Αγία Κυριακή η Μεγαλομάρτυς

7 Ιουλίου

Εικόνα της Αγίας Κυριακής από τη Νικομήδεια της Μ. Ασίας

«Κυριακὴ θανοῦσα τὴν τομὴν φθάνει
Προαιρέσει, πλὴν καὶ τελειοῦται ξίφει»

Η Αγία Κυριακή ήταν κόρη του Δωροθέου και της Ευσεβίας που ζούσαν στη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας. Αυτοί ήταν άτεκνοι και παρακαλούσαν το Θεό να τους δώσει παιδί. Πράγματι, ο Θεός ευδόκησε, και το χριστιανικό αυτό ζευγάρι, απέκτησε παιδί. Γεννήθηκε ημέρα Κυριακή, γι’ αυτό και της έδωσαν το όνομα Κυριακή.

Συνέχεια

Η μαρτυρική θυσία των Προσκόπων του Αϊδινίου (18 Ιουνίου 1919)

Οι Πρόσκοποι Αϊδινίου

Το Αϊδίνιο είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας της Μικράς Ασίας, στη νοτιοδυτική ακτή της Τουρκίας, ανάμεσα στις επαρχίες Σμύρνης και Μούγλων. Κατελήφθη από τον ελληνικό στρατό στις 14 Μαΐου 1919. Την περίοδο εκείνη η πόλη αριθμούσε 35.000 κατοίκους από τους οποίους οι 8.000 ήταν Έλληνες. Η ελληνική κοινότητα της πόλεως ήλεγχε το εμπόριο και διέθετε σχολεία, νοσοκομεία καθώς και τον περίφημο φιλολογικό σύλλογο «Μέλισσα» που διατηρούσε βιβλιοθήκη και φιλαρμονική εταιρεία.

Συνέχεια

Τα Φώτα στο Αϊβαλί (Φώτης Κόντογλου)

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ

Στα θαλασσινά τα μέρη ρίχνουνε τον Σταυρό, ύστερ’ από τη Λειτουργία των Θεοφανείων. Έτσι τον ρίχνανε καί στην πατρίδα μου, κ’ ήτανε ένα θέαμα έμορφο και παράξενο. Όλοι έτοιμοι γιά τήν ρίψη τού Σταυρού.. Ξεκινούσε η συνοδεία από τη Μητρόπολη. Μπροστά πηγαίνανε τα ξαφτέρουγα και τα μπαϊράκια, κ’ ύστερα πηγαίνανε οι παπάδες με τον δεσπότη, ντυμένοι με τα χρυσά τα άμφια, παπάδες πολλοί κι αρχιμαντρίτες, γιατί η πολιτεία είχε δώδεκα εκκλησίες, και κατά τις επίσημες μέρες στις μικρές ενορίες τελειώνανε γλήγορα τη Λειτουργία και πηγαίνανε οι παπάδες στη μητρόπολη, για να γίνεται η γιορτή πιο επίσημη.

Συνέχεια

Ο Όσιος Σίμων ο Μυροβλύτης και η θαυμαστή Σιμωνόπετρα

28 Δεκεμβρίου

Η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (Σιμωνόπετρα) Αγίου Όρους

«Σίμων ὑπερβὰς ἀστεροσκόπων θέαν.
Τὴν Βηθλεὲμ παρῆκε πρὸς πόλον θέων,
Εἰκάδι ὀγδοάτη βίοτον λίπε λυγρὸν ὁ Σίμων»

Όσιος Σίμων ο Μυροβλύτης (τοιχογραφία Ι.Μ. Ξηροποτάμου, 18ος αι.)

Δεσπόζοντας εδώ και αιώνες επιβλητικά πάνω στο πέλαγος του Αγίου Όρους, αιωρούμενη ηγεμονικά πάνω από το φοβερό βάραθρο που χάσκει εμπρός της, η Σιμωνόπετρα δικαίως κατέχει τη φήμη της πλέον εντυπωσιακής μονής της Αθωνικής Πολιτείας. Ισορροπώντας σαν από θαύμα μεταξύ γης και ουρανού, πότε λουσμένη στο υπερκόσμιο φως του Άθωνος και πότε τυλιγμένη στην μυστηριακή ομίχλη του αγιορείτικου χειμώνα, η Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας είναι ένας τόπος ιερός που καθηλώνει τον προσκυνητή της από την πρώτη στιγμή που την αντικρίζει! Με τα ταπεινά φωτάκια των κεριών της ν’ αχνοφέγγουν στα παράθυρα και τις καμπάνες της που επικρέμονται κυριολεκτικά στο κενό, πάνω από τα σκληρά βράχια στη βάση της, ο επισκέπτης θαυμάζει το μεγαλειώδες αυτό κτίσμα, που μοιάζει με άστρο που έπεσε από τον ουρανό στην αγιασμένη ετούτη γη, για να κοσμεί παντοτινά με την παρουσία και τη σπουδαία προσφορά του στην Ορθοδοξία, το Περιβόλι της Παναγιάς μας.

Συνέχεια

Αγία Αναστασία η Φαρμακολύτρια

22 Δεκεμβρίου

Η Αγία Μεγαλομάρτυς Αναστασία η φαρμακολύτρια ζούσε στη Ρώμη επί Διοκλητιανού και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Διακρινόταν για την ομορφιά του σώματος, τη μόρφωση, το άμεμπτο ήθος και τη σωφροσύνη της. Ο πατέρας της ήταν ειδωλολάτρης Ρωμαίος πατρίκιος, ονομαζόμενος Πραιτεξτάτος και η μητέρα της Φούστα. Τη χριστιανική πίστη διδάχτηκε από τη μητέρα της και το θεόπνευστο διδάσκαλό της, τον Χρυσόγονο. Παρά τη θέλησή της παντρεύτηκε τον Πούπλιο, άντρα άσωτο και ασεβή. Αυτός ήταν φανατικός ειδωλολάτρης και μισούσε θανάσιμα τους χριστιανούς. Η Αναστασία όμως όχι. Γι’ αυτό και δεν άργησε να δεχθεί το άγιο Βάπτισμα και να γίνει χριστιανή.

Συνέχεια

Μισιρλού, η ιστορία του τραγουδιού που κατέκτησε τον κόσμο!

Η Μισιρλού είναι ένα αισθαντικό τραγούδι που μιλά για την απελπισμένη αγάπη, ο αυθεντικός συνθέτης του οποίου πιθανολογείται κάπου στο 1910, στη Σμύρνη, αλλά παρέμεινε για πάντα άγνωστος…

Συνέχεια

Στρατής Δούκας, ένας σπουδαίος εκπρόσωπος της «γενιάς του ‘30»

ΣΤΡΑΤΗΣ ΔΟΥΚΑΣ, 6 Μαΐου 1895 – 26 Νοεμβρίου 1983
(homouniversalisgr.blogspot.com)

Ο Στρατής Δούκας ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες και ζωγράφους της «γενιάς του ‘30» και σημαίνων εκπρόσωπος της Αιολικής σχολής γεννήθηκε στα Μοσχονήσια του Αδραμυτινού κόλπου της Μικράς Ασίας, γιος του Κωσταντή Δούκα και της Αιμιλίας το γένος Χατζηαποστολή. Είχε έναν μεγαλύτερο αδερφό, τον Αλέκο. Τελείωσε το σχολαρχείο στη γενέτειρά του και το γυμνάσιο στο Αϊβαλί.

Συνέχεια

Η Αιολική γη του Ηλία Βενέζη από το Εθνικό Θέατρο

Θέατρο REX – Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη» από 02.12.2021

Η «Αιολική Γη» ξεπηδάει από τις ρίζες των δέντρων της Ανατολής, από τα βουνά της Μικρασίας που τα λένε «Κιμιντένια» και ταξιδεύει από το κτήμα του παππού και της γιαγιάς στα κύματα του Αιγαίου. Έτσι όπως ταξιδεύει και η ψυχή του μικρού Πέτρου, που παρέα με την αγαπημένη αδελφή του, ακούει τις μυστικές φωνές της φύσης, τα καλέσματα των σπηλιών και των φαραγγιών και αφουγκράζεται τους ήχους της γης και του νερού. Κοντά στα τσακάλια, τα αγριογούρουνα, τις αρκούδες και τους αετούς ο Πέτρος θα γνωρίσει μαζί με τα παραμύθια της γιαγιάς, τα πρώτα σκιρτήματα του έρωτα. Θα γνωρίσει την τραχιά και άγρια φύση του τόπου και των ανθρώπων και θα μάθει για τους προγόνους του, που ξεχέρσωσαν την άγονη γη κάνοντάς τη ζωή και πεπρωμένο τους.

Συνέχεια

Δόμνα αηδόνα, μια αγαπημένη μορφή του παραδοσιακού τραγουδιού

Η Δόμνα Σαμίου γεννήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1928 στην Καισαριανή της Αθήνας. Οι γονείς της ήταν Μικρασιάτες πρόσφυγες από το Μπαϊντίρι, χωριό της περιοχής της Σμύρνης. H μητέρα της ήρθε στην Ελλάδα το 1922, ο πατέρας της, αιχμάλωτος στρατιώτης, λίγο αργότερα, με την Ανταλλαγή. Έζησε τα παιδικά της χρόνια μέσα στις συνθήκες της προσφυγιάς, κι εκεί απέκτησε τα λαϊκά ερείσματα της προσωπικότητάς της. Στο περιβάλλον αυτό είχε τα πρώτα μουσικά της ακούσματα απ’ τα οποία και πήγασε η αγάπη της για την παραδοσιακή μουσική.

Συνέχεια

Κανελόριζα

Αλατσατιανές με τις παραδοσιακές φορεσιές
του τόπου τους στο Ηράκλειο Κρήτης το 1937

Κανελόριζα

Κάτω στο γιαλό, κάτω στο περιγιάλι
κόρην αγαπώ
Κόρην αγαπώ ξανθή και μαυρομάτα
δώδεκα χρονών
Δώδεκα χρονών κι ο ήλιος δεν την είδε
μόνο’ η μάνα της
Μόνο η μάνα της Κανέλα την φωνάζει
Κανελόριζα
Κανελόριζα, και άνθος της Κανέλας
φούντα της μηλιάς
Φούντα της μηλιάς τα μήλα φορτωμένη
τ’ άκουσα και εγώ
Τ’ άκουσα κι εγώ. Πήγα να κλέψω μήλα
μήλα κόκκινα
Μήλα κόκκινα, και τον καημό της πήρα
βαριαρρώστησα.
Φέρτε το γιατρό.

Παραδοσιακό Μικρασίας
Αντικριστός χορός (Καρσιλαμάς)
Ερμηνεία: Τζίμης Πανούσης

Έλληνες και Τούρκοι (Φώτης Κόντογλου)

Θεόφιλος Χατζημιχαήλ, «Σμύρνη, Χαλκά μπουνάρ και Παναγία η Μυρσινιώτισσα, τουρκιστί Μυρσυνλή»

Τὸν καιρὸ ποὺ φανερωθήκανε οἱ Τοῦρκοι στὴ Μικρὰ Ἀσία ἤτανε μιὰ μικρὴ φυλή. Γιὰ νὰ πληθύνουνε πιάσανε καὶ ἀλλαξοπιστούσανε τοὺς ντόπιους, ποὺ οἱ περισσότεροι ἤτανε  Ἕλληνες. Μ’ αὐτὸν τὸν διαβολικὸ τρόπο, ποὺ λένε πὼς τὸν σοφίστηκε ἕνα ἰμάμης, γινήκανε ἕνα μεγάλο ἔθνος. Ἀλλὰ αὐτὸς ὁ τεχνητὸς τρόπος γιὰ νὰ πληθαίνουνε ἔπαψε κάποτε καὶ πιάσανε πάλι νὰ λιγοστεύουνε. Ὁ Γερμανὸς καθηγητὴς Krumbacher γράφει πὼς ὅσον καιρὸ ἡ Τουρκία θρεφότανε ἀπὸ τοὺς λαοὺς ποὺ εἶχε σκλαβώσει κι ἀπὸ τὰ πλούτη ποὺ ἤτανε μαζεμένα ἐπὶ αἰῶνες, μεγάλωνε καὶ δυνάμωνε, ὣς ποὺ ἔγινε ὁ φόβος τῆς Εὐρώπης. Ἀλλὰ σὰν περάσανε πιὰ ἐκεῖνα τὰ εὐτυχισμένα χρόνια ἄρχισε νὰ πίνει τὸ δικό της αἷμα, ποὺ δὲν μπαίνει στὴ θέση του μὲ τίποτα. Μ’ ὅλο ποὺ εἴχανε χαρέμια μὲ πολλὲς γυναῖκες καὶ μ’ ὅλο ποὺ ἦταν ἀφέντες σ’ αὐτὴ τὴ χώρα, ὁλοένα κατρακυλούσανε, ἀντὶ νὰ πᾶνε μπροστά. Σ’ αὐτὸ συνέργησε πολὺ ἡ ἀδιάκοπη καὶ πολύχρονη στρατολογία, μὰ περισσότερο ἡ παρὰ φύση ἀσωτεία κι ὁ ἐκφυλισμὸς ἦταν ἡ αἰτία ποὺ ἀραίωνε ὁλοένα ὁ τούρκικος πληθυσμός, βάλε καὶ τὴν κακὴ διοίκηση, μ’ ὅλο ποὺ τὴν ἴδια διοίκηση εἴχανε καὶ οἱ Ἕλληνες ραγιάδες καὶ μάλιστα πολὺ χειρότερη.

Συνέχεια

Η ξεχασμένη ιστορία των εξισλαμισμένων Ελλήνων

Το οικογενειακό μυστικό του κοινωνιολόγου και υποψήφιου διδάκτορα Μερτ Καγιά για τις ελληνικές του ρίζες και η έρευνά του για τον εξισλαμισμό των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

Συνέχεια

Ο Άγιος Δαυίδ ο νέος Οσιομάρτυρας εκ Κυδωνιών

26 Ιουνίου

Σύγχρονη τοιχογραφία του οσιομάρτυρος Δαβίδ
στην Ιερά Μονή Ξηροποτάμου Αγίου Όρους

Ο Άγιος Οσιομάρτυρας Δαβίδ καταγόταν από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί) της Μικράς Ασίας. Οι κάτοικοι των Κυδωνιών είχαν αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με το Άγιον Όρος, καθώς υπήρχαν δύο αγιορείτικα μετόχια στην πόλη τους, ένα της μονής Ιβήρων και ένα της μονής Παντοκράτορος. Έτσι, όταν ο Δαβίδ εγκατέλειψε τη γενέτειρά του, επισκέφθηκε το Άγιον Όρος και διέμενε κοντά σε κάποιον συμπατριώτη του, αδελφό της Σκήτης της Αγίας Άννης, όπου αργότερα εκάρη και ο ίδιος μοναχός.

Συνέχεια

Ο Άγιος Οσιομάρτυς Προκόπιος ο Νέος, ο εν Σμύρνη

25 Ιουνίου

Ο Άγιος νεομάρτυρας Προκόπιος καταγόταν από κάποιο χωριό κοντά στη Βάρνα και από γονείς ευσεβείς. Σε ηλικία 20 χρονών πήγε στο Άγιον Όρος και μόνασε στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου, υποτακτικός στον γέροντα Διονύσιο. Ως μοναχός, διακρίθηκε για τις μοναχικές του αρετές. Αργότερα, εγκατέλειψε τη μοναχική ζωή, έφθασε στη Σμύρνη και ευρισκόμενος σε απόγνωση, εξισλαμίστηκε. Κατόπιν όμως οι τύψεις που είχε για το βαρύ ολίσθημά του, τον έφεραν με δάκρυα μετανοίας σε κάποιο πνευματικό, στον όποιο εξομολογήθηκε και πήρε τις ανάλογες συμβουλές παρηγοριάς. Κατόπιν προσευχήθηκε μπροστά στην εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου και ξεκίνησε για τον κριτή της πόλης.

Συνέχεια

Ο Άγιος Νεομάρτυς Γεώργιος ο εν Κρήνη

25 Ιουνίου

Ο Νεομάρτυρας Γεώργιος γεννήθηκε στα μέρη της Αττάλειας από γονείς πλούσιους και ευσεβείς. Νήπιο ακόμα, ο Γεώργιος, αρπάχτηκε από τον Αγά Προύσαλη, κατά τις συνηθισμένες αρπαγές χριστιανόπουλων από τους Τούρκους, εξισλαμίστηκε και ονομάστηκε Μεχμέτ. Όταν ήλθε σε ηλικία γάμου, παντρεύτηκε την κόρη του Αγά αυτού. Με την προτροπή των θεοσεβών γονέων του, μια χριστιανή υπηρέτρια του Γεωργίου, ονομαζόμενη Μαρία, αποκάλυψε σ’ αυτόν για την καταγωγή του και τον τρόπο του εξισλαμισμού του. Με την πρόφαση ότι θα πήγαινε για προσκύνημα στη Μέκκα, ο Γεώργιος μαζί με τη Μαρία, ήλθε στους Αγίους Τόπους, όπου παρέμεινε για δυο χρόνια. Κατόπιν έφτασε στην πόλη Κρήνη της Μικράς Ασίας, όπου παντρεύτηκε την Ελένη Μαυρογιάννη.

Συνέχεια