kimintenia

Ο Προφ. Ηλίας στον Κέρκη

Ψάχνοντας στίχους για μία επετειακή αναφορά στην παντοτινή αγαπημένη Ποίησή του, ανήμερα στη μνήμη των γενεθλίων του, έπεσα πάνω στον «Ωρίωνα» του Οδυσσέα Ελύτη, ένα από τα ποιήματα των «Προσανατολισμών» που απηχεί την αίσθηση των μελαγχολικών βραδιών πάνω από το κύμα του ανατολικού Αιγαίου, αυτής της πλέον καρποφόρας μεριάς του Ελληνισμού που μέσα στους προαιώνιους, αμύθητους πνευματικούς θησαυρούς της, μας χάρισε και ετούτα τα πρώτα, νεανικά ακόμα ποιητικά σκιρτήματα του κορυφαίου Ποιητή μας.

Διαβάζοντας απόψε πάλι τον «Ωρίωνα», η σκέψη μου δεν μπόρεσε παρά να τρέξει στη δοκιμαζόμενη Σάμο, ένα νησί στον ίδιο ορίζοντα με τη Λέσβο όπου γεννήθηκαν οι «Προσανατολισμοί», διαπιστώνοντας, οκτώ δεκαετίες μετά την έκδοσή τους, πόσο γλαφυρά οι στίχοι αυτοί αποδίδουν την οδύνη και το ανθρώπινο κενό. Σκέψεις που φέρνουν έντονα στο νου όσα άφησε πίσω του το χτύπημα του πρόσφατου μεγάλου σεισμού και η απώλεια δύο νέων παιδιών στα φοβερά του χαλάσματα..

Σάμος, Κέρκης

Το τοπίο της Σάμου, ειδυλλιακό από κάθε άποψη, είναι ένα αποτύπωμα πάνω στη γη της αρμονίας και της γαλήνης. Αυτής της ίδιας αρμονίας που σε καιρούς αλλοτινούς ζήτησαν οι αρχαίοι σοφοί στη γειτονιά της, μορφώνοντας μια για πάντα τον μεγαλειώδη κόσμο της φιλοσοφίας, της αστρονομίας, της ποίησης, της γεωμετρίας, της φυσικής..

Άμποτε η αρχαία εκείνη αρμονία και η ποθητή γαλήνη, που έλουζε τα Ομηρικά ακρογιάλια της Σάμου και της Σμύρνης, να βασιλέψουν και πάλι στους όμορφους τόπους γιατρεύοντας τις πληγές των ανθρώπων τους..   

Ο επιβλητικός Κέρκης

Ωρίων

α’
Συμβιβάστηκε με την πικρία ο κόσμος
Διάττοντα ψεύδη αφήσανε τα χείλια
Η νύχτα ελαφρωμένη
Από το θόρυβο και τη φροντίδα
Μέσα μας μετασχηματίζεται
Κι η καινούρια σιωπή της λάμπει αποκάλυψη
Βρίσκομε το κεφάλι μας στα χέρια του Θεού.

β’
Μια προσευχή μεταμορφώνει τα ύψη της
Αλλάζει κοίτη ο χρόνος
Και γυμνούς από έγνοια επίγεια
Σ’ άλλα νοήματα μας οδηγεί
Πού είναι ο σφυγμός του εδάφους
Το αίμα στη μνήμη των προσώπων μας
Ο αυτούσιος πηγαιμός;

γ’
Των φθαρτών δακρύων απόγονοι
Κωπηλάτες των ματαίων λιμνών
Αφήσαμε το γήινο δέρμα
Και στον ψίθυρο των δέντρων ψαύσαμε
Τα λόγια μας
Για τελευταία φορά
Τώρα στα μέτωπά μας γειτονέψανε άστρα!

δ’
Εικόνα ω! αναλλοίωτη
Φωτοχυσία
Ντύνεις κάθε μετέωρη έννοια
Που προσεγγίζει την ελπίδα μας
Προς την αταραξία
Εκεί το ερωτηματικό που μας αποχωρίζεται
Είσαι παντού Μοιράζεσαι
Τις σκοτεινές μας άρπες
Άυλο περίβλημα.

ε’
Φύγαν τα μάτια μας αλλά προπορεύονταν οι ψυχές μας
Στη συνάντησή τους μεσ’ στους ουρανούς
Έλαμψε καθαρή στιγμή
Τρεμούλιασμα εναγώνιο
Το πιο πιστό καθρέφτισμα των σωθικών μας
Πιο ψηλά
Στην ενωμένη μοναξιά των άστρων της
Θρονιάζεται η Γαλήνη …

Οδυσσέας Ελύτης – Προσανατολισμοί

Γαλήνη…

Η γεωγραφία της Σάμου

Το νησί της Σάμου βρίσκεται στα δυτικά παράλια της Μικράς Ασίας και βλέπει προς το όρος Μυκάλη. Από την Μικρά Ασία χωρίζεται με τον Πορθμό της Μυκάλης, τον «Επταστάδιο», όπως τον έλεγαν οι αρχαίοι, και έχει προς το βορά τη Χίο και την χερσόνησο της Ερυθραίας, προς νότο τα νησιά Πάτμο, Λέρο και άλλα μικρότερα, προς την ανατολή την Έφεσο και προς τη δύση την Ικαρία. Η έκτασή της είναι 502 τ.χλμ. Γύρω από το νησί υπάρχουν μικρές ακατοίκητες νησίδες, σπουδαιότερες των οποίων τα νησιά του Κότσικα (Άγιος Νικόλαος, Πρασονήσι, Δασκαλειό, Διαπόρτι και Μακρονήσι και στα νότια η Σαμιοπούλα). Η Σάμος βρίσκεται σε γεωγραφικό μήκος 26°32’58, 55’’-27°4’58 5’’ ανατολικά του μεσημβρινού του Γκρήνουιτς και σε βόρειο γεωγραφικό πλάτος 37°39’46’’.

Φύση και ονομασία

Η Σάμος είναι μοναδική για την πλουσιότατη χλωρίδα και το όμορφο τοπίο της. Σε αυτά οφείλονται και τα πολλά ποιητικά ονόματα που της έχουν αποδοθεί, όσα σε κανένα άλλο νησί: Παρθενία, Δρυούσα, Ανθεμούσα, Μελάνθεμος, Μελάμφυλλος, Φυλλάς (και Φυλλίς), Κυπαρισσία, Δόρυσα, Παρθενοαρούσα, Πιτυούσα, Ιμβασία (και Ίμβρασος), Στεφάνι και Σάμος. Τα ονόματα αυτά έχουν δοθεί από ποιητές οι οποίοι γοητεύτηκαν από την ομορφιά της, που ξεχωρίζει από τα άλλα νησιά του Αιγαίου. Έτσι «Ανθεμούσα» και «Άνθεμις» ονομάστηκε για τα λουλούδια της που καλύπτουν το έδαφός της από τις κορυφές των ορέων μέχρι τη θάλασσα, όλες τις εποχές. «Κυπαρισσία» για τα κυπαρίσσια της, «Πιτυούσα» για τα πεύκα της, «Δρυούσα» για τις άφθονες βελανιδιές, «Μελάμφυλλος» για τη δάφνη και «Στεφάνη» για τα απότομα βουνά της, που εξέχουν.

Βουνά της Σάμου

Το νησί έχει δύο ορεινά συγκροτήματα, τον Κέρκη και τον Καρβούνη. Ο Κέρκης ή αλλιώς Κερκετέας κατέχει το δυτικό τμήμα, ενώ η ψηλότερη κορυφή του η Βίγλα βρίσκεται στα 1.443 μ. Ο Καρβούνης από την άλλη κυριαρχεί απόλυτα της βόρειας και ανατολικής πλευράς του νησιού. Η κορυφή του ονομάζεται Προφήτης Ηλίας και βρίσκεται στα 1.153 μ. Αντίθετα προς τον Κέρκη που είναι φαλακρός είναι όρος κατάφυτο από δένδρα παντός είδους και αμπέλια. Βέβαια οι καταστροφικές φωτιές των τελευταίων ετών έχουν συρρικνώσει αρκετά την πλούσια βλάστηση και των δύο βουνών. Παρ’ όλα αυτά όμως υπάρχουν μεγάλες εκτάσεις από αιωνόβια δάση, ενώ σε πολλά σημεία που είχαν καεί η φύση από μόνη της έχει φροντίσει να επουλώσει της πληγές της και να φυτρώσει καινούρια δενδράκια. Σημαντική θέση στη χλωρίδα της Σάμου έχει η «Μαύρη Πεύκη» (pinus nigra), που βρίσκεται στον Κέρκη όσο και στον Καρβούνη και σε υψόμετρο πάνω από τα 800 μ. Αυτό το είδος πεύκου έχει προέλθει από τα δάση της βόρειας Ευρώπης πριν από εκατομμύρια χρόνια στη Σάμο κατά την εποχή των παγετώνων.

Πηγή: eopssamos.gr

kimintenia.wordpress.com