«Αχ Λεμόνα, αχ Λεμόνα, ντο θα φτάμε τον χειμώνα;». Οι στίχοι ανήκουν σ’ ένα παλιό ποντιακό τραγούδι που εξέφραζε τον καημό του Πόντιου πρόσφυγα, οικογενειάρχη για τον επερχόμενο χειμώνα, δίχως λάδι, δίχως γκάζι…

Το άγαλμα της «Μικρασιάτισσας Μάνας» στη Μυτιλήνη, ένα από τα πρώτα αγάλματα Μικρασιατικής Μνήμης στην Ελλάδα, είναι έργο της γλύπτριας Κατερίνας Χαλεπά – Κατσάτου. Στήθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου των κατοίκων της προσφυγικής συνοικίας της Επάνω Σκάλας, στη βάση μιας ιδέας του Αϊβαλιώτη διευθυντή του Δήμου Μυτιλήνης, Νίκου Δαμδούμη. Το 1982 αγκάλιασε την ιδέα ο τότε Νομάρχης Κώστας Στρατινάκης και αμέσως μετά, ο διάδοχος στη Λέσβο, Νίκος Σηφουνάκης. Δεκαοκτώ μήνες μετά την υπογραφή του συμβολαίου με τη γλύπτρια το άγαλμα ήρθε και στήθηκε στην Επάνω Σκάλα.

Μια άγνωστη ιστορία με αφορμή το πανηγύρι στο ομώνυμο πάρκο

Σήμερα πανηγυρίζει ένα από τα πιο όμορφα παρεκκλήσια της Μυτιλήνης, αυτό της Αγίας Ειρήνης στη συμβολή των οδών Καβέτσου και Σμύρνης. Λίγοι όμως ξέρουν την ιστορία που κρύβει το παρεκκλήσι αυτό, σε έναν από τους πλέον πολυσύχναστους δρόμους, τοπόσημο της πόλης, αφού η ύπαρξη του «βάφτισε» το κεντρικό (καταταλαιπωρημένο δυστυχώς) πάρκο της Αγίας Ειρήνης.

Ευχετήρια κάρτα εποχής

Με αφηγητή τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Νίκο Βατόπουλο, ένας εορταστικός περίπατος στην Αθήνα του 1921 ακολουθώντας τη διαδρομή από «την πάνδημη βόλτα στο Ζάππειο ως την αγορά τροφίμων στην Αθηνάς, και από τα παιχνιδάδικα της Αιόλου και της Ερμού ως τους υπαίθριους πάγκους γύρω από το Δημοτικό Θέατρο και την Εθνική Τράπεζα στη σημερινή πλατεία Κοτζιά».

«Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν (δρεπάνι) σο χέρ’ τ’ς»…

Θεριστές στη Νέα Χηλή, 1956

«Χορτοθέρτς» αποκαλούσαν οι Πόντιοι τον Ιούλιο, ο οποίος φέρει και την επωνυμία αλωνάρης ή θεριστής. Λέγεται αλωνάρης γιατί την περίοδο αυτή αλωνίζουν τα σιτηρά. Η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «χόρτο» και το ρήμα «θερίζω».