Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η μεταβυζαντινή μονή οφείλει την ιδιαίτερη ονομασία της στο γεγονός ότι, κατόπιν υποδείξεως της Παναγίας, μάστορες πελέκησαν με ξύλινα εργαλεία τον βράχο πάνω στον οποίον είναι χτισμένη στην περιοχή της Καρίτσας. Η ίδρυση της μονής τοποθετείται, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, στα τέλη του 15ου αιώνα. Η σημερινή μορφή της είναι δημιούργημα του οσιομάρτυρα Δαμιανού (η μνήμη του εορτάζεται στις 14 Φεβρουαρίου), ο οποίος μάλιστα ιστορείται ως κτήτορας σε δύο από τις τοιχογραφίες του μοναστηριακού συγκροτήματος.

Τα ρεβίθια είναι ένα φαγητό κυριακάτικο για τους μοναχούς, οι οποίοι συνηθίζουν να τα σερβίρουν µε ελιές και παστό ψάρι (σαρδέλες, λακέρδα κ.λπ.). Για τη ρεβιθάδα το «βασικό µυστικό», λέει ο πατέρας Νικήτας, «είναι τα ρεβίθια να σιγοβράσουν σε χαµηλή φωτιά. Έτσι θα χυλώσουν πιο καλά». Αν υπολογίσει κανείς τη διατροφική αξία των ρεβιθιών, τα οποία είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, σίδηρο, φώσφορο, μαγνήσιο και ψευδάργυρο, ενώ περιέχουν και ασβέστιο, κάλιο, βιταμίνες του συμπλέγματος Β καθώς και βιταμίνη Κ, τότε σίγουρα αυτή η μοναστηριακή ρεβιθάδα αξίζει ν’ αποκτήσει μια θέση στο τραπέζι μας!

4 Δεκεμβρίου

Οι μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας μας έβαλαν τη δική τους σφραγίδα ο καθένας στη διατύπωση της αποκαλυμμένης και σώζουσας αλήθειας. Είναι όντως θαυμαστό το γεγονός ότι ουδέποτε υπήρξε χρόνος στη δισχιλιόχρονη πορεία της Εκκλησίας μας να μην υπάρχουν Πατέρες και διδάσκαλοι, οι οποίοι εκφράζουν την αυτοσυνειδησία Της.

Το μοναστήρι της Παναγίας Μαυριώτισσας στη Λίμνη της Καστοριάς

Σήμερα πάμε μια βόλτα στην Καστοριά, στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου – Παναγίας Μαυριώτισσας. Τέσσερα περίπου χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Καστοριάς, πάνω στα νερά της πανέμορφης λίμνης, δεσπόζει εδώ και αιώνες η ιερά Μονή. Το καθολικό της, που χτίστηκε το 1082 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ τον Κομνηνό, κατατάσσεται στους μονόχωρους ξυλοστεγείς ναούς με νάρθηκα, ενώ είναι χτισμένο πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού. Συναντάμε τρία στρώματα αγιογράφησης του καθολικού της μονής, του 10ου, 15ου και 17ου αιώνος. Όλες οι τοιχογραφίες είναι αρκετά φθαρμένες από τον χρόνο και με δυσκολία διακρίνει κανείς μορφές και παραστάσεις από τον πλούσιο, μοναδικής αξίας διάκοσμο.

Λένε πώς όποιος αγαπά πολύ ένα πρόσωπο, μέσα στους πολλούς και διαφορετικούς τρόπους που εφευρίσκει για να του εκφράζει αδιάκοπα την αγάπη του, είναι και η απόδοση σε αυτό διαφορετικών και όμορφων ονομασιών και προσδιορισμών! Τούτη η συνήθεια που χαρακτηρίζει επομένως τις ανθρώπινες σχέσεις και εκδηλώσεις δεν θα ήταν δυνατόν να μην διέπει, πρωτίστως, τη σχέση μας με Εκείνην που γέννησε για ολόκληρο τον κόσμο την «όντως Ζωή», τον Κύριο Ιησού Χριστό και που μεσιτεύει για όλους εμάς, τα παιδιά Της, παντοτινά σε Εκείνον!

Η Παναγία είναι το πνευματικό στόλισμα της ορθοδοξίας. Για μας τους Έλληνες είναι η πονεμένη μητέρα, η παρηγορήτρια κ’ η προστάτρια, που μας παραστέκεται σε κάθε περίσταση. Σε κάθε μέρος της Ελλάδας είναι χτισμένες αμέτρητες εκκλησιές και μοναστήρια, παλάτια αυτηνής της ταπεινής βασίλισσας, κι’ ένα σωρό ρημοκλήσια, μέσα στα βουνά, στους κάμπους και στα νησιά, μοσκοβολημένα από την παρθενική και πνευματική ευωδία της.

21 Ιουλίου

Τα πρώτα χρόνια

Ο Όσιος Παρθένιος γεννήθηκε στο χωριό Βατσουνιά του νομού Καρδίτσας, στις αρχές του 18ου αιώνα. Έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του και ανδρώθηκε σωματικά και ψυχικά στην περιοχή αυτή των Θεσσαλικών Αγράφων, η οποία στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας είχε μια σημαντική πνευματική παρουσία. Το δυσπρόσιτο της περιοχής δημιουργούσε στους υπόδουλους ένα χώρο καταφυγής, ελευθερίας και δημιουργίας, μακριά από την αφόρητη πίεση του κατακτητή. Πνευματικούς φάρους αυτής της περιόδου αποτελούν, μέχρι σήμερα, τα ιερά μοναστήρια της ευρύτερης περιοχής των Αγράφων.

14 Ιουλίου

Ὁ ταπεινὸς μοναχὸς πού ἀναδείχθηκε ὁ πολυγραφότερος Ἁγιορείτης καὶ πιθανότατα ὁ πολυγραφότερος ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς 2ης μ.Χ. χιλιετίας. Ἡ διδασκαλία τοῦ ἁγίου Νικοδήμου ζωογόνησε τὸν λαὸ μὲ τὰ νάματα τῆς παραδόσεώς μας καί τὸν ἐνίσχυσε ν᾿ ἀντέξει τὸ ὑπόλοιπο τῆς Τουρκοκρατίας -ὄχι μόνο νὰ μὴ χάσει τὴν πίστη του, ἀλλὰ καὶ νὰ τὴ ζήσει βαθύτερα.

5 Ιουλίου

Ο Άγιος Αθανάσιος κατήγετο από τα μέρη της Ανατολής, από την Τραπεζούντα. Μόλις ετελείωσε την έξωθεν παιδεία -ήτο φιλόλογος- ελκυσθείς υπό της Θείας Χάριτος, εγκατέλειψε τα εγκόσμια και προσεχώρησε στο μοναχισμό από νεαράς ηλικίας, υπό την πρόνοια του κατά σάρκα θείου του, του οσιωτάτου πατρός Μιχαήλ του Μαλεήνου.

8 Μαΐου

Υπήρξε «ὁ μαθητής ὅν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς», «ὃς καὶ ἀνέπεσεν ἐν τῷ δείπνῳ ἐπὶ τὸ στῆθος αὐτοῦ» (Ιω. κα’ 20). Ο μόνος που Τον ακολούθησε με θάρρος ακόμα και κάτω από τον σταυρό και στον οποίον ο Κύριος εμπιστεύτηκε την Παναγία μητέρα Του. Ο συγγραφέας του τετάρτου Ευαγγελίου και του θαυμαστού βιβλίου της Αποκαλύψεως με το οποίο ολοκληρώνεται η Αγία Γραφή. Έως το τέλος της επίγειας ζωής του, σε βαθιά γεράματα, δίδασκε προς όλους την «καινή εντολή» του Χριστού, το «αγαπάτε αλλήλους».