Ο Νεομάρτυρας Γεώργιος γεννήθηκε στα μέρη της Αττάλειας από γονείς πλούσιους και ευσεβείς. Νήπιο ακόμα, ο Γεώργιος, αρπάχτηκε από τον Αγά Προύσαλη, κατά τις συνηθισμένες αρπαγές χριστιανόπουλων από τους Τούρκους, εξισλαμίστηκε και ονομάστηκε Μεχμέτ. Όταν ήλθε σε ηλικία γάμου, παντρεύτηκε την κόρη του Αγά αυτού. Με την προτροπή των θεοσεβών γονέων του, μια χριστιανή υπηρέτρια του Γεωργίου, ονομαζόμενη Μαρία, αποκάλυψε σ’ αυτόν για την καταγωγή του και τον τρόπο του εξισλαμισμού του. Με την πρόφαση ότι θα πήγαινε για προσκύνημα στη Μέκκα, ο Γεώργιος μαζί με τη Μαρία, ήλθε στους Αγίους Τόπους, όπου παρέμεινε για δυο χρόνια. Κατόπιν έφτασε στην πόλη Κρήνη της Μικράς Ασίας, όπου παντρεύτηκε την Ελένη Μαυρογιάννη.
Ο Όσιος Αθανάσιος ο Πάριος ήταν επιφανής θεολόγος και μέγας διδάσκαλος του Γένους, από τους πολυγραφότερους και σπουδαιότερους συγγραφείς της εποχής του. Γεννήθηκε στο Κώστο της Πάρου, το 1722 μ.Χ. Το πραγματικό του επώνυμο ήταν Τούλιος, αλλ’ από αγάπη για την γενέτειρά του, το αντικατέστησε με το Πάριος. Ο πατέρας του Απόστολος καταγόταν από την Καταβατή Σίφνου, όπου και σήμερα ζουν εκεί Τούλιοι ή Τόληδες. Η μητέρα του ήταν Παριανή, από το αρχοντικό γένος Δαμία.
Ο Άγιος Παναγιώτης ο Καισαρεύς ο νεομάρτυρας καταγόταν από το Δελβινάκι της Ηπείρου. Μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη για τη χριστιανική του πίστη, στις 24 Ιουνίου 1765 μ.Χ. Το τίμιο λείψανό του ενταφιάστηκε από τους χριστιανούς με τιμές στον Ναό της Ζωοδόχου Πηγής στην Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, ο μάρτυρας αυτός μαρτύρησε το έτος 1767, σε ηλικία 20 χρονών. Απότμημα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκεται στη Σκήτη Αγίου Παντελεήμονος της Μονής Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους.
Την ημέρα αυτή η Αγία μας εκκλησία εορτάζει το γενέσιο του ενδόξου Προφήτου Προδρόμου και Βαπτιστού Ιωάννη. Ο πατέρας του Ζαχαρίας, ήταν ιερέας. Κάποια ημέρα την ώρα του θυμιάματος, είδε μέσα στο θυσιαστήριο άγγελο Κυρίου, ο οποίος του ανήγγειλε ότι θα αποκτούσε γιο τον οποίο θα ονόμαζε Ιωάννη. Ο Ζαχαρίας σκίρτησε από χαρά, αλλά δυσπιστούσε. Η γυναίκα του ήταν ηλικιωμένη και στείρα και άρα ήταν αδύνατο να κυοφορήσει και αυτές τις αμφιβολίες τις εξέφρασε στον άγγελο ο οποίος του απάντησε ότι το παιδί θα γεννηθεί και εκείνος θα τιμωρηθεί για την απιστία του, παραμένοντας κωφάλαλος μέχρι να πραγματοποιηθεί η βουλή του Θεού.
Πράγματι η γυναίκα του η Ελισάβετ συνέλαβε και μετά από εννέα μήνες γέννησε γιο. Οκτώ ημέρες μετά τη γέννηση κατά την περιτομή του παιδιού οι συγγενείς, θέλησαν να του δώσουν το όνομα του πατέρα του, δηλαδή Ζαχαρία. Όμως ο Ζαχαρίας έγραψε επάνω στο πινακίδιο το όνομα Ιωάννης. Αμέσως λύθηκε η γλώσσα του και όλοι οι παριστάμενοι πλημμύρισαν χαρά και ελπίδα, διότι κατάλαβαν ότι γεννήθηκε ο Πρόδρομος της παρουσίας του αναμενόμενου Μεσσία.
Ο Ιωάννης δεν διέθετε μόνο το χάρισμα της προφητείας, αλλ’ αξιώθηκε και τη μεγαλύτερη χαρά και τιμή. Βάπτισε τον Μεσσία Χριστό, τον οποίο και ομολογούσε σ’ όλη του τη ζωή. Σύμφωνα με τα λόγια Του ίδιου του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι «ο Μείζων εν γεννητοίς γυναικών», δηλαδή ο πιο σπουδαίος άνθρωπος που γεννήθηκε ποτέ από γυναίκα επί της γης σε ολόκληρη την ιστορία της ανθρωπότητας. Για τούτο και η Εκκλησία μας καθιέρωσε η εικόνα του Τιμίου Προδρόμου να βρίσκεται αγιογραφημένη στο τέμπλο όλων των ιερών ναών, δίπλα σε εκείνη του Χριστού.
Ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος είναι ο προστάτης άγιος του μοναχισμού και όλων των ερημιτών, αιώνιο πρότυπο ασκητικής ζωής, ταπείνωσης, εγκράτειας, αυταπάρνησης και ανεξικακίας. Ο ίδιος έλεγε για τον εαυτό του: «Ἐγὼ φωνὴ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ», δηλαδή πως είναι μια φωνή που φωνάζει μέσα στην έρημο. Μέσα στη σημερινή έρημο της ανθρώπινης αποξένωσης, της μοναξιάς, των παθών, των κλιμακούμενων κρίσεων και των προβλημάτων που καταρρακώνουν τον σύγχρονο άνθρωπο και απαξιώνουν τον βίο του καθημερινά, η μορφή του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου έρχεται να φωτίσει τη ζωή και την πορεία όλων μας με το ολόφωτο παράδειγμα της αγίας βιωτής του και τον πύρινο λόγο του. Ας είναι η ευλογία και η σκέπη Του παντοτινά μαζί μας!
Ο Άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1322 και ήταν ανεψιός του Νείλου Καβάσιλα, ο οποίος χρημάτισε Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης. Το πατρικό του επώνυμο ήταν Χαμαετός, κράτησε όμως το μητρικό επώνυμο Καβάσιλας προφανώς λόγω της ισχυρής παρουσίας του Θείου του. Έκανε λαμπρές σπουδές ρητορικής, Θεολογίας, φιλοσοφίας και φυσικών επιστημών στη Θεσσαλονίκη και στην Κωνσταντινούπολη. Για ένα διάστημα διετέλεσε σύμβουλος του αυτοκράτορα Κατακουζινού ο οποίος στα τελευταία χρόνια της ζωής του, εκάρη μοναχός και διέμενε στην περιώνυμη Μονή των Μαγγάνων.
Ο Άγιος Ιερομάρτυς Μεθόδιος από την παιδική του ηλικία διακρινόταν για την αφοσίωσή του στον Χριστό και την προθυμία του να συμμετέχει στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Η Χάρις του Θεού τον καθοδηγούσε στη ζωή του. Με τα πνευματικά και διανοητικά χαρίσματα που τον προίκισε ο Δημιουργός, απέκτησε ασυνήθιστη για την εποχή του μόρφωση πάνω σε φιλοσοφικά και θεολογικά θέματα. Ακόμα δεν είχαν διατυπωθεί από τις Οικουμενικές Συνόδους με σαφείς όρους τα δόγματα της Χριστιανικής πίστεως. Στο β’ ήμισυ του γ’ αιώνα βρίσκονταν σε έξαρση οι συζητήσεις, κατά πόσον η ελληνική φιλοσοφία του Πλάτωνος και άλλων μπορούσε να επηρεάζει τη Χριστιανική Θεολογία. Και ακόμη, ωρισμένες διδασκαλίες που διετύπωσε ο Ωριγένης είχαν φέρει αναστάτωση στους εκκλησιαστικούς κύκλους.
Ο Άγιος Τύχων επίσκοπος Αμαθούντος (4ος-5ος αι.), είναι ένας από τους πιο γνωστούς αγίους της Κύπρου. Πήρε την προσωνυμία του θαυματουργού για τα πολλά θαύματα που έκανε και όσο ζούσε, αλλά και μετά την κοίμησή του. Ένα απ’ αυτά, εντυπωσιακό και παράδοξο, είναι και τούτο: Κάποτε μερικοί εργάτες φύτευαν αμπέλι σ’ ένα χωράφι. Πάνω στη δουλειά ένας απ’ αυτούς πέταξε, σαν άχρηστα, μερικά ξερά κλήματα. Ο άγιος πήρε ένα τέτοιο κλήμα και αφού προσευχήθηκε στο Θεό, παρακαλώντας Τον να του δώσει ζωή και βλάστηση και καρπούς, το φύτεψε στο όνομα της Αγίας Τριάδος.
Μαρτύρησαν κατά την Επανάσταση στη Μακεδονία, το 1821
Οι Άγιοι Οσιομάρτυρες Συνέσιος, Βενέδικτος, Τιμόθεος και Παύλος της ιεράς μονής Κωνσταμονίτου συναριθμούνται μεταξύ των μοναχών και απλών Χριστιανών που συνελήφθησαν από τον Ρουμπούτ πασά στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης και στο Άγιον Όρος, αμέσως μετά την έναρξη της Επαναστάσεως του 1821, οδηγήθηκαν στην Πόλη, βασανίσθηκαν ανηλεώς και θανατώθηκαν με μαρτυρικό τρόπο. Εκτενείς πληροφορίες για τον βίο και το μαρτύριο του αγίου Νεομάρτυρος Συνεσίου παραθέτει ο μοναχός Δοσίθεος Κωνσταμονίτης στο έργο του «Νέον Υπόμνημα των νεοφανών Ιερομαρτύρων και Οσιομαρτύρων», το οποίο συνέγραψε πιθανόν μεταξύ των ετών 1830-1844, λίγα χρόνια μετά τα συμβάντα.
Ο όσιος και θεοφόρος πατήρ Ιουστίνος γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου του 1894, ξημερώματα του Ευαγγελισμού στην πόλη Βράνιε της νοτίου Σερβίας. Ο πατέρας του ονομαζόταν Σπυρίδων και η μητέρα του Αναστασία. Κατά τη βάπτιση έλαβε το όνομα Ευάγγελος. Η οικογένεια του πατέρα του ήταν εκ παραδόσεως ιερατική και είχε δώσει στην ορθόδοξη Εκκλησία τουλάχιστον επτά ιερωμένους. Αυτό εξάλλου φανερώνει και το επώνυμο Πόποβιτς (= Παπαδόπουλος). Από μικρό παιδάκι ακόμα, συχνά επισκεπτόταν, με τους γονείς του, τον άγιο Πρόχορο τον Θαυματουργό στην κοντινή Μονή Πτσίνσκι όπου και είδε με τα μάτια του τη θεραπεία της μητέρας του από βαριά ασθένεια. Μια δεύτερη πηγή ευλάβειας για τον μικρό Ευάγγελο ήταν η τακτική ανάγνωση του Ευαγγελίου από τα δεκατέσσερά του χρόνια και η ασκητική βίωσή του μέχρι το τέλος της ζωής του. Τρίτη πηγή θείας έμπνευσης έγινε για τον μικρό Πόποβιτς η ανάγνωση των Συναξαριών και αργότερα των έργων των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας.
Οι Άγιοι της Εκκλησίας δεν είναι μερικές χιλιάδες∙ είναι αρκετά εκατομμύρια. Κάθε προσπάθεια βέβαια να τους μετρήσει κάποιος θα ήταν μάλλον μια ματαιοπονία. Και αν κάποιος, υποθετικά, ενδιαφερόταν να μετρήσει όλους τους Αποστόλους, τους Προφήτες, τους Ιεράρχες, τους Ιερομάρτυρες, τους Οσίους, τούς Οσιομάρτυρες, τους Ομολογητές και απλά όλους τους αγίους άνδρες και γυναίκες μαζί θα εύρισκε να ίναι περισσότεροι από την άμμο της θάλασσας.
Η εικόνα της Παναγίας το «Ἄξιον ἐστι», είναι μια από τις περίφημες εικόνες του Αγίου Όρους. Βρίσκεται στον ιερό ναό του Πρωτάτου, στις Καρυές του Αγίου Όρους, θεωρούμενη ως «κοινή εφέστιος προστάτις» εικόνα όλων των Αγιορείτικων Μονών, φέρουσα στο πλαίσιό της τις σφραγίδες και των 20 Μονών. Το παρακάτω ιστορικό της ιεράς εικόνος Παναγίας το «Ἄξιον ἐστι» γράφηκε ως υπόμνημα από τον ιερομόναχο Σεραφείμ τον Θυηπόλο, το 1548, ο οποίος υπήρξε και Πρώτος του Αγίου Όρους, το διέσωσε δε ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης:
Ο Βαρθολομαίος ήταν από τους δώδεκα Απόστολους του Κυρίου και κήρυξε το Ευαγγέλιο στους Ινδούς στους οποίους και παρέδωσε το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο. Αλλά στην Ουρβανούπολη οι ειδωλολάτρες τον σταύρωσαν και έτσι ένδοξα τελείωσε τη ζωή του με το μαρτύριο.
«Χριστού κηρύξας θεότητα γενναίως, Μαρτύρων εύρες, Ζαφείριε, την δόξαν. Πρώτη τε δεκάτη Ζαφείριος Χριστώ παρέστη»
Το 1821 με την επανάσταση της Χαλκιδικής πολλοί κάτοικοι των χωριών της περιοχής κατέφυγαν με τις οικογένειές τους στο Άγιον Όρος, προκειμένου να διαφύγουν της σφαγής και του εξανδραποδισμού των Τούρκων. Υπήρξαν περιπτώσεις Χαλκιδικιωτών οι οποίοι αρνήθηκαν ν’ αλλαξοπιστήσουν με αποτέλεσμα να δεχθούν τον στέφανο του μαρτυρίου. Ένας από αυτούς ήταν και ο νεαρός Ζαφείριος.
«Ὁ Κύριος ἀνελήφθη εἰς οὐρανούς, ἵνα πέμψῃ τὸν Παράκλητον τῶ κόσμω, οἱ οὐρανοὶ ἡτοίμασαν τὸν θρόνον αὐτοῦ, νεφέλαι τὴν ἐπίβασιν αὐτοῦ, Ἄγγελοι θαυμάζουσιν, ἄνθρωπον ὁρῶντες ὑπεράνω αὐτῶν, ὁ Πατὴρ ἐκδέχεται, ὃν ἐν κόλποις ἔχει συναϊδιον, Τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον κελεύει πᾶσι τοὶς Ἀγγέλοις αὐτοῦ, Ἄρατε πύλας οἱ ἄρχοντες ἡμῶν, Πάντα τὰ ἔθνη κροτήσατε χείρας, ὅτι ἀνέβη Χριστός, ὅπου ἣν τὸ πρότερον». Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μετά την λαμπροφόρο Ανάστασή Του από τους νεκρούς, δεν εγκατέλειψε αμέσως τον κόσμο, αλλά συνέχισε για σαράντα ημέρες να εμφανίζεται στους μαθητές Του (Πράξ. 1,3). Αυτές οι μεταναστάσιμες εμφανίσεις Του προς αυτούς είχαν πολύ μεγάλη σημασία. Έπρεπε οι πρώην δύσπιστοι και φοβισμένοι μαθητές να βιώσουν το γεγονός της Αναστάσεως του Διδασκάλου τους και ν’ αποβάλουν κάθε δισταγμό και ψήγμα απιστίας για Εκείνον.
Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια... [Νίκος Χουλιαράς]