους από τη φτώχεια. Διότι οικονόμησε και ο υιός της βασίλισσας Κωνσταντίνος πήρε ως γυναίκα του την εγγονή του Φιλαρέτου Μαρία, η οποία ήταν πολύ όμορφη και ευπρεπής, ενώ τον ίδιο τον Φιλάρετο τον τίμησε με το αξίωμα του Υπάτου, οπότε απέκτησε και πάλι πολλά χρήματα και περιουσία, τα οποία όμως συνέχισε να τα προσφέρει άφθονα στους φτωχούς. Όταν λοιπόν έφτασε ο καιρός να φύγει από τον κόσμο αυτό και ο Θεός του έδωσε την πληροφορία της αναχωρήσεώς του, συγκάλεσε όλους τους συγγενείς του, τους προείπε όσα επρόκειτο να συμβούν σ’ αυτούς και πρόσθεσε τα παρακάτω: «Παιδιά μου, μη ξεχνάτε τη φιλοξενία, να επισκέπτεσθε τους αρρώστους και τους φυλακισμένους, να προστατεύετε τις χήρες και τα ορφανά. Ξένα πράγματα ποτέ μην επιθυμήσετε, μην απομακρύνεστε από τις εκκλησιαστικές συνάξεις, και μ’ έναν λόγο: όπως είδατε εμένα να πράττω, έτσι και εσείς μη παύετε να πράττετε. Κι αφού είπε αυτά, αναπαύτηκε εν ειρήνη».
Η ένδοξος και καλλίνικος μάρτυς του Χριστού Ιφιγένεια καταγόταν από την Τοκάτη του Πόντου. Γεννήθηκε το 53 μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες, οι οποίοι ωστόσο εγνώρισαν την αληθινή πίστη εις τον Σωτήρα Χριστό από τον Άγιο Απόστολο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο και βαπτίστηκαν οικογενειακώς από εκείνον.
«Αν θέλουμε να είμαστε πραγματικά Χριστιανοί, πρέπει να ακολουθήσουμε τα χνάρια του Χριστού μας. Ο κόσμος έχει φύγει από την αθωότητα κι από την καλωσύνη» Όσιος Γεώργιος Καρσλίδης
Ο Όσιος Γεώργιος Καρσλίδης γεννήθηκε στη Γεωργία της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως. Από μικρό παιδί γνώρισε θλίψεις και πόνους στη ζωή του. Άλλος στη θέση του θα απογοητευόταν, θα παραπονιόταν και θα λογάριαζε ως συνυπεύθυνο για τον φόρτο της δοκιμασίας του τον Ύψιστο. Ο Όσιος Γεώργιος όμως, μέσα από πρωτόφαντους διωγμούς προσφυγιάς, σωματικούς τραυματισμούς, στερήσεις και πόνους, δεν έπαυσε να αγαπά και να δοξολογεί τον Εσταυρωμένο Λυτρωτή μέσα από την καρδιά του. Τριών χρόνων έμεινε πεντάρφανος. Έξι χρόνων τον κατεδίωξε βάναυσα ο αδελφός του. Έφυγε, εξορίστηκε σε μια σπηλιά γεμάτη χιόνι. Αλλά δεν βγήκε από το στόμα του λέξη βλάσφημη.
Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια... [Νίκος Χουλιαράς]