«Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν (δρεπάνι) σο χέρ’ τ’ς»…

Θεριστές στη Νέα Χηλή, 1956

«Χορτοθέρτς» αποκαλούσαν οι Πόντιοι τον Ιούλιο, ο οποίος φέρει και την επωνυμία αλωνάρης ή θεριστής. Λέγεται αλωνάρης γιατί την περίοδο αυτή αλωνίζουν τα σιτηρά. Η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «χόρτο» και το ρήμα «θερίζω».

Συνέχεια →

Στον Πόντο η Αποκριά λεγόταν «εμπονέστα», ονομασία η οποία προέρχεται από τη λέξη «απονήστια» (= εμπρός  από  τη  νηστεία). Πριν κοιμηθούν το βράδυ της αποκριάς στον  Πόντο  σφράγιζαν το στόμα τους για την περίοδο της νηστείας τρώγοντας ένα αυγό και λέγοντας: «Με τ’ ωβόν εβούλωσά το, με τ’ ωβόν θ’ ανοίγ’ ατο» (δηλαδή, «με αβγό σφραγίζω το στόμα μου και με αβγό θα το ξανανοίξω», εννοώντας το κόκκινο, Πασχαλινό αβγό της Αναστάσεως, που στο τέλος της νηστείας, θα είναι το πρώτο, μη νηστίσιμο φαγητό, που τρώνε οι πιστοί).

Συνέχεια →

Ασημένια στέφανα του γάμου από την Σαφράμπολη του Πόντου, 19ος αι. (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)

Ημέρα του έρωτα και της αγάπης σήμερα. Κι αμέτρητοι οι στίχοι, τα τραγούδια, τα ποιήματα που μιλούν για τους καημούς, το παράπονο, την ομορφιά και την απαντοχή του έρωτα και της αγάπης.. Η ποντιακή μούσα έχει τιμήσει με τον δικό της τρόπο την ερωτική αγάπη και πολλοί λαϊκοί Πόντιοι ποιητές έχουν αναφερθεί με το παραπάνω σε τούτο το χιλιοτραγουδισμένο συναίσθημα. Ο Γ.Κ. Χατζόπουλος στην «Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού» έχει καταγράψει μερικά δίστιχα για κάθε… περίπτωση, από τα οποία επιλέξαμε και μεταφέρουμε ορισμένα χαρακτηριστικά:

Συνέχεια →

10 Ιανουαρίου

Ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, μικρογραφία από το Μηνολόγιο Βασίλειου ΙΙ, 985 μ.Χ. (Βιβλιοθήκη Βατικανού) (agiamarinaalykou.gr)

«Ἡ Μοῦσα Γρηγόριος, οὗ Νύσσα θρόνος,
οὐ Πιερίαν, ἀλλ᾿ Ἐδὲμ σκηνὴν ἔχει.
Γρηγόριον δεκάτῃ θανάτου κνέφας ἀμφεκάλυψεν»

Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 332 μ.Χ. και ήταν αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου. Παίρνει την ίδια μόρφωση με τον μεγάλο του αδελφό, ξεχωρίζει δε κι αυτός για την ευφυΐα του, την επιμέλειά του και την φιλοσοφικότατη ιδιοφυΐα του και είχε χειροτονηθεί αναγνώστης. Νυμφεύεται τη Θεοσέβεια, που γρήγορα την αρπάζει ο θάνατος. Ισχυρός χαρακτήρας καθώς ήταν, δεν απελπίζεται, και στα σαράντα του χρόνια γίνεται επίσκοπος Νύσσης (σήμερα Νεμσεχίρ), μιας κωμοπόλεως της Καππαδοκίας.

Συνέχεια →

16 Νοεμβρίου

Η ένδοξος και καλλίνικος μάρτυς του Χριστού Ιφιγένεια καταγόταν από την Τοκάτη του Πόντου. Γεννήθηκε το 53 μ.Χ. από γονείς ειδωλολάτρες, οι οποίοι ωστόσο εγνώρισαν την αληθινή πίστη εις τον Σωτήρα Χριστό από τον Άγιο Απόστολο Ανδρέα τον Πρωτόκλητο και βαπτίστηκαν οικογενειακώς από εκείνον.

Συνέχεια →

4 Νοεμβρίου

«Αν θέλουμε να είμαστε πραγματικά Χριστιανοί,
πρέπει να ακολουθήσουμε τα χνάρια του Χριστού μας.
Ο κόσμος έχει φύγει από την αθωότητα κι από την καλωσύνη»
Όσιος Γεώργιος Καρσλίδης

Ο Όσιος Γεώργιος Καρσλίδης γεννήθηκε στη Γεωργία της πρώην Σοβιετικής Ενώσεως. Από μικρό παιδί γνώρισε θλίψεις και πόνους στη ζωή του. Άλλος στη θέση του θα απογοητευόταν, θα παραπονιόταν και θα λογάριαζε ως συνυπεύθυνο για τον φόρτο της δοκιμασίας του τον Ύψιστο. Ο Όσιος Γεώργιος όμως, μέσα από πρωτόφαντους διωγμούς προσφυγιάς, σωματικούς τραυματισμούς, στερήσεις και πόνους, δεν έπαυσε να αγαπά και να δοξολογεί τον Εσταυρωμένο Λυτρωτή μέσα από την καρδιά του. Τριών χρόνων έμεινε πεντάρφανος. Έξι χρόνων τον κατεδίωξε βάναυσα ο αδελφός του. Έφυγε, εξορίστηκε σε μια σπηλιά γεμάτη χιόνι. Αλλά δεν βγήκε από το στόμα του λέξη βλάσφημη.

Συνέχεια →

Οι Άγιοι Γεώργιος και Δημήτριος ιστορημένοι μαζί σε μια σπάνια εικόνα τους από την Πρίγκηπο

Στα χωριά φαντάζονταν πως ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Δημήτριος είναι δίδυμα αδέρφια, ο Αη Γιώργης φέρνει το καλοκαίρι, ενώ ο Αη Δημήτρης το χειμώνα και το κρύο. Τη νύχτα πριν την γιορτή του Αγίου Δημητρίου υπήρχε η πεποίθηση πως ο ουρανός ανοίγει, ο άγιος τινάζει τα άσπρα γένια του και από εκεί πέφτει το πρώτο χιόνι στη γη.

Συνέχεια →

«Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν (δρεπάνι) σο χέρ’ τ’ς»…

Θεριστές στη Νέα Χηλή, 1956

«Χορτοθέρτς» αποκαλούσαν οι Πόντιοι τον Ιούλιο, ο οποίος φέρει και την επωνυμία αλωνάρης ή θεριστής. Λέγεται αλωνάρης γιατί την περίοδο αυτή αλωνίζουν τα σιτηρά. Η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «χόρτο» και το ρήμα «θερίζω».

Συνέχεια →