25 Ιανουαρίου

«Χωρίς τoν Χριστό o θνητός δεν κάνει μήτε βήμα. Γι’ αυτό μην κάνεις τον σπουδαίο μήτε σ’ εσένα να στηρίζεις με το νου σου τη δύναμή σου κι ας είσαι πάνσοφος. Μήτε βλέποντας κάποιον πιο χαμηλά να σηκωθείς στα ύψη σαν να έχεις νικήσει τους πάντες και βαδίζεις κοντά στο τέρμα. H έπαρση σε γκρέμισε στη γη, η ελπίδα σε σήκωσε στον ουρανό. Οργίζεται ο Θεός με τις υπερβολικές περηφάνιες. Πιάσε τούτο με τα χέρια σου, έλπιζε εκείνο, λύγιζε στο άλλο. Να η φρονιμάδα, να ξέρεις τα όρια της ζωής σου …». Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε ένα πολύ σπουδαίο συγγραφικό έργο και είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθοδόξου πίστεώς μας. Στο κείμενο που ακολουθεί παραθέτουμε στοιχεία του βίου του, τον Λόγο του «περί Αρετής» και ένα αφιέρωμα στο ιερό προσκύνημά του στη Νέα Καρβάλη Ν. Καβάλας.

21 Ιανουαρίου

Ἕνας πολυγραφότατος θεολόγος καὶ ἕνας φλογερὸς πρόμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας

Ἀνάμεσα στοὺς διαπρεπέστερους θεολόγους καὶ μαχητικότερους ἀγωνιστὲς τῆς ἀμωμήτου ὀρθοδόξου πίστεως ἐξέχουσα θέση κατέχει ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, ὁ ὁποῖος ἀναδείχθηκε «οὐρανόφωτος φωστὴρ τῆς Ἐκκλησίας» καὶ «πανάριστος μυστογράφος τῶν ἀρρήτων», «κρουνὸς σοφίας» καὶ «διδάσκαλος τῆς εὐσεβείας καὶ τῆς σεμνότητος», «θεόπνευστο ἐγκαλλώπισμα τῶν μοναζόντων» καὶ «στεῤῥὸς ὑπέρμαχος τῆς ἀληθείας», ὅπως τόσα εὔστοχα ὑμνεῖται καὶ γεραίρεται μέσα ἀπὸ τὴν Ἱερά του Ἀκολουθία.

13 Ιανουαρίου

Η Ιερά εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντήτισσας μετακομίσθηκε στην Κρήτη από την Κωνσταντινούπολη κατά τους χρόνους της εικονομαχίας, για να διασωθεί από την ασεβή μανία των εικονομάχων. Κατά την παράδοση έχει αγιογραφηθεί από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Την περίοδο της Ενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη, η εικόνα φυλασσόταν στον ιερό ναό του Αγίου Αποστόλου Τίτου, στον Χάνδακα (Ηράκλειο). Κάθε δε Τρίτη λιτανευόταν από τους ευλαβείς Χριστιανούς προς ίαση και προστασία από παντός μολυσμού.

8 Ιανουαρίου

Η Μονή της Χώρας

Ο Όσιος Θεόδωρος, ο Κτήτωρ και Ηγούμενος της Μονής της Χώρας, γεννήθηκε το έτος 477 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν συγγενής του αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Περί το 529 μ.Χ., συνοδευόμενος από δύο μαθητές του, τον Θεόπλαστο και τον Τιμόθεο, μετέβη εις τα Ιεροσόλυμα, για να προσκυνήσει τον Πανάγιο Τάφο. Επανήλθε στην Κωνσταντινούπολη, οπότε το 534 μ.Χ. ανήγειρε τη Μονή της Χώρας, με δύο παρεκκλήσια αφιερωμένα στον Άγιο Άνθιμο Νικομηδείας και στους Αγίους Τεσσαράκοντα Μάρτυρες της Σεβαστείας. Η μνήμη του Οσίου Θεοδώρου τιμάται την 8η Ιανουαρίου εκάστου έτους.

26 Δεκεμβρίου

Ο άγιος Ευθύμιος γεννήθηκε το 754 στην Ουζάρα της Λυκαονίας. Σε νεαρή ηλικία ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια, όπου και σπούδασε. Αφού επέστρεψε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, ακολούθησε τον μοναχικό βίο. Διετέλεσε Μητροπολίτης Σάρδεων και διακρίθηκε στη διάρκεια της Εικονομαχίας, ως ένθερμος οπαδός της εικονόφιλης παράταξης. Εκοιμήθη στις 26 Δεκεμβρίου 831, εξόριστος στο νησί του Αγίου Ανδρέα στην Προποντίδα.

Σύμφωνα με τη βιβλική διήγηση, οι σοφοί Μάγοι της Ανατολής έφθασαν στην Ιερουσαλήμ αναζητώντας τον νεογέννητο βασιλιά των Ιουδαίων για να τον προσκυνήσουν, ακολουθώντας από τα μέρη τους το φωτεινό αστέρι Του. Όταν το έμαθε ο Ηρώδης ταράχτηκε, κάλεσε τους μάγους να μάθει περισσότερα, και τους είπε να πάνε στη Βηθλεέμ να ψάξουν για το παιδί και όταν το βρουν να τον ειδοποιήσουν, ώστε, δήθεν, να πάει και ο ίδιος να το προσκυνήσει. Οι μάγοι έφυγαν από τον Ηρώδη και το άστρο τους οδήγησε στο σημείο, όπου βρισκόταν το παιδί. Εκεί, το προσκύνησαν και του προσέφεραν ως δώρα χρυσό, λιβάνι και αρωματική σμύρνα.

27 Νοεμβρίου

Στον χειμαζόμενο από την τουρκική κατάκτηση Ελληνισμό έστειλε η Θεία Πρόνοια μία μεγάλη μορφή κατά τον 16ο αιώνα. Πρόκειται για τον Άγιο Δαμασκηνό Στουδίτη, τον οποίο η Εκκλησία μας τιμά στις 27 Νοεμβρίου. Κληρικός, λόγιος, μαχητικός Ορθόδοξος, συγγραφεύς θαυμαστών βιβλίων, σοφός, σεμνός και ασκητικός, ο Δαμασκηνός υπήρξε άριστος Ποιμενάρχης στις δύο Επισκοπές όπου τον απέστειλε το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Πρώτα στην Επισκοπή Λητής και Ρεντίνης (σημερινή Μητρόπολη Λαγκαδά) και στη συνέχεια στην Μητρόπολη Ναυπάκτου και Άρτης, όπως ονομαζόταν τότε.

13 Νοεμβρίου

Ο μεγάλος αυτός πατέρας και διδάσκαλος της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, το 347 μ.Χ. (κατ’ άλλους το 354 μ.Χ.). Πατέρας του ήταν ο στρατηγός Σεκούνδος και μητέρα του η αγία Ανθούσα. Γρήγορα έμεινε ορφανός από πατέρα και η μητέρα του -χήρα τότε 20 ετών- τον ανέθρεψε και τον μόρφωσε κατά τον καλύτερο χριστιανικό τρόπο. Ήταν ευφυέστατο μυαλό και σπούδασε πολλές επιστήμες στην Αντιόχεια,  κοντά στον τότε διάσημο ρήτορα Λιβάνιο, αλλά και στην Αθήνα μαζί με τον αγαπημένο του φίλο Μέγα Βασίλειο.

Επιμέλεια: Σοφία Ε. Παυλάκη, Νομικός

Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου στο τέμπλο του ιερού ναού του στα Ταταύλα (fanarion.blogspot.com)

Τα Ταταύλα είναι ιστορική συνοικία της Κωνσταντινουπόλεως, βορειοδυτικά του Πέραν, κατοικούμενη από τον 16ο αιώνα μέχρι το 1929 σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες και πολύ λιγότερο Αρμενίους και Εβραίους. Θεωρείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της συνοικίας αυτής ήταν Χιώτες. Στα χρόνια της ακμής τους τα Ταταύλα διέθεταν αθλητικό Σύλλογο, Παρθεναγωγείο, Αρρεναγωγείο και Αστική Σχολή.

20 Οκτωβρίου

Ο Άγιος Γεράσιμος (Νοταράς), ο νέος Ασκητής, ο εν Κεφαλληνία, είναι ο προστάτης Άγιος και πολιούχος της Κεφαλονιάς. Γεννήθηκε το 1506 στα Τρίκαλα Κορινθίας. Ήταν γόνος της αριστοκρατικής οικογένειας των Νοταράδων, οι οποίοι ήρθαν στην Κορινθία από την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 16ου αιώνα.

1η Οκτωβρίου

Ο Άγιος Ρωμανός, γνωστός και ως Άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, είναι από τους γνωστότερους Έλληνες υμνογράφους, αποκαλούμενος και «Πίνδαρος της Ρυθμικής Ποίησης». Ήκμασε κατά τη διάρκεια του έκτου αιώνα, που θεωρείται ότι είναι η «Χρυσή Εποχή» της βυζαντινής υμνογραφίας. Ο Ρωμανός ο Μελωδός θεωρείται κορυφαίος ποιητής και υμνογράφος της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, «Σμύρνη, Χαλκά μπουνάρ και Παναγία η Μυρσινιώτισσα, τουρκιστί Μυρσυνλή»

Τὸν καιρὸ ποὺ φανερωθήκανε οἱ Τοῦρκοι στὴ Μικρὰ Ἀσία ἤτανε μιὰ μικρὴ φυλή. Γιὰ νὰ πληθύνουνε πιάσανε καὶ ἀλλαξοπιστούσανε τοὺς ντόπιους, ποὺ οἱ περισσότεροι ἤτανε  Ἕλληνες. Μ’ αὐτὸν τὸν διαβολικὸ τρόπο, ποὺ λένε πὼς τὸν σοφίστηκε ἕνα ἰμάμης, γινήκανε ἕνα μεγάλο ἔθνος. Ἀλλὰ αὐτὸς ὁ τεχνητὸς τρόπος γιὰ νὰ πληθαίνουνε ἔπαψε κάποτε καὶ πιάσανε πάλι νὰ λιγοστεύουνε. Ὁ Γερμανὸς καθηγητὴς Krumbacher γράφει πὼς ὅσον καιρὸ ἡ Τουρκία θρεφότανε ἀπὸ τοὺς λαοὺς ποὺ εἶχε σκλαβώσει κι ἀπὸ τὰ πλούτη ποὺ ἤτανε μαζεμένα ἐπὶ αἰῶνες, μεγάλωνε καὶ δυνάμωνε, ὣς ποὺ ἔγινε ὁ φόβος τῆς Εὐρώπης. Ἀλλὰ σὰν περάσανε πιὰ ἐκεῖνα τὰ εὐτυχισμένα χρόνια ἄρχισε νὰ πίνει τὸ δικό της αἷμα, ποὺ δὲν μπαίνει στὴ θέση του μὲ τίποτα. Μ’ ὅλο ποὺ εἴχανε χαρέμια μὲ πολλὲς γυναῖκες καὶ μ’ ὅλο ποὺ ἦταν ἀφέντες σ’ αὐτὴ τὴ χώρα, ὁλοένα κατρακυλούσανε, ἀντὶ νὰ πᾶνε μπροστά. Σ’ αὐτὸ συνέργησε πολὺ ἡ ἀδιάκοπη καὶ πολύχρονη στρατολογία, μὰ περισσότερο ἡ παρὰ φύση ἀσωτεία κι ὁ ἐκφυλισμὸς ἦταν ἡ αἰτία ποὺ ἀραίωνε ὁλοένα ὁ τούρκικος πληθυσμός, βάλε καὶ τὴν κακὴ διοίκηση, μ’ ὅλο ποὺ τὴν ἴδια διοίκηση εἴχανε καὶ οἱ Ἕλληνες ραγιάδες καὶ μάλιστα πολὺ χειρότερη.