Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

1η Ιανουαρίου

Ο Άγιος Βασίλειος ο Μέγας γεννήθηκε το 329 ή 330 στην Καισάρεια της Καππαδοκίας σε οικογένεια πλούσιων γαιοκτημόνων ως δεύτερο τέκνο, το οποίο ακολούθησαν άλλα επτά, από τα οποία δύο έγιναν επίσκοποι, ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Πέτρος Σεβαστείας. Ο πατέρας του, Βασίλειος και αυτός, ήταν αξιόλογος ρητοροδιδάσκαλος στην Νεοκαισάρεια του Πόντου και η μητέρα του, Εμμέλεια, προερχόταν από σπουδαία οικογένεια Καισαρέων, που διέπρεπε στα γράμματα και στα πολιτικοστρατιωτικά αξιώματα. Αμέσως μετά την γέννησή του ο Βασίλειος μεταφέρθηκε στα Άννησα του Πόντου, όπου μεγάλωσε με την επίβλεψη της μητέρας του και της γιαγιάς του Μακρίνας, η οποία τον μύησε στην ευσέβεια και την Παράδοση της Εκκλησίας. Τα πρώτα γράμματα έμαθε (335/7) από τον πατέρα του στην Νεοκαισάρεια. Το 341/3 ήρθε στην Καισάρεια για την εγκύκλια μόρφωση, όπου γνώρισε τον Γρηγόριο Θεολόγο, και περί το 346/7 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για συμπλήρωση των σπουδών του. Ίσως μάλιστα έμεινε λίγο και στην Νικομήδεια, για ν’ ακούσει τον περίφημο ρητοροδιδάσκαλο Λιβάνιο.

Συνέχεια →

Ο Μέγας Βασίλειος έζησε στην Καππαδοκία και αφιέρωσε την ζωή του στην βοήθεια προς τον συνάνθρωπο. Θεωρείται στην παγκόσμια ιστορία ως ο εμπνευστής και δημιουργός της οργανωμένης φιλανθρωπίας. Σπούδασε ρητορική και φιλοσοφία στην Καισάρεια της Καππαδοκίας, στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα. Η 1η Ιανουαρίου 379 μ.Χ., ημέρα της κηδείας του, διατηρούμενη στην παράδοση, θεωρήθηκε απ’ όλους τους χριστιανικούς λαούς ότι φέρνει ευλογία και καλή τύχη στη νέα χρονιά.

Συνέχεια →

Τον Ιανουάριο του 1999 επισκέφτηκα, στην Αθήνα, το «Κέντρο Παράδοσης Φώτη Κόντογλου». Ο θαυμασμός μου για τον μεγάλο αυτόν Έλληνα οδήγησε τα βήματά μου σε ένα «προσκύνημα» στα άδυτα της εμπνευσμένης δημιουργίας του. Μας υποδέχτηκαν με ευγένεια και σεμνότητα η κόρη του Δέσπω και ο σύζυγός της Γιάννης Μαρτίνος. Είχαν την καλοσύνη να μας ξεναγήσουν και στον 2ο όροφο, όπου ζούσαν. Εκεί θαύμασα από κοντά τις υπέροχες αγιογραφίες του, που συγκινούν κάθε ορθόδοξη ψυχή. Τα συναισθήματα έντονα και δύσκολο να περιγραφούν.

Συνέχεια →

28 Δεκεμβρίου

Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας Αγίου Όρους

«Σίμων ὑπερβὰς ἀστεροσκόπων θέαν.
Τὴν Βηθλεὲμ παρῆκε πρὸς πόλον θέων,
Εἰκάδι ὀγδοάτη βίοτον λίπε λυγρὸν ὁ Σίμων»

Δεσπόζοντας εδώ και αιώνες επιβλητικά πάνω στο πέλαγος του Αγίου Όρους, αιωρούμενη ηγεμονικά πάνω από το φοβερό βάραθρο που χάσκει εμπρός της, η Σιμωνόπετρα δικαίως κατέχει τη φήμη της πλέον εντυπωσιακής μονής της Αθωνικής Πολιτείας. Ισορροπώντας σαν από θαύμα μεταξύ γης και ουρανού, πότε λουσμένη στο υπερκόσμιο φως του Άθωνος και πότε τυλιγμένη στην μυστηριακή ομίχλη του αγιορείτικου χειμώνα, η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας είναι ένας τόπος ιερός που καθηλώνει τον προσκυνητή της από την πρώτη στιγμή που την αντικρίζει! Με τα ταπεινά φωτάκια των κεριών της ν’ αχνοφέγγουν στα παράθυρα και τις καμπάνες της που επικρέμονται κυριολεκτικά στο κενό, πάνω από τα σκληρά βράχια στη βάση της, ο επισκέπτης θαυμάζει το μεγαλειώδες αυτό κτίσμα, που μοιάζει με άστρο που έπεσε από τον ουρανό στην αγιασμένη ετούτη γη, για να κοσμεί παντοτινά με την παρουσία και τη σπουδαία προσφορά του στην Ορθοδοξία, το Περιβόλι της Παναγιάς μας.

Συνέχεια →

Τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα της Σμύρνης ήταν πλούσια και ξεχωριστά. Τα έθιμα αυτά είχαν σχέση με την προετοιμασία των ανθρώπων για τον ερχομό του νέου χρόνου.

Ως ζητούμενο είχαν την καλή υγεία, την πλούσια καρποφορία και σοδειά. Τις άγιες αυτές μέρες, πλούσιοι και φτωχοί γιόρταζαν με την ίδια χαρά τη γέννηση του Χριστού. Οι άρχοντες της περιοχής έστελναν στους φτωχούς απ’ όλα τα αγαθά.

Συνέχεια →

Στα χρόνια του Ιουλιανού του Παραβάτη, όταν το Βυζάντιο κήρυξε τον πόλεμο στην Περσία, ο Ιουλιανός πέρασε με τον στρατό του από την Καισάρεια της Καππαδοκίας. Τότε διέταξε να φορολογήσουν όλη την επαρχία και τα χρήματα αυτά θα τα έπαιρνε επιστρέφοντας για την Κωνσταντινούπολη. Οι κάτοικοι της Καισάρειας αναγκάσθηκαν να δώσουν ό,τι είχε ο καθένας σε χρυσαφικά και νομίσματα. Όμως ο Ιουλιανός σκοτώθηκε σε μια μάχη στον πόλεμο με τους Πέρσες και δεν ξαναπέρασε ποτέ από την Καισάρεια.

Συνέχεια →

Κρύο τάντανο έκανε, παραμονή Χριστούγεννα. Ο αγέρας σα να ’τανε κρύα φωτιά κι έκαιγε. Μα ο κόσμος ήτανε χαρούμενος, γεμάτος κέφι. Είχε βραδιάσει κι ανάψανε τα φανάρια με το πετρόλαδο. Τα μαγαζιά στο τσαρσί φεγγοβολούσανε, γεμάτα απ’ όλα τα καλά. Ο κόσμος μπαινόβγαινε και ψώνιζε· από το ’να το μαγαζί έβγαινε, στ’ άλλο έμπαινε. Κι όλοι χαιρετιόντανε και κουβεντιάζανε με γέλια, με χαρές.

Συνέχεια →

22 Δεκεμβρίου

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αναστασία η φαρμακολύτρια ζούσε στη Ρώμη επί Διοκλητιανού και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Διακρινόταν για την ομορφιά του σώματος, τη μόρφωση, το άμεμπτο ήθος και τη σωφροσύνη της. Ο πατέρας της ήταν ειδωλολάτρης Ρωμαίος πατρίκιος, ονομαζόμενος Πραιτεξτάτος και η μητέρα της Φούστα. Τη χριστιανική πίστη διδάχτηκε από τη μητέρα της και το θεόπνευστο διδάσκαλό της, τον Χρυσόγονο. Παρά τη θέλησή της παντρεύτηκε τον Πούπλιο, άντρα άσωτο και ασεβή. Αυτός ήταν φανατικός ειδωλολάτρης και μισούσε θανάσιμα τους χριστιανούς. Η Αναστασία όμως όχι. Γι’ αυτό και δεν άργησε να δεχθεί το άγιο Βάπτισμα και να γίνει χριστιανή.

Συνέχεια →

Ρόζα Εσκενάζυ
(Κωνσταντινούπολη 1883 – Κηπούπολη Περιστερίου, 2 Δεκεμβρίου 1980)

Κορυφαία ερμηνεύτρια του ρεμπέτικου και του σμυρναίικου τραγουδιού, η Ρόζα Εσκενάζυ γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από γονείς Εβραίους, σεφαραδίτικης καταγωγής (Ισπανοεβραίοι). Το πραγματικό όνομά της ήταν Σάρα Σκενάζι και λένε πως έκρυβε την πραγματική ημερομηνία της γέννησής της. Για τούτο πιθανολογείται πως γεννήθηκε ανάμεσα στο 1895 και το 1897. Ο πατέρας της, Αβραάμ Σκιναζί, ήταν παλιατζής. Εκτός από τη Ρόζα, ο Αβραάμ Σκιναζί και η σύζυγός του, Φλώρα, είχαν δύο γιους, τον Νισίμ, που ήταν ο μεγαλύτερος, και τον Σάμι.

Συνέχεια →

Η θαυματουργός εικόνα της Αγίας Άννης από τη Σμύρνη

Η ιστορία της εικόνας είναι θαυμαστή, όπως αρμόζει σε μια θαυματουργή εικόνα. Το 1881 μία κάτοικος της Κρήνης (Τσεσμέ) της Μικράς Ασίας ζήτησε από την Αγία Άννα, μητέρα της Παναγίας μας, να της χαρίσει ένα παιδί, με την υπόσχεση να αφιερώσει μια εικόνα στη χάρη Της. Πράγματι η Αγία εισάκουσε το αίτημά της και η συγκεκριμένη πιστή ζήτησε από έναν αγιογράφο των Κυδωνίων (Αϊβαλί) να αγιογραφήσει την Αγία, όπως και έγινε.

Συνέχεια →

Ο Άγιος Νικόλαος στη Σινασό Καππαδοκίας

Εικόνα του Αγίου Νικολάου από την Ι.Μ. Αγίου Νικολάου Σινασσού Καππαδοκίας

Στην αγιοτόκο γη της Καππαδοκίας και συγκεκριμένα στη Σινασό, ένα πανέμορφο μοναστήρι είναι λαξευμένο μέσα σ’ έναν τεράστιο κωνοειδή βράχο. Εκτός από τον Άγιο Νικόλαο, το μοναστήρι είναι αφιερωμένο  και στους Αγίους Σάββα, Μηνά και Βαρβάρα. Μάλιστα, ο Άγιος Νικόλαος εθεωρείτο γενικός θεματοφύλακας της κινητής και ακίνητης περιουσίας της κοινότητας. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή το μοναστήρι ερημώθηκε, ενώ το 2011 ανακαινίστηκε από τις τουρκικές αρχές.

Η Μάκρη και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου

Η Μάκρη της Μικράς Ασίας είναι πόλη με μεγάλη Ελληνική Κοινότητα (3.000 Έλληνες επί συνόλου 6.500 κατοίκων). Πολλά από τα σπίτια των Ελλήνων σώζονται μέχρι σήμερα, όπως ήταν πριν από το 1922. Ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου, σε ύψωμα της πόλης, δεσπόζει σε όλη τη γύρω περιοχή.

Συνέχεια →

6 Δεκεμβρίου

Ο άγιος Νικόλαος έζησε στα χρόνια των τυράννων Διοκλητιανού και  Μαξιμιανού και διέπρεψε πρώτα ως μοναχός. Έπειτα λόγω της μεγάλης αρετής του δέχτηκε την αρχιερωσύνη. Επειδή όμως πίστευε στον Χριστό και κήρυσσε ελεύθερα την χριστιανική πίστη και ζωή, συνελήφθη από τους άρχοντες της πόλεως κι αφού υπεβλήθη σε βασανιστήρια και στρεβλώσεις του σώματός του, ρίχτηκε στη φυλακή μαζί με άλλους χριστιανούς. Όταν όμως ο μεγάλος και ευσεβής Κωνσταντίνος απέκτησε τη βασιλεία των Ρωμαίων με το θέλημα του Θεού, ελευθερώθηκαν οι φυλακισμένοι, και μαζί με αυτούς και ο Νικόλαος, ο οποίος πήγε στα Μύρα της Λυκίας. Μετά από λίγο διάστημα, συγκροτήθηκε με τη βοήθεια του Κωνσταντίνου και η πρώτη εν Νικαία Σύνοδος, της οποίας μέλος ήταν και ο θαυμαστός Νικόλαος.

Συνέχεια →

Αφιέρωμα στη μεγάλη ερμηνεύτρια

Την Κατίνα Φαρασοπούλου την πρωτογνώρισα το 2014. Ο καθηγητής Γεωπολιτικής στη Σορβόννη Γιώργος Πρεβελάκης διοργάνωνε τότε στη Θράκη ένα καταπληκτικό συνέδριο. Θέμα του η σύγκρουση των πολιτισμών και συμμετέχοντες σπουδαίοι επιστήμονες από την Αμερική, τη Γαλλία, την Τουρκία, τη Βρετανία. Χάρη στη βοήθεια της Αγγέλας Γιαννακίδου, της ιδρύτριας του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, το συνέδριο αυτό ήταν μια αποκάλυψη, με επισκέψεις σε απρόσμενα μέρη και συναντήσεις με ντόπιους.

Συνέχεια →