Θεόδ. Κολοκοτρώνης: «Παναγία μου, βοήθησε και τούτην την φορά τους Έλληνες διά να εμψυχωθούν»
Διον. Σολωμός: «Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει»
Οδ. Ελύτης: «Όπου και να σας βρίσκει το Κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη»
Μνημονεύω, τούτες τις δύσκολες ημέρες -κλεισμένοι στ’ αρχοντικά μας- τα λόγια του Κολοκοτρώνη, τους στίχους του Σολωμού, τον λόγο του Ελύτη. Περίεργες στιγμές ζούμε..
Η άνοιξη, η νιότη του χρόνου, πολιορκεί τις αισθήσεις μας: «Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθό Απρίλη κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα». Και έξω το αόρατο κακό. Πολιορκημένοι. Με τα ντουλάπια να βογκούν από ρύζια και ζυμαρικά. Εκείνοι, οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι», έψαχναν εναγωνίως ακόμη και ποντικούς και «ήτο ευτυχής όστις εδύνατο να πιάσει έναν. Βατράχους δεν είχαμε, κατά δυστυχίαν», γράφει ο Κασομούλης στα «Στρατιωτικά Ενθυμήματά» του.
Τον απηύθυνε την 7η Οκτωβρίου 1838 (σε ηλικία 68 ετών), προς τους νέους του Α’ Γυμνασίου Αθηνών και δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα «Αιών», στο φύλλο της 13ης Νοεμβρίου 1838
«Πέτρα απάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Μόνον ένας Έλληνας να μείνει εμείς θα πολεμούμε και μην ελπίζεις πως την γην μας θα την κάμεις δικήν σου». Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προς τον Ιμπραήμ, 1825
Η γενναία ψυχή του Γέρου του Μοριά άφησε τον κόσμο αυτό σαν σήμερα, στις 4 Φεβρουαρίου του 1843. Λίγο μετά την επιστροφή του στο σπίτι του από δεξίωση στα Ανάκτορα, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο και πέρασε στην αιωνιότητα. Η καρδιά που έκλεισε μέσα της ολάκερη τη σκλαβωμένη Ρωμιοσύνη, με όλους της τους καημούς, τις πίκρες και τα βάσανα και την οδήγησε στο φως και στη λευτεριά, έπαψε να χτυπά… Ο ηρωικός αρχιστράτηγος όλων των Ελλήνων, που αναγνωρίστηκε από την ιστορία ως η ύψιστη στρατιωτική ιδιοφυΐα του Μεγάλου Αγώνα, αλλά δέχθηκε και τις διώξεις, τις φυλακίσεις και τις καταδίκες από τον ίδιο τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας, αναπαύτηκε για πάντα ανάμεσα στους αγίους και τους δικαίους του Θεού. Στο τίμιο λείψανό του υποκλίθηκε ευλαβικά ολόκληρη η Ελλάδα. Στην αιώνια δόξα που τον στεφανώνει στεκόμαστε σήμερα κι εμείς σιωπηλοί, με την ψυχή μας να γεμίζει από τα κύματα της ευγνωμοσύνης, της πιο αγνής αγάπης, της περηφάνιας και του παντοτινού θαυμασμού για τον Άγιο της καρδιάς και της πατρίδας μας!
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770, Απριλίου 3, την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του. Ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας. Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιώνα, οπότε εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας, βρίσκεται σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Τούρκους. Μονάχα από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές, πολλοί εκ των οποίων με μαρτυρικό τρόπο.
Θεοδώρου Βρυζάκη, Ο όρκος των Αγωνιστών (ελαιογραφία, λεπτομέρεια) (users.sch.gr)
Μετά την ήττα των Ελληνικών Επαναστατικών δυνάμεων στο Δραγατσάνι, τη θυσία του Ιερού Λόχου και την αιχμαλωσία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, η Πρώτη Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων αποφάσισε στις 13 Ιανουαρίου 1822, ερήμην των περισσοτέρων οπλαρχηγών, την κατάργηση όλων των διακριτικών της Φιλικής Εταιρείας, του βασικού φορέα και υποστηρικτή της Επανάστασης του Γένους, και την αντικατάστασή τους με άλλα. Ανάμεσα στα σύμβολα που καταργήθηκαν, ήταν και η σημαία της Φιλικής, η αρχαιότερη του Αγώνα, η οποία αντικαταστάθηκε από την «γαλανόλευκη» του Γιάννη Σταθά. Η πρώτη Ελληνική σημαία με την σημερινή της μορφή, σχεδιάστηκε, ευλογήθηκε και υψώθηκε το 1807, στην ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας, στη Σκιάθο, όταν ο ηγούμενος Νήφων όρκισε τους οπλαρχηγούς που είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους για την Επανάσταση. Παραλλαγή της ήταν η σημαία του Παπαφλέσσα, φτιαγμένη από το κυανό εσωτερικό του ράσου του και την φουστανέλα ενός συμπολεμιστή του.. Κυανή και λευκή, η Ελληνική σημαία διέγραψε την δική της ιερή και δοξασμένη ιστορία σε κάθε εποχή, εκφράζοντας μοναδικά τα πιο υψηλά ιδανικά της φιλοπατρίας και των αγώνων του λαού μας.
«Ή παπάς παπάς ή ζευγάς ζευγάς»… μια φράση που οι περισσότεροι από εμάς έχουμε κάποια στιγμή ακούσει ή χρησιμοποιήσει. Πόσοι όμως γνωρίζουμε την ιστορία της καθώς και ότι ταξίδεψε ως την εποχή μας από τον γέρο του Μοριά, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη;
Όταν τελείωσε η μάχη στα Δερβενάκια, οι πολεμιστές άρχισαν να μοιράζουν τα λάφυρα. Αναζήτησαν τον στρατηγό τους, τον Νικηταρά. Αυτός είχε αποτραβηχτεί να ξεκουραστεί. Τον ρώτησαν τι ήθελε να κρατήσει κι εκείνος τους απάντησε: «Δεν θέλω τίποτα. Θέλω να δω την πατρίδα μου λεύτερη». Ο Νικηταράς έφυγε από τη ζωή στις 25 Σεπτεμβρίου 1849, σε ηλικία 67 ετών, πάμφτωχος, τυφλός και ξεχασμένος απ’ όλους εκείνους για των οποίων τη λευτεριά πολέμησε όσο λίγοι…
Στις 18 Μαΐου 1821, ο Κολοκοτρώνης είχε στείλει επιστολή στον Μουσταφάμπεη με την οποία του ζητούσε να του παραδώσει την Τριπολιτσά. Το γράμμα τελείωνε με τη φράση «… καλές αντάμωσες στο σεράγι σου μέσα». Στις 26 Σεπτεμβρίου 1821 συνάντησε τον αιχμάλωτο Μουσταφάμπεη και του είπε: «Να που ο Θεός τόφερε και σμίξαμε στο σεράγι». Ο Γέρος του Μοριά κράτησε την υπόσχεσή του και έβαλε τις βάσεις για την απελευθέρωση της Πελοποννήσου και της υπόλοιπης Ελλάδας.
Το Δικαστικό Μέγαρο Ναυπλίου, χορηγία του μεγάλου Έλληνα ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, περατώθηκε το 1911, σε σχέδια του Αναστάσιου Σταματιάδη. Στο κτήριο, που είναι δομημένο σύμφωνα με τον νεοκλασικό ρυθμό, στεγάζεται σήμερα και εφετείο.
Η είσοδος του Μεγάρου κοσμείται με τις προτομές του Αναστασίου Πολυζωίδη και του Γεωργίου Τερτσέτη, δύο σπουδαίων μορφών που υπηρέτησαν την ελληνική δικαιοσύνη με υποδειγματική συνέπεια. Και οι δύο έμειναν γνωστοί για τη σθεναρή τους στάση στη Δίκη των οπλαρχηγών της Ελληνικής Επαναστάσεως, Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ΔημητρίουΠλαπούτα και άλλων, όταν, το 1834, οι τελευταίοι κατηγορήθηκαν για συνωμοσία κατά της Αντιβασιλείας. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Αναστάσιος Πολυζωίδης και ο δικαστικός Γεώργιος Τερτσέτης αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρακτικό της αποφάσεως για τη θανατική καταδίκη των οπλαρχηγών. Και οι δύο απολύθηκαν για αυτήν τους τη στάση, αργότερα ωστόσο αθωώθηκαν και αποκαταστάθηκαν στα δικαστικά τους καθήκοντα.
Στο νότιο τμήμα της πλατείας Δικαστηρίων βρίσκεται το μνημείο του ήρωα της Ελληνικής Επαναστάσεως, που έμεινε γνωστός με την επωνυμία «Νικηταράς». Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, υπήρξε σπουδαίος πολεμιστής. Διετέλεσε μάλιστα για ορισμένο διάστημα αρχηγός της πολιορκίας του Ναυπλίου.
Νικηταράς
Το μνημείο του Νικηταρά ανήγειρε το 1926 η Ασπασία Ποταμιάνου ύστερα από επιθυμία του συζύγου της Ναυπλιώτη πολιτικού, Ηλία Ποταμιάνου, και έχει τη μορφή αναθηματικής στήλης. Στη βάση της έχει αποδοθεί σε έξεργο ανάγλυφο σκηνή μάχης, με τον Νικηταρά να σκοτώνει με το μαχαίρι του έφιππο Τούρκο πολεμιστή.
Στην πρόσοψη του μνημείου είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:
Ο γλύπτης που σχεδίασε το μνημείο ήταν ο Αντώνιος Σώχος, ανιψιός του Λαζάρου Σώχου, του δημιουργού του ανδριάντα του Κολοκοτρώνη. Ο Σώχος φαίνεται ότι εμπνεύστηκε αυτή τη σκηνή από μία τοιχογραφία του Πέτερ φον Ες που απεικονίζει τον Νικηταρά στη μάχη των Δερβενακίων. Στην πίσω όψη της βάσης της στήλης έχουν χαραχτεί στίχοι του μεγάλου Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά, αφιερωμένοι στον Νικηταρά.
«Εδώ στην πέτρα ασάλευτος ο στρατηγός Νικήτας ο τουρκοφάγος αθλητής του Γένους νέος Ακρίτας Πάντ’ ανθισμένη ας την κρατά τη δάφνη των Ελλήνων και στων πολέμων την ιερή φωτιά και στων κινδύνων».
H θέση του μνημείου Νικηταρά παλιότερα ήταν στο κέντρο της πλατείας Δικαστηρίων -σήμερα πλατεία Νικηταρά- μπροστά από την δυτική είσοδο του Δικαστικού Μεγάρου, αλλ’ αργότερα μετακινήθηκε στη γωνία της ίδιας πλατείας. Οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούν ότι το μνημείο υποβαθμίζεται στο σημείο που βρίσκεται, αφού μένει απαρατήρητο από τους επισκέπτες.
Μετά την κατάληψη της Τριπολιτσάς, τον Σεπτέμβριο του 1821, και την παράδοση του Ακροκορίνθου από τους Τούρκους, τον Ιανουάριο του 1822, στόχοι των επαναστατημένων Ελλήνων ήταν η Πάτρα και το Ναύπλιο, που ήταν ένα από τα ελάχιστα σημεία στον Μοριά, που επέτρεπαν τον ανεφοδιασμό των τουρκικών δυνάμεων. Προτάθηκε τότε στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη να αναλάβει την πολιορκία της Πάτρας κι εκείνος δέχτηκε πρόθυμα. Οι Έλληνες πέτυχαν σημαντικές νίκες στη Χαλανδρίτσα, το Σαραβάλι και το Γηροκομείο (μονή έξω από την αχαϊκή πρωτεύουσα), αλλ’ η πολιορκία της πόλης δεν προχωρούσε. Ο Κολοκοτρώνης έλαβε διαταγή του τότε Υπουργού Στρατιωτικών Κωλέττη, να εγκαταλείψει την Πάτρα και να τεθεί επικεφαλής των πελοποννησιακών δυνάμεων που θα ενίσχυαν τον αγώνα στη Δυτική Στερεά Ελλάδα. Έκπληκτος ο Κολοκοτρώνης, με συνοδεία 80 ανδρών έφυγε για την Κόρινθο για να «ιδεί τι πράγμα είναι η Κυβέρνηση και τι μυαλά έχει»!.. Στην Πάτρα, άφησε αντικαταστάτη τον Πλαπούτα. Μετά από πολλές συζητήσεις, οι κυβερνητικοί επέτρεψαν στον Κολοκοτρώνη να συνεχίσει την πολιορκία της Πάτρας. Ήταν όμως φανερό ότι οι πολιτικοί είχαν θορυβηθεί από τις επιτυχίες του Κολοκοτρώνη και φρόντιζαν με κάθε τρόπο να τον υπονομεύουν.
«Πέτρα απάνω στην πέτρα να μη μείνει, εμείς δεν προσκυνούμε. Μόνον ένας Έλληνας να μείνει εμείς θα πολεμούμε και μην ελπίζεις πως την γην μας θα την κάμεις δικήν σου». Θεόδωρος Κολοκοτρώνης προς τον Ιμπραήμ, 1825
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770, Απριλίου 3, την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του. Ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας. Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιώνα, οπότε εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας, βρίσκεται σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Τούρκους. Μονάχα από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές.
kimintenia 