Η «Κούπα» είναι παλαιό παραδοσιακό επιτραπέζιο τραγούδι του κεφιού, του ξεφαντώματος και του ατέλειωτου γλεντιού. Προέρχεται από την Κάρπαθο της Δωδεκανήσου αλλά το συναντάμε και στη Δυτική Κρήτη σε καταγραφές του 1850 από τον Παύλο Βλαστό.
Η διαδικασία έχει ως εξής: Συνήθως, ένας από τους γηραιότερους της παρέας σηκώνεται, πίνει μία κούπα και κερνάει τους υπόλοιπους ένα δάχτυλο πιο λίγο κρασί από αυτό που ήπιε εκείνος. Αυτό συνέβαινε πάντα. Ο άλλος σε κερνούσε και σου έβαζε λιγότερο, γιατί σε κερνούσε από σεβασμό και όχι για να σε μεθύσει. Ο σεβασμός και η φιλία είναι μάλλον αυτά που ξεκίνησαν αυτό το έθιμο, μιας και το να πίνεις από το ίδιο σκεύος είναι σύμβολο φιλίας και αγάπης και σε άλλα μέρη του κόσμου από τα παλαιότερα χρόνια.
Οι στίχοι κλείνουν όλη την παρέα των γλεντζέδων που το τραγουδούν αφιερώνοντας σε καθέναν ξεχωριστά μια αναφορά και ένα κάλεσμα για συμμετοχή στη διασκέδαση και στη χαρά της ομάδας! Με τον τρόπο αυτό το γλέντι μπορούσε να κρατήσει ως το πρωί, αφού ο κύκλος των προσώπων έκλεινε και ξανάνοιγε καθώς οι «κούπες», δηλαδή τα κρασοπότηρα, γέμιζαν, άδειαζαν μονορούφι ως τον πάτο και ξαναγιέμιζαν διαρκώς!
Αυτό που δείχνει ότι η κούπα τότε δεν ήταν ένα παιχνίδι εγωισμού είναι η έκφραση «έχουμε πιει μαζί μια κούπα», που σημαίνει ότι έχουμε κάνει παρέα. Θα πρέπει ωστόσο να επιδεικνύεται μέτρο, προσοχή και σεβασμός, προκειμένου να μη μετατρέπεται η διασκέδαση σε επικίνδυνο παιχνίδι…
Οι ατάκες της κούπας
Η γρήγορη: Κοιτάς τον άλλο και του λες: «Πάει;» και σου απαντάει «Πάει».
Η παραδοσιακή: Λες στον άλλο «Καλώς να σ’ έβρω» και απαντάει «Καλώς να ορίσεις».
Η παιχνιδιάρικη: Λες στον άλλο «Κουτελοβαρίχνω σου» και απαντάει «Αντιστέκομαί σου».
Η αρχοντική: Λες στον άλλο «Στην αφεντιά σου» και την πίνεις.
Η σιωπηλή: Κοιτάς τον άλλο στα μάτια και απλά κουνάς ελαφρά το ποτήρι προς αυτόν και πίνεις την κούπα. Αυτό γίνεται συνήθως σε μνημόσυνα ή γενικά σε μέρη που δεν αρμόζει να πιεις κούπα.
Καλή διασκέδαση και σε εσάς! Καλή Αποκριά γεμάτη κέφι και χαρά!
Η Κούπα
Τίνος είν’ η κούπα η μονομπασιά;
Μην είν’ του καπταν’ [Γιώργη] του Μπέη του πασά;
Πιες την γιε μου, πιες την και ξαναγέμωσέ την
και βρες τον διπλανό σου απού ‘ναι στο πλευρό σου.
Ας την ανεβάσουμε στα επουράνια
κι ας την κατεβάσουμε στα καταχθόνια,
δώσ’ της μια να πάει κάτω,
για να βρει η κορφή τον πάτο
πάτο, πάτο, φίλησέ την κι από κάτω.
Τίνος είν’ η κούπα η μονομπασιά;
Είναι της [Ελένης] της καπετάνισσας
Πιες την κόρη, πιες την και ξαναγέμωσέ την
και βρες τον γείτονά σου που κάθεται κοντά σου.
Ας την ανεβάσουμε στα επουράνια
κι ας την κατεβάσουμε στα καταχθόνια,
δώσ’ της μια να πάει κάτω,
για να βρει η κορφή τον πάτο
πάτο, πάτο, φίλησέ την κι από κάτω.
Τίνος είν’ η κούπα η μονομπασιά;
Μην είναι του [Μιχάλη] του Μπέη του πασά;
Πιες την γιε μου, πιες την και ξαναγέμωσέ την
και βρες τον διπλανό σου απού ‘ναι στο πλευρό σου.
Ας την ανεβάσουμε στα επουράνια
κι ας την κατεβάσουμε στα καταχθόνια,
δώσ’ της μια να πάει κάτω,
για να βρει η κορφή τον πάτο
πάτο, πάτο, φίλησέ την κι από κάτω.
Πηγές: http://www.aerakis.net, ellinwnparadosi.blogspot.com, zarpanews.gr
kimintenia 