Αντρέ Μαλρώ: Στην Ελλάδα ανήκει η δόξα ότι καθιέρωσε την παιδεία

André Malraux
(1901-1976)

Η δόξα του Περικλή -του ανθρώπου που έζησε και του μύθου που περιβάλλει τ’ όνομά του- είναι που στάθηκε συνάμα ο μεγαλύτερος υπηρέτης της πολιτείας, φιλόσοφος και καλλιτέχνης· ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής δεν θα μας άγγιζαν τόσο αν δεν θυμόμασταν ότι υπήρξαν και στρατιώτες, άνθρωποι που αγωνίστηκαν για να υπερασπίσουν τις αξίες τους. Για τον κόσμο η κυρίαρχη Ελλάδα είναι πάντοτε η ρεμβαστική Αθηνά, ακουμπισμένη επάνω στο δόρυ της. Και ποτέ άλλοτε πριν απ’ αυτήν η τέχνη δεν είχε ενώσει το δόρυ, δηλαδή τον αγώνα του ανθρώπου, και τον στοχασμό.

Συνέχεια

Μάριο Βίττι, έφυγε ο κορυφαίος πρεσβευτής των ελληνικών γραμμάτων

Mario Vitti
(Κωνσταντινούπολη 1926 – Ρώμη 2023)

Ο Μάριο Βίττι γεννήθηκε στις 18 Αυγούστου 1926, στην Κωνσταντινούπολη. Το έργο του σπουδαίο αποτελεί μια διαρκή μαρτυρία για τις γέφυρες που δημιούργησε ανάμεσα στην Ιταλία, την Ελλάδα και την Τουρκία. Σε ηλικία 20 χρόνων, το 1946, εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, την πατρίδα του πατέρα του και εκεί σπουδάζει φιλολογία καλλιεργώντας συστηματικά τη σχέση του με την ελληνική λογοτεχνία, σχέση που είχε ήδη αρχίσει από τα γυμνασιακά του χρόνια στη γενέτειρά του. Συναντά μεγάλους διανοητές στο Πανεπιστήμιο που τον εμπνέουν να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία.

Συνέχεια

Γαλαζοπράσινες μέρες στην παραλία του Κότρωνα

Η παραλία του Κότρωνα στη Μάνη

«Ο ορίζοντας χώριζε το ομοιόχρωμο της ανοιχτογάλανης θάλασσας και τ’ ουρανού με μια σκούρα γαλάζια χαρακιά. Η λεία επιφάνεια του νερού ταραζόταν εδώ κι εκεί από ένα ανάλαφρο αγεράκι, όπως η ανάσα πάνω σ’ έναν καθρέφτη.
Πλούσια σε προεξοχές και βελανιδοχώραφα η πεδιάδα και τ’ απαλά γαλάζια υψώματα γλιστρούσανε κι αλλάζανε γρήγορα, όπως προχωρούσαμε πάνω στον πλατύ κόλπο.
Ο Κότρωνας ήταν ένας ευχάριστος όρμος …».

Patrick Leigh Fermor, «Μάνη» 1958 (απόσπασμα) εκδ. Κέδρος

Συνέχεια

Το Ελληνικό Καλοκαίρι (Jacques Lacarrière)

(Δ. Διανελλής, «Στην αγκαλιά του Παγασητικού», 1980)

«Στην Ελλάδα η ομορφιά δεν μαθαίνεται ποτέ, είναι αυθόρμητη, αυτόχθονη όπως τ’ άσπρα κεντίδια των κυμάτων πάνω στην άμμο, όπως η μελετημένη συμμετρία των κυπαρισσιών σε όλο το μήκος των δρόμων, σαν μία πανδαισία χρωμάτων σε πόρτες και παράθυρα, ή σαν το πολύχρωμο έμβλημα των ελληνικών ενδυμάτων και κοσμημάτων. Διότι η ομορφιά είναι μία μάχη, είναι η νίκη του φωτός πάνω στη σκιά».

Συνέχεια

Καλιγούλας (Αλμπέρ Καμύ)

Αλμπέρ Καμύ (1913-1960)

Ο Αλμπέρ Καμύ (Alber Camus) είναι μία από τις μεγαλύτερες πνευματικές φυσιογνωμίες του 20ού αιώνα. Έγραψε δοκίμια, θέατρο, μυθιστορήματα και κατόρθωσε να επιτύχει και ως φιλόσοφος και ως λογοτέχνης. Μετείχε ενεργά στην αντίσταση εναντίον του φασισμού και εγκαίρως κατήγγειλε τη βαρβαρότητα του Σταλινισμού. Ο ίδιος αρνείται την ένταξή του στον υπαρξισμό. Είναι βαθιά ανθρωπιστής και προσπάθησε να απαντήσει στο παράλογο του θανάτου.

Συνέχεια

Τα χρόνια της νιότης… (Αλμπέρ Καμύ)

Albert Camus
(7 Νοεμβρίου 1913 – 4 Ιανουαρίου 1960)

Ο βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας, κορυφαίος γάλλος συγγραφέας, φιλόσοφος και στοχαστής Αλμπέρ Καμύ έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, στις 4 Ιανουαρίου 1960, σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα στο Παρίσι.

Συνέχεια

Ο Γκαίτε για την κατάκριση

Στο σπίτι του Γκαίτε μαζεύονταν τα βράδια κάποιοι φίλοι του και συζητούσαν γύρω από διάφορα θέματα, της θρησκείας, των τεχνών, των γραμμάτων και των επιστημών. Το μόνο θέμα για το οποίο απαγορευόταν να μιλούν, ήταν τα ελαττώματα των απόντων. Ο οικοδεσπότης και μέγας άνθρωπος των γραμμάτων σιχαινόταν όσο τίποτε άλλο την κατάκριση.

Συνέχεια

Γαλαζοπράσινες μέρες στην παραλία του Κότρωνα

Η παραλία του Κότρωνα στη Μάνη

«Ο ορίζοντας χώριζε το ομοιόχρωμο της ανοιχτογάλανης θάλασσας και τ’ ουρανού με μια σκούρα γαλάζια χαρακιά. Η λεία επιφάνεια του νερού ταραζόταν εδώ κι εκεί από ένα ανάλαφρο αγεράκι, όπως η ανάσα πάνω σ’ έναν καθρέφτη.
Πλούσια σε προεξοχές και βελανιδοχώραφα η πεδιάδα και τ’ απαλά γαλάζια υψώματα γλιστρούσανε κι αλλάζανε γρήγορα, όπως προχωρούσαμε πάνω στον πλατύ κόλπο.
Ο Κότρωνας ήταν ένας ευχάριστος όρμος».

Patrick Leigh Fermor, «Μάνη», 1958 (απόσπασμα), εκδ. Κέδρος

Συνέχεια

Το Ελληνικό Καλοκαίρι (Jacques Lacarrière)

(φωτ. Δ. Διανελλής, «Στην αγκαλιά του Παγασητικού», 1980, Η Μαγνησία Στο Πέρασμα Του Χρόνου/fb)

«Στην Ελλάδα η ομορφιά δεν μαθαίνεται ποτέ, είναι αυθόρμητη, αυτόχθονη όπως τ’ άσπρα κεντίδια των κυμάτων πάνω στην άμμο, όπως η μελετημένη συμμετρία των κυπαρισσιών σε όλο το μήκος των δρόμων, σαν μία πανδαισία χρωμάτων σε πόρτες και παράθυρα, ή σαν το πολύχρωμο έμβλημα των ελληνικών ενδυμάτων και κοσμημάτων. Διότι η ομορφιά είναι μία μάχη, είναι η νίκη του φωτός πάνω στη σκιά».

Συνέχεια

Ο Θούριος του Ρήγα, το φλογερό άσμα της Ελληνικής Επανάστασης

«Κάθε φορά που μελετούμε την ιστορία του μεγάλου μας Εικοσιένα, αν θέλουμε να βγάλουμε σωστά συμπεράσματα, πρέπει να μπούμε στο νόημα της συμβολής και της δράσης του Ρήγα Βελεστινλή και της φιλικής Εταιρείας. Δεν αρκούν οι ύμνοι στους μεγάλους αγωνιστές του απελευθερωτικού εθνικού αγώνα. Μαζί με τους ύμνους πρέπει ν’ αναπαραστήσουμε την εποχή που έδωσαν το «παρών», όταν ακούστηκε το εγερτήριο σάλπισμα. … Για τον Ρήγα όλοι οι λαοί, ανεξάρτητα από φυλετικές διακρίσεις, είχαν τα ίδια δικαιώματα. Κοινός εχτρός τους ήταν ο Σουλτάνος και οι Τούρκοι πασάδες. Δηλαδή το τουρκικό καθεστώς που με τα όργανά του καταπίεζε σκληρά τη χριστιανική φτωχολογιά σε όλη τη Βαλκανική και Ασία και ακόμα και τους φτωχούς Τούρκους αγρότες» σημειώνει ο ιστορικός Γιάνης Κορδάτος («Ρήγας Βελεστινλής, Ο πρόδρομος της βαλκανικής ιδέας»).

Συνέχεια

Αντηρίδες και στοιβάδες από πέτρα (Jacques Lacarrière)

Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου

«Αντηρίδες και στοιβάδες από πέτρα, ριζωμένες μέσα στο λόφο, σαν δαχτυλίδια ή σπείρες μεγάλου απολιθωμένου κοχυλιού μαζεμένες γύρω από την ορχήστρα… Αυτό που γιορτάζανε άλλοτε πάνω σε αυτόν τον λείο και άπιαστο κύκλο, μάτι ορθάνοιχτο προς τον ουρανό με κόρη από πέτρα στη μέση του, την αρχαία θυμέλη -το βωμό του Διονύσου, δεν ήταν παράξενες και εξωτικές λατρείες, τελετές μαγείας ή μανίας, αλλ’ η συνειδητή παντρειά του τραγικού και της λογικής, η θελημένη ένωση πάθους και στοχασμού. Ολόκληρη η ελληνική τραγωδία, από τον Αισχύλο ως τον Ευριπίδη, αναφέρεται, τελείως αυθόρμητα, σε αυτό που κάνει τον άνθρωπο να συμπεριφέρεται σαν να μην ήταν εκείνος σε αυτούς τους τρομακτικούς μύθους που φέρνουν απάνω τους την τιτάνια μνήμη των πραγμάτων. Για να λύσει έτσι ευκολότερα, αντιμετωπίζοντας ανοιχτά τη φρίκη, το αίνιγμα των επιθυμιών και των φόβων μας …».

Συνέχεια

Γαλαζοπράσινες μέρες στην παραλία του Κότρωνα

Η παραλία του Κότρωνα στη Μάνη

«Ο ορίζοντας χώριζε το ομοιόχρωμο της ανοιχτογάλανης θάλασσας και τ’ ουρανού με μια σκούρα γαλάζια χαρακιά. Η λεία επιφάνεια του νερού ταραζόταν εδώ κι εκεί από ένα ανάλαφρο αγεράκι, όπως η ανάσα πάνω σ’ έναν καθρέφτη.
Πλούσια σε προεξοχές και βελανιδοχώραφα η πεδιάδα και τ’ απαλά γαλάζια υψώματα γλιστρούσανε κι αλλάζανε γρήγορα, όπως προχωρούσαμε πάνω στον πλατύ κόλπο.
Ο Κότρωνας ήταν ένας ευχάριστος όρμος».

Patrick Leigh Fermor, «Μάνη», 1958 (απόσπασμα), εκδ. Κέδρος

Συνέχεια