kimintenia

Το αξέχαστο βιβλίο του Richard Bach

Υπάρχουν κάποια βιβλία που ακόμη και αν τα διαβάσουμε μια φορά, δεν θα σβήσουν ποτέ από το μυαλό μας. Χωρίς αμφιβολία, το βιβλίο του Richard Bach «Ο γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον» είναι ένα από αυτά τα βιβλία που μένουν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη μας. Ο γλάρος Ιωνάθαν συμβολίζει την ελπίδα και την πίστη και έχει πολλά μηνύματα που χρειάζονται ανάλυση. Τι είναι αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστό τον συγκεκριμένο γλάρο και πώς το συγκεκριμένο βιβλίο παραμένει επίκαιρο μετά από τόσες δεκαετίες;

Ποια είναι η ιστορία του γλάρου Ιωνάθαν;

Η ιστορία του βιβλίου είναι ένας μύθος σε μορφή νουβέλας. Μας μιλάει για έναν γλάρο με το όνομα Ιωνάθαν Λίβινγκστον, που είχε εξοστρακιστεί από το κοπάδι του και απλά ήθελε να ζει την εμπειρία του πετάγματος. Σε αντίθεση με τους άλλους γλάρους, ο Ιωνάθαν δεν ήθελε να πετάει πίσω από τις ψαρόβαρκες ή να ψάχνει στα σκουπίδια για να βρει φαγητό. Επειδή το πρόβλημά του δεν ήταν να βρει φαγητό, ήθελε απλά να πετάει, να πετάει μακριά και ψηλά. Ο Ιωνάθαν γρήγορα απομακρύνθηκε από τους υπόλοιπους γλάρους, επειδή δεν ακολουθούσε τους κανόνες, διατάρασσε την τάξη και έμπλεκε συνεχώς σε περιπέτειες.

Το βιβλίο περιέχει πολλά ψυχολογικά, μεταφυσικά, φιλοσοφικά και κοινωνιολογικά στοιχεία. Η γραφή του είναι απλή, αλλά περιέχει βαθιά μηνύματα. Από τη μία πλευρά, το έργο περιλαμβάνει υπερφυσικές και συμβολικές έννοιες όπως «Ο παράδεισος», «Ο εκλεκτός γλάρος», «Ο πνευματικός οδηγός». Αλλά από την άλλη πλευρά αγγίζει θέματα όπως η «αυτοπραγμάτωση» στην ψυχολογία. Ο γλάρος Ιωνάθαν κάνει τον αναγνώστη να σκέφτεται για την κοινωνική ιεραρχία, την ψυχολογία της αγέλης, την ατομικότητα και την ελευθερία και έτσι ξεπερνά τα όρια ενός απλού βιβλίου. Αυτή η περιπέτεια, μέσα από την οποία βλέπουμε τον Ιωνάθαν να μαθαίνει, να σπάει τις αλυσίδες του, περιέχει συναισθήματα, φιλοσοφία και βαθιά μηνύματα.

Αφίσα της ταινίας του Hall Bartlett (1973) και ο δίσκος με τη μουσική του Neil Diamond

Τι μας διδάσκει ο γλάρος Ιωνάθαν;

«Ήταν πρωί, και ο ήλιος άστραφτε σαν χρυσάφι στους κυματισμούς της θάλασσας…», έτσι ξεκινά η ιστορία του γλάρου Ιωνάθαν. Ξεκινά όπως ακριβώς ξεκινά η ζωή. Η ιστορία αυτή μας εμπνέει και μας κάνει να αναρωτιόμαστε ποιοι πραγματικά είμαστε και ποιοι θέλουμε να γίνουμε.

Ο Bach, μέσα από τον πρωταγωνιστή του, τον γλάρο Ιωνάθαν, μιλάει για τη διαδικασία της αναγνώρισης και της εκτίμησης. Μας ενθαρρύνει να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας. Να βρούμε το πάθος μας, αυτό που μας κάνει να νιώθουμε περήφανοι. Το βιβλίο, ανήκει στην κατηγορία των κλασικών βιβλίων, και μιλάει για τη δυσκολία που έχουμε να σπάσουμε κάποια δεσμά. Μας δείχνει τη δύναμη της πίστης και του πάθους, με τη βοήθεια των οποίων μπορούμε ν’ αλλάξουμε σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο.

Τα μεγάλα «γιατί» οδηγούν στην αλλαγή

Οι μεγάλες αναζητήσεις ξεκινούν πάντα με μεγάλες ερωτήσεις. Ο γλάρος Ιωνάθαν δεν μπορούσε να καταλάβει το «γιατί», για παράδειγμα, δεν μπορεί να πετά πιο μακριά και με λιγότερη προσπάθεια από τη στιγμή που πετούσε πάνω από το νερό σε μικρό ύψος. Ο Ιωνάθαν είχε πάθος. Το πάθος του ήταν να πετά γρήγορα και με χάρη. Για αυτό, αυτές οι ερωτήσεις τον ώθησαν να πειραματιστεί, να παρατηρήσει και να βγάλει τα συμπεράσματά του.

Εν τω μεταξύ, η μητέρα του συνεχώς τον ρωτούσε γιατί ήταν τόσο δύσκολο να είναι σαν όλους τους άλλους. Ο λόγος ήταν ότι ο Ιωνάθαν νοιαζόταν περισσότερο για τη γνώση και την κατανόηση. Αυτό ήταν πιο σημαντικό από το να είναι σαν τους άλλους. Η απάντηση του Ιωνάθαν ήταν: «Θέλω να ξέρω τι μπορώ να κάνω στον αέρα, και τι δεν μπορώ. Αυτό είναι όλο. Είναι τόσο απλό, σωστά;». Βέβαια, έτσι είναι η αλήθεια, απλή. Ξεχάστε τη σύγκριση με τους άλλους. Η ευτυχία προκύπτει από την ευχαρίστηση να εξερευνάμε τα όριά μας.

Ο συγγραφέας Richard Bach και ο σκηνοθέτης Hall Bartlett, στα γυρίσματα της ταινίας το 1973

Στις στιγμές κρίσης, ο γλάρος Ιωνάθαν είχε τη μεγαλύτερη έμπνευση. Δεν υπήρχαν προκλήσεις ή αποτυχίες. Απολάμβανε να μην σκέφτεται και απλά να πετάει στο σκοτάδι, προς τα φώτα της παραλίας. Και καθώς πετούσε και απολάμβανε την εμπειρία, συνειδητοποιούσε τι είχε καταφέρει. Στο σκοτάδι, μόνος, στη σιωπή, χωρίς τον θόρυβο κανενός άλλου, κατάφερε να κάνει αυτό που κανένας άλλος γλάρος δεν είχε κάνει, να πετάξει στο σκοτάδι.

Πολλές από τις λύσεις που βρίσκουμε στην καθημερινότητα προκύπτουν από τη διορατικότητα. Η λύση έρχεται μετά από μια περίοδο ενδοσκόπησης, όταν νιώθουμε κολλημένοι. Όταν αυτό συμβεί, όλα είναι ξεκάθαρα. Το μόνο πράγμα που αξίζει είναι η στιγμή της συνειδητοποίησης. Αλλ’ η αλήθεια είναι ότι και ο χρόνος πιο πριν είναι πολύτιμος. Πολλές φορές μπορεί να βρεθούμε σε πολλά αδιέξοδα μέχρι να επιλέξουμε το σωστό μονοπάτι.

Το πάθος είναι η πυξίδα μας

Πριν από μερικά χρόνια, ένας συνάδελφος γιατρός μου είπε στις συνεδρίες πως πήρε μια σημαντική απόφαση για την καριέρα του: αποφάσισε να μην κάνει την ειδικότητά του στο «καλύτερο» νοσοκομείο. Αντιθέτως, επέλεξε εκείνο στο οποίο ένιωθε ότι θα μπορούσε να προσφέρει τα πιο πολλά, να κάνει το καλύτερο για τους ασθενείς που είχαν ανάγκη. Όμως πόσοι από εμάς παίρνουμε αποφάσεις με αυτό τον τρόπο; Πότε επιλέγουμε το μονοπάτι που μας επιτρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους ν’ αναπτυχθούν και ν’ αλλάξουν και όχι αυτό που βοηθάει να εξελιχθούμε και να ωριμάσουμε εμείς; Αυτό που πολλές φορές ξεχνάμε είναι ότι όταν έχουμε να προσφέρουμε κάτι, τότε βοηθάμε τον εαυτό μας μακροπρόθεσμα. Αυτού του είδους οι εμπειρίες είναι πολύτιμες.

Ο Ιωνάθαν ήταν ευτυχισμένος με όσα ανακάλυψε. Ήταν χαρούμενος που βρήκε απαντήσεις και βελτίωσε τον εαυτό του. Ήταν ενθουσιασμένος που θα μπορούσε να διδάξει σε άλλους γλάρους όσα έμαθε. ωστόσο, η ιδέα του Ιωνάθαν δεν ήταν αποδεκτή. Οι αλλαγές είναι δύσκολες και συχνά η πρώτη αντίδραση είναι η αντίσταση.

Η ευτυχία, οι πύλες του παραδείσου είναι ανοιχτές για όσους ξεπερνούν τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Μιλάμε για τον παράδεισο που γεννιέται, όταν αντικρίζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Αυτός ο παράδεισος προκύπτει όταν αυτό που θέλουμε συμπίπτει με αυτό που είμαστε…

Το πάθος είναι η δύναμη που κρύβουμε μέσα μας. Μόνον αν βρούμε το πάθος μας είμαστε έτοιμοι για μια νέα επανάσταση. Επειδή η ζωή, όπως και στην περίπτωση του Ιωνάθαν, είναι δυναμική. Επειδή κάθε διαδικασία μας ολοκληρώνει και ταυτόχρονα μας αφήνει ημιτελείς. Η ικανότητα να κινούμαστε σε αυτή την αντίφαση είναι αυτό που μας προστατεύει από την αίσθηση του κενού. Αυτό το κενό προέρχεται από την αίσθηση ότι περιπλανιόμαστε άσκοπα. Το πιο σημαντικό πράγμα, το αληθινά σημαντικό, είναι ότι ο Ιωνάθαν δεν ήταν ποτέ εξόριστος από τη δική του καρδιά.

Ποια είναι τα μηνύματα που μας δίνει η ιστορία του γλάρου Ιωνάθαν;

Υπάρχουν πολλά μαθήματα που μπορούμε να αναλύσουμε σε αυτή τη σύντομη ιστορία για τον γλάρο. Ο Ιωνάθαν δεν ήθελε να πετάει απλά για να βρίσκει τροφή, ήθελε να εσωτερικεύσει την εμπειρία του πετάγματος. Ήθελε να ζήσει για να πετάξει. Η εύρεση τροφής ήταν μια πολύ μικρή λεπτομέρεια για την ύπαρξή του, που ήταν απαραίτητη για τη συνέχεια της ζωής του. Γι’ αυτό τον λόγο δεν μπορούσε να παραμείνει στο κοπάδι του και έτσι έγινε απόκληρος. Είναι πιθανόν να συναντήσουμε μια παρόμοια εικόνα και στις κοινωνίες των ανθρώπων. Επειδή η κοινωνία στην οποία ζούμε μας υπαγορεύει να ζούμε για να βρούμε φαγητό και όχι απλά να βρούμε φαγητό για να ζούμε. Οι συνέπειες της απόρριψης, της διαφορετικότητας, της αυθεντικότητας, της ελευθερίας μπορεί να είναι σοβαρές. Γι’ αυτό τον λόγο είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε την «ανθρώπινη» πλευρά της ιστορίας του γλάρου.

Ο Richard Bach μέσα από το βιβλίο του ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βγουν από «τη ζώνη άνεσής τους», ν’ αναρωτηθούν για τη ζωή τους, να ξεπεράσουν τα όριά τους και ν’ ανακαλύψουν τις δυνάμεις τους. Ο Ιωνάθαν μας δείχνει ότι δεν πρέπει να μένουμε μακριά από τη ζωή όσο έχουμε ζωή. Οι γλάροι δεν μπορούν να πετάξουν τη νύχτα, δεν μπορούν να πετάξουν τόσο γρήγορα όσο οι αετοί και δεν μπορούν να κάνουν ακροβατικά στον ουρανό, όπως αυτοί. Όλοι οι γλάροι το πιστεύουν αυτό, εκτός από έναν, τον Ιωνάθαν…

Πηγή: offscreen.com, imdb.com, therapia.gr, en.wikipedia.org, iceboxmovies.blogspot.com