Νέα έρευνα δείχνει ότι το 40% των τροφίμων καταλήγει στα σκουπίδια, με πάνω από τις μισές ποσότητες να πετιούνται στην παραγωγή, πολύ πριν φτάσουν στο καλάθι του καταναλωτή. Το περιβαλλοντικό αποτύπωμα είναι βαρύ.
Αυτή τη στιγμή, περίπου 800 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της πείνας και σχεδόν το 1/3 (30,4%) του παγκόσμιου πληθυσμού με επισιτιστική ανασφάλεια. Την ίδια ώρα, μια νέα έκθεση έρχεται να καταδείξει ότι το 40% του συνόλου των παραγομένων τροφίμων -αρκετά παραπάνω από το έως τώρα υπολογιζόμενο- καταλήγει στα σκουπίδια.
Ανατρέποντας τα δεδομένα, η έκθεση του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF) κάνει λόγο για συνολικά 2,5 δισεκατομμύρια τόνους χαμένων ποσοτήτων τροφίμων -φυτικής και ζωικής προέλευσης- κάθε χρόνο. Πρόκειται για μία τεράστια αύξηση άνω 1 δισεκατομμυρίου τόνων και για σχεδόν διπλάσια ποσότητα από αυτή που ανέφερε ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), στην τελευταία σχετική έκθεσή του, προ δεκαετίας.
Σε αντίθεση δε με την έως τώρα εικόνα για τους βασικούς υπευθύνους, το μεγαλύτερο μέρος αυτής της κατασπατάλησης δεν γίνεται από τα νοικοκυριά. Από τα τρόφιμα που δεν καταναλώνονται, 1,2 δισεκατομμύρια τόνοι πετιούνται στην «πηγή», δηλαδή στο στάδιο της παραγωγής σε αγροκτήματα και σε φάρμες. Είτε γιατί ποσότητες προϊόντων μένουν αδιάθετες και σαπίζουν. Είτε γιατί παρουσιάστηκε κάποιο πρόβλημα, που δεν αντιμετωπίστηκε, πριν από τη συγκομιδή ή τη σφαγή.
Άλλοι 931 εκατομμύρια τόνοι καταλήγουν στα σκουπίδια από το λιανεμπόριο (καταστήματα τροφίμων, εστιατόρια κ.λπ. και από τους ίδιους τους καταναλωτές. Οι υπόλοιπες ποσότητες καταστρέφονται κατά τη μεταφορά, την αποθήκευση ή τη μεταποίηση.
Αυτή η σπατάλη, εν τω μεταξύ, δεν αφορά μόνο στα τρόφιμα, αλλά και σε όλους τους φυσικούς πόρους και στην ενέργεια που καταναλώθηκαν για την παραγωγή τους. Βαρύ το περιβαλλοντικό «αποτύπωμα»… Υπολογίζεται στο 10% των συνολικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Σχεδόν όσο το διπλάσιο των ετήσιων εκπομπών ρυπογόνων αερίων από όλα τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη.
«Γνωρίζουμε εδώ και χρόνια ότι η απώλεια και σπατάλη τροφίμων είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που μπορεί να περιοριστεί, μειώνοντας κατά συνέπεια και το αντίκτυπο των συστημάτων τροφίμων στη φύση και στο κλίμα», αναφέρει σε ανακοίνωσή του ο Πιτ Πίερσον, επικεφαλής της παγκόσμιας πρωτοβουλίας για την απώλεια και σπατάλη τροφίμων του WWF. Όμως «αυτή η έκθεση δείχνει ότι το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο από ό,τι θεωρούσαμε»…
Πώς φτάσαμε εδώ;
Για να γίνει ακόμη καλύτερα αντιληπτό το μέγεθος των απωλειών τροφίμων στις πηγές της παραγωγής, η έκθεση του WWF (που συνετάγη σε συνεργασία με τη βρετανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Tesco) κάνει δύο πολύ αποκαλυπτικούς παραλληλισμούς:
Για να παραχθούν αυτοί οι 1,2 δισεκατομμύρια τόνοι τροφίμων -επισημαίνει- απαιτούνται συνολικά 4,4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα γης: όση η έκταση της ινδικής υποηπείρου. Και το πιο πιθανό είναι σημαντικό μέρος αυτών των καλλιεργήσιμων εκτάσεων να προέκυψε από την αποψίλωση δασών. Παράλληλα, υπολογίζεται ότι δαπανήθηκαν 760 κυβικά χιλιόμετρα (km3) νερού: όσο χρειάζεται για να γεμίσουν 304 εκατομμύρια ολυμπιακών διαστάσεων πισίνες.
Σε αυτή την κατασπατάληση συμβάλλουν διάφοροι παράγοντες: αστάθμητοι -όπως ο καιρός- και μη. Όπως και οι ανθρώπινες αποφάσεις. Έχουν να κάνουν με την εκάστοτε γεωργική πολιτική και τις καλλιέργειες που πριμοδοτούνται. Με τις καταναλωτικές τάσεις και πολιτιστικές παραμέτρους. Με την οικονομική ή και γνωστική αδυναμία πολλών αγροτών και κτηνοτρόφων να εφαρμόσουν νέες τεχνολογίες και τεχνικές. Με το γεγονός, ακόμα, ότι οι ίδιοι, στη συντριπτική πλειονότητά τους, δεν έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν τις τιμές των προϊόντων τους ή να καταφύγουν σε βιώσιμες εναλλακτικές, όταν γίνεται μία ξαφνική ακύρωση παραγγελίας ή μία εσφαλμένη συνεννόηση, συνήθως λόγω μεσαζόντων. Έχει ακόμα να κάνει με αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και την προτεραιότητα που συνήθως δίνεται σε προϊόντα προς εξαγωγή.
Το 58% της απώλειας τροφίμων στην παραγωγή καταγράφεται σε πλούσιες χώρες στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική και στην Ασία, παρά το γεγονός ότι αντιστοιχούν μόνο στο 37% του παγκόσμιου πληθυσμού. Συνδυαστικά, τα συμπεράσματα της έκθεσης αλλάζουν τα δεδομένα, εκτιμά το WWF. Προς το παρόν, ωστόσο, στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που έχει θέσει ο FAO προβλέπεται η μείωση κατά 50%, έως το 2030 της σπατάλης τροφίμων μόνο από το στάδιο του λιανεμπορίου και μετά, μέχρι το πιάτο του καταναλωτή.
Κατά τον Πιτ Πιέρσον, απαιτείται πλέον μία ολιστική προσέγγιση στο θέμα. Μεταξύ άλλων, αναφέρει, πρέπει να ληφθούν μέτρα στήριξης αγροτών και κτηνοτρόφων για να αναπροσαρμόσουν την παραγωγή και να μειωθούν τα απορρίμματα τροφίμων στην «πηγή». Καλεί επίσης σε εξάλειψη του χάσματος στην εφοδιαστική αλυσίδα μεταξύ παραγωγών και καταναλωτή. «Όλοι μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην αντιμετώπιση των άμεσων παραγόντων, που οδηγούν στη σπατάλη τροφίμων», υπογραμμίζει. «Μη κυβερνητικές οργανώσεις και πολυμερείς οργανισμοί. Παράγοντες της αγοράς και της αλυσίδας εφοδιασμού, Κυβερνήσεις και πολίτες».
Πηγή: Μαργαρίτα Βεργολιά, σε: in.gr
kimintenia 