Ιερός ναός Γεννήσεως του Χριστού Χριστοκοπίδη

25 Δεκεμβρίου 202425 Δεκεμβρίου 2024kimintenia

Ο ιερός ναός Γεννήσεως του Χριστού Χριστοκοπίδου βρίσκεται στη συνοικία του Ψυρρή στην Αθήνα, επί της ομωνύμου οδού Χριστοκοπίδου αριθ. 2, κοντά στην εβραϊκή συνοικία. Στη θέση του προϋπήρχε εκκλησία των μεταβυζαντινών χρόνων που ανήκε στην επιφανή οικογένεια Κοπίδη (1682-1810) (Χριστός του Κοπίδη: Χριστοκοπίδης). Σύμφωνα με τις υπάρχουσες πηγές η εκκλησία διέθετε υπόγεια κρύπτη (είδος κατακόμβης) με τοιχογραφίες, ενώ περί το έτος 1570 ο συγκεκριμένος ιερός ναός υπήρξε κέντρο της κοινωνικής μέριμνας της αγίας Φιλοθέης της Αθηναίας προς τους κατοίκους της συνοικίας.

Μετά την Απελευθέρωση των Αθηνών από τους Οθωμανούς, αφού αποκαταστάθηκε από τον αρχιτέκτονα Χριστιανό Χάνσεν η στέγη του, που είχε καταρρεύσει εξαιτίας των πολεμικών επιχειρήσεων, ο ναός στέγασε προσωρινά τον Άρειο Πάγο, μάλιστα μνημονεύεται ότι στα εγκαίνια της εκεί λειτουργίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου λειτούργησαν επτά αρχιερείς και παρέστη η βασίλισσα Αμαλία, ισταμένη σε θρόνο, στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται αστέρας με 16 ακτίνες. Ο ξυλόγλυπτος θρόνος φυλάσσεται έως σήμερα στην εκκλησία (Ιερό Βήμα).

Εξ αιτίας της αύξησης του αριθμού των ενοριτών, περί το έτος 1880, στη θέση της παλαιάς εκκλησίας οικοδομήθηκε ο σημερινός ναός, που είναι τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, με τη διαφορά ότι αντί κιόνων έχει πεσσούς. Επίσης, στα δυο άκρα της δυτικής πλευράς κατασκευάστηκαν δύο πυργοειδή κωδωνοστάσια. Από την παλαιά εκκλησία διασώζεται η Αγία τράπεζα, που είναι μαρμάρινη, παλαιοχριστιανικής προέλευσης και στηρίζεται επάνω σε κιονίσκο, όπως επίσης διασώζεται και τμήμα του βορείου τοίχου. Επίσης σώζονται και μερικές παλαιές φορητές εικόνες (π.χ. ο Άγιος Σπυρίδων, ο Άγιος Παντελεήμων, η Αποτομή της Τιμίας Κεφαλής του αγίου Ιωάννου του Προδρόμου κ.ά.).

Οι υπάρχουσες τοιχογραφίες είναι του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα. Από αυτές σημειώνουμε τον εξαίρετο Παντοκράτορα και την Πλατυτέρα της αψίδας του Ιερού Βήματος, όπου η Θεοτόκος εικονίζεται ένθρονη, με έναν γονατιστό άγγελο στα δεξιά και έναν στα αριστερά της.

Τα εγκαίνια της νέας εκκλησίας έγιναν το 1912. Όπως στους Αγίους Αναργύρους, έτσι και στην εκκλησία αυτή εκκλησιαζόταν πολλές φορές ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο οποίος έμεινε κατά καιρούς στις γειτονικές οδούς Τάκη και Σαρρή. Του μεγάλου διηγηματογράφου μας αφιέρωμα στον ναό της Γέννησης του Χριστού είναι η τοιχογραφία του βορείου κλίτους, που εικονίζει τους προφήτες Ηλία και Ελισαίο.

Ο ιερός ναός Γεννήσεως του Χριστού της οδού Χριστοκοπίδη είναι σήμερα από τους πιο κομψούς και περιποιημένους της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών. Ήδη η 1η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, με το έγγραφό της με αριθ. 6939 π.ε./15.1.2003 προς το Υπουργείο Πολιτισμού, έχει προτείνει «λόγω της ιστορικής και καλλιτεχνικής αξίας του Ι.Ν. Γεννήσεως του Χριστού, την κήρυξή του ως κτίσματος χρήζοντος ειδικής κρατικής προστασίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 παρ. 4 του ν. 3028/2002 για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς».