kimintenia

2 Σεπτεμβρίου

Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρόουζ

«Είμαστε προσκυνητές σε αυτή τη γη
και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ»
Ιερομόναχος Σεραφείμ Ρόουζ

Τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθα από τον ιερομόναχο Σεραφείμ Ρόουζ

Ο π. Αλέξιος θυμάται τρεις απλές αρχές ζωής που έμαθε από τον π. Σεραφείμ. «Τις έμαθα» λέει, «όχι τόσο πολύ από τα βιβλία του π. Σεραφείμ όσο από αυτά που μου είπε σε διάφορες ομιλίες κατά τα χρόνια που πέρασαν. Η πρώτη από αυτές τις αρχές είναι:

«Είμαστε προσκυνητές σ’ αυτήν τη γη και δεν υπάρχει τίποτα μόνιμο για μας εδώ», πρέπει συνεχώς να το θυμόμαστε αυτό. Είμαστε απλώς παρεπίδημοι. Αυτή η ζωή είναι μόνο η αρχή μιας συνέχειας που δεν θα τελειώσει ποτέ. Τείνουμε να τη μεταχειριστούμε σαν να είναι μόνιμη και απαίσια σημαντική από την άποψη των σταυροδρομιών και της εκπαίδευσης και της προόδου και όλων εκείνων των πραγμάτων. Αλλά όλα θα πεθάνουν μαζί μας θα πεθάνει το σώμα μας. Τίποτα από αυτά δεν θα πάει μαζί μας στον άλλο κόσμο.

Ο π. Σεραφείμ θέλησε να μας διδάξει αρχές που θα μας κρατούσαν στην σωστή θέση καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής και θα μας στήριζαν στις νέες και διαφορετικές καταστάσεις, τις περιστάσεις και τα προβλήματα. Επομένως, εάν πήγαινες σε αυτόν με μια ερώτηση για κάποιο ιδιαίτερο θέμα, μπορεί ή όχι να εξέταζε εκείνο το συγκεκριμένο πρόβλημα, αλλά θα έδινε μια αρχή με την οποία κάποιος θα μπορούσε να αξιολογήσει ο ίδιος το πρόβλημα και να καταλήξει σε ένα ευλόγα νηφάλιο και αξιόπιστο συμπέρασμα. Αυτό είναι που κρυβόταν πίσω από την υπενθύμισή του σε μας πως είμαστε προσκυνητές σε αυτήν τη γη.

Αυτό είναι μια αρχή, μια προϋπόθεση. Εξετάστε όλα τα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει την περασμένη εβδομάδα ή τον μήνα, όλα τα πράγματα στην ιδιωτική ζωή μας που φαίνονται πολύ σημαντικά και μας εκνευρίζουν, συγχύζουν, που μας κάνουν να ανησυχούμε ή φοβόμαστε. Και έπειτα ας σκεφτούμε ότι, εάν είχαμε θυμίσει στους εαυτούς μας ότι είμαστε μόνο προσκυνητές εδώ, τα πιο πολλά από τα «ζητήματά μας» είναι πολύ ασήμαντα, και πόση διαφορά θα είχε κάνει αυτό στην ποιότητα της ημέρας μας, της εβδομάδας μας, της ζωής μας.

Μια δεύτερη αρχή που ο π. Σεραφείμ με δίδαξε ήταν ότι «η ορθόδοξη πίστη μας δεν είναι “κάτι” το ακαδημαϊκό». Αυτό ίσως φανεί περίεργο να ειπωθεί επειδή έχουμε τα δεδομένα των ογκωδών βιβλίων των αγίων Πατέρων και των ιερών ακολουθιών της Εκκλησίας, και επίσης των βίων των Αγίων -υπάρχουν τόσα πολλά. Φυσικά, υπάρχει ένα ακαδημαϊκό επίπεδο σ’ όλο αυτό το σύνολο, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία. Ο π. Σεραφείμ μου έγραψε μια φορά: «Μην αφήσετε ποτέ κανένα να πάρει όλα τα βιβλία μακριά από σας. Αλλά μην μπερδέψετε την ανάγνωση των βιβλίων με το πραγματικό νόημα, το οποίο είναι η βίωση της Ορθοδοξίας». Η Ορθοδοξία, μου είπε, δεν είναι τόσο πολύ θέμα του νου. Είναι ένα βίωμα, και είναι της καρδιάς.

Μια φορά, όταν περπατούσαμε κάπου στην περιοχή του μοναστηριού, τον ρώτησα, «Πάτερ Σεραφείμ, ποια είναι η αγαπημένη σας εικόνα της Θεοτόκου;». Σταμάτησε και είπε, «Δεν είναι κάποια». «Αυτό είναι αδύνατον!, είπα. Ο καθένας έχει μια αγαπημένη εικόνα της Θεοτόκου -ποια είναι η δική σας;». Σταμάτησε πάλι και με κοίταξε, πραγματικά με κατάπληξη, και είπε, «Δεν καταλαβαίνεις; Μ’ αρέσει πολύ το όλον της Θεοτόκου».

Αυτή ήταν μια πολύ βαθιά απάντηση: δεν μπορείς μόνο να διαλέξεις μία εικόνα και να πεις αυτή είναι η καλύτερη, ή αυτή είναι εκείνη που συμπαθώ περισσότερο. Είναι πράγματι το σύνολο, το όλον! Σε περιστάσεις όπως αυτή, ο π. Σεραφείμ ήταν σε θέση να μου υπενθυμίσει επανειλημμένα ότι η Ορθοδοξία πρέπει να βιωθεί, όχι μόνο να διαβαστεί, να μελετηθεί ή να γραφτεί κάτι σχετικά.

Η τρίτη αρχή ήταν πιθανώς η σημαντικότερη όλων. Ο π. Σεραφείμ μου είπε, «Εάν δεν βρεις τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή, δεν θα Τον βρεις στην άλλη». Για ένα χριστιανό της Δύσης, αυτή είναι μια καταπληκτική δήλωση. Τί σημαίνει αυτό πρακτικά; Δεν μιλούσε αυτός για τη μυστική εμπειρία ή δεν είχε τα οράματα ή κάτι παρόμοιας φύσεως. Καθένας που γνωρίζει τον π. Σεραφείμ συνειδητοποιεί ότι θα είχε μείνει μακριά από τέτοιου είδους συζήτηση. Αυτό που εννοούσε με το να «βρεις τον Χριστό» σε αυτήν τη ζωή είναι, πως κάποιος πρέπει πρώτα να εστιάζει στον Χριστό διαρκώς, ημέρα και νύχτα.

Αυτό δεν αποτελεί μία συνήθεια προσευχής, όπως κάνει κάποιος στις εικόνες όταν βάζει το καπέλο του για να βγει από την πόρτα. Μάλλον, πρόκειται για την περίπτωση που κάποιος έχει στον νου του τον Χριστό όλη την ημέρα, σε κάθε περίσταση, σε κάθε ευκαιρία – να υψώνει κάποιος την καρδιά και τον νου του σε Αυτόν. Ο π. Σεραφείμ συνήθιζε να μου λέει, αναφερόμενος στην Καινή Διαθήκη: «Ο Θεός είναι αγάπη κι όποιος ζει μέσα στην αγάπη ζει μέσα στον Θεό, κι ο Θεός μέσα σε αυτόν… Η τέλεια αγάπη διώχνει τον φόβο» (Α’ Ιωάν. 4:16,18).

Βλέπετε, ήμουν ένα άτομο που φοβόταν, έτσι θα έλεγε, τέτοιου είδους λόγια. Και έπειτα θα εξηγούσε, «Καλά, εμείς δεν μπορούμε να έχουμε τέλεια αγάπη για τον Θεό, ή τον καθένα, επειδή είμαστε ατελείς. Η αγάπη του Θεού είναι τέλεια. Αλλά εάν κατοικούμε στην αγάπη και ο Θεός είναι αγάπη, κατόπιν ο Θεός κατοικεί σε μας. Και αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους ερχόμαστε όλο και πιο κοντά, συνεχώς πιο κοντά, στον Χριστό σε αυτό τον κόσμο. Και έτσι γινόμαστε λιγότερο φοβισμένοι έναντι της ζωής και των άλλων ανθρώπων, των προκλήσεων και των δυσκολιών». Άλλα εδάφια που του άρεσε να αναφέρει ήταν, «Μικρά μου παιδιά, έφτασε το τέλος» (Α’ Ίωάν. 2:18) και «Μη φοβάσαι το μικρό μου ποίμνιο. Σ’ εσάς ευαρεστήθηκε ο Πατέρας σας να δώσει τη βασιλεία του» (Λουκ. 12:32). Στα επόμενα χρόνια θυμήθηκα που ο π. Σεραφείμ επαναλάμβανε τέτοια εδάφια σε μένα -και έρχονταν στον νου μου σε περιόδους φόβου και κινδύνου. Αυτά τα εδάφια ήταν μια ιδιαίτερη ανάπαυση και παρηγοριά για μένα κατά την περίοδο της ξαφνικής ανάπαυσης της Ματιούσκας μου (εννοεί την πρεσβυτέρα του, τη σύζυγό του), η οποία συνέβη αρκετά χρόνια αφότου ο π. Σεραφείμ είχε αφήσει αυτόν τον κόσμο. Αλλά, φυσικά, η μεγαλύτερη ανάπαυση από όλα, κατά τον θάνατό της, ήταν που γνώριζα ότι τώρα ήταν μαζί του.

Τελικά, θα επιθυμούσα να πω, με πολύ μεγάλη πεποίθηση, ότι ο π. Σεραφείμ βρήκε τον Χριστό σε αυτήν τη ζωή. Δεν μπορείς να δώσεις κάτι που δεν έχεις, και αυτός είχε τόσα πολλά να δώσει. Από αυτό μπορούμε να ξέρουμε ότι ο Χριστός κατοίκησε πράγματι μέσα σε αυτόν. 

π. Σεραφείμ Ρόουζ (1934-02.09.1982)

Ο Ευγένιος (Γιουτζήν) Ρόουζ, μετέπειτα Ιερομόναχος Σεραφείμ, γεννήθηκε στο San Diego των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής το 1934. Καταγόταν από μία τυπική αστική αμερικανική οικογένεια. Από την εφηβική του ηλικία υπήρξε ανήσυχο πνεύμα και από τα γυμνασιακά χρόνια του ακόμη άρχισε να ερευνά αναζητώντας την «αλήθεια», την οποία, όπως ο ίδιος αργότερα ομολογούσε, δεν μπορούσε να την βρει στην κοινωνία που ζούσε. Μέσα από την επαφή του με τον προτεσταντικό χριστιανισμό, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Χριστιανοί των διαφόρων αμερικανικών δογμάτων, είχαν βάλει σε καλούπια τον Θεό ανάλογα με το κοσμικό πνεύμα, το οποίο χαρακτήριζε την κάθε εποχή. Απογοητευμένος, εστράφη προς την αθεΐα και ξεκίνησε να μελετά έργα του Νίτσε, γεγονός που επηρέασε βαθιά την ψυχοσύνθεσή του. Με το πέρασμα του χρόνου βυθιζόταν όλο και περισσότερο στην απελπισία και την απογοήτευση ενός ψεύτικου κόσμου, ο οποίος οδηγούσε σε αδιέξοδο… Η απόγνωση τον κατακυρίευσε τόσο πολύ, που πολλές φορές περιέγραφε την ζωή του ως «ζωντανή κόλαση!».

Κάποτε, βυθισμένος μέσα στο θυμό και το ανικανοποίητο που του άφηνε το κενό της υπάρξεώς του, μεθυσμένος από το αλκοόλ, στο οποίο προσπαθούσε να βρει συναισθηματικό καταφύγιο, έφθασε να καταρρασθεί τον Θεό, επιζητώντας την καταδίκη του στην κόλαση και με τον τρόπο αυτό να επιβεβαιώσει επιτέλους και την ύπαρξή Του! Στις αρχές της δεκαετίας του 1950, ο Ευγένιος ξεκινά μαθήματα εκμάθησης της κινεζικής -την οποίαν μαθαίνει άπταιστα- και αρχίζει να μελετά αρχαία ανατολικά κείμενα στην πρωτότυπη γλώσσα τους, ελπίζοντας ότι θα βρει την αλήθεια στον Βουδισμό, του οποίου γίνεται οπαδός λίγο αργότερα. Ωστόσο, όπως και ήταν αναμενόμενο ούτε κι εκεί βρήκε πνευματική ανάπαυση αλλά αντιθέτως βυθίστηκε ακόμη περισσότερο στο χάος ενός απέραντου κενού. Συνέχισε την αναζήτησή του εισερχόμενος σε αρχαία θρησκεύματα και κάθε βήμα του προς άλλες θρησκείες και παραδόσεις ήταν σα να τον απομάκρυνε ακόμη περισσότερο από την αλήθεια την οποίαν αγωνιωδώς αναζητούσε…

Κάποτε, έφθασε η ώρα που ο Πανάγαθος Θεός υποδέχθηκε το ταλαιπωρημένο παιδί Του, Ευγένιο, σε έναν ορθόδοξο Ναό. Ο ίδιος ο πατήρ Σεραφείμ περιέγραφε αργότερα αυτή την πρώτη επαφή του με την Ορθοδοξία, λέγοντας τα εξής: «Όταν επισκέφθηκα μια ορθόδοξη εκκλησία για πρώτη φορά, μου συνέβη κάτι που σε κανένα βουδιστικό ή άλλο ανατολικό ναό δεν είχα νοιώσει. Κάτι μέσα στην καρδιά μου, μου είπε ότι γύρισα σπίτι. Η έρευνά μου για την αλήθεια είχε τελειώσει. Έτσι, γνώρισα τον Χριστό!».

Η συναναστροφή του με τους ορθοδόξους, γέννησε στο μυαλό του την σκέψη, ότι η αλήθεια, την οποίαν τόσο καιρό έψαχνε, δεν είναι μια αφηρημένη ιδέα, αλλά είναι πολύ συγκεκριμένη και αξίζει ν’ αγαπιέται με όλη μας την καρδιά και με όλο μας το είναι. Αυτή η αλήθεια, είναι ο Χριστός! Από τη στιγμή που απαλλάχθηκε από την αφόρητη αβεβαιότητα, ο π. Σεραφείμ, αφιέρωσε όλον τον υπόλοιπο βίο του, υπηρετώντας την Αλήθεια μέχρι σημείου αυτοθυσίας και πόνου. Τον Φεβρουάριο του 1962, έγινε μέλος της Ορθοδόξου Εκκλησίας και με συντριβή περιέγραφε αργότερα την αίσθηση της θεϊκής γεύσεως στο στόμα του κατά την πρώτη Μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων.

Αυτός κι ένας νεαρός Ρώσος, ο οποίος ονομαζόταν Γκλέμπ, συγκρότησαν μια αδελφότητα που την ονόμασαν «ο Άγιος Γερμανός της Αλάσκα» και αφιερώθηκαν στην ιεραποστολή της Ορθόδοξης αλήθειας. Πνευματικός πατέρας τους ήταν ο Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς, ο οποίος είχε ήδη προφητέψει από το 1967 περίπου, λίγο πριν την κοίμησή του, ότι σε λίγα χρόνια στην Καλιφόρνια θα γινόταν ένα ορθόδοξο ιεραποστολικό μοναστήρι. Οι δύο νέοι άνοιξαν ένα βιβλιοπωλείο στα πλαίσια της ιεραποστολής τους, και νυχθημερόν μετέφραζαν θρησκευτικά κείμενα Πατέρων και άλλα, στην αγγλική γλώσσα και παράλληλα τα τύπωναν μ’ ένα χειροκίνητο παλιό τυπογραφικό μηχάνημα, το οποίο αγόρασαν, προκειμένου να έχουν έτσι την δυνατότητα να διαδώσουν την Ορθοδοξία στην περιοχή τους και ακόμη παραπέρα.

Ωστόσο, επειδή οι ψυχές τους λαχταρούσαν να ανέβουν ακόμα υψηλότερα, όσο γίνεται πιο κοντά στο Θεό, εγκατέλειψαν σύντομα την πολύβοη πόλη και μετεφέραν το τυπογραφείο τους σ’ ένα ερημικό μέρος της βόρειας Καλιφόρνιας, στο οποίο δεν υπήρχε τίποτε άλλο πέρα από τη φύση που έφτιαξε ο Θεός. Εκεί, άρχισαν να ζουν ως ασκητές παλαιών χρόνων, αφού δεν υπήρχε ούτε το απαραίτητο τρεχούμενο νερό και για μόνιμους συντρόφους είχαν τις αρκούδες, τις νυχτερίδες, τα φίδια και τα άλλα ερπετά της ερημιάς εκείνης.

Το 1970, αφού εκρίθησαν άξιοι, οι δύο νέοι εκάρησαν μοναχοί, λαμβάνοντας ο μεν Ευγένιος το όνομα Σεραφείμ από τον άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ ο δε, Γκλέμπ έλαβε το όνομα Γερμανός, από τον Άγιο Γερμανό της Αλάσκα. Ο μακάριος Σεραφείμ αξιώθηκε από τον Κύριο να χειροτονηθεί ιερεύς του το 1977 και το κύριο έργο που ανέλαβε ήταν οι αναρίθμητες βαπτίσεις, τις οποίες τελούσε. Ο μακαριστός πατήρ Σεραφείμ Ρόουζ, ήταν ένας σύγχρονος απόστολος, ο οποίος εκπλήρωσε το «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος».

Καθ’ όλη τη διάρκεια του μοναχικού βίου του, συνέχισε τις μεταφράσεις και τις εκδόσεις των Πατερικών κειμένων κι έτσι οδήγησε χιλιάδες Αμερικανούς στην Ορθοδοξία. Η φήμη για τη δράση και το πολυποίκιλο ιεραποστολικό έργο του, εξαπλώθηκε σύντομα και πέρα από την Αμερική. Κάτω από το φως των κεριών -αφού ηλεκτρικό ρεύμα δεν υπήρχε στη μονή- και μέσα στο μικρό κελί του, ο πατήρ Σεραφείμ έγραφε πολλά βιβλία για την πνευματικότητα του σύγχρονου ανθρώπου. Μεταξύ των κορυφαίων έργων του είναι το: «Η ψυχή μετά το θάνατο», το οποίον βρίσκεται μεταφρασμένο στην Ελληνική και στο διαδίκτυο.

Εκείνη την εποχή, στις κομμουνιστικές χώρες, τα κείμενά του για τον πόνο και την ψυχή μετά τον θάνατο, διαδίδονταν κρυφά κι είχαν ανυπολόγιστη επίδραση σε εκατομμύρια ψυχές στην κομμουνιστική Ρωσία. Το μήνυμα του π. Σεραφείμ για τον πόνο και τους διωγμούς εξαιτίας της ορθής πίστεως στο Χριστό, συγκίνησε βαθιά τον σταυρωμένο από το άθεο καθεστώς ρωσικό λαό. Έως και σήμερα στη Ρωσία τα έργα του π. Σεραφείμ είναι πασίγνωστα και απολαμβάνουν μεγάλης εκτιμήσεως.

Δυστυχώς, η επίγεια ζωή του έμελλε, σύμφωνα με το άγιο θέλημα του Θεού, να είναι σύντομος. Έτσι, ενώ ο άοκνος εργάτης του Κυρίου συνέχιζε τις ευλογημένες ασχολίες του, αιφνιδίως μία καλοκαιρινή ημέρα του 1982, αρρώστησε βαριά αισθανόμενος φοβερούς πόνους. Παρ’ όλο που πονούσε πολύ, χωρίς ίχνος γογγυσμού, δεχόταν τους προσκυνητές που έφταναν, για να τους δώσει συμβουλές, να τους απαλύνει τον πόνο, να προσφέρει μέχρι τελευταία στιγμή τον εαυτό του για την αγάπη του Θεού και του αδελφού. Όταν μια μέρα έπεσε λιπόθυμος μέσα σε φρικτούς πόνους, οι πατέρες τον πήγαν επειγόντως στο νοσοκομείο, ενώ εκείνος ψιθύριζε συνεχώς «Δόξα Σοι ο Θεός».! Οι γιατροί, διαπίστωσαν ότι μία σπάνια ανίατη αρρώστια του είχε προκαλέσει γάγγραινα στο παχύ έντερο. Μάλιστα απορούσαν πώς δεν ούρλιαζε από τους πόνους και πώς άντεχε χωρίς νάρκωση.

Εισήχθη αμέσως στο χειρουργείο κι εκεί διαπιστώθηκε ότι είχαν πειραχτεί και άλλα ζωτικά όργανα, και παρόλο που του αφαίρεσαν κομμάτι του εντέρου, δεν του έδιναν πιθανότητες ν’ αναρρώσει. Το νέο διαδόθηκε αστραπιαία και πλήθος κόσμου άρχισε να συρρέει, προσευχόμενοι όλοι για ένα θαύμα. Ένιωθαν ότι έχαναν τον πατέρα, το πολύτιμο στήριγμα, την ελπίδα τους… Καθώς το τέλος πλησίαζε, ο π. Γερμανός γι’ άλλη μια φορά, τον εξομολόγησε, τον κοινώνησε των αχράντων Μυστηρίων και κατόπιν τέλεσε το Ιερό Ευχέλαιο.

Όταν του έτεινε το Ευαγγέλιο, που με ζήλο υπηρέτησε και διέδωσε, προκειμένου να προσκυνήσει και ενώ ο π. Σεραφείμ βρισκόταν σε κωματώδη κατάσταση, ανασηκώθηκε κι αφού το προσκύνησε εξουθενωμένος, έπεσε και πάλι στην ίδια κωματώδη κατάσταση. Αυτός, ο οποίος πάντοτε έλεγε στα πνευματικά παιδιά του ότι πρέπει να υποφέρουν τους πόνους και τα μαρτύρια γιατί ο πόνος καθαρίζει την ψυχή και την φέρνει πιο κοντά στο Θεό, αξιώθηκε ενός μαρτυρικού τέλους… Στάθηκε πραγματικός και γνήσιος μιμητής του Χριστού μας, και υπέφερε για την Αγάπη και την Αλήθεια Του, υπομένοντας έως τέλους τους πόνους που τον οδήγησαν τελικώς στην αγκαλιά του Θεού. Έτσι, ετοιμάσθηκε πλήρως ώστε ν’ απολαύσει στα ουράνια σκηνώματα του Παραδείσου, όσα ονειρεύτηκε από παιδί η άδολη ψυχή του!

Παρ’ όλο που η θερμοκρασία ήταν σε υψηλά επίπεδα, το τίμιο σκήνωμά του, το οποίον εκτέθηκε σε προσκύνημα επί τρεις ημέρες, ευωδίαζε! Η θέα του, μέσα στο ξύλινο φέρετρο, πιστοποιούσε έναν θρίαμβο πάνω στο θάνατο και οι πολυάριθμοι άνθρωποι που ευρέθησαν εκεί, προσπαθούσαν να περάσουν πολύ ώρα προσευχής πάνω από το σκήνωμά του. Αναφέρεται, επίσης, πως μικρά παιδιά μετά βίας τα έπαιρναν μακριά από το φέρετρο γιατί τέτοια ήταν η ατμόσφαιρα της αγάπης και της ηρεμίας που περιέβαλε το σώμα του!

Στο καταπονημένο πρόσωπό του, αμέσως μόλις παρέδωσε το πνεύμα του στα χέρια του Κυρίου, απλώθηκε ένα ιλαρό μειδίαμα διότι είδε επιτέλους, ο μακάριος πατήρ, με τους οφθαλμούς της ψυχής του, την Αλήθεια, την οποία εναγωνίως αναζήτησε στα νεανικά του χρόνια, για την οποία αγωνίστηκε, έγραψε και θυσιάστηκε. Με την κοίμηση του π. Σεραφείμ, φυτεύτηκε ένας σπόρος που δεν έπαψε και ούτε θα παύσει να φέρνει πολύτιμο καρπό στις ζωές των αναζητητών του Θεού στο Δυτικό κόσμο.

Πολλές μαρτυρίες ευλαβών προσκυνητών, αναφέρουν ότι το μνήμα του στην Πλάτινα της Καλιφόρνια, ευωδιάζει.

Ο π. Σεραφείμ, αυτός ο Αμερικανός νεοφώτιστος της Ορθοδόξου Πίστεως, ο οποίος ήταν κάποτε άθεος και βουδιστής, βρήκε την ημέρα της κοιμήσεώς του, τη θέση του στη Βασιλεία των ουρανών.

Ας, έχουμε την ευχή του. Αμήν.

* Από τo βιβλίο του π. Σεραφείμ Ρόουζ. Η ζωή και τα έργα του, τόμ. Γ’

Πηγές: orthodoxia.online, fdathanasiou.wordpress.com