
Στις 8 Αυγούστου 1938 ανοίγει τις πύλες του στην Αυστρία το φοβερό στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης του Μαουτχάουζεν (γερμ. Konzentrationlager KZ Mauthausen – Gusen), που υπήρξε συνώνυμο του θανάτου και τόπος μαρτυρίου για πάνω από 200.000 κρατουμένους από σχεδόν όλες τις χώρες της Ευρώπης. 122.797 άνθρωποι, ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες, ξεψύχησαν μαρτυρικά στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν.
Το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει τον συγγραφέα Ιάκωβο Καμπανέλλη στην Αυστρία. Οι αρχές τον συλλαμβάνουν στο Ίνσμπρουκ, τον ανακρίνουν και καταλήγει στο στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν. Εκεί θα παραμείνει ως τις 5 Μαΐου 1945, όταν οι κρατούμενοι του Μαουτχάουζεν θα απελευθερωθούν από τις συμμαχικές δυνάμεις. Οι Έλληνες συγκρατούμενοί του, περίπου 1.100, θα τον εκλέξουν αντιπρόσωπό τους στη Διεθνή Επιτροπή που φροντίζει για την ανάρρωση και την επιστροφή τους στην Ελλάδα.

Μετά το τέλος του πολέμου, η αυστριακή κυβέρνηση θα μετατρέψει το στρατοπέδο συγκέντρωσης του Μαουτχάουζεν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος. Πολλές χώρες της Ευρώπης θα τοποθετήσουν εκεί μνημεία για τους δικούς τους νεκρούς. Κάθε 5η του Μάη δεκάδες χιλιάδες προσκυνητές από την Αυστρία και το εξωτερικό προσέρχονται στο Μαουτχάουζεν για ν’ αποτίσουν φόρο τιμής στα θύματα της ναζιστικής θηριωδίας.
Η εμπειρία του Ιάκωβου Καμπανέλλη στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης θ’ αποτυπωθεί στο χρονικό του «Μαουτχάουζεν» (εκδόσεις Θεμέλιο, 1961) και θα γνωρίσει από τότε πολλές επανεκδόσεις, ως ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας αντιπολεμικής λογοτεχνίας.

Ο Μίκης Θεοδωράκης παρακινεί τον Καμπανέλλη να γράψει τους στίχους των τεσσάρων τραγουδιών του ομώνυμου κύκλου, που ο συνθέτης θα παρουσιάσει στη συνέχεια με μεγάλη επιτυχία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με την εμβληματική, καθηλωτική ερμηνεία της Μαρίας Φαραντούρη.
Η «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» δεν αποτελεί μόνο μια καταδίκη στη βία και την αλλοφροσύνη του πολέμου, αλλά και έναν ύμνο στον έρωτα, που μπορεί ν’ ανθίσει ακόμη και σ’ ένα εφιαλτικό περιβάλλον και να κρατήσει ζωντανή την ελπίδα για ζωή. Από τότε και παρά το ότι έχει παρουσιαστεί σε εκατοντάδες συναυλίες και έχει κυκλοφορήσει σε αμέτρητους δίσκους σε όλον τον κόσμο, το έργο παραμένει ζωντανό, να χτυπάει την καμπάνα που δεν αφήνει τον εφησυχασμό και τη λήθη να εξαπλωθούν.

«Η Μπαλάντα του Μαουχάουζεν»:
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης, Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης, Σύνθεση: 1965, Αθήνα. Πρώτη Ηχογράφηση: 1965, Μαρία Φαραντούρη, Studio Columbia, Ηχολήπτης ο Νίκος Κανελλόπουλος. Μουσικοί: Γιάννης Διδιλής (πιάνο), Κώστας Παπαδόπουλος (μπουζούκι), Λάκης Καρνέζης (μπουζούκι), Σωτήρης Ταχιάτης (βιολοντσέλο), Σπύρος Ρέγγιος (φλάουτο)

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης και ο Μίκης Θεοδωράκης
Τα τραγούδια του δίσκου:
Άσμα Ασμάτων
Ο Αντώνης
Ο Δραπέτης
Άμα τελειώσει ο πόλεμος

Πηγή: katiousa.gr
Σχετικά άρθρα:
Η μυστική παπαρούνα
Ήταν ένα λουλούδι εκεί! Συλλογίσου. Ένα λουλούδι είχε φυτρώσει εκεί μέσα στους σαπρακιασμένους γεώσακους. Και μου φανερώθηκε έτσι ξαφνικά τούτη τη νύχτα που ‘ναι γιομάτη θάματα. Απόμεινα να το βλέπω σχεδόν τρομαγμένος. Τ’ άγγισα με χτυποκάρδι, όπως αγγίζεις ένα βρέφος στο μάγουλο. Είναι μια παπαρούνα. Μέσα στο περιβόλι του Θανάτου…
Βασίλειος Τσαβαλιάρης, ο πρώτος πεσών του 1940
«Νυχτούλα ήτανε, χαραή όταν χτυπήθηκε από βλήμα όλμου, στις πέντε η ώρα το πρωί, στο 21ο φυλάκιο στο ύψωμα Γκόλιο της Πυρσόγιαννης Ιωαννίνων», θυμούνται οι συμπολεμιστές του… Οι μόνες του λέξεις: «Πάνε τα παιδούλια μου»… Ήτανε παλικάρι…
Ελληνοϊταλικός Πόλεμος 1940
Τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο πρεσβευτής της Ιταλίας στην Αθήνα, Εμανουέλε Γκράτσι επέδωσε στον Ιωάννη Μεταξά τελεσίγραφο της ιταλικής κυβέρνησης. Με αυτό η Ρώμη ζητούσε να επιτραπεί η ελεύθερη διέλευση ιταλικών στρατευμάτων, τα οποία θα κατελάμβαναν απροσδιόριστα «στρατηγικά σημεία» εντός της ελληνικής επικράτειας. Ο Μεταξάς αρνήθηκε, απαντώντας στα γαλλικά: «Alors, c’ est la…