«Θα μεταλάβω με νερό θαλασσινό στάλα τη στάλα συναγμένο απ’ το κορμί σου σε τάσι αρχαίο, μπακιρένιο αλγερινό που κοινωνούσαν πειρατές πριν πολεμήσουν …» Νίκος Καββαδίας, «Fata Morgana», 1977
Ο Νίκος Καββαδίας σε παιδική ηλικία
Ο ποιητής και πεζογράφος Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910, στην επαρχιακή πόλη Νίκολσκι Ουσουρίσκι, του Χαρμπίν της Μαντζουρίας, από γονείς Κεφαλλονίτες. Σε ηλικία τεσσάρων ετών και μετά την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, η οικογένειά επέστρεψε στο Αργοστόλι.
Η Αρναία είναι κωμόπολη της Χαλκιδικής, με έντονα παραδοσιακό χρώμα, χτισμένη στις βόρειες απολήξεις του όρους Χολομώντα (υψόμετρο 600 μ.). Είναι η ιστορική έδρα του Δήμου Αριστοτέλη και αποτελεί το αγροτικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Είναι από τα τυχερά χωριά, γιατί το αγάπησε η Μελίνα. Έκτοτε κηρύχθηκε διατηρητέος οικισμός και με τη συνδρομή ευρωπαϊκών προγραμμάτων ανεδείχθη σε έναν εξαιρετικό τουριστικό, πολιτιστικό και φυσιολατρικό προορισμό. Ο οικισμός βρίσκεται στο κέντρο της ορεινής Χαλκιδικής, απόηχος του πλούτου μιας άλλης εποχής.
Πρωτεύουσα και μεγαλύτερο λιμάνι της Πελοποννήσου, τόπος μαρτυρίου του πρωτοκλήτου αποστόλου Αγίου Ανδρέα και εφαλτήριο της ελληνικής Επανάστασης, η Πάτρα ανέκαθεν φημίζεται για τις πρωτιές της! Τούτες τις μέρες, καθώς το φθινόπωρο μπαίνει για τα καλά στη ζωή μας, η πόλη ετοιμάζεται να υποδεχτεί ένα πλήθος φοιτητών που ζουν κάθε χρόνο στην αγκαλιά της και την καθιστούν μία από τις πλέον αγαπημένες φοιτητουπόλεις της χώρας μας! Με όποιον τρόπο και αν γνωρίσει κανείς την Πάτρα ένα είναι βέβαιο: πως αυτή η πόλη έχει τον τρόπο να σε κερδίζει και να σε καλεί πάντοτε να επιστρέψεις κοντά της! Ας τη γνωρίσουμε λοιπόν λίγο καλύτερα μέσα από ένα σύντομο οδοιπορικό στους δρόμους, στην ιστορία και στα τοπία της…
Η Πάτρα (αρχ. Πάτραι) είναι η μεγαλύτερη πόλη της Πελοποννήσου και τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, με πληθυσμό που ανέρχεται στους 167.446 κατοίκους, ενώ ο πληθυσμός του καλλικρατικού Δήμου Πατρέων ανέρχεται στους 213.984 κατοίκους, σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2011. Είναι πρωτεύουσα της Περιφερειακής Ενότητας Αχαΐας, της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας, έδρα του ομώνυμου δήμου καθώς και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου.
Η πόλη της Πάτρας έχει σπουδαία και μακραίωνη ιστορία 4.000 ετών. Κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια και αποτέλεσε σημαντικό κέντρο της μυκηναϊκής εποχής. Στην αρχαιότητα υπήρξε μέλος της Αχαϊκής Συμπολιτείας. Στα Ρωμαϊκά χρόνια γνώρισε πολύ μεγάλη άνθηση, αλλά και στη Βυζαντινή εποχή υπήρξε πόλη με σημαντική ανάπτυξη του εμπορίου κυρίως από και προς τη Δύση. Κατακτήθηκε ανά τους αιώνες από Λατίνους, Ενετούς, Φράγκους, Βυζαντινούς και Τούρκους, ενώ είχε συνεχή και σημαντική παρουσία και συμβολή και στην Ελληνική επανάσταση του 1821.
Κατά τον 19ο αιώνα υπήρξε σπουδαίο εξαγωγικό λιμάνι. Στον 20ό και 21ο αιώνα αναπτύχθηκε ως εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο, αποτελώντας τον σημαντικότερο οικονομικό πόλο της Πελοποννήσου και της Δυτικής Ελλάδας εν γένει.
Ίδρυση και ιστορία ως την Επανάσταση
Η Πάτρα ιδρύθηκε το έτος 1082 π.X. από τον Λάκωνα Πατρέα, υιό του Πρευγένη, ο οποίος διωκόμενος από τους Δωριείς ήρθε στην Αχαΐα, όπου συνένωσε τις Ιονικές πολίχνες Αρόη, Μεσσάτιδα και Άνθεια. Είχε προηγηθεί, κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο (1580-1100 π.X.), ανάπτυξη της περιοχής, όπως αποδεικνύεται από τα ευρήματα των μυκηναϊκών νεκροταφείων και των οικισμών στην περιοχή.
Στα μέσα του 5ου αι. π.X. η Πάτρα συμμετείχε στο Α’ Αχαϊκό Κοινό, που διαλύθηκε το έτος 322 π.X. Το 280 π.X. η Πάτρα συνέβαλε αποφασιστικά στην αναβίωση της Αχαϊκής Συμπολιτείας, η οποία στηρίχτηκε στην ισότητα και στη δημοκρατία, με τη συμμετοχή των πόλεων Πάτραι, Δύμη, Αίγιο, Βούρα, Φαραί, Τριταία, Αιγείρα, Λεόντιο, Αιγές, Πελλήνη, Ελίκη και Κερύνεια.
Το 146 π.X. η Αχαϊκή Συμπολιτεία διαλύθηκε με την κατάληψη της Πάτρας από τους Ρωμαίους. Η Nαυμαχία του Ακτίου, το 31 π.X., επηρέασε θετικά την πόλη καθώς ο Οκτάβιος Αύγουστος εγκατέστησε εκεί παλαίμαχους στρατιώτες και το 14 π.X. ίδρυσε στην περιοχή της Πάτρας ρωμαϊκή αποικία.
Άποψη της χιονισμένης Πάτρας σε μια νοσταλγική καρτ ποστάλ ενός άλλου καιρού…
Με την κατασκευή δρόμων, ιερών και δημόσιων κτηρίων, όπως το Ωδείο, το Υδραγωγείο και το Στάδιο -τα περισσότερα εκ των οποίων αποτελούν προσφορές των αυτοκρατόρων Τιβερίου, Νέρωνα και Αδριανού- η Πάτρα μετατράπηκε σε σημαντικό κέντρο του ρωμαϊκού κόσμου. Ο Παυσανίας, κατά την περιήγησή του τον 2ο αι., αποτυπώνει στα «Αχαϊκά» του την ακμή της πόλης.
Τομή στην ιστορία της Πάτρας αποτέλεσε ο σταυρικός θάνατος του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτοκλήτου, στην παραλία της πόλης πλησίον του σημερινού μεγαλοπρεπούς ιερού ναού του, το 66 μ.X., επί Νέρωνος.
Άγιος Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος
Το 330 μ.X. η Πάτρα περιήλθε στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία αλλά το 375 μ.X. καταστράφηκε από σφοδρό σεισμό. Τον 6ο αι., επί Ιουστινιανού, ξεκίνησε η κατασκευή του Κάστρου στη θέση της αρχαίας ακρόπολης και μετά τον εκχριστιανισμό των Σλάβων, η Πάτρα, από επισκοπική έδρα κατέστη Μητρόπολη, υπαγόμενη από το 806 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη.
Από τον 9ο αι. έως και τον 12ο αι. στην Πάτρα παρατηρείται σημαντική οικονομική άνθηση κυρίως με την ανάπτυξη της βιοτεχνίας λινών και μεταξωτών υφασμάτων, ενώ το λιμάνι της καθιερώνεται ως ενδιάμεσος σταθμός μεταξύ Ανατολής και Δύσης χάρη και στη συμβολή της μεγάλης δέσποινας της πόλης Δανιηλίδας, με τον αμύθητο πλούτο και την τεράστια επιρροή στον θρόνο του Βυζαντίου.
Η τίμια κάρα και ο σταυρός του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα στον νέο ιερό ναό του
Από το 805 έως το 1147 η πόλη πολιορκήθηκε και λεηλατήθηκε διαδοχικά από τους Σλάβους, τους Σαρακηνούς, τους Βουλγάρους και τους Νορμανδούς. Το 1205 κατελήφθη από τους Φράγκους και έως το 1276, ως βαρονία, υπάγεται στο Πριγκιπάτο της Αχαΐας ή Πριγκιπάτο του Μορέως. Η περίοδος της Φραγκοκρατίας στην Πάτρα διήρκεσε έως το 1429, οπότε ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος κατέλαβε την πόλη και το κάστρο της.
Το 1460 η Πάτρα υπήχθη στον Μυστρά, με δεσπότη τον Θωμά Παλαιολόγο, έως την κατάληψή της από τους Οθωμανούς, στις 15 Μαΐου του 1458. Αφήνοντας την Πάτρα, το 1460, ο Θωμάς Παλαιολόγος μετέφερε στη Ρώμη και παρέδωσε στον Πάπα Πίο Β’ την τίμια κάρα του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα. Από το 1460 έως το 1689 η Πάτρα διανύει την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Το 1532 οι Ισπανοί με τη βοήθεια των υπόδουλων Ελλήνων εκδίωξαν τους Τούρκους, που όμως την ανακατέλαβαν τον επόμενο χρόνο προβαίνοντας σε ανελέητες σφαγές και λεηλασίες. Στις 7 Οκτωβρίου 1571, στα ανοιχτά του Πατραϊκού κόλπου κοντά στις Εχινάδες νήσους, διεξήχθη η Ναυμαχία της Ναυπάκτου, κατά την οποία ο «Ιερός Συνασπισμός» των Ισπανών και των Ενετών καταναυμάχησε τον Οθωμανικό στόλο.
Ωστόσο, το 1572, η πόλη υποδουλώθηκε εκ νέου στους Τούρκους, πληρώνοντας με αίμα τις εξεγέρσεις. Από το 1687 έως το 1715, η Πάτρα περιήλθε και πάλι στους Ενετούς και στη συνέχεια ξανά στους Τούρκους, οπότε από το 1715 αρχίζει η δεύτερη περίοδος της Τουρκοκρατίας, με δραματική μείωση του πληθυσμού της πόλης λόγω των αλλεπάλληλων λεηλασιών και των σφαγών.
Το 1770 με την εκδήλωση του κινήματος των Ορλωφικών, η Πάτρα δέχθηκε ακόμα ένα ισχυρό πλήγμα αντιποίνων από τους Οθωμανούς, ενώ τότε, στο πλαίσιο των εκτεταμένων λεηλασιών και διώξεων, ισοπεδώθηκε και ο ιερός ναός του Αγίου Ανδρέα.
19ος αιώνας
Το 1821, η Πάτρα πρωτοστατεί στην προετοιμασία του Απελευθερωτικού Αγώνα του Γένους. Στις 20 Μαρτίου 1821 ο Παναγιώτης Καρατζάς και οι επαναστατημένοι Πατρινοί πολιόρκησαν τους έγκλειστους στο κάστρο Τούρκους και στις 22 Μαρτίου 1821 ο Παλαιών Πατρών Γερμανός όρκισε τους επαναστάτες οπλαρχηγούς, υψώνοντας τη Σημαία της Επανάστασης στην κεντρική πλατεία Αγίου Γεωργίου.
Ο ανδριάντας του Παλαιών Πατρών Γερμανού στα Ψηλά Αλώνια
Οι Τούρκοι απάντησαν και πάλι με σκληρά αντίποινα και φρικώδεις διώξεις. Στις 25 Μαρτίου 1821, ενώ στην Αγία Λαύρα υψωνόταν το λάβαρο της Επανάστασης όλων των Ελλήνων κατά του Οθωμανικού ζυγού, η Πάτρα πυρπολήθηκε και καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, ενώ οι κάτοικοί της υπέστησαν τα πάνδεινα.
Στις 20 Φεβρουαρίου 1822 διεξήχθη η Ναυμαχία της Πάτρας με νικηφόρα έκβαση για τους Έλληνες, ενώ τα επόμενα χρόνια η ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου κατέστη το θέατρο των συγκρούσεων μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Στις 7 Οκτωβρίου 1828, μετά από αιώνες σκλαβιάς και αλλεπάλληλων καταστροφών, εισήλθε στην Πάτρα με τα στρατεύματά του ο Γάλλος στρατηγός Μαιζόν, κλείνοντας μια ταραγμένη περίοδο στην ιστορία της πόλης.
Ο νέος ιερός ναός του Αγίου Ανδρέα
Το 1829, ο Κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας ανέθεσε στον φίλο του αρχιτέκτονα Σταμάτιο Βούλγαρη την εκπόνηση πολεοδομικού σχεδίου, καθώς διείδε τη σημασία και τον ρόλο που θα διαδραμάτιζε η Πάτρα στο νεοσύστατο κράτος. Το ρυμοτομικά άρτιο σχέδιο του Βούλγαρη, προέβλεπε τη διάνοιξη κάθετων και οριζόντιων οδών, μεγάλων πλατειών καθώς και την επέκταση της πόλης έως την παραλία. Τα επόμενα χρόνια, στη νεόδμητη και αναπτυσσόμενη πόλη, συνέρευσε πλήθος κόσμου προς αναζήτηση εργασίας από την Ήπειρο, τη Ρούμελη, την Κρήτη, τα Επτάνησα και άλλα μέρη της Πελοποννήσου.
Από το 1834 και εντεύθεν, η πόλη κοσμείται με κτήρια σύνθετου αρχιτεκτονικού ύφους, με κυρίαρχο εμβληματικό ρυθμό τον νεοκλασικισμό. Επιβλητικές προσόψεις, περίτεχνα υπέρθυρα, μαρμάρινα μπαλκόνια, ακροκέραμα, αγάλματα και με χαρακτηριστικό γνώρισμα τις στοές-ως βασική επιρροή της Δύσης- προσδίδεται στην πόλη η υποβλητική ατμόσφαιρα και η ιδιαίτερη φυσιογνωμία του πολεοδομικού της ιστού.
Από το εσωτερικό του νέου ιερού ναού του Αγίου Ανδρέα
Τότε ανεγείρονται το Θέατρο «Απόλλων», που αποτελεί μικρογραφία της σκάλας του Μιλάνου, ο Μητροπολιτικός Ναός σε σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλερ, το Δημοτικό Νοσοκομείο σε σχέδια του Θεόφιλου Χάνσεν, ο παλαιός Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα σε σχέδια του Λύσανδρου Καυταντζόγλου, ενώ στην παραλιακή οδό χτίστηκαν πέτρινα οικοδομήματα και εγκαταστάσεις για τη λειτουργία εργοστασίων και αποθηκών σταφίδας (Barry, Μενούνου, Βουρλούμη) καθώς και άλλα κτήρια που εξυπηρετούσαν τις εργασίες του διαμετακομιστικού εμπορίου, συνθέτοντας το αισθητικό αρχιτεκτονικό ύφος της οδού Όθωνος – Αμαλίας.
Το Θέατρο Απόλλων στην Πλατεία Αγ. Γεωργίου
Οι Άγγλοι, οι Αυστριακοί και οι Γερμανοί έμποροι αλλά και οι Ιταλοί επαναστάτες που κατέφυγαν στην Πάτρα, συγκρότησαν στο τέλος του 19ου αι. την πολυεθνική παροικία, διαμορφώνοντας το πολυπολιτισμικό πρόσωπο της πόλης. Η δημιουργία, από τις αρχές του 19ου αι., των εμπορικών οίκων «Green & Robinson», «Barff & Co», «Ingate & Co», «Clark», «Fels & Co», Θεοδώρου Τζίνη, Μιχαήλ Κόλλα, Θεοδώρου Βουρλούμη, Αφών Γερούση κ.ά, κυρίως για την εξαγωγή σταφίδας και κρασιού και άλλων προϊόντων της περιοχής, κατέστησαν την Πάτρα το βασικό εμπορικό κέντρο της χώρας.
Το Δικαστικό Μέγαρο Πατρών στην οδό Μαιζώνος
Η πόλη την περίοδο εκείνη αναπτύσσεται με γρήγορους ρυθμούς, όπως και η επιχειρηματική της δραστηριότητα, αρχικά με τη λειτουργία βιοτεχνικών και στη συνέχεια βιομηχανικών μονάδων αλευροποιίας, υφαντουργείων, βαμβακλωστηρίων κ.ά. Το 1871 με απόφαση του Δήμου Πατρέων, ανετέθη στον Γάλλο μηχανικό Νικολά Πασκάλ η εκπόνηση μελέτης για την κατασκευή του λιμανιού και του κυματοθραύστη. Το σχέδιο παραδόθηκε το 1873 και τα έργα ανέλαβε να εκτελέσει ο Πέτρος Μανιάκ ο Πρεσβύτερος. Όμως η έναρξη των εργασιών, λόγω διαφορετικών εκτιμήσεων και οικονομικών απαιτήσεων, ξεκίνησε μόλις το 1881 και ολοκληρώθηκε το 1889. Οι υποδομές αυτές κατέστησαν το λιμάνι κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου και βασικό μοχλό ανάπτυξης της πόλης.
Το Καρναβάλι της Πάτρας, απότοκος της ανάπτυξης της πόλης και της αστικής συνείδησης των κατοίκων της, καθιερώθηκε το 1870 με την παρέλαση και την κατασκευή των πρώτων αρμάτων. Αποτελεί το χαρακτηριστικότερο αστικό Καρναβάλι της χώρας μας ως απόρροια της επτανησιακής και ευρωπαϊκής κουλτούρας, που επηρέασε τα ήθη και την πολιτιστική ζωή των Πατρινών.
Το Πατρινό Καρναβάλι
Το 1887 η Πάτρα συνδέθηκε σιδηροδρομικώς με τον Πειραιά και από το 1890 και με τον Πύργο. Τα πρωτοποριακά πολιτικά ρεύματα της Δύσης επηρέασαν επίσης, την περίοδο του 19ου αι., τους κατοίκους της πόλης. Η εμφάνιση ομάδων και κύκλων, εκφραζόταν με την κυκλοφορία εντύπων και εφημερίδων, όπως η «Ελληνική Δημοκρατία», αλλά και έντονων διεκδικήσεων στο ασταθές και διαρκώς μεταβαλλόμενο πολιτικό περιβάλλον.
Το 1893 η σταφιδική κρίση δημιούργησε οικονομική και κοινωνική αποσταθεροποίηση με τη χρεοκοπία εμπορικών οίκων που προκάλεσε με τη σειρά της μεγάλη κοινωνική αναταραχή. Υπ’ αυτές τις συνθήκες στις 3 Νοεμβρίου 1896, δολοφονήθηκε ο τραπεζίτης Διονύσιος Φραγκόπουλος και σημειώθηκε ο σοβαρός τραυματισμός του σταφιδέμπορα Ανδρέα Κόλλα από τον τσαγκάρη Δημήτρη Μάτσαλη.
20ός αιώνας
Στις αρχές του 20ού αι., λόγω του αυξανόμενου μεταναστευτικού ρεύματος ιδίως προς την Αμερική, η Πάτρα ανεδείχθη, μέσω του λιμανιού, σε πύλη της Ελλάδας προς τη Δύση. Η αρχιτεκτονική της πόλης εμπλουτίστηκε με τα νέα ευρωπαϊκά ρεύματα της εποχής, που συμπληρώνουν -με τα μορφοκρατικά στοιχεία του Baroque, της Art Nouveau και της Art Deco- το πολυσύνθετο αισθητικό ύφος που χαρακτηρίζει τα κτήρια του ιστορικού της κέντρου, ως αποτέλεσμα ενός έντονου κοσμοπολιτισμού που εκφράστηκε σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, κατά την περίοδο της Belle epoque.
Συντριβάνι στην κεντρική Πλατεία Αγίου Γεωργίου
Το 1902 χτίστηκαν στα προάστια της πόλης επαύλεις βορειοευρωπαϊκού τύπου με ποικίλους ρυθμούς εκλεκτικισμού κυρίως από εύπορους βρετανούς εμπόρους. Την ίδια χρονιά, η Πάτρα γίνεται η πρώτη πόλη της χώρας μας που αποκτά τραμ, η λειτουργία του οποίου σταμάτησε το 1917. Το 1908 θεμελιώθηκε ο νέος Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέου, σε σχέδιο του Γάλλου αρχιτέκτονα Αιμίλιου Ρομπέρ, κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού.
Την περίοδο 1925-27 κατασκευάστηκε στην Πάτρα το πρώτο στη χώρα μείζονος σημασίας υδροηλεκτρικό έργο στον ποταμό Γλαύκο καθώς και άλλα έργα, τα οποία συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό της πόλης. Παράλληλα, στην πόλη λειτουργούν τα εργοστάσια οινοποιίας «Αχάια – Κλάους» (1872) και Άμβουργερ (1890-1911), τα οποία συμπληρώνουν οι νέες μονάδες, οινοπνευματοποιίας «Β. Γ. Σπηλιόπουλος» (1895), ζυθοποιίας «Μάμου» (1908-1976), φανελοποιίας και πλεκτικής «Βασιλείου Μαραγκόπουλου» (1927-1971) και Χαράλαμπου Κρητικού (1862-2000), χαρτοποιίας «Ε. Γ. Λαδόπουλου» (1932-1991), κλωστοϋφαντουργίας «Πειραϊκή – Πατραϊκή» (1932-1992), οινοπνευμάτων και σαπουνοποιίας «ΒΕΣΟ» (1930-1985), κυλινδριόμυλων «Χ. Γ. Τριάντη» (1918), μετέπειτα αλευροβιομηχανίας «Μύλων Αγίου Γεωργίου» (1936-1990), ελαστικών «Pirelli» (1950-1986), ζυμαρικών «Μίσκο» (1953-2000) και άλλες βιοτεχνικές μονάδες και εργαστήρια, καθιστώντας την Πάτρα το τρίτο βιομηχανικό κέντρο της χώρας μετά την πρωτεύουσα Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη.
Η θέα στην πόλη και στη θάλασσα από τα Ψηλά Αλώνια
Παράλληλα, επιφανείς Πατρινοί κληροδοτούν στην πόλη Ιδρύματα, στεγάζοντας στα δωρηθέντα κτήρια δραστηριότητες παιδευτικού και κοινωνικού περιεχομένου (Μαραγκοπούλειο, Καραμανδάνειο και Σκαγιοπούλειο Ίδρυμα, Τριάντειος και Διακίδειος Σχολές κ.ά).
Το 1922 οι πρόσφυγες από τη Μικρασιατική Καταστροφή και οι Έλληνες του Πόντου βρίσκουν στην Πάτρα ασφαλές αγκυροβόλιο, ενώ αργότερα οι εσωτερικοί μετανάστες της μεταπολεμικής εποχής και οι Κύπριοι πρόσφυγες της μαρτυρικής Μεγαλονήσου συμπληρώνουν, με το τέλος του 20ού αιώνα, την πληθυσμιακή διαστρωμάτωση της πόλης, διαμορφώνοντας το σύγχρονο πρόσωπό της.
Την περίοδο 1933-1939, οι επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης και της μακράς ύφεσης, επηρεάζουν την επιχειρηματική και οικονομική δραστηριότητα της πόλης. Το 1940 η Πάτρα δέχθηκε τα πρώτα πλήγματα του Άξονα με 193 θύματα από τον άμαχο πληθυσμό της, καθώς βομβαρδίστηκε από τους Ιταλούς το λιμάνι και το κέντρο της. Η Πάτρα απελευθερώθηκε από τους Ναζί κατακτητές στις 4 Οκτωβρίου 1944, αφού πλήρωσε βαρύτατο φόρο αίματος, με τους εκτελεσθέντες πατριώτες στο μπλόκο των Προσφυγικών, τους απαγχονισθέντες στα Ψηλά Αλώνια, τους θανατοποινίτες κρατουμένους στις φυλακές Μαργαρίτη κ.ά.
Τα «πέτρινα χρόνια» της δεκαετίας του ‘50 χαρακτηρίζονται για την Πάτρα από τη βιομηχανική ανάπτυξη, που συντελείται μέσω της εντατικής λειτουργίας των εργοστασίων της. Το 1956 ολοκληρώνονται τα έργα του λιμανιού που είχαν ξεκινήσει το 1927 και είχαν διακοπεί λόγω του πολέμου και το 1961 καθιερώνεται απ’ ευθείας γραμμή Πάτρα – Ιταλία με τα οχηματαγωγά «Εγνατία» και «Αππία».
Τη δεκαετία του ΄60 -λόγω της αστυφιλίας- αναπτύχθηκε και στην Πάτρα έντονη οικοδομική δραστηριότητα. Με τη διαδικασία της αντιπαροχής σημειώθηκαν εκτεταμένες κατεδαφίσεις νεοκλασικών κτηρίων, που κοσμούσαν την πόλη, και η συνακόλουθη αλλοίωση της αρχιτεκτονικής και της αισθητικής του ιστορικού της κέντρου.
Η πρωτοπορία των ιδεολογικών διεργασιών του 19ου αι. και το πνεύμα των κοινωνικών και πολιτικών αγώνων, μετουσιώνονται σε πράξη σε όλη τη διάρκεια του 20ού αι. Οι Πατρινοί πρωτοστατούν σε συνεχείς εργατικούς αγώνες καθώς και σε μαζικές διαδηλώσεις συμπαράστασης στον αντιαποικιακό Αγώνα των Κυπρίων, στους αγώνες για την Παιδεία, τη Δημοκρατία και εναντιώνονται στην επτάχρονη ξενοκίνητη δικτατορία με αποκορύφωμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου της Πόλης.
Την περίοδο της Μεταπολίτευσης οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες συνεχίζονται, εκφράζοντας το δημοκρατικό φρόνημα της πλειοψηφίας των Πατρινών. Η Πάτρα με τη βαριά κληρονομιά των πρωθυπουργών Δημητρίου Γούναρη, Δημητρίου Μαξίμου, Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, Παναγιώτη Κανελλόπουλου, Γεωργίου Παπανδρέου, Ανδρέα Παπανδρέου και πολλών άλλων επιφανών πολιτικών ανδρών που ανέδειξε, θέτει κατά τον 20ό αι. τη σφραγίδα της στην πολιτική ιστορία της χώρας, με αποκορύφωμα την ανάδειξη του Κωστή Στεφανόπουλου στο ύπατο αξίωμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Το 1964 η ίδρυση του Πανεπιστημίου Πατρών, με έμφαση στις θετικές επιστήμες, θα αποτελέσει την πιο ελπιδοφόρα προοπτική για το μέλλον της πόλης. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο λειτουργεί από το 1988, ως το δεύτερο σε σημασία έργο για την πόλη. Το 1983 ιδρύθηκε το Τ.Ε.Ι. Πάτρας, με κατεύθυνση την εφαρμοσμένη Έρευνα και Τεχνολογία και το 1992 ιδρύθηκε, με έδρα την Πάτρα, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Ο ιερός ναός Αγίου Αλεξίου
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 η πόλη πλήττεται από την αποβιομηχάνιση, με σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή. Το λιμάνι παραμένει σημείο αναφοράς με διαρκή ανάπτυξη στο διαμετακομιστικό εμπόριο, τις μεταφορές και την επικοινωνία, ενώ πραγματοποιούνται έργα διαμόρφωσης και επέκτασης της λιμενικής ζώνης. Μετά τον πόλεμο στα Βαλκάνια (1992-1995) το λιμάνι της Πάτρας διεκπεραιώνει σχεδόν το σύνολο των μεταφορών με δρομολόγια από και προς όλα τα λιμάνια της Ιταλίας. Σε συνδυασμό με την επιβατική κίνηση, κατατάσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου.
21ος αιώνας
Οι γεωπολιτικές αλλαγές με τους πολέμους και τις επεμβάσεις, κατέστησαν την Πάτρα σημείο εξόδου προς την Ευρώπη για μεγάλο αριθμό προσφύγων και μεταναστών. Το έργο της ζεύξης Ρίου – Αντιρρίου, δίνει το στίγμα της νέας εποχής για την Πάτρα και αποτελεί κυριολεκτικά και μεταφορικά τη γέφυρα προς το μέλλον. Η καλωδιακή γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης», εγκαινιάστηκε το 2004 και είναι το σημαντικότερο αναπτυξιακό έργο της χώρας και καθοριστικής σημασίας για την πόλη. Ενώνοντας τις δύο ακτές του Κορινθιακού κόλπου καθιστά την Πάτρα μητροπολιτικό κέντρο.
Η γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης» ένωσε τις δύο πλευρές του Κορινθιακού κόλπου
Το Καρναβάλι εξακολουθεί να παραμένει μέχρι και σήμερα συνδεδεμένο με την Πάτρα και αποτελεί πάντα πόλο προσέλκυσης επισκεπτών και οικονομικής ανάπτυξης. Το 2006η Πάτρα, ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης,διεξήγαγε πλήθος εκδηλώσεων που οργανώθηκαν από τον Οργανισμό του Υπουργείου Πολιτισμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης – Πάτρα 2006», αλλά δεν κατέστη δυνατόν να αποκτήσει τις προσδοκώμενες πολιτιστικές υποδομές.
Με το Αρχαιολογικό Μουσείο που ολοκληρώθηκε και τίθεται άμεσα σε λειτουργία και το υπό κατασκευή εμπορικό λιμάνι, η πόλη προσδοκά ότι τα έργα αυτά θ’ αποτελέσουν, μαζί με το Πανεπιστήμιο Πατρών, τους βασικούς πυλώνες ανάπτυξης και προοπτικής της για το μέλλον.
Με μια ματιά!
Ζωντανή όλο τον χρόνο, σωστή φοιτητούπολη και άκρως καρναβαλική, η Πάτρα έχει πολλά να προσφέρει στους επισκέπτες της. Δεν αποτελεί συχνό προορισμό για διακοπές, πέρα από την περίοδο του καρναβαλιού. Πολλοί τη θεωρούν μια πόλη επιβαρυμένη από την υπερσυγκέντρωση χρήσεων και υποδομών που επιβάλλουν οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής, μια ακόμα μεγαλούπολη με αρκετό τσιμέντο, θόρυβο, κορεσμένο πολεοδομικό ιστό και υποβαθμισμένο αστικό τοπίο που δεν έχει πολλά να δείξει σε όποιον την επισκέπτεται.
Μία σύγχρονη πολυκατοικία που μας άρεσε πολύ στη γειτονιά του Αγίου Ανδρέα
Οι περισσότεροι ωστόσο αγαπούν με την πρώτη ματιά την ενέργεια που εκπέμπει, το αρμονικό δέσιμο του νέου με το παλιό που συναντάς σε κάθε βήμα σου περπατώντας στους δρόμους και στις γειτονιές της, την αίγλη που αποπνέουν και σήμερα τα παλαιά αρχοντικά της και τα δημόσια κτήρια που την κοσμούν από την εποχή της ακμής της, τα μοναδικά τοπία της που συνδυάζουν τους ορεινούς όγκους που την πλαισιώνουν με τη θάλασσα που απλώνεται στα πόδια της, τις εξοχές της, τα φοιτητικά στέκια της, τα αξιοθέατα και την εξαιρετική αγορά της, τα ξεχωριστά κτίσματα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της, το παραλιακό μέτωπο που χαρίζει ιδιαίτερες ευκαιρίες για ξένοιαστους περιπάτους και την πλούσια πολιτιστική και κοινωνική ζωή της.
Η Πάτρα έχει πάντα κάτι διαφορετικό να δώσει στον καθένα…
Στο Ρίο το παλιό και το νέο συνυπάρχουν αρμονικά
Είστε λάτρης του θεάτρου; Τότε το θέατρο Απόλλων είναι η καλύτερη επιλογή. Χτισμένο από το 1872 κοσμεί την όμορφη κεντρική πλατεία Γεωργίου. Συχνά ανεβαίνουν σημαντικές παραστάσεις που απευθύνονται σε θεατές κάθε ηλικίας. Επίσης, κατά τους θερινούς μήνες ως θέατρο λειτουργεί και το μοναδικό Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας. Η κατασκευή του χρονολογείται πριν από του Ωδείου Ηρώδου Αττικού της Αθήνας και αξίζει να το επισκεφτείτε ακόμη και ως μνημείο χωρίς καν την αφορμή κάποια παράστασης.
Αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών
Αγαπάτε την ιστορία; Το αρχαιολογικό Μουσείο Πατρών λειτουργεί περίπου δέκα χρόνια εκθέτοντας ευρήματα από τη Μυκηναϊκή μέχρι και την ύστερη Ρωμαϊκή εποχή. Περιλαμβάνει εκθέματα που αποτελούσαν την καθημερινότητα των κατοίκων της περιοχής πριν από 2000 χρόνια. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με τον μοντέρνο σχεδιασμό του κτηρίου, είναι ένα κάλεσμα για ένα ταξίδι στον χρόνο και στην ιστορία ολόκληρης της Αχαΐας. Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Πάτρα θα βρείτε και το Μυκηναϊκό Πάρκο Πατρών με το Μυκηναϊκό νεκροταφείο Βούντενης και τον όμορο οικισμό, σε μια έκταση 180 στρεμμάτων, από την οποία προήλθαν τα σημαντικότερα εκθέματα του αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών.
Μεσημεριάτικο πέρασμα από την παραλιακή ταβέρνα του Νίκου με νόστιμους μεζέδες κι έναν ουρανό από τεράστιες μουριές…!
Αν πάλι ενδιαφέρεστε για την εκκλησιαστική παράδοση και αρχιτεκτονική δεν πρέπει να παραλείψετε να επισκεφτείτε τον Ιερό Ναό του Αγίου Ανδρέα, ο οποίος αποτελεί τον μεγαλύτερο ορθόδοξο ιερό ναό της Ελλάδας και τον τέταρτο μεγαλύτερο σε όλα τα Βαλκάνια.
Αν υπάρχει ωστόσο κάτι που χαρακτηρίζει την Πάτρα όσο καμία άλλη πόλη της χώρας αυτό είναι αναμφίβολα τα πολυάριθμα σκαλοπάτια της που οδηγούν από το ένα σημείο της πόλης στο άλλο και που, αλλάζοντας επίπεδο, σας επιτρέπουν να γνωρίσετε τις διαφορετικές συνοικίες και τις όμορφες γειτονιές της ή να αράξετε για ώρα ξαποσταίνοντας από τη βόλτα στην πόλη απολαμβάνοντας την άπλετη θέα στον Πατραϊκό κόλπο ως τα αντικρινά βουνά! Τα πιο γνωστά είναι αυτά της οδού Γεροκωστοπούλου και της Αγίου Νικολάου, όχι όμως και τα μοναδικά κι όσο και αν περιπλανηθείτε συνεχώς θα ανακαλύπτετε και άλλα!
Η θέα στη θάλασσα από την παραλία του Ρίου
Ιδανική επιλογή για καφέ στο ηλιοβασίλεμα αποτελεί το γειτονικό Ρίο, πνιγμένο στο πράσινο και με τη μοναδική θέα στη γέφυρα.
Επίσης εξαιρετική επιλογή είναι τα ταβερνάκια για ψάρι πλάι στη θάλασσα στα Βραχνέικα, αφήνοντας το κέντρο της Πάτρας και ακολουθώντας τη διαδρομή προς Πύργο Ηλείας, ανάμεσα από αγροικίες με καταπράσινους κήπους. Αν πάλι προτιμάτε το δάσος, τότε το δασύλλιο της πόλης είναι αυτό που θα σας μαγέψει με τη δροσιά του ενώ μέσα από τα δέντρα του ξεπροβάλλει ολόκληρη η Πάτρα!
Φεύγοντας δεν ξεχνάμε να πάρουμε μαζί μας παραδοσιακή τεντούρα, το υπέροχο πατρινό ηδύποτο με βάση το γαρύφαλλο και την κανέλλα
Η Πάτρα είναι μια από τις πόλεις που έχει το προνόμιο να συνδυάζει θάλασσα και βουνό. Εύκολα μπορεί κάποιος να φτάσει στην αντικρινή Ναύπακτο ή να ανέβει στα Καλάβρυτα, σε μια ιδανική εξόρμηση στη φύση. Η πόλη του καρναβαλιού δεν χάνει ποτέ τον ρυθμό και την ενέργειά της. Κάθε εποχή του χρόνου αποτελεί έναν όμορφο προορισμό και ταυτοχρόνως χαρίζει ποικιλία επιλογών που ο επισκέπτης της μπορεί να απολαύσει!
«Θαλασσινέ μου Άγιε, Καλέ μου Άη Νικόλα, εφτά κεράκια σου ‘φερα και σου τ’ ανάβω όλα. Θα ‘ρχομαι τώρα ταχτικά ν’ ανάβω το καντήλι, γι’ αυτόν που έφυγε προχθές, κουνώντας το μαντήλι. Προστάτευέ τον Άγιε, των ναυτικών Προστάτη! Και κάθε άλλος ναυτικός, ας σ’ έχει παραστάτη»
Ο συγγραφεύς περιγράφει τον εσπερινόν της παραμονής του Αγίου Νικολάου εις τον ομώνυμον ναόν της πατρίδος του Σκιάθου.
Εβράδυασεν. Ο ήλιος δύων όπισθεν του πευκοφύτου όρους έπεμπεν εις τας ανατολικάς άκρας της νήσου και εις τα προ του λιμένος νησίδια τας τελευταίας του ακτίνας, λαμβάνων μεθ΄ εαυτού όλον το ευφρόσυνον της ημέρας θάλπος* και αφήνων εις τα βουνά να στέλλωσι το οξύ εκείνο του χειμώνος απόγαιον. Ο λιμήν ήτο ακίνητος ως λίμνη. Τρία, τέσσαρα καΐκια ήρχοντο βιαστικά ν’ αράξωσι χάριν της εορτής. Αι λέμβοι των αλιέων έσπευδον και αυταί να προσορμισθώσι και από την εξοχήν οι ποιμένες και γεωργοί κατήρχοντο εις την πόλιν προς τον αυτόν σκοπόν. Και μόνος ο πράκτωρ της ατμοπλοϊκής εταιρείας ανεβοκατέβαινεν ακόμη εις το παράλιον περιμένων το ατμόπλοιον.
Όμως ενύκτωσε και ήρχισε να σημαίνη η αγρυπνία. Ο γλυκύς του κώδωνος ήχος ελαλούσεν, εκελαδούσεν, ενόμιζες, την πανήγυριν. Εις οποιανδήποτε νήσον και αν αποβιβασθής, θα απαντήσης τον ναόν του Αγίου Νικολάου μικρόν η μέγαν, με μάρμαρα ή με πλίνθους. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο παππούς του ναυτικού μας, η γλυκυτέρα του ναύτου παραμυθία, των θαλασσών ο Άγιος.
Εις την αγρυπνίαν έπρεπεν όλοι να παρευρεθώσι, διότι ηυτύχησαν να πανηγυρίσουν την εορτήν του εις το νησάκι των. Ο ναύτης και όταν ευδαίμων επιστρέψη εις την νήσον του, φέρει το τάξιμόν του εις τον Άγιον, ευχηθείς, όταν ήτο εις το πέλαγος, να τύχη κατά την εορτήν εις την πατρίδα του, ν’ αγρυπνήση όλην την νύκτα. Και όταν πάλιν ναυαγός εις μίαν σανίδα σωθή, ή εις ξηρόν βράχον από τα δόντια του θανάτου γλυτώση, πρώτα, πρώτα θα φέρη το τάξιμό του εις τον Άγιον, λαμπάδα μεγάλην ή αργυρούν κανδήλιον, και ύστερον θα μεταβή εις την οικίαν του να χαιρετήση την μητέρα του την σύζυγόν του.
Αλλ’ ενίοτε δεν επανέρχεται. Το τάξιμόν του ήτο βαρύ. Είχε τάξει όλην την ζωήν του. Να γίνη καλόγηρος! Και ούτως ο ευλαβής, διασώσας την ζωήν του από τα κύματα της θαλάσσης πηγαίνει να την κλείση εις τους αφώνους του μοναστηριού τοίχους, εις τον Άθωνα. Πάντες, γεωργοί και ναύται, συνηθροίζοντο εις την αγρυπνίαν συνωστιζόμενοι έμπροσθεν της εικόνος του Αγίου Νικολάου, παλαιάς βυζαντινής αγιογραφίας, ολίγον μαυρισμένης ή υπό του χρόνου, ή διότι ο ζωγράφος ηθέλησε δια του σκιερού χρώματος να παραστήση το αυστηρόν πρόσωπον του θαυματουργού αρχιερέως.
Και ήναπτον όλοι τας μεγάλας λαμπάδας οι ναύται, τας οποίας είχον φέρει από το ταξίδιον, και έλαμπεν η εικών, και έλαμπεν όλη η εκκλησία. Και ακτινοβολούσε το πράον του Αγίου πρόσωπον εκ χαράς, νομίζεις, ως να ηυχαριστείτο, ότι την στιγμήν εκείνην εβούιζεν ο μικρός ναός εκ της φαιδράς των ασμάτων ψαλμωδίας, μετ’ ιδιαιτέρας αγάπης επαναλαμβανούσης το «Άγιε Νικόλαε» εν τοις εγκωμιαστικοίς ύμνοις. Και ηυχαριστούντο γύρο, γύρο οι ναύται ακούοντες τα άσματα και προσβλέποντες ατενώς εις την εικόνα, κατάφορτον από των αναθημάτων, εν οις διέπρεπον αργυρά μικρά πλοιάρια, πλοιάρχων αφιερώματα.
Κατά τας στιγμάς εκείνας ενόμιζες, ότι η εικών προσελάμβανε θαυμασίαν τινά κίνησιν και ζωήν αιφνίδιον. Ενόμιζες ότι εκινούντο οι οφθαλμοί του Αγίου και ευλογούσεν η χείρ τους προσφιλείς του ναυτίλους και ότι συχνά μετέβαλλεν όψιν το γηραιόν του πρόσωπον. Άλλος εκ των εκεί παρισταμένων, έχων εις τον νουν του την παροιμιώδη του Αγίου Νικολάου ελεημοσύνην και προς τους πένητας συμπάθειαν, τον έβλεπε γλυκύν και μειδιώντα, ως ότε έσωζε κρυφά τας τρεις εκείνας θυγατέρας από του ηθικού θανάτου, παρέχων τα μέσα της υπανδρείας, και έτεινε και αυτός την χείρα, νομίζων ότι ο Άγιος φλωρία εμοίραζε την στιγμήν εκείνην. Άλλος πάλιν έχων εις τον νουν του, ότι ποτέ ο επίσκοπος των Μύρων, άγριος και απειλητικός εμφανισθείς, εκράτησε του δημίου την χείρα, έτοιμον να θανατώση τρεις άνδρας αθώους, συκοφαντηθέντας, τον έβλεπεν εις την εικόνα άγριον και απειλητικόν με πύρινα βλέμματα.
Ο δε ναύτης, διαλογιζόμενος την στιγμήν, κατά την οποίαν ο Άγιος έσωσε το κλυδωνιζόμενον σκάφος, έτοιμον να καταποντισθή, εφαντάζετο τον Άγιον ιστάμενον ατρόμητον εν τη πρύμνη και βαστάζοντα κραταιώς το πηδάλιον, ενώ η εικών παρίστα τούτον καθήμενον επί θρόνου και ευλογούντα. Εκείνος δε πάλιν, ο ενθυμούμενος την στιγμήν, κατά την οποίαν ο Άγιος βυθισθείς εν τω πόντω έσωσεν ημίπνικτον τον από του πλοίου πεσόντα ναύτην, ενόμιζεν, ότι έβλεπε διάβροχον τον Ιεράρχην και ότι από το κοντόν λευκόν του γένειον έσταζεν ακόμη θάλασσα.
Τόσην ζωήν παράδοξον ελάμβανεν η βυζαντινή εικών υπό τα πολλά εκείνα φώτα και την φαιδράν ψαλμωδίαν.
Ανάμεσα στους εκατοντάδες ιερούς ναούς και γραφικά ξωκλήσια που εορτάζουν σήμερα 6 Αυγούστου, ξεχωριστή θέση έχει η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην πλατεία του χωριού Αθανάσιος Διάκος (Άνω Μουσουνίτσα) στην ορεινή Φωκίδα. Κάτω από τον ίσκιο και τη δροσιά των υπεραιωνόβιων πλατάνων, που καλύπτουν ολόκληρη την όμορφη πλατεία του ιστορικού χωριού, δεσπόζει η μεγάλη λιθόκτιστη εκκλησιά, ανεγερθείσα το 1872 σύμφωνα με την επιγραφή της εισόδου της και αντίκρυ της η προτομή του ήρωα – πρωτομάρτυρα της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 Αθανασίου Διάκου, που δόξασε με τη θυσία του την Ελλάδα, αλλά και την όμορφη -όπως και ο ίδιος- γενέτειρά του.
Με αφορμή τη συντήρηση και ανάδειξη των εγκαταλελειμμένων βαγονιών του Οριάν Εξπρές στη Δράμα, ας ταξιδέψουμε με τον «βασιλιά των τραίνων»!
(hellasjournal.com)
Αυθεντικά βαγόνια του Οριάν Εξπρές (Orient Express) και ατμομηχανές από το 1929 πάνω στις ράγες στη Δράμα. Δρεζίνες, εμπορικά και επιβατικά βαγόνια, μηχανές και πολλά σιδηροδρομικά αντικείμενα, αποτελούν τον κρυμμένο θησαυρό, που το επόμενο διάστημα θα αποκαλυφθεί.
Πάνω στις σιδηροτροχιές, μηχανές και βαγόνια του Οριάν Εξπρές πρόκειται να προσφέρουν ένα ιδιαίτερο «ταξίδι». Χωρίς καν να κινούνται, θα γυρίσουν πολύ πίσω στο παρελθόν, για να θυμίσουν την ιστορία του ελληνικού σιδηροδρόμου και των ανθρώπων που τον χρησιμοποιούσαν. Ακριβώς απέναντι θα βρίσκεται το ανανεωμένο μουσείο των τρένων και όλη η περιοχή θ’ αποτελέσει ένα σιδηροδρομικό πάρκο.
(spotlightpost.com)
Από τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο χρονολογούνται εμπορικά βαγόνια που βρίσκονται παροπλισμένα στο μηχανοστάσιο του ΟΣΕ στη Δράμα. Μέλη του Μορφωτικού Εκπολιτιστικού Αθλητικού Συλλόγου (ΜΕΑΣ) «ΗΦΑΙΣΤΟΣ», Σιδηροδρομικών Υπαλλήλων και Φίλων Σιδηροδρόμου Δράμας, καθώς και πολλοί εθελοντές, εργάζονται σκληρά, προκειμένου να «ξεθάψουν», να καθαρίσουν και να συντηρήσουν -στο μέτρο των δυνατοτήτων τους- τα σπάνια, και σε κάποιες περιπτώσεις μοναδικά κομμάτια, προκειμένου να τα εκθέσουν. Δρεζίνες, εμπορικά και επιβατικά βαγόνια, μηχανές και πολλά σιδηροδρομικά αντικείμενα, αποτελούν τον κρυμμένο θησαυρό, που το επόμενο διάστημα θα αποκαλυφθεί.
«Υπάρχει μία ατμομηχανή, η Κγ 877, βελγικής κατασκευής La Meuse του 1929, που πιθανότατα είναι μοναδική στον κόσμο. Η συγκεκριμένη μηχανή εμφανίζεται σε τηλεοπτικό υλικό που υπάρχει στο αρχείο της ΕΡΤ να ξεκινά την περίοδο του ’40 από τον σταθμό Λαρίσης, έλκοντας μία αμαξοστοιχία με εμπορικά βαγόνια, μέσα στα οποία βρίσκονται επίστρατοι που κατευθύνονται προς το αλβανικό μέτωπο», δηλώνει στον ραδιοφωνικό σταθμό του Αθηναϊκού/Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων «Πρακτορείο 104,9 FM» ο πρόεδρος του ΜΕΑΣ «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» Παναγιώτης Μακρόπουλος. Όπως εξηγεί, η ταυτοποίηση έγινε από τον Σύλλογο Φίλων Σιδηροδρόμων Αθηνών, ο οποίος έχει αναλάβει την τεκμηρίωση όλων των μουσειακών αντικειμένων του ΟΣΕ.
«Είναι μία μηχανή που έχει περάσει όλο τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και φυσικά τον εμφύλιο και είναι σημαντικό το γεγονός ότι διασώθηκε, καθώς όταν αποχώρησαν τα ξένα στρατεύματα Γερμανών και Βουλγάρων, μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, κατέστρεψαν το 93% των ελκτικών μονάδων των ελληνικών σιδηροδρόμων, το 98% των επιβατικών βαγονιών και το 84% των φορτηγών βαγονιών», αναφέρει ο συνταξιούχος σιδηροδρομικός.
Αφίσες του Οριάν Εξπρές (sansimera.gr, konstantinoupoli)
Εκτός από τη συγκεκριμένη ατμομηχανή και μία δεύτερη, αγγλικής κατασκευής του 1943, υπάρχουν επίσης δύο γνήσια βαγόνια του Οριάν Εξπρές. «Πρόκειται για μία εστιάμαξα του 1927, που αυτή τη στιγμή συντηρείται και επισκευάζεται στο εργοστάσιο οχημάτων της Θεσσαλονίκης και είναι σε πολύ καλή κατάσταση, παρόλο που επίσης έχει περάσει όλο τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, καθώς και μία κλινάμαξα του 1946, το λεγόμενο βαγκόν-λι, με κρεβάτια, νιπτήρες και άλλες ξενοδοχειακές ανέσεις», δηλώνει ο κ. Μακρόπουλος.
Ο ΜΕΑΣ «ΗΦΑΙΣΤΟΣ» ιδρύθηκε το 1983 από σιδηροδρομικούς υπαλλήλους και δραστηριοποιήθηκε αρχικά στον τομέα του αθλητισμού. Από το 2000 και άλλοι φίλοι του σιδηροδρόμου εντάχθηκαν στον Σύλλογο. Το 2007 δημιούργησαν το «Μουσείο Τρένων Δράμας», ενώ όραμά τους είναι να γίνει το σιδηροδρομικό πάρκο, που θα ενώνει το μουσείο, που αυτή τη στιγμή επεκτείνεται, με το κτήριο του Σιδηροδρομικού Σταθμού Δράμας, που έχει ανακηρυχθεί από το κεντρικό συμβούλιο νεωτέρων μουσείων ως βιομηχανικό μνημείο. «Ο σταθμός της Δράμας σχεδιάστηκε το 1892 και οι εργασίες για την κατασκευή του ξεκίνησαν δύο χρόνια μετά, επί οθωμανικής αυτοκρατορίας, την ίδια περίοδο δηλαδή, που οι Οθωμανοί κατασκεύασαν τη σιδηροδρομική γραμμή για να μπορούν να κάνουν μεταφορές του οπλισμού στην ενδοχώρα, αφού δε μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το Αιγαίο, όπου κυριαρχούσε ο ελληνικός στόλος», εξηγεί ο κ. Μακρόπουλος.
Η διαδρομή του Οριάν Εξπρές (wiki)
Αναφέρει επίσης ότι η Δράμα αποτελούσε έναν ενδιάμεσο σταθμό. «Ήταν αδύνατο μια ατμομηχανή που θα ξεκινούσε από τη Θεσσαλονίκη να φτάσει στην Αλεξανδρούπολη. Έπρεπε να σταματήσει στη Δράμα για να “κοπεί”, όπως λέμε στη σιδηροδρομική ορολογία, να αντικατασταθεί από μία άλλη η οποία ήταν φορτωμένη με κάρβουνα και νερό, για να μπορέσει να φτάσει στην Αλεξανδρούπολη», συμπληρώνει. Το ότι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός της Δράμας ήταν κομβικός και σημαντικός, φαίνεται από το μέγεθός του, όπως επισημαίνει ο κ. Μακρόπουλος και υπογραμμίζει ότι την περίοδο εκείνη βοήθησε στη μεταφορά του καπνού, που υπήρχε σε αφθονία στην περιοχή και που έως τότε μεταφερόταν με πλοία.
Το νέο μουσείο, όπου θα παρουσιάζονται όλα τα αντικείμενα και η ιστορία τους, στήνεται σε μία παλιά αποθήκη εμπορευμάτων του σταθμού της Δράμας, την οποία νοίκιασε για είκοσι χρόνια ο Ήφαιστος από τη ΓΑΙΑ ΟΣΕ. Τα μέλη του Συλλόγου ευελπιστούν να το εγκαινιάσουν τον προσεχή Οκτώβριο.
Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί του Κάραγατς και του Σίρκεζι στην Κωνσταντινούπολη, από όπου περνούσε και κατέληγε το Οριάν Εξπρές (konstantinoupoli-2013.blogspot.com)
Οριάν Εξπρές, το τραίνο των τραίνων
Χρήστος Γιαννακίδης
Το όνομα «Οριάν Εξπρές», το τραίνο με τη μεγαλύτερη ιστορία από την αρχή της ύπαρξης του σιδηροδρόμου, μόνο και μόνο αυτό, είναι αρκετό να παραπέμψει τη μνήμη στο παρελθόν και να φέρει στην επιφάνεια ιστορίες που μόνο ένας καλός συγγραφέας μπορεί να αποδώσει, αλλά και να αποτυπώσει με ακρίβεια τα όσα συνέβησαν και διαδραματίσθηκαν στον ένα αιώνα των ταξιδιών του. Το Οριάν Εξπρές, «ο βασιλιάς των τραίνων και το τραίνο των βασιλιάδων», όπως το αποκαλούσαν, δεν ήταν ένα τραίνο που μετέφερε επιβάτες στα πολυτελή βαγόνια του, αλλά και ένα κομμάτι της ιστορίας του Ευρωπαϊκού σιδηροδρόμου, όπου διαδραματίσθηκαν πάσης φύσεως γεγονότα που ορισμένα από αυτά δεν είδαν ποτέ το φως της δημοσιότητας. Ίντριγκες, μυστικές συμφωνίες, ροζ ιστορίες και ιστορίες κατασκόπων, ήταν καθημερινά φαινόμενα. Πέρα όμως από αυτά προσέφερε ένα υπέροχο ρομαντικό ταξίδι στους ταξιδευτές του, ξεκινώντας από τον Σηκουάνα και φτάνοντας στον Βόσπορο. Στα πολυτελή βαγόνια του κάθισαν βασιλιάδες, πρίγκιπες, πρωθυπουργοί, διάσημοι καλλιτέχνες και συγγραφείς, όπως η Μάτα Χάρι και η Αγκάθα Κρίστι. Η πολυτέλεια και η χλιδή ήταν παντού εμφανείς.
(sansimera.gr)
Η κατασκευή των βαγονιών και ο διάκοσμός τους ήταν έτσι σχεδιασμένα, ώστε «έδεναν» μεταξύ τους τέλεια. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες ήταν ό,τι καλύτερο. Οι σερβιτόροι προσέφεραν τα καλύτερα φαγητά και τα καλύτερα κρασιά, ενώ τα μαχαιροπίρουνα και σερβίτσια, που ήταν από ασήμι, ξεχώριζαν για τη διακόσμησή τους. Ελληνικά βαγόνια που ήταν τμήμα του Οριάν Εξπρές, βρίσκονται ακόμα και σήμερα σε διάφορους σταθμούς του ΟΣΕ, ορισμένα από τα οποία με τη βοήθεια των φίλων του σιδηροδρόμου και του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλάδος, ανακατασκευάσθηκαν και χρησιμοποιούνται κατά περιόδους για την ξενάγηση τουριστών. Είναι εξ ίσου εντυπωσιακά τόσο από την άποψη κατασκευής των βαγονιών όσο και από τον διάκοσμό τους. Ένα από τα βαγόνια που ήταν εστιατόριο του Οριάν Εξπρές, κατασκευής του 1908, βρίσκεται στον περίβολο του μουσείου των φίλων του σιδηροδρόμου στο Ν. Κορδελιό.
Η ιστορία του Οριάν Εξπρές
(sansimera.gr)
Στα τέλη του 19ου αιώνα, το ταξίδι με το τραίνο από την Ευρώπη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν μακρύ και κουραστικό. Η κάθε χώρα είχε αναπτύξει το δικό της αυτόνομο σιδηροδρομικό δίκτυο. Φτάνοντας στα σύνορα, οι επιβάτες έπρεπε να αποβιβάζονται, να διασχίζουν τα σύνορα με τα πόδια και στη συνέχεια να επιβιβάζονται σε νέα αμαξοστοιχία. Την επαναστατική ιδέα είχε ένας βέλγος επιχειρηματίας, ο George Nachelmakers, ο οποίος ίδρυσε μία διεθνή εταιρία, έλαβε την άδεια για τη χρήση όλων των κρατικών σιδηροδρομικών δικτύων κατά μήκος της διαδρομής και δημιούργησε μία πολυτελή αμαξοστοιχία, που στα σύνορα κάθε χώρας άλλαζε μόνο την ατμομηχανή.
Τα δρομολόγια του Όριεντ Εξπρές (Orient Express) ξεκίνησαν στις 4 Οκτωβρίου του 1883, ενώνοντας το Παρίσι με το Τζιούρτζιου της Ρουμανίας, μέσω Μονάχου και Βιέννης. Από τον τερματικό σταθμό, οι επιβάτες περνούσαν στην απέναντι όχθη του Δούναβη με φέρι-μποτ για να πάρουν άλλο τραίνο από τη Βάρνα της Βουλγαρίας και να φτάσουν έτσι στην Κωνσταντινούπολη. Από το 1889, τέθηκε σε λειτουργία η πρώτη σιδηροδρομική γραμμή που ένωνε απ’ ευθείας το Παρίσι με την Κωνσταντινούπολη, μέσω Βουδαπέστης και Βελιγραδίου.
Το θρυλικό τραίνο εκτελούσε διαδρομή 2.740 χιλιομέτρων, από το Παρίσι (Gare de l’ Est) στην Κωνσταντινούπολη, με ενδιάμεσες στάσεις σε Στρασβούργο, Μόναχο, Βιέννη, Βουδαπέστη και Βουκουρέστι. Το συνολικό ταξίδι διαρκούσε 81 ώρες και 30 λεπτά, κατά τη διάρκεια των οποίων οι επιβάτες χαλάρωναν στα βελούδινα διαμερίσματά τους, που ήταν πλήρως εξοπλισμένα με μπάνιο, γραφείο και αναπαυτικά κρεβάτια. Στο εστιατόριο μπορούσαν να απολαύσουν τον καφέ, το ποτό τους και ό,τι γεύμα επιθυμούσαν.
(protothema.gr)
Στην πραγματικότητα, το τραίνο ήταν ένα πολυτελέστατο κινητό ξενοδοχείο, με ανέσεις που κανείς μπορούσε να βρει σε ελάχιστα ευρωπαϊκά ξενοδοχεία. Βέβαια ήταν πανάκριβο κι επομένως για λίγους εκλεκτούς ταξιδιώτες. Οι μέρες της δόξας για το Οριάν Εξπρές έφτασαν στο τέλος τους στα μέσα της δεκαετίας του 1970. Αν και συνέχισε να προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες, οι απαιτητικοί ταξιδιώτες άρχισαν να προτιμούν όλο και περισσότερο την ταχύτητα του αεροπλάνου.. Το τελευταίο ταξίδι του θρυλικού αυτού τραίνου ξεκίνησε στις 20 Μαΐου του 1977. Εξακολούθησε να λειτουργεί, όμως με πολύ λιγότερους επιβάτες και δρομολόγια, μέχρι τις 12 Δεκεμβρίου του 2009, οπότε και αποσύρθηκε οριστικά.
(protothema.gr)
Σήμερα οι αυθεντικές αμαξοστοιχίες του Orient Express βρίσκονται εγκαταλελειμμένες στο Βέλγιο. Στο Σιδηροδρομικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης μπορούμε επίσης να βρούμε δύο βαγόνια του, μια κλινάμαξα και το εστιατόριο. Τα τελευταία χρόνια, η μαγεία του «Orient Express» αναβιώνει για κάποιους μήνες τον χρόνο χάρη στον Αμερικανό δισεκατομμυριούχο Τζέιμς Σέργουντ, ιδιοκτήτη του «Belmond Hotel Cipriani» στη Βενετία, ενός εκ των καλύτερων ξενοδοχείων στον κόσμο. Όνειρό του ήταν να γεμίσει το ξενοδοχείο του με ανθρώπους απ’ όλη την Ευρώπη, οι οποίοι όμως θα έφταναν στη Βενετία με τραίνο. Σε μια δημοπρασία στο Μονακό αανκάλυψε πέντε βαγόνια του «Orient Express» και τα αγόρασε μαζί με τον βασιλιά Χασάν ΙΙ του Μαρόκου. Στα επόμενα χρόνια ανακάλυψε ακόμα 17 βαγόνια και κάπως έτσι δημιουργήθηκε το νέο «Venice Simplon – Orient-Express», που διαθέτει πλέον 17 βαγόνια, 280 άτομα προσωπικό και 42 υπαλλήλους.
(protothema.gr)
Γι’ αυτή την αναβίωση του Οριάν Εξπρές επιστρατεύτηκαν οι καλύτεροι τεχνίτες παγκοσμίως, προκειμένου να πετύχουν αυτό το μοναδικής αισθητικής αποτέλεσμα χωρίς να αλλοιωθεί η μαγεία μιας άλλης εποχής. Ξύλινες μαρκετερί, βαριές βελούδινες κουρτίνες στα παράθυρα, φίνες πορσελάνες στο εστιατόριο, Lalique ποτήρια και ασημένια μαχαιροπίρουνα και έξι μοναδικής πολυτέλειας grand suites είναι μερικά από όσα απολαμβάνει σήμερα ο επιβάτης του τραίνου, αρκεί να μπορεί να διαθέσει από 2.450 ευρώ, που είναι το πιο φθηνό εισιτήριο, μέχρι 7.000 ευρώ που είναι το ακριβότερο, για ένα ταξίδι που δεν ξεπερνά τις τέσσερις ημέρες..
Στο bar οι επιβάτες μπορούν να απολαύσουν το πούρο και τη σαμπάνια τους, ενώ από το πιάνο ξεχύνονται νότες από τραγούδια του Φρανκ Σινάτρα, του Γκέρσουιν, κ.ά. Στο εστιατόριο, ο executive chef Κριστιάν Μποντιγκέλ προσκαλεί σε συναρπαστικά γαστριμαργικά ταξίδια ανάμεσα σε πιάτα με αστακό από τη Βρετάνη ή αρνάκι μαριναρισμένο σε θαλασσινό νερό. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σερβίρεται πρωινό που περιλαμβάνει ό,τι καλύτερο σε πρώτη ύλη, γεύμα τριών πιάτων, απογευματινό τσάι με βουτήματα και δείπνο τεσσάρων πιάτων. Art deco αισθητική, περίτεχνες ταπισερί, μπροκάρ, βελούδο και διακριτική πολυτέλεια χαρακτηρίζουν τους εσωτερικούς χώρους που αποπνέουν αέρα της δεκαετίας του 1920 και αναδύουν άρωμα μιας εποχής, όπου όλα κινούνταν αργά, ήρεμα και απολαυστικά.
Σκηνές από τη μεταφορά στο σινεμά του βιβλίου της Αγκάθα Κρίστι για το Οριάν Εξπρές (freecinema.gr, filmy.gr, influencesonly.wordpress.com)
Το Orient Express έχει αποτελέσει κεντρικό θέμα και σημείο πολλών μυθιστορημάτων και ταινιών, όπως του κλασικού μυθιστορήματος της Αγκάθα Κρίστι «Έγκλημα στο Οριάν Εξπρές» καθώς και της ομώνυμης ταινίας, η οποία αναφέρεται σε ένα από τα δυσκολότερα ταξίδια του θρυλικού τραίνου, το 1929, όταν ακινητοποιήθηκε επί 5 ημέρες στο χιόνι και πολλοί επιβάτες άρχισαν να λιποθυμούν από το κρύο. Ακόμη ήταν το θέμα του βιβλίου του Γκράχαμ Γκρην «Το τραίνο της Σταμπούλ», αλλά και της ταινίας του James Bond «From Russia with Love» . Από το Orient Express έχουν εμπνευστεί ακόμα διάφοροι σχεδιαστές, οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν αντίγραφα των αντικειμένων του τραίνου (π.χ. βαλίτσες, σερβίτσια κ.ά.).
Μυρωμένο μαϊστράλι και χρυσαφένιες αμμουδιές κι έν’ απαλό κυματάκι που σκάει πάνω τους, αφήνοντας τη δαντελένια του πατημασιά και το τραγούδισμά του -παντοτινή συντροφιά στις αμέριμνες βόλτες μας πλάι του.. Πού είναι τώρα κείνη η απλή, μα τόσο ποθητή ομορφιά σου, που τόσο αναπολούμε; Μικρή πατρίδα, Αίγινα, άμποτε να ξαναϊδούμε τα ροδαλά χρώματα της αυγούλας πάνω από τα αντικρινά βουνά, στα ολόφωτα πρωινά σου.. Λεπτή παρηγοριά το γλυκό, νοσταλγικό τραγουδάκι από την αξέχαστη ταινία.. μιας εποχής αθώας και γαλανής που χάνεται..
Ο συγγραφεύς περιγράφει τον εσπερινόν της παραμονής του Αγίου Νικολάου εις τον ομώνυμον ναόν της πατρίδος του Σκιάθου
Εβράδυασεν. Ο ήλιος δύων όπισθεν του πευκοφύτου όρους έπεμπεν εις τας ανατολικάς άκρας της νήσου και εις τα προ του λιμένος νησίδια τας τελευταίας του ακτίνας, λαμβάνων μεθ΄ εαυτού όλον το ευφρόσυνον της ημέρας θάλπος* και αφήνων εις τα βουνά να στέλλωσι το οξύ εκείνο του χειμώνος απόγαιον. Ο λιμήν ήτο ακίνητος ως λίμνη. Τρία, τέσσαρα καΐκια ήρχοντο βιαστικά ν’ αράξωσι χάριν της εορτής. Αι λέμβοι των αλιέων έσπευδον και αυταί να προσορμισθώσι και από την εξοχήν οι ποιμένες και γεωργοί κατήρχοντο εις την πόλιν προς τον αυτόν σκοπόν. Και μόνος ο πράκτωρ της ατμοπλοϊκής εταιρείας ανεβοκατέβαινεν ακόμη εις το παράλιον περιμένων το ατμόπλοιον.
Όμως ενύκτωσε και ήρχισε να σημαίνη η αγρυπνία. Ο γλυκύς του κώδωνος ήχος ελαλούσεν, εκελαδούσεν, ενόμιζες, την πανήγυριν. Εις οποιανδήποτε νήσον και αν αποβιβασθής, θα απαντήσης τον ναόν του Αγίου Νικολάου μικρόν η μέγαν, με μάρμαρα ή με πλίνθους. Ο Άγιος Νικόλαος είναι ο παππούς του ναυτικού μας, η γλυκυτέρα του ναύτου παραμυθία, των θαλασσών ο Άγιος.
Εις την αγρυπνίαν έπρεπεν όλοι να παρευρεθώσι, διότι ηυτύχησαν να πανηγυρίσουν την εορτήν του εις το νησάκι των. Ο ναύτης και όταν ευδαίμων επιστρέψη εις την νήσον του, φέρει το τάξιμόν του εις τον Άγιον, ευχηθείς, όταν ήτο εις το πέλαγος, να τύχη κατά την εορτήν εις την πατρίδα του, ν’ αγρυπνήση όλην την νύκτα. Και όταν πάλιν ναυαγός εις μίαν σανίδα σωθή, ή εις ξηρόν βράχον από τα δόντια του θανάτου γλυτώση, πρώτα, πρώτα θα φέρη το τάξιμό του εις τον Άγιον, λαμπάδα μεγάλην ή αργυρούν κανδήλιον, και ύστερον θα μεταβή εις την οικίαν του να χαιρετήση την μητέρα του την σύζυγόν του.
Αλλ’ ενίοτε δεν επανέρχεται. Το τάξιμόν του ήτο βαρύ. Είχε τάξει όλην την ζωήν του. Να γίνη καλόγηρος! Και ούτως ο ευλαβής, διασώσας την ζωήν του από τα κύματα της θαλάσσης πηγαίνει να την κλείση εις τους αφώνους του μοναστηριού τοίχους, εις τον Άθωνα. Πάντες, γεωργοί και ναύται, συνηθροίζοντο εις την αγρυπνίαν συνωστιζόμενοι έμπροσθεν της εικόνος του Αγίου Νικολάου, παλαιάς βυζαντινής αγιογραφίας, ολίγον μαυρισμένης ή υπό του χρόνου, ή διότι ο ζωγράφος ηθέλησε δια του σκιερού χρώματος να παραστήση το αυστηρόν πρόσωπον του θαυματουργού αρχιερέως.
Και ήναπτον όλοι τας μεγάλας λαμπάδας οι ναύται, τας οποίας είχον φέρει από το ταξίδιον, και έλαμπεν η εικών, και έλαμπεν όλη η εκκλησία. Και ακτινοβολούσε το πράον του Αγίου πρόσωπον εκ χαράς, νομίζεις, ως να ηυχαριστείτο, ότι την στιγμήν εκείνην εβούιζεν ο μικρός ναός εκ της φαιδράς των ασμάτων ψαλμωδίας, μετ’ ιδιαιτέρας αγάπης επαναλαμβανούσης το «Άγιε Νικόλαε» εν τοις εγκωμιαστικοίς ύμνοις. Και ηυχαριστούντο γύρο, γύρο οι ναύται ακούοντες τα άσματα και προσβλέποντες ατενώς εις την εικόνα, κατάφορτον από των αναθημάτων, εν οις διέπρεπον αργυρά μικρά πλοιάρια, πλοιάρχων αφιερώματα.
Κατά τας στιγμάς εκείνας ενόμιζες, ότι η εικών προσελάμβανε θαυμασίαν τινά κίνησιν και ζωήν αιφνίδιον. Ενόμιζες ότι εκινούντο οι οφθαλμοί του Αγίου και ευλογούσεν η χείρ τους προσφιλείς του ναυτίλους και ότι συχνά μετέβαλλεν όψιν το γηραιόν του πρόσωπον. Άλλος εκ των εκεί παρισταμένων, έχων εις τον νουν του την παροιμιώδη του Αγίου Νικολάου ελεημοσύνην και προς τους πένητας συμπάθειαν, τον έβλεπε γλυκύν και μειδιώντα, ως ότε έσωζε κρυφά τας τρεις εκείνας θυγατέρας από του ηθικού θανάτου, παρέχων τα μέσα της υπανδρείας, και έτεινε και αυτός την χείρα, νομίζων ότι ο Άγιος φλωρία εμοίραζε την στιγμήν εκείνην. Άλλος πάλιν έχων εις τον νουν του, ότι ποτέ ο επίσκοπος των Μύρων, άγριος και απειλητικός εμφανισθείς, εκράτησε του δημίου την χείρα, έτοιμον να θανατώση τρεις άνδρας αθώους, συκοφαντηθέντας, τον έβλεπεν εις την εικόνα άγριον και απειλητικόν με πύρινα βλέμματα.
Ο δε ναύτης, διαλογιζόμενος την στιγμήν, κατά την οποίαν ο Άγιος έσωσε το κλυδωνιζόμενον σκάφος, έτοιμον να καταποντισθή, εφαντάζετο τον Άγιον ιστάμενον ατρόμητον εν τη πρύμνη και βαστάζοντα κραταιώς το πηδάλιον, ενώ η εικών παρίστα τούτον καθήμενον επί θρόνου και ευλογούντα. Εκείνος δε πάλιν, ο ενθυμούμενος την στιγμήν, κατά την οποίαν ο Άγιος βυθισθείς εν τω πόντω έσωσεν ημίπνικτον τον από του πλοίου πεσόντα ναύτην, ενόμιζεν, ότι έβλεπε διάβροχον τον Ιεράρχην και ότι από το κοντόν λευκόν του γένειον έσταζεν ακόμη θάλασσα.
Τόσην ζωήν παράδοξον ελάμβανεν η βυζαντινή εικών υπό τα πολλά εκείνα φώτα και την φαιδράν ψαλμωδίαν.
Ένα τραγούδι βγαλμένο από την απαντοχή κι από τον πόθο της επιστροφής στην αγκαλιά της όμορφης πατρίδας. Μια μελωδία γεμάτη λυρισμό και στίχους που μιλούν για τον νόστο και τους αιώνιους καημούς του, όπως ιστορούνται στις Ελληνικές θάλασσες από την μακρινή εποχή του Ομηρικού Οδυσσέα ως τις μέρες μας. Μια νοσταλγική καντάδα για το καράβι των πιο γλυκών ονείρων και για την ωραία Κεφαλονιά..
Το καράβι
(Καντάδα Κεφαλονιάς)
Για τ’ όμορφο καράβι, καημό του γυρισμού ο κάματος ανάβει, του θαλασσοδαρμού Την άγκυρα σηκώνει, απλώνει τα πανιά και στρίβει το τιμόνι, για την Κεφαλονιά
Καράβι εταξίδευε, σε μια γαλάζια μοίρα κι’ ο ήλιος αβασίλευε, μ’ ολόχρυση πορφύρα Καθώς εγλυκοχάραζε, αντίκρισε τον Αίνο και στ’ Αργοστόλι άραξε, το πολυαγαπημένο ] 2x
Τ’ αγέρι του χαρίζει, πρίμου καιρού φτερά κι’ η πλώρη του αφρίζει, στα γαλανά νερά Καράβι παιχνιδίζει, σε θάλασσα πλατειά χαρούμενο γυρίζει, από την ξενιτιά
Καράβι εταξίδευε, σε μια γαλάζια μοίρα κι’ ο ήλιος εβασίλευε, μ’ ολόχρυση πορφύρα Καθώς εγλυκοχάραζε, αντίκρυσε τον Αίνο και στ’ Αργοστόλι άραξε, το πολυαγαπημένο!
Φιλντισένιο καραβάκι στ’ όνειρό μου ήρθες μιαν αυγή και με πήρε ταξιδάκι να γυρίσουμε τη γη.
Είδα χώρες, είδα τόπους πικραμένα είδα τα παιδιά κόσμο εγνώρισα κι ανθρώπους κι έβαλα πόνο στη καρδιά.
Καραβάκι μου ξεκίνα πάμε πάλι στην Αθήνα τραγουδάνε τα πουλιά στην Αττική. Πάμε πάλι στο Παγκράτι πού ‘ναι οι δρόμοι του γεμάτοι με χαρούμενες φωνές την Κυριακή.
Τι να πω για την Ευρώπη Τι να πω για την Αμερική δεν αλλάζουν οι ανθρώποι έχουνε βάσανα κι εκεί.
Πήγα σ’ όλα τα λιμάνια σε δρομάκια πέρασα στενά λεβεντιά και περηφάνια δεν είδα φως μου πουθενά.
Καραβάκι μου ξεκίνα πάμε πάλι στην Αθήνα τραγουδάνε τα πουλιά στην Αττική. Πάμε πάλι στο Παγκράτι πού ‘ναι οι δρόμοι του γεμάτοι με χαρούμενες φωνές την Κυριακή.
Το τρενάκι του Πηλίου ή αλλιώς «ο Μουτζούρης» είναι ένα τουριστικό τρένο που ταξιδεύει στα χωριά του Πηλίου, με ταχύτητα 20 χλμ./ώρα και καλύπτει απόσταση 15 χλμ. Αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα της περιοχής και αρέσει σε μικρούς και μεγάλους! Η διαδρομή διαρκεί συνολικά 1 ώρα και 30 λεπτά, με στάση 15 λεπτών στην Άνω Γατζέα. Το τρένο περνά πλάι από χαράδρες και από γέφυρες, ιστορικά χωριά και μαγευτικές τοποθεσίες, μέσα από την πλούσια Πηλιορείτικη βλάστηση με θέα τον Παγασητικό.
Ανάμεσα στους εκατοντάδες ιερούς ναούς και γραφικά ξωκλήσια που εορτάζουν σήμερα 6 Αυγούστου, ξεχωριστή θέση έχει η εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην πλατεία του χωριού Αθανάσιος Διάκος (Άνω Μουσουνίτσα) στην ορεινή Φωκίδα. Κάτω από τον ίσκιο και τη δροσιά των υπεραιωνόβιων πλατάνων, που καλύπτουν ολόκληρη την όμορφη πλατεία του ιστορικού χωριού, δεσπόζει η μεγάλη λιθόκτιστη εκκλησιά, ανεγερθείσα το 1872 σύμφωνα με την επιγραφή της εισόδου της και αντίκρυ της η προτομή του ήρωα – πρωτομάρτυρα της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 Αθανασίου Διάκου, που δόξασε με τη θυσία του την Ελλάδα, αλλά και την όμορφη -όπως και ο ίδιος- γενέτειρά του.
kimintenia 