kimintenia

Γεώργιος Ζαλοκώστας
Ο αγνός Αγωνιστής και λογοτέχνης

Ο Γεώργιος Ζαλοκώστας γεννήθηκε στο Συρράκο της Ηπείρου το 1805. Ήταν γιος του πλούσιου εμπόρου Χριστόφορου Ζαλοκώστα, που έπεσε στη δυσμένεια του Αλή Πασά και αναγκάστηκε να καταφύγει με την οικογένειά του στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Εκεί, ο νεαρός Γεώργιος πήγε σε ιταλικό σχολείο, άρχισε να ασχολείται με τη ζωγραφική και ξεκίνησε σπουδές νομικής τις οποίες δεν ολοκλήρωσε. Μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πύργο της Ηλείας, όπου έχασε και τους δύο γονείς του σε μία μέρα και λίγο αργότερα και τον αδερφό του Δημήτριο. Τότε έφυγε για το Μεσολόγγι και υπήρξε ένας από τους ελάχιστους επιζήσαντες της ηρωικής Εξόδου, το 1826. Στη συνέχεια πολέμησε δίπλα στον οπλαρχηγό Παπασταθόπουλο και μετά την απελευθέρωση υπηρέτησε ως οικονομικός αξιωματικός του Στρατού και της Χωροφυλακής.

Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε επίσημα το 1851 με τη βράβευσή του στον «Ράλλειο ποιητικό διαγωνισμό» για το ποίημά του «Μεσολόγγιον». Το ποιητικό έργο του κινήθηκε άλλοτε στον χώρο της καθαρεύουσας και άλλοτε στο πλαίσιο μιας απλούστερης γλώσσας, με επιρροές που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από τον ρομαντισμό των αδερφών Σούτσων και το νεοκλασικιστικό ιδεώδες, ως την ποίηση του Διονύσιου Σολωμού και της Επτανησιακής σχολής. Έγραψε κάθε είδους ποιήματα (πατριωτικά, λυρικά, ρομαντικά) και τραγούδησε με την ποίησή του, όσο μπορούσε, τις πίκρες που του επιφύλαξε η ζωή. Και οι πίκρες αυτές ήταν πολλές. Αρκεί να σημειωθεί ότι από τα εννιά παιδιά που είχε, έχασε τα επτά. Σεμνός και εσωστρεφής ως χαρακτήρας, έδωσε στην ποίηση ολόκληρο τον εαυτό του. Ασχολήθηκε επίσης με την πεζογραφία, τη μετάφραση, το αισθητικό και το λογοτεχνικό δοκίμιο, ενώ συνεργάστηκε στην έκδοση των περιοδικών «Μνημοσύνη» και «Ευτέρπη».

Από τα ποιήματά του τα γνωστότερα είναι: «Χάνι της Γραβιάς», «Μπότσαρης», «Η κόρη του γερο-Μούρτου», «Η μάχη του Σοβελάκου», «Σκιαί του Φαλήρου», «Αρματολοί και Κλέφτες», «Το φίλημα» και «Η αναχώρησίς της». Τα δύο τελευταία μελοποιήθηκαν και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στην εποχή τους. Στις μέρες μας, «Το Φίλημα» το γνωρίζουμε ως δημοτικό τραγούδι, ενώ «Η αναχώρισίς της» μελοποιήθηκε και από τον Γιάννη Σπανό με ερμηνευτή τον Μιχάλη Βιολάρη, το 1968. Ο αγνός αγωνιστής και σπουδαίος λογοτέχνης Γεώργιος Ζαλοκώστας έφυγε από τη ζωή στην Αθήνα, στις 3 Σεπτεμβρίου 1858, σε ηλικία 53 ετών.

Έργα

Ποίηση

Η κόρη του γέρο μούρτου (Λυρικό) (1842)
Αλεξανδρή Κουλούρη (1842)
Ο ποιητής και η Μούσα του (Λυρικό) (1842)
Η 25 Μαρτίου (Λυρικό) (1843)
Η μάχη του Σοβελάκου ή Σοβολάκου (του ευεργέτη Γεώργιου Σίνα) (1843)
Το κυνηγιόν μου (του ευεργέτη Γεώργιου Σίνα) (1843)
Προς την Βουλήν (Λυρικό) (1843)
Ο ασπασμός της 25 Μαρτίου (Λυρικό) (1844)
Εις τον Βασιλέα Όθωνα επί κατοχής (Λυρικό) (1844)
Η φωνή του χρόνου (Λυρικό) (1844)
Τοις εχθροίς της Ελλάδος (1844)
Ο θάνατος του Ιταλού στρατιώτου (1844)
Ο αποχαιρετισμός του στρατιώτου (1844)
Η εφημερίς το «Πανελλήνιον» (Λυρικό) (1845)
Αι Σκιαί του Φαλήρου (1844)
Το χάνι της Γραβιάς (1844)
Βότσαρης ή Μπότσαρης (1845)
Οι Χριστομάχοι της Δύσεως (Λυρικό) (1845)
Η άδικος πάλη (Λυρικό) (1845)
Ο Αβδέλ-Καδέρ (Λυρικό) (1845)
Το συναπάντημα (Λυρικό) (1845)
Οι αδελφοί Βανδιέραι και η μήτηρ των (1845)
Εις τον θάνατον Ελληνίδος (1845)
Ο αποχαιρετισμός του πρόσφυγος (1846)
Θεός και Έρως (1846)
Το όνειρον του Ποιητού (1846)
Ωδή επιθανάτιος (Λυρικό) (1846)
Ο βοριάς που τ’ αρνάκια παγώνει (Λυρικό) (1846)
Αφιέρωσις (1846)
Ή Χαροκαμένη (Λυρικό) (1846)
Κλείσοβα (1846)
Η μάχη του Σοβελάκου (1852)
Αί Σκιαί του Φαλήρου (1844)
Το χάνι της Γραβιάς (1846)
Ή κληρονομιά -το σπαθί (1846)
Ή Κληρονομιά ή κορόνα (1846)
Η τελευταία νυξ (Συνέντευξις εν τη Αγγλική ναυαρχίδι εις Πειραιά) (1847)
Δάκρυα (1847)
Εις την αποδημούσαν ψυχήν του (Λυρικό) (1847)
Εις το φεγγάρι (Λυρικό) (1847)
Η μητρική στοργή (Λυρικό) (1847)
Επίγραμμα επί του τάφου δύο τέκνων μου (Λυρικό) (1847)
Εις την θανούσαν θυγατέρα μου (Λυρικό) (1847)
Κανδιάνω Ρώμα (Λυρικό) (1847)
Αι Γραφαί (1847)
Ο Αδάμ και η Εύα (1847)
Εμβατήριος Ρωμαϊκός (1848)
Άσμα των εν Ιταλία μισθωτών (1848)
Εμβατήριος (1848)
Στεναγμός επί της νεότητος (1848)
Η τυφλή ανθοπώλιςΑθανασία (Λυρικό) (1848)
Το δένδρον μου(Λυρικό) (1848)
Εις εικόνα της σφαγής των παίδων (Λυρικό) (1848)
Εις εικόνα του Λαοκόωντος (Λυρικό) (1848)
Τη σπαρτιατική μνήμη του ευαγγέλου μου (Ανάμνηση) (1848)
Ώρες σχολής: ή πέρδικα (1848)
Το δένδρον μου (1849)
Εις εικόνα της σφαγής των παίδων (1849)
Εις εικόνα του Λαοκόωντος (1849)
Το ωρολόγι μου (1849)
Ώρες σχολής:ό φώτος και ή φρόσω (1849)
Ώρες σχολής:ό ποιητής (1849)
Το ωρολόγι μου(Λυρικό) (1849)
Η αναχώρησίς της(Λυρικό) (1849)
Το φίλημα(Λυρικό) (1849)
Η τυφλή ανθοπώλις (1849)
Η δάφνη και το ρόδον (1849)
Η γέννησις της μητρός του Έρωτος (1849)
Ύμνος εις τον Έρωτα (1849)
Ό Βότσαρης ή Μπότσαρης (1850)
Χαροκαμένη (1850)
Το σιγάρον(Λυρικό) (1850)
Η αναχώρησίς της(Λυρικό) (1850)
Παράπονον(Λυρικό) (1850)
Επικούρειον άσμα (1850)
Χριστιανικός ύμνος (1850)
Το τελευταίον χαίρε (1850)
Το Μεσολόγγιον(Ά Κρατικό Βραβείο της Ποίησης στον Ράλλειον Διαγωνισμόν το 1852) (1851)
Οι μονομάχοι (1851)
Εις νεανίδα απερχομένην εις Κωνσταντινούπολιν ίνα νυμφευθή (Λυρικό) (1851)
Εις το λεύκωμα της Κ.Α.Π. (Λυρικό) (1851)
Εις πρωταγωνίστριαν (Λυρικό) (1851)
Μύθος (Λυρικό) (1851)
Ο φιλάργυρος (Λυρικό) (1851)
Ο μαγνητισμός (Λυρικό) (1851)
Η πόλκα στον αέρα (Λυρικό) (1851)
Το εργόχειρον της Λιγερής (Λυρικό) (1851)
Το Μεσολόγγιον (Α’ Κρατικό βραβείο ποίησης στον Ράλλειον διαγωνισμόν, 1852) (1851)
Ή κληρονομιά:το σπαθί και ή κορόνα (1851)
Ή τελευταία Νύξ (Ανάμνηση) (Συνέντευξις εν τη Αγγλική ναυαρχίδι εις Πειραιά, 1851)
Το στόμιον της πρεβέζης (1852)
Μια βοσκοπούλα αγάπησα (Καντάδα) (1852)
Το στόμιον της πρεβέζης (Ανάμνηση) (1852)
Το στεφάνωμα (1852)
Ο ερωτόληπτος ναύτης (1852)
Η κολασμένη κόρη (1852)
Το νανούρισμα (1852)
Αρματωλοί και κλέφται (1853)
Ώραι Σχολής (Α’ Κρατικό βραβείο ποίησης στον Ράλλειον διαγωνισμόν, 1855) (1853)
Τὰ μνήματα (1853)
Η Κορώνη (1853)
Η αναγνώρισις (1853)
Δάκρυα(Ανάμνηση) (1853)
Είς το φεγγάρι (Καντάδα) (1854)
Ή αναχωρησίς της (Καντάδα, μελοποιήθηκε και από τον Γιάννη Σπανό με ερμηνευτή το Μιχάλη Βιολάρη το 1968) (1854)
Οι δισταγμοί της κόρης (1854)
Η πρώτη του έτους (1854)
Το φίλημα(μελωποιήθηκε ως δημοτικό τραγούδι) (1856)
Ό βοριάς που τ’ αρνάκια απαγώνει (1856)
Ρόδον και χορτάρι (1857)
Απόσπασμα εκ των λαλούντων ζώων του Καστή (1858)
Το στέμμα του ποιητού (1858)
Άπαντα (μεταθανάτια έκδοση) (1859)

Ανθολογίες

Έργα· Πρόλογος και σημειώματα Κώστα Καιροφύλλα – Συνεργασία Γ.Ε. Ζαλοκώστα, Αθήνα, εκδ. Σύλλογος Προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων

Δοκίμια

Χρονικά περί σεισμών και διαφόρων άλλων αξιοπεριέργων γεγονότων
Λόγοι Πανηγυρικοί
Διάφορα Θεολογικά πονήματα και γραμματικά σημειώματα

Εργογραφικές μελέτες

Τω πολυδακρύτω μάρτυρι Ρήγα (1852)
Ό Βότσαρης ή Μπότσαρης (1853)