Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ το 1922, στη φωτογραφία του διαβατηρίου του
με το οποίο ταξίδεψε στη Θράκη (torontoist.com)

6 Απριλίου – Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού

«Είναι οι τελευταίοι από τη δόξα που ήταν κάποτε η Ελλάδα. Αυτό είναι το τέλος της δεύτερής τους πολιορκίας της Τροίας. Ποιος θα θρέψη τόσο πληθυσμό; Μην ξεχνάτε τους Έλληνες!…». Οι ανταποκρίσεις του Έρνεστ Χέμινγουεϊ από την Ανατολική Θράκη, το 1922, έχουν μείνει ιστορικές. Ήρθε στην Κωνσταντινούπολη ως απεσταλμένος της εφημερίδας Toronto Star Weekly, που κάλυπτε τον ελληνοτουρκικό πόλεμο και, μέσω των ανταποκρίσεών του, το ευρύ κοινό της εποχής γνώρισε τη Μικρασιατική Καταστροφή. Υπήρξε παρών στην ανταλλαγή των πληθυσμών στη Θράκη, που ακολούθησε τη Συνθήκη των Μουδανιών, μιας επιλογής που καθόρισε τη μοίρα και την ιστορία του νεότερου Ελληνισμού…

Το κτήμα Τατοΐου βρίσκεται στη θέση της αρχαίας Δεκέλειας του δήμου Μεσογείων της αρχαίας Αθήνας, περίπου 15 χλμ. βόρεια του κέντρου. Σήμερα υπάγεται διοικητικά εν μέρει στον δήμο Διονύσου και εν μέρει στον δήμο Αχαρνών – Θρακομακεδόνων ΠΕ Ανατ. Αττικής. Υπήρξε οθωμανικό τσιφλίκι μαζί με τα γειτονικά του κτήματα Μαχούνια και Λιόπεσι, ενώ το τοπωνύμιο «Τατόι» θεωρείται ότι προέρχεται από το όνομα του αλβανοβλάχου φύλαρχου Τατόη, που έζησε στην περιοχή. Μετεπαναστατικά, τα τσιφλίκια αυτά αγοράστηκαν από τον Φαναριώτη ευγενή Αλέξανδρο Καντακουζηνό, με το κτήμα να καταλήγει στον γαμπρό του, σύζυγο της θυγατέρας του Ελπίδας Σκαρλάτο – Σούτσου.

«Υπερασπίσου το παιδί, γιατί αν γλιτώσει το παιδί, υπάρχει ελπίδα…». Το τραγούδι αυτό (σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου, μουσική Μίκη Θεοδωράκη και με ερμηνευτή τον Παύλο Σιδηρόπουλο), έρχεται στο νου, όταν αναφερόμαστε στον Νίκο Τεμπονέρα. Τον Δάσκαλο, που στάθηκε δίπλα στους μαθητές του. Ο Νίκος Τεμπονέρας (γεν. 1954) έπεσε νεκρός στις 8 Ιανουαρίου 1991, στο σχολικό συγκρότημα του 3ου και 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας, μετά από επίθεση τραμπούκων της ΟΝΝΕΔ με επικεφαλής το στέλεχός της Γ. Καλαμπόκα, και ενώ είχαν φουντώσει οι μαθητικές κινητοποιήσεις και καταλήψεις. Ο Τεμπονέρας πίστευε σε ένα δημοκρατικό σχολείο. Στήριζε με όλο του το είναι τον μαθητικό αγώνα, γιατί τον θεωρούσε δίκαιο. Είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το νομοσχέδιο Κοντογιαννόπουλου έφερνε το ελληνικό σχολείο πίσω στη δεκαετία του ‘50. Και αυτή του τη στάση την πλήρωσε με τη ζωή του μόλις στα 37 του χρόνια…

25 Σεπτεμβρίου 1912 – 17 Μαΐου 1913

Η απελευθέρωση της Ελασσόνας (6 Οκτωβρίου 1912)

Η πολεμική αναμέτρηση ανάμεσα στη Βαλκανική Συμμαχία (Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία, Μαυροβούνιο) και τη θνήσκουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία ξεκίνησε τυπικά στις 25 Σεπτεμβρίου 1912 με την κήρυξη του πολέμου από το Μαυροβούνιο κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ολοκληρώθηκε στις 17 Μαΐου 1913 με τη συνθήκη του Λονδίνου. Το τέλος του Α’ Βαλκανικού Πολέμου βρήκε την Ελλάδα να έχει απελευθερώσει την Ήπειρο, ολόκληρη τη Θεσσαλία, μεγάλο τμήμα της Μακεδονίας και τα νησιά του Αιγαίου.

Πίστη (fides) – Ελπίδα (spes) – Αγάπη (caritas). Οι τρεις μεγάλες αξίες
του Χριστιανισμού σε ένα θαυμάσιο βιτρό του Edwards Burne Jones
στον Καθεδρικό ναό Σωτήρος Χριστού της Οξφόρδης

Συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τότε που ο αγαπημένος μας Μίκης πέρασε στη γειτονιά των αγγέλων. Όμως είναι πάντα εδώ, δυναμικά παρών μέσα από το φωτεινό του παράδειγμα, τη ζωή, τους αγώνες και το έργο του. Μέσα από τα τραγούδια του που ένας ολόκληρος λαός και ο κόσμος όλος δεν θα πάψουν να τα τραγουδούν, έχοντας τη μουσική του σαν παντοτινό οδηγό και σαν φάρο μέσα στα αγριοκαίρια της ζωής, στους κινδύνους, στις απλές καθημερινές μας χαρές, αλλά και στις μεγάλες στιγμές της ιστορίας μας. Παντού και πάντοτε ο Μίκης θα γεμίζει με τη λιονταρίσια καρδιά και την επιβλητική παρουσία του τη ζωή μας, θα τη φωτίζει, θα της δείχνει τον δρόμο και θα τη νοηματοδοτεί. Καλή ανάπαυση καλέ μας Μίκη, σε έναν παράδεισο γεμάτο μελωδίες, δικαιοσύνη και ξαστεριές, γεμάτο από όλα εκείνα που αγάπησες και τα μοιράστηκες μαζί μας στο φευγαλέο ταξίδι αυτής της ζωής… Να μας θυμάσαι και να μας αγαπάς πάντα…

Μανώλης Γλέζος
(Απείρανθος Νάξου, 9 Σεπτ. 1922 – Αθήνα, 30 Μαρτ. 2020)

Τον Ναξιώτη αγωνιστή Μανώλη Γλέζο πρόκειται να τιμήσει στις 28 Σεπτεμβρίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με πρωτοβουλία της ευρωομάδας της Αριστεράς (Left).

Σωτήρης Πέτρουλας
(1942-1965)

Της επιβολής του δικτατορικού καθεστώτος των Συνταγματαρχών είχε προηγηθεί η «Περίοδος της Αποστασίας», όπως έμεινε στην ιστορία της Ελλάδας η εποχή πολιτικής ανωμαλίας που ακολούθησε την παραίτηση της κυβερνήσεως του Γεωργίου Παπανδρέου, στις 15 Ιουλίου 1965 (Ιουλιανά) έως την επιβολή της χούντας, την 21η Απριλίου του 1967.

Αλέξανδρος Παπαναστασίου
(Τρίπολη Αρκαδίας, 8 Ιουλίου 1876 – Αθήνα, 17 Νοεμβρίου 1936)

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου υπήρξε πολιτικός επιστήμονας, κοινωνιολόγος και ηγέτης του δημοκρατικού φιλελεύθερου χώρου, υπουργός σε πολλές κυβερνήσεις και δύο φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας, το 1924 και το 1932, ο ιδρυτής του πολιτεύματος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας στην Ελλάδα, τον Μάρτιο του 1924.

Ο Αλέξανδρος (Αλέκος) Παναγούλης (2 Ιουλίου 1939 – 1 Μαΐου 1976) υπήρξε πολιτικός και ποιητής. Δραστηριοποιήθηκε στον αγώνα κατά της Δικτατορίας της Χούντας των Συνταγματαρχών (1967-1974). Έγινε παγκόσμια γνωστός, ιδιαίτερα για την απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Γεωργίου Παπαδόπουλου, στις 13 Αυγούστου 1968, αλλά και για την αντοχή του στα βασανιστήρια που ακολούθησαν τη σύλληψη και τη φυλάκισή του. Στη μεταπολίτευση εξελέγη βουλευτής με την Ένωση Κέντρου (Ε.Κ.).