Παπαδιαμάντη να διαβάζεις… Παπαδιαμάντη!

Κάποτε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, καθώς περιδιάβαινε την Αθήνα, βρέθηκε μπροστά σ’ ένα εκκλησάκι. Στην πόρτα της Εκκλησίας καθόταν ένας ηλικιωμένος ιερέας και «τραβούσε» το κομποσχοίνι του. Είχε καλή μορφή και ο Παπαδιαμάντης, που τον απασχολούσε κάποιο πρόβλημα, θέλησε να εξομολογηθή. Ο ιερέας τον άκουσε για αρκετή ώρα, χωρίς να τον διακόψει, και στο τέλος του είπε:

Συνέχεια

Ιστορική φωτογραφία με τον αιχμάλωτο Ηλία Βενέζη

Μια ιστορική φωτογραφία με τον Ηλία Βενέζη μεταξύ αιχμαλώτων μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. Ο μεγάλος συγγραφέας το 1923. Κορυφαίο στιγμιότυπο από το αρχείο του Συλλόγου Μικρασιατών Σκάλας Λουτρών με αφορμή τα 100 χρόνια από την τραγική επέτειο

Συνέχεια

Στρατής Τσίρκας, ο κορυφαίος λογοτέχνης του Ελληνισμού

Στρατής Τσίρκας
(Κάιρο, 23 Ιουλίου 1911 – Αθήνα, 27 Ιανουαρίου 1980)

Ο συγγραφέας που μας χάρισε την αριστουργηματική τριλογία «Ακυβέρνητες πολιτείες» και το μυθιστόρημα «Η χαμένη Άνοιξη» -για πολλούς το σημαντικότερο βιβλίο της μεταπολεμικής Ελλάδας, ο Στρατής Τσίρκας, γεννήθηκε σαν σήμερα, 23 Ιουλίου 1911, στο Κάιρο της Αιγύπτου και πέθανε στην Αθήνα, στις 27 Ιανουαρίου 1980. Το πραγματικό του όνομα ήταν Ιωάννης Χατζηανδρέας. Αποτελεί έναν από τους κορυφαίους -αν όχι τον αξιολογότερο- πεζογράφο της γενιάς του, που έκλεισε στο έργο του την ιστορία, τα οράματα, τις διαψεύσεις, την ψυχή ολόκληρου του αγωνιζόμενου Ελληνισμού…

Συνέχεια

Τοπίο από όνειρο στη μαγευτική Γέρα

Μυτιλήνη, Γέρα 1977

«Κοίταζαν ανάμεσα απ’ τα λιόδεντρα
τα χαλίκια της ακτής να βγάζουνε ασημένιες άχνες»

Τάσος Αθανασιάδης, «Η Αίθουσα του Θρόνου»
Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 1969

Συνέχεια

Το Σπιτάκι στο λιβάδι (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Διήγημα, 1896

Χρήστος Γκάλιος, Σπίτι στο Νεοχώρι Καρδίτσας

Δὲν εἶχε μείνει πλέον οὔτε τόσον νερὸν εἰς τὴν μικρὰν λίμνην, ὅσον διὰ νὰ καραβίσουν ὁ Παντελὴς ὁ Φάντης καὶ ὁ Χαράλαμπος ὁ Σανταβελὴς τὰ καραβάκια τους, ὅταν ἐδραπέτευον κάθε δειλινὸν ἀπὸ τὸ σχολεῖον, μὲ τοὺς «φύλακας» κρεμαστοὺς ὑπὸ μάλης, καὶ τρέχοντες ἀνεσήκωναν τὰς περισκελίδας των μακρόθεν, οὔτε τόση μούργα, ὅσον διὰ νὰ γεμίζῃ κάθε πρωὶ καὶ βράδυ τὴν μικρὰν φιάλην της ἡ γρια-Παναγιοὺ ἡ Κοτρωνιώτισσα, μεταβαίνουσα ἀπὸ βοῦρκον εἰς βοῦρκον, καὶ ξεχωρίζουσα μὲ τὸν πῆχύν της καὶ μὲ τὸ τενεκεδένιο πενηνταράκι της τὸ κατακάθισμα τοῦ λαδιοῦ ἀπὸ τὸ νερὸν καὶ ἀπὸ τὴν λάσπην. Ὁ Κύριος εἰσήκουσε τὰς δεήσεις τῶν πτωχῶν καὶ τοὺς στεναγμοὺς τῶν πενήτων, καὶ ἐσώρευσε τόσας νεφέλας εἰς τὸν αἰθέρα, καὶ ἤστραψε καὶ ἐβρόντησε τόσον τρομακτικὰ εἰς τὸ στερέωμα, καὶ ἔρριψε τόσον ἄφθονον νερὸν εἰς τὸ παραθαλάσσιον χωρίον, ὥστε νὰ ἐξαλειφθῇ πᾶσα ἀκαθαρσία εἰς τὴν γειτονιὰν καὶ νὰ γίνῃ ἓν ἡ γῆ καὶ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ θάλασσα.

Συνέχεια

Το ολάνθιστο τεύχος των «Πειραϊκών Γραμμάτων»

Τον Ιανουάριο του 1940 ξεκίνησε να εκδίδεται στον Πειραιά το περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα». Αποτελούσε εκδοτικό έργο του δραστήριου, εκείνη την περίοδο, Φυσιολατρικού Ομίλου Πειραιώς. Διευθυντές του ανέλαβαν οι λογοτέχνες Ισιδώρα Καμαρινέα και Κλέαρχος Στ. Μιμίκος. Απέβλεπε, κατά κύριο λόγο, στην παρουσίαση της συγγραφικής εργασίας δημιουργών, που ζούσαν στην πόλη του Πειραιά, συνεχίζοντας τη μακρά παράδοση, που είχε η πόλη στην έκδοση λογοτεχνικών εντύπων.

Συνέχεια

Χωρίς στεφάνι (Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Κοινωνικό διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που πρωτοδημοσιεύτηκε στις 24 Μαρτίου 1896, στην εφημερίδα «Ακρόπολις». Εκτυλίσσεται στην Αθήνα, περί τα τέλη του 19ου αιώνα, με ηρωίδα μια κατατρεγμένη δασκάλα, τη Χριστίνα, θύμα του πελατειακού κράτους (καθώς τότε ακόμα δεν υφίστατο η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων) και του εραστή της. Ο Παπαδιαμάντης μας παρουσιάζει, επίσης, μια ολόκληρη κοινωνική ομάδα -τις δούλες και τις παραμάνες- στις μεγάλες στιγμές της Αναστάσεως. Ένα διήγημα που μπορεί να ταιριάζει με αυτό που αποκαλούμε «ατμόσφαιρα των ημερών», όμως θίγει διαχρονικά ζητήματα της κοινωνίας μας, ενώ έχει μεγάλο ενδιαφέρον ο τρόπος που τα προσεγγίζει ο μεγάλος Παπαδιαμάντης.

Συνέχεια

Η συγγραφική τέχνη του Παπαδιαμάντη

Οι αντιλήψεις του Παπαδιαμάντη σχετικά με την τέχνη δεν αφίστανται πολύ από το πνεύμα της λειτουργικής τέχνης, την οποία υπηρέτησε φωνητικά ως ψάλτης, αλλά και γραφικά ως συγγραφέας. Είναι από τους λίγους που πιστεύουν ότι ζωή και τέχνη δεν είναι δυο άσχετα πράγματα, αλλά δυο έννοιες αλληλοσυνδεόμενες και αλληλοσυμπληρούμενες.

Συνέχεια

Ο Νίκος Καζαντζάκης ως ποιητής

Διαβάζοντας μια λαμπρή μελέτη του Δημήτρη Κόκορη, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Πεδίο» με τίτλο «Ο Καζαντζάκης ως ποιητής»

Είναι γνωστό πόσο πολεμήθηκε από διαφορετικούς δογματικούς χώρους ο Νίκος Καζαντζάκης και σήμερα, μετά από τη διεθνή του καταξίωση, αναθεωρούν την άποψή τους. Θ’ αναφέρω ενδεικτικά μερικούς που συνέβαλαν σ’ αυτό. Ο μεγάλος δάσκαλος Στυλιανός Αλεξίου, σε διάλεξή του, άσκησε κριτική στον πατέρα του Λευτέρη και στις θείες του Γαλάτεια και Έλλη, επειδή τον αδίκησαν και τον θεωρεί έναν από τους μεγάλους μας δημιουργούς. Επίσης, ο Σταμάτης Φιλιππίδης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης που δίδαξε το έργο του, έχει εκδώσει μια εξαιρετική μελέτη για την πεζογραφία του και διοργάνωσε σχετικό συνέδριο.

Συνέχεια

Ο Βαρδιάνος στα Σπόρκα

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Vasily Maximov, «Ο άρρωστος σύζυγος», 1881

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αφηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (καράβια ευρισκόμενα σε καραντίνα εξαιτίας μολυσματικής νόσου), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβαν οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις. Ο «Βαρδιάνος στα Σπόρκα» πρωτοδημοσιεύτηκε σε σειρά επιφυλλίδων, στην εφημερίδα Ακρόπολις, από τις 14 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεμβρίου του 1893. Εδώ παραθέτουμε αποσπάσματα του διηγήματος.

Συνέχεια

Υμνώντας την ομορφιά στο έργο του ποιητή Γεωργίου Δροσίνη

Sophie Anderson, «Portrait of girl»

Λογοτέχνης, ακαδημαϊκός και ένας εκ των σημαντικοτέρων εκπροσώπων της Νέας Αθηναϊκής Σχολής, όπως και ο Κωστής Παλαμάς, με τον οποίο υπήρξε στενός φίλος, ο ποιητής της «Ανθισμένης αμυγδαλιάς» Γεώργιος Δροσίνης χρησιμοποίησε τη δημοτική γλώσσα από τις πρώτες του δημιουργίες και άντλησε στοιχεία από τα δημοτικά τραγούδια και τη λαϊκή μας παράδοση. Το πολυδιάστατο έργο του αποτελεί μια ξεχωριστή κληρονομιά και μια μοναδική προσφορά στα Ελληνικά γράμματα. Ο Γεώργιος Δροσίνης απεβίωσε στην Κηφισιά, σαν σήμερα, στις 3 Ιανουαρίου 1951.

Ἡ Πίστη

Δέν ἔχεις Πίστη, ὅταν τά στάχυα σου
προσμένεις νά γενοῦν σιτάρι,
κι ἀπ’ τ’ ἄκαρπο δεντρί πού κέντρωσες,
προσμένεις καρπερό βλαστάρι.

Συνέχεια

3 Γενάρη 1911: ο Άγιος των Ελληνικών Γραμμάτων πέρασε στην αιωνιότητα

«Αἰνέσω Κύριον ἐν τῇ ζωῇ μου, ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω …»
Ψαλμός 145(146), «Ο Κύριος προστάτης των ανισχύρων»

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
(Σκιάθος 4 Μαρτίου 1851 – Σκιάθος 3 Ιανουαρίου 1911)

Συνέχεια

Στρατής Δούκας, ένας σπουδαίος εκπρόσωπος της «γενιάς του ‘30»

ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, 6 Μαΐου 1895 – 26 Νοεμβρίου 1983
(homouniversalisgr.blogspot.com)

Ο Στρατής Δούκας ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες και ζωγράφους της «γενιάς του ‘30» και σημαίνων εκπρόσωπος της Αιολικής σχολής γεννήθηκε στα Μοσχονήσια του Αδραμυτινού κόλπου της Μικράς Ασίας, γιος του Κωσταντή Δούκα και της Αιμιλίας το γένος Χατζηαποστολή. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό, τον Αλέκο. Τελείωσε το σχολαρχείο στη γενέτειρά του και το γυμνάσιο στο Αϊβαλί.

Συνέχεια

Το χρονικό των τριών ημερών

Κωστούλα Μητροπούλου

Η νύχτα γέμισε υποσχέσεις. Η νύχτα γέμισε τομές. Κανένας δεν ξέρει πότε και πώς και ως πού θα φτάσει η δύναμη της φωνής στους 1.050 χιλιόκυκλους. Κανένας δεν ξέρει αν θα είναι η ίδια φωνή κι αν το χειροκρότημα θα έρθει αργά, πολύ αργότερα από το κακό.

Συνέχεια

Η Αιολική γη του Ηλία Βενέζη από το Εθνικό Θέατρο

Θέατρο REX – Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» από 02.12.2021

Η «Αιολική Γη» ξεπηδάει από τις ρίζες των δέντρων της Ανατολής, από τα βουνά της Μικρασίας που τα λένε «Κιμιντένια» και ταξιδεύει από το κτήμα του παππού και της γιαγιάς στα κύματα του Αιγαίου. Έτσι όπως ταξιδεύει και η ψυχή του μικρού Πέτρου, που παρέα με την αγαπημένη αδελφή του, ακούει τις μυστικές φωνές της φύσης, τα καλέσματα των σπηλιών και των φαραγγιών και αφουγκράζεται τους ήχους της γης και του νερού. Κοντά στα τσακάλια, τα αγριογούρουνα, τις αρκούδες και τους αετούς ο Πέτρος θα γνωρίσει μαζί με τα παραμύθια της γιαγιάς, τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα. Θα γνωρίσει την τραχιά και άγρια φύση του τόπου και των ανθρώπων και θα μάθει για τους προγόνους του, που ξεχέρσωσαν την άγονη γη κάνοντάς τη ζωή και πεπρωμένο τους.

Συνέχεια

Η άνοιξη μιας γυναίκας (Γιώργος Θεοτοκάς)

«Η άνοιξη μιας γυναίκας, δροσερή, ελπιδοφόρα και ανήσυχη,
ένα καινούργιο ταξίδι της ομορφιάς μες στη ζούγκλα των ανθρώπων»
Γιώργος Θεοτοκάς, Αργώ

Θάλεια Καραβία – Φλωρά, Κοπέλα που διαβάζει, Εθνική Πινακοθήκη

Ο Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1905 και πέθανε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής πεζογραφίας και της γενιάς του ’30, της οποίας έθεσε τη θεωρητική βάση για την ελληνικότητα. Υπήρξε πολυγραφότατος και ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική, την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Το δίτομο μυθιστόρημά του «Αργώ» κυκλοφόρησε το 1936. Αποτελεί μια καταγραφή της Ελλάδας του Μεσοπολέμου που συνταρασσόταν από ποικίλες ιδεολογίες, από τις συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής και από τα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα που ξεσπούσαν κάθε τόσο. Το πλήθος των ηρώων της Αργούς κινείται γύρω από τον ίδιο βασικό πόλο: τις τάσεις μιας γενιάς αισιόδοξης και δημιουργικής που οι συνεχείς εθνικές καταστροφές την οδήγησαν σε μια βαθειά απογοήτευση. Στο απόσπασμα που ακολουθεί, η ηρωίδα αναλογίζεται τις αγωνίες και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι γονείς για την ανατροφή των παιδιών τους, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, παρακολουθώντας την κόρη της που από παιδί έχει πια μεταμορφωθεί σε νεαρή γυναίκα.

Συνέχεια