Χωριό χτισμένο σε κομβικό σημείο, πάνω στην εθνική οδό που συνδέει την πόλη των Ιωαννίνων με την Κόνιτσα, το Καλπάκι έμεινε στην ιστορία ως θέατρο σφοδρών συγκρούσεων στις αρχές Νοεμβρίου του έτους 1940, κατά την πρώτη φάση του Ελληνοϊταλικού Πολέμου. Οι άνδρες της 8ης Μεραρχίας Πεζικού, πολεμώντας με απαράμιλλο σθένος και αυτοθυσία υπό τη διοίκηση του υποστρατήγου Χαράλαμπου Κατσιμήτρου κατάφεραν να πραγματοποιήσουν έναν άθλο: να υπερασπιστούν επιτυχώς τη γραμμή άμυνας Ελαίας – Καλαμά και να καθηλώσουν στο Καλπάκι τις σαφώς ισχυρότερες (προπάντων στα άρματα μάχης και στην αεροπορική υποστήριξη) ιταλικές δυνάμεις, που επιχειρούσαν να διεισδύσουν στα εδάφη της Ηπείρου.