Το άγαλμα της «Μικρασιάτισσας Μάνας» στη Μυτιλήνη, ένα από τα πρώτα αγάλματα Μικρασιατικής Μνήμης στην Ελλάδα, είναι έργο της γλύπτριας Κατερίνας Χαλεπά – Κατσάτου. Στήθηκε με πρωτοβουλία του Συλλόγου των κατοίκων της προσφυγικής συνοικίας της Επάνω Σκάλας, στη βάση μιας ιδέας του Αϊβαλιώτη διευθυντή του Δήμου Μυτιλήνης, Νίκου Δαμδούμη. Το 1982 αγκάλιασε την ιδέα ο τότε Νομάρχης Κώστας Στρατινάκης και αμέσως μετά, ο διάδοχος στη Λέσβο, Νίκος Σηφουνάκης. Δεκαοκτώ μήνες μετά την υπογραφή του συμβολαίου με τη γλύπτρια το άγαλμα ήρθε και στήθηκε στην Επάνω Σκάλα.
«Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν (δρεπάνι) σο χέρ’ τ’ς»…
Θεριστές στη Νέα Χηλή, 1956
«Χορτοθέρτς» αποκαλούσαν οι Πόντιοι τον Ιούλιο, ο οποίος φέρει και την επωνυμία αλωνάρης ή θεριστής. Λέγεται αλωνάρης γιατί την περίοδο αυτή αλωνίζουν τα σιτηρά. Η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «χόρτο» και το ρήμα «θερίζω».
Μια σύμβαση η ομορφιά, μια παραδοξότητα την οποία προσκυνούμε όλοι. Το Αστερόπαιδο όσο ήταν ένας άγγελος ομορφιάς είχε έναν τραγικά κακό χαρακτήρα. Προκλητικός, υπερόπτης, εριστικός, εγωκεντρικός, κακότροπος, καταπιεστικός. Όταν το προπέτασμα της ισχύος του αυτής καταρρέει καθώς συνειδητοποιεί ότι είναι γέννημα μιας ρακένδυτης και άσχημης ζητιάνας, η εξωτερική του ομορφιά χάνεται και ο κόσμος του συντρίβεται μέσα σε λίγα λεπτά. Και τότε ξεκινά το απείρως ομορφότερο εσωτερικό ταξίδι της αληθινής, της πνευματικής και ηθικής του αναγέννησης, πρώτα με την αναζήτηση της ζητιάνας μητέρας του για να της ζητήσει να το συγχωρήσει και στη συνέχεια με όλη την αλλαγή στη συμπεριφορά και στον αξιακό του κώδικα που συντελούνται στην ψυχή και στον χαρακτήρα του. Η ομορφιά του προσώπου και του σώματος μοιάζει για τον Γουάιλντ η γενεσιουργός αιτία της ηθικής συντριβής του ανθρώπου. Η ηθική και η αισθητική ομορφιά (εσωτερική και εξωτερική, αντίστοιχα) κονταροχτυπιούνται σκληρά στο Αστερόπαιδο. Γεννιέται από άλλους, αλλά ανατρέφεται από καλούς, ταπεινούς, φτωχούς ανθρώπους. Ωστόσο μεγαλώνοντας αναπτύσσει μια ανίκητη κακοτροπία. Το έργο αυτό του Ουάιλντ μιλά, μέσα από ένα παραμύθι, για τη φύση των ανθρώπων, την επιρροή της ανατροφής αλλά κυρίως για την ηθική πτώση στην οποία μπορεί να σε οδηγήσει η εξωτερική ομορφιά παρά το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνεις, αλλά και για το δύσκολο και τραχύ ταξίδι της αυτοσυνειδησίας, της ωριμότητας, της μεταστροφής και τελικά της επιστροφής. Ένα παραμύθι για παιδιά, γραμμένο ωστόσο για τον κόσμο των μεγάλων όπου οι κάθε είδους εγωισμοί βασιλεύουν οδηγώντας σε προσωπικές τραγωδίες και σε συλλογικά ναυάγια. Μια ιστορία που αξίζει να διαβαστεί σε κάθε ηλικία, μπολιασμένη με το αιώνιο και πανανθρώπινο μήνυμα της παραβολής του ασώτου αλλά και με τα σπέρματα της κάθαρσης της αρχαίας ελληνικής θεατρικής παράδοσης. Στο Αστερόπαιδο η μεταμόρφωση έρχεται μέσα από τη βίωση ακραίων καταστάσεων. Και η ηθική αναγέννησή του θα συμβεί καθώς θα εκτεθεί σε ένα πλέγμα κινδύνων στους οποίους το εμπλέκει ο γερο-μάγος του παραμυθιού. Μια ιστορία που ξεφεύγει από το συμβατικό, ξεκάθαρο τέλος. Που «ματώνει» και συντρίβει τον ήρωά της, προκειμένου στο τέλος να τον εξαγνίσει. Και που σε βάζει σε γόνιμες, πολύτιμες σκέψεις για το δράμα και το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης, για το θαύμα της ομορφιάς, το αμέτρητο βάθος της μητρικής αγάπης, τη μετάνοια, τη δύναμη της συγνώμης, την απώλεια, τη συνείδηση. Καλή ανάγνωση!
Ας πάμε εμπρός Τα πρωινά κελεύσματα των τοξοτών καταλαμβάνουν το κέντρον της καρδιάς μας Σπόρος ο λόγος των ποιητών Και το τριφύλλι των παιδιών στο στήθος των μανάδων χαρμόσυνον σαν άφιξις λευκών ιστιοφόρων
Η γιορτή της μητέρας (ή ημέρα της μητέρας) είναι εορτή προς τιμήν της μητέρας και της μητρότητας. Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες, γιορτάζεται τη δεύτερη Κυριακή του Μαΐου. Για το 2021 η γιορτή της μητέρας πέφτει την Κυριακή 9 Μαΐου.
Το γεγονός της Υπαπαντής του Κυρίου εξιστορείται από τον ευαγγελιστή Λουκά, στο κεφ. Β’, στ. 22-35 του Ευαγγελίου του. Συνέβη σαράντα (40) ημέρες μετά τη γέννηση του Ιησού. Σύμφωνα με το Μωσαϊκό νόμο, η Παρθένος Μαρία, αφού συμπλήρωσε τον χρόνο καθαρισμού από τον τοκετό, πήγε στο Ναό της Ιερουσαλήμ μαζί με τον Ιωσήφ, για να τελεσθεί η τυπική αφιέρωση του βρέφους στον Θεό, κατά το «πάν άρσεν διανοίγον μήτραν (δηλαδή πρωτότοκο) άγιον τω Κυρίω κληθήσεται» και για να προσφέρουν θυσία, που αποτελείτο από ένα ζευγάρι τρυγόνια ή δύο μικρά περιστέρια.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αφηγείται την ιστορία της γρια-Σκεύως, που μεταμφιέζεται σε άντρα και γίνεται βαρδιάνος (φύλακας) στα σπόρκα (καράβια ευρισκόμενα σε καραντίνα εξαιτίας μολυσματικής νόσου), προκειμένου να σώσει το γιο της. Ιστορικός πυρήνας του διηγήματος είναι η χολέρα που έπληξε την Ευρώπη το 1865 και τα αυστηρά μέτρα προφύλαξης που έλαβαν οι τότε ελληνικές κυβερνήσεις. Ο «Βαρδιάνος στα Σπόρκα» πρωτοδημοσιεύτηκε σε σειρά επιφυλλίδων, στην εφημερίδα Ακρόπολις, από τις 14 Αυγούστου έως τις 5 Σεπτεμβρίου του 1893. Εδώ παραθέτουμε αποσπάσματα του διηγήματος.
«Να έχεις μια όμορφη Πρωτοχρονιά συντροφιά με γλυκές μελωδίες!»… Αυτό σημαίνουν, στην κρητική ντοπιολαλιά, τα ακατάληπτα λόγια του τραγουδιού του Λουδοβίκου των Ανωγείων από το άλμπουμ του «Το Μεϊντάνι» (1993). Με τη μοναδική μελωδία του υποδεχόμαστε κι εμείς την καινούργια Χρονιά και με την ευχή να είναι η κάθε στιγμή της μια αφορμή για τραγούδι και χαρά και να μας γεμίσει εμπνεύσεις, ποίηση και από τις ωραίες στιγμές και τις εικόνες της!
Ο Άγιος Ιερομάρτυς Ελευθέριος, εικόνα από τον ιερό ναό Αγίου Ελευθερίου Βουκουρεστίου (sfelefterie.ro)
Διάκονος στα 15 του και Επίσκοπος Ιλλυρίας μόλις στα είκοσί του χρόνια, ο Άγιος Ιερομάρτυς Ελευθέριος ο Θαυματουργός, έλαμψε σαν ολόφωτος αστέρας της θείας Χάριτος στο Ορθόδοξο στερέωμα. Η αγία ζωή του και η ποιμαντική αξιοσύνη του ήταν τόσο μεγάλες, ώστε έφθασαν στα πέρατα του Ρωμαϊκού κόσμου, φέρνοντας στον Χριστιανισμό τον βρετανό βασιλιά και ολόκληρο τον λαό της Βρετανίας. Το μίσος και η μανία των ειδωλολατρών ηγεμόνων της Ρώμης δεν άργησαν να ξεσπάσουν σε βάρος του. Μετά από φρικτά βασανιστήρια, ο Άγιος Ελευθέριος μαρτύρησε μαζί με την αγία μητέρα του Ανθία, δι’ αποκεφαλισμού, αφού τα λιοντάρια, που έστειλαν εναντίον του οι Ρωμαίοι δήμιοι στην αρένα της Ρώμης, τον προσκύνησαν αντί να τον κατασπαράξουν! Για τον λαό μας, στα αβάσταχτα χρόνια της οθωμανικής σκλαβιάς αλλά και της γερμανικής κατοχής, το όνομα του Αγίου Ελευθερίου ταυτίστηκε με τον πόθο για την ελευθερία, για τούτο και δινόταν συχνά στα Ελληνόπουλα. Ο άγιος Ελευθέριος είναι ο προστάτης άγιος των εγκύων και επιτόκων γυναικών, αλλά και των μαιών και των ιατρών μαιευτήρων – γυναικολόγων.
Τα Εισόδια της Θεοτόκου, φορητή εικόνα απο το Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς
Η ευσεβής Άννα, σύζυγος του Ιωακείμ, πέρασε τη ζωή της χωρίς να μπορέσει να τεκνοποιήσει, καθώς ήταν στείρα. Μαζί με τον Ιωακείμ προσευχόταν θερμά στον Θεό να την αξιώσει να φέρει στον κόσμο ένα παιδί, με την υπόσχεση ότι θα αφιέρωνε το τέκνο της σε Αυτόν. Πράγματι, ο Πανάγαθος Θεός όχι μόνο της χάρισε ένα παιδί, αλλά την αξίωσε να φέρει στον κόσμο τη γυναίκα που θα γεννούσε το Μεσσία, το Σωτήρα μας Ιησού Χριστό.
Ο Γιώργος Θεοτοκάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1905 και πέθανε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα, στο Παρίσι και στο Λονδίνο. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοελληνικής πεζογραφίας και της γενιάς του ’30, της οποίας έθεσε τη θεωρητική βάση για την ελληνικότητα. Υπήρξε πολυγραφότατος και ασχολήθηκε με την πεζογραφία, το θέατρο, την ποίηση, το δοκίμιο, την κριτική, την ταξιδιωτική λογοτεχνία. Το δίτομο μυθιστόρημά του «Αργώ» κυκλοφόρησε το 1936. Αποτελεί μια καταγραφή της Ελλάδας του Μεσοπολέμου που συνταρασσόταν από ποικίλες ιδεολογίες, από τις συνέπειες της Μικρασιατικής καταστροφής και από τα αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα που ξεσπούσαν κάθε τόσο. Το πλήθος των ηρώων της Αργούς κινείται γύρω από τον ίδιο βασικό πόλο: τις τάσεις μιας γενιάς αισιόδοξης και δημιουργικής που οι συνεχείς εθνικές καταστροφές την οδήγησαν σε μια βαθειά απογοήτευση. Στο απόσπασμα που ακολουθεί, η ηρωίδα αναλογίζεται τις αγωνίες και τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι γονείς για την ανατροφή των παιδιών τους, μέσα στο ιστορικό πλαίσιο της εποχής, παρακολουθώντας την κόρη της που από παιδί έχει πια μεταμορφωθεί σε νεαρή γυναίκα.
Κώστας Μπαλάφας, Γυναίκα κουβαλάει ξύλα στην Ήπειρο
Γυναίκες με ροζιασμένα χέρια, πόδια γεμάτα πληγές από τα βάτα του χωραφιού, γυναίκες για όλες τις δουλειές, χειμώνα – καλοκαίρι, με καύσωνα, χιόνι ή βροχή, γυναίκες που δεν γνώριζαν τη λέξη «ξεκούραση». Γυναίκες που κράτησαν όρθια την Ελλάδα στα δύσκολα χρόνια.
Ανάμεσα στο νέφος των Μαρτύρων της Χριστιανικής Εκκλησίας είναι και οι σήμερα εορταζόμενες Αγία Σοφία και οι θυγατέρες αυτής, Πίστις, Ελπίς και Αγάπη. Ποια ακριβώς είναι η πατρίδα της Αγίας Σοφίας, δεν έχουμε σαφή απάντηση. Στα Συναξάρια διαβάζουμε ότι πατρίδα της ήταν κάποια μεγάλη πόλη της Ιταλίας και ότι η καταγωγή της ήταν αριστοκρατική. Από μια φίλη της Χριστιανή η Αγία Σοφία κατηχήθηκε στην πίστη και αργότερα βαπτίσθηκε. Τη μεταστροφή της αυτή τη θεώρησε μεγάλη ευλογία για τη ζωή της. Τον θησαυρό αυτό της Χριστιανικής Πίστεως προσπαθούσε να τον διαδώσει και σε άλλους ανθρώπους. Η Αγία μας έγινε αιτία πολλοί άνθρωποι να αλλάξουν τρόπο ζωής και να γίνουν Χριστιανοί.
Πόσο συγκινητικό είναι να βλέπει κανένας την Παναγία να ετοιμάζει με τα άχραντα χέρια της το σπίτι της, το κλινάρι της, τις λαμπάδες, το θυμιατήρι με το λιβάνι, και ό,τι άλλο χρειαζότανε για την κηδεία της. Από μικρό κορίτσι αγαπούσε την εργασία και ολοένα δούλευε, πότε γνέθοντας, όπως στον Ευαγγελισμό που τη βρήκε ο Αρχάγγελος με τη ρόκα στο χέρι, πότε ράβοντας η ίδια τα φορέματά της, ως «ιμάτια αυτόρραφα αγαπώσα», κι υστερώτερα, σαν γεννήθηκε ο Χριστός, υφαίνοντάς του τον «άρραφον» εκείνον χιτώνα που του τον βγάλανε την ώρα που τον σταυρώσανε, και που ήταν τόσο έμορφος, ώστε κι οι στρατιώτες δεν θελήσανε να τον σχίσουνε, όπως κάνανε για τα άλλα ρούχα, αλλά είπανε να βάλουνε κλήρο σε όποιον λάχει, όπως γράφει ο ίδιος ο Ιωάννης, ο ψυχογιός της.
«Έρθεν και ο Χορτοθέρτς, έπαρ’ το καγάν (δρεπάνι) σο χέρ’ τ’ς»…
Θεριστές στη Νέα Χηλή, 1956
«Χορτοθέρτς» αποκαλούσαν οι Πόντιοι τον Ιούλιο, ο οποίος φέρει και την επωνυμία αλωνάρης ή θεριστής. Λέγεται αλωνάρης γιατί την περίοδο αυτή αλωνίζουν τα σιτηρά. Η λέξη παράγεται από το ουσιαστικό «χόρτο» και το ρήμα «θερίζω».
kimintenia 