Όσοι είναι εκπαιδευτικοί σίγουρα θα έχουν παρατηρήσει, τα τελευταία χρόνια, δραματική επιδείνωση της αδυναμίας συγκέντρωσης προσοχής των μαθητών. Οι μαθητές φαίνεται ότι ολοένα και περισσότερο δυσκολεύονται να μείνουν συγκεντρωμένοι σε ένα πράγμα και η προσοχή τους είναι πολύ εύκολο να διαταραχθεί από οποιοδήποτε μικρό ή μεγάλο περισπασμό. Να ξεκαθαρίσουμε ότι δεν αναφερόμαστε στο μικρό ποσοστό παιδιών που έχουν ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας). Μιλάμε για το σύνολο των μαθητών.
Όταν το καθεστώς διέταξε να καούν δημοσίως τα «βλαβερά» βιβλία, οι δρόμοι γέμισαν καρότσες που κουβαλούσαν βιβλία από παντού. Τότε εκεί στην πυρά, ένας κυνηγημένος ποιητής, από τους πιο ξακουστούς, μελετώντας τη λίστα των καταδικασμένων να καούν διαπίστωσε έντρομος ότι τα δικά του έργα είχαν ξεχαστεί! Έτρεξε στο γραφείο του και συνέταξε μία επιστολή προς τους δυνάστες. «Κάψτε με!», έγραφε με το μεταξένιο του φτερό. «Κάψτε με. Μη μου το κάνετε αυτό. Μη με αφήνετε μόνο». «Δεν είπα πάντα την αλήθεια στα βιβλία μου;». «Και τώρα μου φέρεστε σαν να ήμουν ψεύτης». Για τούτο σας προστάζω: «Κάψτε με!».
Όταν βλέπουμε ένα παιδί να είναι σκυμμένο και ονειροπαρμένο σε βιβλίο παραμυθιού, όταν ξεφυλλίζει και περιδιαβαίνει τις εικόνες του και βάζει τη δική του φαντασία να εξιστορεί των εικόνων τα μηνύματα αγνοώντας τα λόγια του συγγραφέα, τότε είμαστε πιο βέβαιοι για το μέλλον του.
Όταν το παιδί πρωτοβιώνει τον κόσμο, κατανοεί την πραγματικότητα κυρίως μέσα από φαντασιακές προσλήψεις της ίδιας της πραγματικότητας. Φτιάχνει κόσμους μεταφυσικούς, χωρίς να ασχολείται με υπαρξιακά προβλήματα. Ταξιδεύει με τα όνειρά του, που υπερχειλίζουν τις υποδοχές των αισθήσεών του -και τα βιβλία χαρίζουν ασύνορους τόπους γι’ αυτό.
Και πάλι τα βιβλία θα είναι μπροστά του, όταν ρίχνει τους πρώτους σπόρους ορθολογισμού με τη θεσμική γνώση του σχολείου αλλά και με την άτυπη γνώση της προσχολικής ηλικίας, που το ετοιμάζει για το μεγάλο, το γοητευτικό ταξίδι.
Όταν το παιδί αρχίζει να δημιουργεί λέξεις και έννοιες, σκέψεις και προτάσεις και να τις αντιστοιχεί με το περιβάλλον του, όταν η καλλιέργεια των αριθμών και των μετρήσεων το εισάγει στον κόσμο του «συγκεκριμένου» με την ολοένα και πιο έντονη σχολική ζωή του, και έτσι περνάει στο κατώφλι του όμορφου κόσμου της λογικής μειώνοντας σιγά – σιγά τις άκρες της φαντασίας του, αλλά χωρίς να ποτέ να την μηδενίσει (αντίθετα δίνοντάς της νέες μορφές) και, όταν αργότερα επιστρέφει από το συγκεκριμένο στο αφηρημένο μέσα από τα απέραντα πεδία των σημασιολογήσεων και των ερμηνειών, και πάλι κάποια βιβλία θα είναι μπροστά του για να το καθοδηγήσουν. Γιατί στα βιβλία είναι η κατασταλαγμένη εμπειρία και σοφία του ανθρώπου και απ’ εδώ ξεκινάει το ταξίδι του πνεύματος.
Όταν το παιδί ενοικεί τον ρόλο του αναγνώστη, πολλά πράγματα συμβαίνουν -κάποια απ’ αυτά δεν θα τα αντιληφθεί αλλά θα το επηρεάσουν αδιόρατα και θα τα βρει μπροστά στη ζωή του ως ηθική, ως αισθητική και ως συναισθηματική καλλιέργεια του εαυτού του. Στην παιδική ηλικία ανοίγει και διευρύνεται εντυπωσιακά ο πνευματικός ορίζοντας του ανθρώπου καθορίζοντας, σε μεγάλο βαθμό, την όλη πνευματική πορεία του.
Αν το παιδί μάθει από νωρίς τα μυστικά του διαβάσματος, αν νιώθει την ομορφιά και την απόλαυση των νοημάτων, αν χαίρεται και απολαμβάνει τη γνώση, ως σταθερή αξία, που είναι διαμάντι παντοτινό, τότε είναι βέβαιοι οι όλο και πιο ευρείς και διαρκώς ανοιχτοί ορίζοντες της ζωής του. Έχει θεμελιώσει μια αγωνιστική και δημιουργική αντίληψη για τη ζωή! Έχει πίστη στον εαυτό του.
Η Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη Ληξουρίου, μία από τις σημαντικότερες βιβλιοθήκες των Επτανήσων, φιλοξενεί χιλιάδες βιβλία που χρονολογούνται από τις αρχές του 16ου αιώνα, καθώς επίσης και μουσείο εκθεμάτων με αντικείμενα της Κεφαλονιάς από την ίδια περίοδο και ένα σπάνιο αρχειακό υλικό. Αριθμεί περί τους 30.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών, που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων, ενώ η συλλογή της ανανεώνεται συνεχώς με σύγχρονα έργα. Αποτελεί έναν μοναδικής αξίας θεσμό της πνευματικής και πολιτιστικής ζωής της Κεφαλονιάς, που σφράγισε ξεχωριστά την ιστορία του τόπου και κάνει πάντοτε τους Ληξουριώτες περήφανους!
Όσο προχωρά η ψηφιοποίηση των γραπτών κειμένων -η οποία να το πούμε και αυτό: έχει και τα θετικά της, τόσο μεγαλύτερη αγάπη θα έχω για τα βιβλία στην έντυπη μορφή τους! Πάντα τα έβλεπα σαν πλάσματα ζωντανά, καθένα ξεχωριστό σε περιεχόμενο, όψη και χαρακτήρα, με τα κορμάκια τους λιανά ή παχουλά, καλοδιατηρημένα ή καταπονημένα απ’ τα πολλά διαβάσματα, καθένα με τη δική του ξεχωριστή ιστορία και υπόσταση, με το δικό του λόγο, το ξεχωριστό του ύφος, ακόμα και την ιδιαίτερή του μυρωδιά ή τα σημάδια ενός «μικροατυχήματος» που του στέρησε την αρχική του αταραξία και ακεραιότητα..
Τα ξέρω ένα προς ένα για κείνα που μου χάρισαν. Άλλωστε το αποθησαύρισμά τους το κουβαλάμε πάντα μέσα μας. Κάποια τα θυμάμαι και για τα μέρη όπου με συντρόφευσαν και των οποίων η ανάμνηση πήρε αναπόφευκτα και κάτι από αυτά. Άλλα πάλι τα χάραξε κάποιο μολύβι με τις ατέλειωτες σημειώσεις μου στα περιθώριά τους, άλλα κρατούν για πάντα στις σελίδες τους λίγα δάκρυα από τις συγκινήσεις της ανάγνωσης! Είναι και μερικά που καθώς τ’ ανοίγεις σπέρνουν με άμμο κάποιας θάλασσας διακοπών την αγκαλιά σου ή σε κάνουν ν’ ανακαλύπτεις με έκπληξη, μετά από χρόνια, φοιτητικές σημειώσεις, εισιτήρια θεάτρου ή παλιά ευχετήρια που συχνά αναλαμβάνουν και ρόλο σελιδοδείκτη.. Στο τελευταίο που άνοιξα πρόσφατα, ανακάλυψα το αδύναμο κλωναράκι μιας λευκής ακακίας που μου χάρισαν οι φίλοι μου σε μια βόλτα στις όχθες του Άρδα πριν καιρό. Ούτε θυμόμουν πού μου κρυβόταν, με πατημένα τα φύλλα και τ’ ανθάκια της, αλλά διατηρώντας ακόμα το γλυκό άρωμά της και το πράσινο χρώμα της!
Ξεχωριστά αγαπώ όσα βιβλία είναι χαρισμένα από φίλους και δασκάλους ή ήταν των γονιών μου και μου τα εμπιστεύτηκαν, ιδίως εκείνα για την απόκτηση των οποίων ξεχάστηκα για ώρες σε παλαιοβιβλιοπωλεία ή στερήθηκα οικειοθελώς φουστανάκια, παπουτσάκια κι άλλα τέτοια όμορφα που έβλεπα στις βιτρίνες αλλά το νεανικό χαρτζιλίκι δεν έφθανε για να καλύψει τα πάντα..
Με έναν τρόπο τα βιβλία πάντα επικρατούσαν στη σκέψη και στην καρδιά, τελευταία πια και στο χώρο μας, καθώς βλέπω ότι τείνουν ν’ απολαμβάνουν μεγαλύτερη άνεση από εμάς τους ίδιους! Γι’ αυτά και άλλα πολλά βαθύτερα και πιο ουσιαστικά, πώς να αφήσω τα βιβλία;
kimintenia 