Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας στα ερείπια της Παναγίας του Βελιγραδίου (Σεπτ. 1955)
Το χρονικό των Σεπτεμβριανών του 1955 σε βάρος του ελληνισμού της Κωνσταντινουπόλεως και του Οικουμενικού Πατριαρχείου θεωρήθηκε ως «δεύτερη άλωση» της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους. Το ελληνικό στοιχείο στην Πόλη, έχοντας δεχθεί καθοριστικό πλήγμα και αντιμετωπίζοντας πλέον την ωμή βία, την τρομοκρατία και τον διωγμό, δεν κατάφερε ουσιαστικά ποτέ ξανά να ορθοποδήσει και ν’ ανακτήσει την παλαιά κραταιά οικονομική του θέση και δύναμη. Τα Σεπτεμβριανά του ’55, μαζί με το κύμα απελάσεων που ακολούθησαν, το 1964, σήμαναν τον ξεριζωμό των Ελλήνων της Πόλης από τις επί χιλιετίες πατρογονικές εστίες τους.
Παρά τη μεγάλης έκτασης καταστροφή στο ιστορικό κτήριο, είναι ευτύχημα ότι δεν υπήρξαν θύματα ή τραυματίες χάρη και στην έγκαιρη επέμβαση των τοπικών αρχών. Για τον Ελληνισμό της Πόλης όμως η πυρκαγιά αυτή είναι ακόμα ένα πλήγμα… Στο πέρασμά της λάβωσε ένα εμβληματικό ίδρυμα που για αιώνες λειτουργούσε ως σημείο αναφοράς για την ιστορική μνήμη της Πολίτικης ομογένειας και ως φάρος του πολιτισμού, της επιστήμης της ιατρικής και της προσφοράς στον άνθρωπο. Ευχόμαστε σύντομα να ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης του κτίσματος και το Ελληνικό νοσοκομείο του Βαλουκλή να λειτουργήσει ξανά γράφοντας μια καινούργια, λαμπρή σελίδα στη μακραίωνη ιστορία του.
Στις φλόγες τυλίχθηκε το Ελληνικό Νοσοκομείο Βαλουκλή στην Κωνσταντινούπολη με αποτέλεσμα να εκκενωθεί. Ήδη, 104 ασθενείς και ηλικιωμένοι απομακρύνθηκαν με ασφάλεια. Η φωτιά τέθηκε υπό έλεγχο χθες, περίπου στις 14:20. Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η πυρκαγιά ενδέχεται να προκλήθηκε από πρόβλημα που εκδηλώθηκε στο σύστημα ηλεκτροδότησης του νοσοκομείου.
«Την είδον τόσαις φοραίς. Και την εκαμάρωσα. Νύμφη του κύματος και των αφρών, και νύμφη των κήπων και των λειμώνων. Αναδυομένην εκ των κυμάτων, την ώρα την γλυκείαν της αυγής, με ένα βαθύχρουν τεφρόν πέπλον σκεπασμένην, τον οποίον σιγά σιγά επανεγείρει η Ανατολή με τας ροδίνους αβράς χείρας της, ίνα αναφανή εις τον κόσμον το υπερφυές θέαμα ναών και παλατίων … αναμμένην θαρρείς, εν θεατρική φωταγωγία εορτής, εις τα υαλώματα και τους χρυσούς ορόφους, επί των οποίων προσήναψε πυρσούς χαράς ο ήλιος. Και πλέουν τότε μέσα εις το πέλαγος φωτός, εξαισίως πανηγυρικού, συνοικισμοί απέραντοι, λόφοι κεκαλυμμένοι με κατοικίας, και ακταί με παλάτια βασιλικά και μέγαρα αρχόντων».
«Tην αυτή ημέρα, επιτελείται η ανάμνησις των γενεθλίων, ήτοι Eγκαινίων της θεοφυλάκτου και θεομεγαλύντου Kωνσταντινουπόλεως, της εξαιρέτως ανακειμένης τη προστασία της Παναχράντου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και Αειπαρθένου Mαρίας, και αυτής διασωζομένης».
Με αφορμή τη συντήρηση και ανάδειξη των εγκαταλελειμμένων βαγονιών του Οριάν Εξπρές στη Δράμα, ας ταξιδέψουμε με τον «βασιλιά των τραίνων»!
(hellasjournal.com)
Αυθεντικά βαγόνια του Οριάν Εξπρές (Orient Express) και ατμομηχανές από το 1929 πάνω στις ράγες στη Δράμα. Δρεζίνες, εμπορικά και επιβατικά βαγόνια, μηχανές και πολλά σιδηροδρομικά αντικείμενα, αποτελούν τον κρυμμένο θησαυρό, που το επόμενο διάστημα θα αποκαλυφθεί.
Πάνω στις σιδηροτροχιές, μηχανές και βαγόνια του Οριάν Εξπρές πρόκειται να προσφέρουν ένα ιδιαίτερο «ταξίδι». Χωρίς καν να κινούνται, θα γυρίσουν πολύ πίσω στο παρελθόν, για να θυμίσουν την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρόμου και των ανθρώπων που τον χρησιμοποιούσαν. Ακριβώς απέναντι θα βρίσκεται το ανανεωμένο μουσείο των τρένων και όλη η περιοχή θ’ αποτελέσει ένα σιδηροδρομικό πάρκο.
(spotlightpost.com)
Από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο χρονολογούνται εμπορικά βαγόνια που βρίσκονται παροπλισμένα στο μηχανοστάσιο του ΟΣΕ στη Δράμα. Μέλη του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Αθλητικού Συλλόγου (ΜΕΑΣ) «ΗΦΑΙΣΤΟΣ», Σιδηροδρομικών Υπαλλήλων και Φίλων Σιδηροδρόμου Δράμας, καθώς και πολλοί εθελοντές, εργάζονται σκληρά, προκειμένου να «ξεθάψουν», να καθαρίσουν και να συντηρήσουν -στο μέτρο των δυνατοτήτων τους- τα σπάνια, και σε κάποιες περιπτώσεις μοναδικά κομμάτια, προκειμένου να τα εκθέσουν. Δρεζίνες, εμπορικά και επιβατικά βαγόνια, μηχανές και πολλά σιδηροδρομικά αντικείμενα, αποτελούν τον κρυμμένο θησαυρό, που το επόμενο διάστημα θα αποκαλυφθεί.
«Υπάρχει μία ατμομηχανή, η Κγ 877, βελγικής κατασκευής La Meuse του 1929, που πιθανότατα είναι μοναδική στον κόσμο. Η συγκεκριμένη μηχανή εμφανίζεται σε τηλεοπτικό υλικό που υπάρχει στο αρχείο της ΕΡΤ να ξεκινά την περίοδο του ’40 από τον σταθμό Λαρίσης, έλκοντας μία αμαξοστοιχία με εμπορικά βαγόνια, μέσα στα οποία βρίσκονται επίστρατοι που κατευθύνονται προς το αλβανικό μέτωπο», δηλώνει στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» ο πρόεδρος του ΜΕΑΣ «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» Παναγιώτης Μακρόπουλος. Όπως εξηγεί, η ταυτοποίηση έγινε από τον Σύλλογο Φίλων Σιδηροδρόμων Αθηνών, ο οποίος έχει αναλάβει την τεκμηρίωση όλων των μουσειακών αντικειμένων του ΟΣΕ.
«Είναι μία μηχανή που έχει περάσει όλο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και φυσικά τον εμφύλιο και είναι σημαντικό το γεγονός ότι διασώθηκε, καθώς όταν αποχώρησαν τα ξένα στρατεύματα Γερμανών και Βουλγάρων, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, κατέστρεψαν το 93% των ελκτικών μονάδων των ελληνικών σιδηροδρόμων, το 98% των επιβατικών βαγονιών και το 84% των φορτηγών βαγονιών», αναφέρει ο συνταξιούχος σιδηροδρομικός.
Αφίσες του Οριάν Εξπρές (sansimera.gr, konstantinoupoli)
Εκτός από τη συγκεκριμένη ατμομηχανή και μία δεύτερη, αγγλικής κατασκευής του 1943, υπάρχουν επίσης δύο γνήσια βαγόνια του Οριάν Εξπρές. «Πρόκειται για μία εστιάμαξα του 1927, που αυτή τη στιγμή συντηρείται και επισκευάζεται στο εργοστάσιο οχημάτων της Θεσσαλονίκης και είναι σε πολύ καλή κατάσταση, παρόλο που επίσης έχει περάσει όλο τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και μία κλινάμαξα του 1946, το λεγόμενο βαγκόν-λι, με κρεβάτια, νιπτήρες και άλλες ξενοδοχειακές ανέσεις», δηλώνει ο κ. Μακρόπουλος.
Ο ΜΕΑΣ «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» ιδρύθηκε το 1983 από σιδηροδρομικούς υπαλλήλους και δραστηριοποιήθηκε αρχικά στον τομέα του αθλητισμού. Από το 2000 και άλλοι φίλοι του σιδηροδρόμου εντάχθηκαν στον Σύλλογο. Το 2007 δημιούργησαν το «Μουσείο Τρένων Δράμας», ενώ όραμά τους είναι να γίνει το σιδηροδρομικό πάρκο, που θα ενώνει το μουσείο, που αυτή τη στιγμή επεκτείνεται, με το κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Δράμας, που έχει ανακηρυχθεί από το κεντρικό συμβούλιο νεωτέρων μουσείων ως βιομηχανικό μνημείο. «Ο σταθμός της Δράμας σχεδιάστηκε το 1892 και οι εργασίες για την κατασκευή του ξεκίνησαν δύο χρόνια μετά, επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, την ίδια περίοδο δηλαδή, που οι Οθωμανοί κατασκεύασαν τη σιδηροδρομική γραμμή για να μπορούν να κάνουν μεταφορές του οπλισμού στην ενδοχώρα, αφού δε μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το Αιγαίο, όπου κυριαρχούσε ο ελληνικός στόλος», εξηγεί ο κ. Μακρόπουλος.
Η διαδρομή του Οριάν Εξπρές (wiki)
Αναφέρει επίσης ότι η Δράμα αποτελούσε έναν ενδιάμεσο σταθμό. «Ήταν αδύνατο μια ατμομηχανή που θα ξεκινούσε από τη Θεσσαλονίκη να φτάσει στην Αλεξανδρούπολη. Έπρεπε να σταματήσει στη Δράμα για να “κοπεί”, όπως λέμε στη σιδηροδρομική ορολογία, να αντικατασταθεί από μία άλλη η οποία ήταν φορτωμένη με κάρβουνα και νερό, για να μπορέσει να φτάσει στην Αλεξανδρούπολη», συμπληρώνει. Το ότι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Δράμας ήταν κομβικός και σημαντικός, φαίνεται από το μέγεθός του, όπως επισημαίνει ο κ. Μακρόπουλος και υπογραμμίζει ότι την περίοδο εκείνη βοήθησε στη μεταφορά του καπνού, που υπήρχε σε αφθονία στην περιοχή και που έως τότε μεταφερόταν με πλοία.
Το νέο μουσείο, όπου θα παρουσιάζονται όλα τα αντικείμενα και η ιστορία τους, στήνεται σε μία παλιά αποθήκη εμπορευμάτων του σταθμού της Δράμας, την οποία νοίκιασε για είκοσι χρόνια ο Ήφαιστος από τη ΓΑΙΑ ΟΣΕ. Τα μέλη του Συλλόγου ευελπιστούν να το εγκαινιάσουν τον προσεχή Οκτώβριο.
Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί του Κάραγατς και του Σίρκεζι στην Κωνσταντινούπολη, από όπου περνούσε και κατέληγε το Οριάν Εξπρές (konstantinoupoli-2013.blogspot.com)
Οριάν Εξπρές, το τραίνο των τραίνων
Χρήστος Γιαννακίδης
Το όνομα «Οριάν Εξπρές», το τραίνο με τη μεγαλύτερη ιστορία από την αρχή της ύπαρξης του σιδηροδρόμου, μόνο και μόνο αυτό, είναι αρκετό να παραπέμψει τη μνήμη στο παρελθόν και να φέρει στην επιφάνεια ιστορίες που μόνο ένας καλός συγγραφέας μπορεί να αποδώσει, αλλά και να αποτυπώσει με ακρίβεια τα όσα συνέβησαν και διαδραματίσθηκαν στον ένα αιώνα των ταξιδιών του. Το Οριάν Εξπρές, «ο βασιλιάς των τραίνων και το τραίνο των βασιλιάδων», όπως το αποκαλούσαν, δεν ήταν ένα τραίνο που μετέφερε επιβάτες στα πολυτελή βαγόνια του, αλλά και ένα κομμάτι της ιστορίας του Ευρωπαϊκού σιδηροδρόμου, όπου διαδραματίσθηκαν πάσης φύσεως γεγονότα που ορισμένα από αυτά δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Ίντριγκες, μυστικές συμφωνίες, ροζ ιστορίες και ιστορίες κατασκόπων, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Πέρα όμως από αυτά προσέφερε ένα υπέροχο ρομαντικό ταξίδι στους ταξιδευτές του, ξεκινώντας από τον Σηκουάνα και φτάνοντας στον Βόσπορο. Στα πολυτελή βαγόνια του κάθισαν βασιλιάδες, πρίγκιπες, πρωθυπουργοί, διάσημοι καλλιτέχνες και συγγραφείς, όπως η Μάτα Χάρι και η Αγκάθα Κρίστι. Η πολυτέλεια και η χλιδή ήταν παντού εμφανείς.
(sansimera.gr)
Η κατασκευή των βαγονιών και ο διάκοσμός τους ήταν έτσι σχεδιασμένα, ώστε «έδεναν» μεταξύ τους τέλεια. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες ήταν ό,τι καλύτερο. Οι σερβιτόροι προσέφεραν τα καλύτερα φαγητά και τα καλύτερα κρασιά, ενώ τα μαχαιροπίρουνα και σερβίτσια, που ήταν από ασήμι, ξεχώριζαν για τη διακόσμησή τους. Ελληνικά βαγόνια που ήταν τμήμα του Οριάν Εξπρές, βρίσκονται ακόμα και σήμερα σε διάφορους σταθμούς του ΟΣΕ, ορισμένα από τα οποία με τη βοήθεια των φίλων του σιδηροδρόμου και του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος, ανακατασκευάσθηκαν και χρησιμοποιούνται κατά περιόδους για την ξενάγηση τουριστών. Είναι εξ ίσου εντυπωσιακά τόσο από την άποψη κατασκευής των βαγονιών όσο και από τον διάκοσμό τους. Ένα από τα βαγόνια που ήταν εστιατόριο του Οριάν Εξπρές, κατασκευής του 1908, βρίσκεται στον περίβολο του μουσείου των φίλων του σιδηροδρόμου στο Ν. Κορδελιό.
Η ιστορία του Οριάν Εξπρές
(sansimera.gr)
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το ταξίδι με το τραίνο από την Ευρώπη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μακρύ και κουραστικό. Η κάθε χώρα είχε αναπτύξει το δικό της αυτόνομο σιδηροδρομικό δίκτυο. Φτάνοντας στα σύνορα, οι επιβάτες έπρεπε να αποβιβάζονται, να διασχίζουν τα σύνορα με τα πόδια και στη συνέχεια να επιβιβάζονται σε νέα αμαξοστοιχία. Την επαναστατική ιδέα είχε ένας βέλγος επιχειρηματίας, ο George Nachelmakers, ο οποίος ίδρυσε μία διεθνή εταιρία, έλαβε την άδεια για τη χρήση όλων των κρατικών σιδηροδρομικών δικτύων κατά μήκος της διαδρομής και δημιούργησε μία πολυτελή αμαξοστοιχία, που στα σύνορα κάθε χώρας άλλαζε μόνο την ατμομηχανή.
Τα δρομολόγια του Όριεντ Εξπρές (Orient Express) ξεκίνησαν στις 4 Οκτωβρίου του 1883, ενώνοντας το Παρίσι με το Τζιούρτζιου της Ρουμανίας, μέσω Μονάχου και Βιέννης. Από τον τερματικό σταθμό, οι επιβάτες περνούσαν στην απέναντι όχθη του Δούναβη με φέρι-μποτ για να πάρουν άλλο τραίνο από τη Βάρνα της Βουλγαρίας και να φτάσουν έτσι στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1889, τέθηκε σε λειτουργία η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε απ’ ευθείας το Παρίσι με την Κωνσταντινούπολη, μέσω Βουδαπέστης και Βελιγραδίου.
Το θρυλικό τραίνο εκτελούσε διαδρομή 2.740 χιλιομέτρων, από το Παρίσι (Gare de l’ Est) στην Κωνσταντινούπολη, με ενδιάμεσες στάσεις σε Στρασβούργο, Μόναχο, Βιέννη, Βουδαπέστη και Βουκουρέστι. Το συνολικό ταξίδι διαρκούσε 81 ώρες και 30 λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων οι επιβάτες χαλάρωναν στα βελούδινα διαμερίσματά τους, που ήταν πλήρως εξοπλισμένα με μπάνιο, γραφείο και αναπαυτικά κρεβάτια. Στο εστιατόριο μπορούσαν να απολαύσουν τον καφέ, το ποτό τους και ό,τι γεύμα επιθυμούσαν.
(protothema.gr)
Στην πραγματικότητα, το τραίνο ήταν ένα πολυτελέστατο κινητό ξενοδοχείο, με ανέσεις που κανείς μπορούσε να βρει σε ελάχιστα ευρωπαϊκά ξενοδοχεία. Βέβαια ήταν πανάκριβο κι επομένως για λίγους εκλεκτούς ταξιδιώτες. Οι μέρες της δόξας για το Οριάν Εξπρές έφτασαν στο τέλος τους στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Αν και συνέχισε να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες, οι απαιτητικοί ταξιδιώτες άρχισαν να προτιμούν όλο και περισσότερο την ταχύτητα του αεροπλάνου.. Το τελευταίο ταξίδι του θρυλικού αυτού τραίνου ξεκίνησε στις 20 Μαΐου του 1977. Εξακολούθησε να λειτουργεί, όμως με πολύ λιγότερους επιβάτες και δρομολόγια, μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου του 2009, οπότε και αποσύρθηκε οριστικά.
(protothema.gr)
Σήμερα οι αυθεντικές αμαξοστοιχίες του Orient Express βρίσκονται εγκαταλελειμμένες στο Βέλγιο. Στο Σιδηροδρομικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης μπορούμε επίσης να βρούμε δύο βαγόνια του, μια κλινάμαξα και το εστιατόριο. Τα τελευταία χρόνια, η μαγεία του «Orient Express» αναβιώνει για κάποιους μήνες τον χρόνο χάρη στον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Τζέιμς Σέργουντ, ιδιοκτήτη του «Belmond Hotel Cipriani» στη Βενετία, ενός εκ των καλύτερων ξενοδοχείων στον κόσμο. Όνειρό του ήταν να γεμίσει το ξενοδοχείο του με ανθρώπους απ’ όλη την Ευρώπη, οι οποίοι όμως θα έφταναν στη Βενετία με τραίνο. Σε μια δημοπρασία στο Μονακό αανκάλυψε πέντε βαγόνια του «Orient Express» και τα αγόρασε μαζί με τον βασιλιά Χασάν ΙΙ του Μαρόκου. Στα επόμενα χρόνια ανακάλυψε ακόμα 17 βαγόνια και κάπως έτσι δημιουργήθηκε το νέο «Venice Simplon – Orient-Express», που διαθέτει πλέον 17 βαγόνια, 280 άτομα προσωπικό και 42 υπαλλήλους.
(protothema.gr)
Γι’ αυτή την αναβίωση του Οριάν Εξπρές επιστρατεύτηκαν οι καλύτεροι τεχνίτες παγκοσμίως, προκειμένου να πετύχουν αυτό το μοναδικής αισθητικής αποτέλεσμα χωρίς να αλλοιωθεί η μαγεία μιας άλλης εποχής. Ξύλινες μαρκετερί, βαριές βελούδινες κουρτίνες στα παράθυρα, φίνες πορσελάνες στο εστιατόριο, Lalique ποτήρια και ασημένια μαχαιροπίρουνα και έξι μοναδικής πολυτέλειας grand suites είναι μερικά από όσα απολαμβάνει σήμερα ο επιβάτης του τραίνου, αρκεί να μπορεί να διαθέσει από 2.450 ευρώ, που είναι το πιο φθηνό εισιτήριο, μέχρι 7.000 ευρώ που είναι το ακριβότερο, για ένα ταξίδι που δεν ξεπερνά τις τέσσερις ημέρες..
Στο bar οι επιβάτες μπορούν να απολαύσουν το πούρο και τη σαμπάνια τους, ενώ από το πιάνο ξεχύνονται νότες από τραγούδια του Φρανκ Σινάτρα, του Γκέρσουιν, κ.ά. Στο εστιατόριο, ο executive chef Κριστιάν Μποντιγκέλ προσκαλεί σε συναρπαστικά γαστριμαργικά ταξίδια ανάμεσα σε πιάτα με αστακό από τη Βρετάνη ή αρνάκι μαριναρισμένο σε θαλασσινό νερό. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σερβίρεται πρωινό που περιλαμβάνει ό,τι καλύτερο σε πρώτη ύλη, γεύμα τριών πιάτων, απογευματινό τσάι με βουτήματα και δείπνο τεσσάρων πιάτων. Art deco αισθητική, περίτεχνες ταπισερί, μπροκάρ, βελούδο και διακριτική πολυτέλεια χαρακτηρίζουν τους εσωτερικούς χώρους που αποπνέουν αέρα της δεκαετίας του 1920 και αναδύουν άρωμα μιας εποχής, όπου όλα κινούνταν αργά, ήρεμα και απολαυστικά.
Σκηνές από τη μεταφορά στο σινεμά του βιβλίου της Αγκάθα Κρίστι για το Οριάν Εξπρές (freecinema.gr, filmy.gr, influencesonly.wordpress.com)
Το Orient Express έχει αποτελέσει κεντρικό θέμα και σημείο πολλών μυθιστορημάτων και ταινιών, όπως του κλασικού μυθιστορήματος της Αγκάθα Κρίστι «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» καθώς και της ομώνυμης ταινίας, η οποία αναφέρεται σε ένα από τα δυσκολότερα ταξίδια του θρυλικού τραίνου, το 1929, όταν ακινητοποιήθηκε επί 5 ημέρες στο χιόνι και πολλοί επιβάτες άρχισαν να λιποθυμούν από το κρύο. Ακόμη ήταν το θέμα του βιβλίου του Γκράχαμ Γκρην «Το τραίνο της Σταμπούλ», αλλά και της ταινίας του James Bond «From Russia with Love» . Από το Orient Express έχουν εμπνευστεί ακόμα διάφοροι σχεδιαστές, οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν αντίγραφα των αντικειμένων του τραίνου (π.χ. βαλίτσες, σερβίτσια κ.ά.).
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, εκοιμήθη από εξάντληση στις 14 Σεπτεμβρίου του 407 μ.Χ. κατά τη διάρκεια της τρίτης του εξορίας από την αυτοκράτειρα Ευδοξία και ετάφη στα Κόμανα του Πόντου. Το σεπτό λείψανό του περίμενε, επί τριάντα έτη, θαμμένο στον τόπο της εξορίας και του μαρτυρίου του. Όταν όμως το 434 μ.Χ. πατριάρχης εξελέγη ο μαθητής του Άγιος Πρόκλος, παρεκάλεσε τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο να ενεργήσει τα δέοντα, ώστε το λείψανο του μεγάλου αυτού πατέρα της Εκκλησίας να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Και πράγματι, τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου του 438 μ.Χ. έγινε η Ανακομιδή των Ιερών Λειψάνων του Αγίου.
Φθάνοντας οι απεσταλμένοι στά Κόμανα, ρώτησαν τους εγχώριους να δείξουν σ’ αυτούς τον τάφο, για να πάρουν το λείψανο. Οι δε πικράθηκαν υπέρμετρα, διότι θα στερούνταν τέτοιου θησαυρού ατίμητου, όμως δεν τόλμησαν να εναντιωθούν στο βασιλικό πρόσταγμα, αλλ’ έφεραν αυτούς στον τάφο του μάκαρος και καθώς σήκωσαν τον λίθο να εκβάλουν έξω το λείψανο, έμεινε ακίνητο, ω του θαύματος! και δεν μπορούσαν τόσοι άνδρες να το σαλεύσουν ολοτελώς. Γι’ αυτό επέστρεψαν οι αποσταλέντες στα βασίλεια άπρακτοι, κηρύττοντες σ’ όλη την πόλη το θαυμάσιο τούτο, ότι δηλαδή ο Άγιος δεν έδωκε τον εαυτό του, αλλ’ έμεινε ακίνητος. Τούτο δε το έκαμε, διότι με αυθεντία και υπερηφάνεια ήθελε να πάρει το λείψανό του ο βασιλεύς, τον οποίο θέλησε να διδάξει ο Άγιος ταπεινοφροσύνη και μετριότητα. Τούτου χάριν παρεκάλεσε τον Άγιο ο βασιλεύς αποστέλλοντας σ’ αυτόν επιστολή που περιείχε αυτά:
Αυτή την επιστολή του αυτοκράτορα την πήγαν στον Άγιο και την τοποθέτησαν πάνω στην λάρνακά του. Τότε ο Άγιος έδωσε τον εαυτό του στους απεσταλμένους του αυτοκράτορα και έτσι αυτοί μετέφεραν την λάρνακα που περιείχε το άγιο λείψανο στην Κωνσταντινούπολη, χωρίς να κοπιάσουν καθόλου.
Λαβόντες λοιπόν οι απεσταλμένοι την επιστολή αυτή και φθάνοντας στον τόπο, τέλεσαν καθώς ο βασιλεύς τους πρόσταξε και βλέπουν πάλι άλλο θαυμάσιο, δηλαδή φως άρρητο με πολλή λαμπηδόνα από του τάφου αναπήδησαν, ευωδία ανείκαστη εξήλθε του τάφου και δεν φαινόταν ως νεκρός ο Άγιος, αλλά φαιδρός στην όψη γεμάτος αμβροσίας και νέκταρος.
Όταν λοιπόν επέμφθη η επιστολή αυτή και ετέθη επί του στήθους του Αγίου, έδωκε τον εαυτό του ο θείος Πατήρ, διότι η θήκη που περιείχε το άγιο λείψανο ευκόλως και χωρίς κόπο φερόταν ανεμποδίστως. Τότε έγιναν και πολλά θαυμάσια σε όσους μετά πίστεως τον ασπάσθηκαν. Εξόχως δε ήταν ένας χωλός στο μέσον του πλήθους και με πολύ κόπο έκαμε τρόπο και άγγιξε στους πόδας του το του Αγίου ιμάτιο και ευθύς ιάθη. Θέτοντες λοιπόν το ιερό λείψανο σε χρυσοκόλλητη λάρνακα και βαστάζοντας αυτήν, εκίνησαν την οδοιπορία πρόθυμοι με ψαλμωδία πολλή, με λαμπάδες και θυμιάματα και σε όσες πόλεις και χώρες υποδέχονταν τον Άγιο, αγιαζόντουσαν. Όταν δε πλησίασαν στην Χαλκηδόνα και το άκουσαν στην βασιλεύουσα, έδραμαν όλοι νέοι και γέροντες με πόθο πολύ να το προϋπαντήσουν, ως έπρεπε, και γέμισε πλοία όλη η θάλασσα, η οποία φαινόταν σαν γη στερεά.
Όταν έφθασε το άγιο λείψανο αντίπερα της Κωνσταντινουπόλεως, εξήλθε ο Πατριάρχης μετά του βασιλέως και όλη η Σύγκλητος για να προϋπαντήσουν τον Άγιο. Την θήκη δε την έχουσα το άγιο λείψανο έβαλαν σε πλοίο βασιλικό. Γενομένης δε τρικυμίας, τα μεν άλλα πλοία διεσκορπίσθησαν σε ένα και άλλο μέρος, το δε πλοίο το περιέχον το άγιο λείψανο εξήλθε στον αγρό της Καλλιτρόπης χήρας, την οποία η Ευδοξία αδίκησε, όπως προείπαμε, και τότε πάλιν έγινε στην θάλασσα γαλήνη. Όταν δε έφθασαν στον ορισμένο τόπο εκείνοι, που βάσταζαν το τίμιο λείψανο, είδαν ότι έκλινε πάλι θαυμασίως προς το εν μέρος αφ’ εαυτού του, εκείνο το ηυτρεπισμένο καί ετοιμασμένο για τον Άγιο κουβούκλιο καί προσκαλούσε με σχήμα το λείψανο.
Η ιερά Κοίμησις του Αγίου Ιωάννoυ του Χρυσοστόμου (romfea.gr)
Μέγας ει, Κύριε, και θαυμαστά τα έργα σου! Όταν έβαλαν στο πλοίο εκείνο το τίμιο λείψανο, ο μεν βασιλεύς είχε πόθο να υπάγει στα βασίλεια, αλλ’ ως φαίνεται δεν ήθελε ο Άγιος Χρυσόστομος, γι’ αυτό κατέβηκε το ρεύμα της θαλάσσης του Ελλησπόντου δυνατό. Πρώτα λοιπόν εφέρθη το άγιο λείψανο στον Ναό του Αποστόλου Θωμά, τον ονομαζόμενο του Αμαντίου, όπου ο βασιλεύς ήταν παρών και σκέπαζε με την βασιλική του χλαμύδα την θεία σορό του λειψάνου και μαζί παρεκάλει τον Άγιο να παύσει τον κλονισμό του τάφου της μητρός του, ο οποίος έτρεμε ήδη τριάντα τρία έτη και δη επέτυχε της αιτήσεως διότι στάθηκε, παραδόξως, ο κινούμενος τάφος εκείνης. Μετά από αυτά εκομίσθη το άγιο λείψανο στο Ναό της Αγίας Ειρήνης. Εκεί, έβαλαν το άγιο λείψανο επάνω στο ιερό Σύνθρονο και εβόησαν άπαντες: «Απόλαβε τον θρόνο σου, Άγιε». Ύστερα απέθεσαν την θήκη του λειψάνου επί της βασιλικής αμάξης και έφεραν αυτό στον Ναό των Αγίων Αποστόλων.
Εκεί έβαλαν το άγιο λείψανο επάνω στην ιερά καθέδρα και, ω του θαύματος! επεφώνησε στο λαό το «Ειρήνη πάσι και τη Ευδοξία συγχώρησις». Και ύστερα ετέθη υποκάτω στην γη όπου και τώρα ευρίσκεται. Όταν δε η ιερά λειτουργία ετελείτο, θαύματα μεγάλα γινόντουσαν, δοξάζοντας ο Θεός με αυτόν τον τρόπο τους δοξάζοντες Αυτόν.
Σήμερα Ιερά Λείψανα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου αποθησαυρίζονται: Η Κάρα του με αδιάφθορο το αριστερό αυτί του στη Μονή Βατοπεδίου Αγίου Όρους. Η δεξιά του Αγίου βρίσκεται αδιάφθορη στη Μονή Φιλοθέου Αγίου Όρους. Δύο τμήματα της αριστεράς του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Μεγ. Λαύρας Αγίου Όρους και ένα τμήμα της στη Μονή Βαρλαάμ Μετεώρων. Μεγάλο τεμάχιο κνήμης και τέσσερα τεμάχια του Αγίου βρίσκονται στη Μονή Παντοκράτορος Αγίου Όρους. Δάκτυλος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Δοχειαρίου Αγίου Όρους. Αδιάφθορο μέρος του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Μεγ. Μετεώρου. Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Ιβήρων Αγίου Όρους, Προυσού Ευρυτανίας και Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως.
Η Μεγάλη Οδός του Πέραν (İstiklâl Caddesi, Ιστικλάλ Τζαντεσί) στην Κωνσταντινούπολη, με το τραμ και τα εμπορικά καταστήματά της
Ως γνωστόν για τους απανταχού Πολίτες η κουζίνα και οι γεύσεις αποτελούν σημαντικό στοιχείο της ταυτότητάς τους, κάτι σαν πυξίδα που πάντα τους προσανατολίζει προς τη γενέτειρά τους.
Μέσα στη σεπτή χορεία των δώδεκα μαθητών του Ιησού Χριστού εξέχουσα θέση κατέχει ο τιμώμενος υπό της Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας στις 30 Νοεμβρίου Άγιος Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος, ο οποίος από άσημος και απλοϊκός ψαράς κατέστη «ἁλιεύς τῶν ἀνθρώπων» και αναδείχθηκε μέγας διδάσκαλος του Ευαγγελίου του Χριστού και φλογερός Απόστολος του Γένους μας. Ο Άγιος Ανδρέας υπήρξε κατ’ εξοχήν Απόστολος των Ελλήνων, αφού ήρθε στον ελλαδικό χώρο για να κηρύξει τον σωτηριώδη λόγο του Θεού και να ιδρύσει Εκκλησίες. Έτσι μετά από μία καρποφόρα ιεραποστολική περιοδεία, κατέληξε στην Πάτρα, την οποία επορφύρωσε με το τίμιο αίμα του και καθαγίασε με τον ένδοξο σταυρικό του θάνατο για να πρεσβεύει αδιάλειπτα στον Πανάγαθο Θεό για τη σωτηρία και προστασία του πατραϊκού λαού, αλλά και σύμπαντος του Ελληνικού Γένους.
Οι άγιοι Νεομάρτυρες οι μετά την Άλωση μαρτυρήσαντες
Nικάς τον εχθρόν τη αθλήσει σου μάκαρ, Ω Nικόλαε και βραβεία λαμβάνεις.
Για τον Άγιο νεομάρτυρα Νικόλαο εν Κωνσταντινουπόλει δεν διαθέτουμε δυστυχώς πολλές πληροφορίες. Γνωρίζουμε μονάχα ότι ο ένδοξος αυτός Νεομάρτυρας της χριστιανικής πίστεως μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη για την ευσέβειά του, το έτος 1732 μ.Χ. και ότι καταγόταν από τη συνοικία των Έξι Μαρμάρων της Κωνσταντινουπόλεως. Η μνήμη του καθιερώθηκε να τιμάται στις 12 Νοεμβρίου.
Δεν θα παύση η Αγία του Χριστού Ορθόδοξος Εκκλησία να αναδεικνύη αγίους έως της συντελείας του αιώνος. Χαίρει η Εκκλησία διά τους νεοφανείς αγίους, εξαιρέτως δε, διά το νέκταρ το γλυκύτατον της εναρέτου ζωής, το πολύτιμον σκεύος των δωρεών του Παναγίου Πνεύματος, τον Θεοφόρον Ιεράρχη, τον Άγιον Νεκτάριον επίσκοπον, Πενταπόλεως.
Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου στο τέμπλο του ιερού ναού του στα Ταταύλα (fanarion.blogspot.com)
Τα Ταταύλα είναι ιστορική συνοικία της Κωνσταντινουπόλεως, βορειοδυτικά του Πέραν, κατοικούμενη από τον 16ο αιώνα μέχρι το 1929 σχεδόν αποκλειστικά από Έλληνες και πολύ λιγότερο Αρμενίους και Εβραίους. Θεωρείται ότι οι πρώτοι κάτοικοι της συνοικίας αυτής ήταν Χιώτες. Στα χρόνια της ακμής τους τα Ταταύλα διέθεταν αθλητικό Σύλλογο, Παρθεναγωγείο, Αρρεναγωγείο και Αστική Σχολή.
Η Κωνσταντινούπολη έδειχνε πάντοτε ιδιαίτερο σεβασμό και απέδιδε ξεχωριστή τιμή στην Υπεραγία Θεοτόκο. Δεκάδες ναοί έχουν από αιώνων οικοδομηθεί στον ευλογημένο αυτό τόπο των ονείρων και των πάντα ζωντανών ελπίδων μας, με σκοπό να τιμηθεί η Μητέρα του Κυρίου μας.
Νύχτωσε… «Ὁ ἥλιος ἔγνω τὴν δύσιν αὐτοῦ». Φεύγουμε, μὰ ἡ καρδιά μας ξεριζωμένη μένει πίσω. Πίσω στὴν Πόλι τῶν ὀνείρων μας, πίσω στὴν Ἁγιὰ Σοφιά, τὸ μέγα μοναστῆρι…
* Το κείμενο δημοσιεύθηκε ως πρόλογος στο «Αγιολόγιο» έτους 2016 της Εταιρείας Βυζαντινών Μελετών Πρεβέζης, το οποίο ήταν αφιερωμένο στην Αγία Σοφία Κωνσταντινουπόλεως.
Η Αγία Σοφία δημιουργήθηκε από νεοπλατωνιστές αρχιτέκτονες που ενσωμάτωσαν στην κατασκευή της ελληνική -πυθαγόρεια και πλατωνική- γνώση για την πραγμάτωση της επαφής του ανθρώπου με το θείο. 1483 χρόνια από τα εγκαίνια του λαμπρότερου χριστιανικού ναού, στις 27 Δεκεμβρίου 537, η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Stanford Μπισέρα Πέντσεβα ολοκλήρωσε μια πρωτοποριακή μελέτη που έχει οδηγήσει, με τη βοήθεια προηγμένων υπολογιστικών συστημάτων, στην πιστή αναδημιουργία του ήχου του Ναού, φέρνοντας στο σήμερα κάτι που έμοιαζε να έχει χαθεί οριστικά: την εμπειρία της συμμετοχής στον Όρθρο και στον Εσπερινό, σαν να βρίσκεσαι στην Αγία Σοφία της Βυζαντινής εποχής.
kimintenia 