Τίνος είν’ η κούπα;

Η «Κούπα» είναι παλαιό παραδοσιακό επιτραπέζιο τραγούδι του κεφιού, του ξεφαντώματος και του ατέλειωτου γλεντιού. Προέρχεται από την Κάρπαθο της Δωδεκανήσου αλλά το συναντάμε και στη Δυτική Κρήτη σε καταγραφές του 1850 από τον Παύλο Βλαστό.

Συνέχεια

Αρνί με αγριαγκινάρες αυγολέμονο

Ένα ιδιαίτερο λαχανικό που σε λίγες εβδομάδες θα ευδοκιμεί στις ακαλλιέργητες βουνοπλαγιές της Κρήτης, είναι η αγριαγκινάρα. Η πιο κλασική συνταγή δεν είναι άλλη από το αρνί ή το κατσίκι με αγριαγκινάρες και σάλτσα αυγολέμονο. Ο συνδυασμός είναι πραγματικά εντυπωσιακός, υγιεινός και πολύ γευστικός! Για το κυριακάτικο τραπέζι, μια αντιπροσωπευτική Κρητική συνταγή που θα σας κερδίσει με την πρώτη μπουκιά!

Συνέχεια

Η Βιάννος και η ιερή μνήμη του ολοκαυτώματος

Ρουσσέτος Παναγιωτάκης, «Το ολοκαύτωμα της Βιάννου»

Ήταν 14 Σεπτεμβρίου του 1943 όταν οι Γερμανοί κατακτητές έδειξαν για μια ακόμη φορά το απάνθρωπο πρόσωπό τους. Η μέρα που έλαβε χώρα ένα από το πιο ειδεχθή εγκλήματα των ναζί εναντίον αμάχων: το Ολοκαύτωμα της Βιάννου και των γύρω χωριών της επαρχίας Ιεράπετρας Κρήτης ως αντίποινα για τη δράση ανταρτών στην περιοχή. Ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στα χωριά Βιάννο, Αμιρά, Βαχό, Κεφαλοβρύσι, Κρεβατά, Άγιο Βασίλειο, Πεύκο, Κάτω Σύμη, Γδόχια, Μύρτο, Μουρνιές, Ρίζα, Μάλλες και επί τρεις ημέρες εκτελούσε αδιάκριτα, λεηλατούσε, έκαιγε σπίτια και περιουσίες… Έναν μήνα μετά οι γερμανοί επανήλθαν ισοπεδώνοντας ολόκληρα τα χωριά. 401 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Πάνω από 1.000 οικίες καταστράφηκαν. Κανένα έλεος. Μόνο φωτιά, καπνός και αίμα. Στην ιερή μνήμη της μαρτυρικής θυσίας της Βιάννου επιχειρούμε ένα αφιέρωμα το οποίο πλαισιώνει ξεχωριστά το ποίημα «Νογά ο θεός τον Αμιρά και για τη Βιάννο κλαίει» της Ζωής Δικταίου, με καταγωγή από το όμορφο Λασίθι, και οι πίνακες του επίσης κρητικού ζωγράφου Ρουσσέτου Παναγιωτάκη.

Συνέχεια

Αφέντης Σταυρός ο γαλατόχτιστος

Αφέντης Σταυρός ο γαλατόχτιστος

Ζωή Δικταίου

«Οροπέδιο Λασιθίου. Επιβλητική λιτότητα -και δεν είναι υπερβολή. Τίποτα το περίσσιο δεν θα συναντήσεις εδώ. Θαυμάζεις την αυτάρκεια και την αρμονία του τόπου και του ανθρώπου. Το λασιθιώτικο τοπίο μεταμορφώνεται σαν σκεπαστεί με τις δαντέλες του χιονιού. Η φύση μιλάει και σε καλωσορίζει με τον τρόπο της. Άκουσέ τη. Σου δείχνει πώς να ξεμακραίνεις από την πραγματικότητα και να περνάς το κατώφλι ενός κόσμου παράξενα οικείου και μαγικού.

Συνέχεια

Ο καθρέφτης του Λασιθίου

Το εντυπωσιακό αντικαθρέφτισμα της Δίκτης στα νερά του Οροπεδίου

Έναν καθρέφτη συνεχώς έχω μπροστά μου
Πάνω του πέφτει και ραγίζεται η καρδιά μου
Μα εγώ θα κάνω τον καθρέφτη μου κομμάτια
ξέρω ότι αυτό που κρύβει πίσω του είσαι εσύ
Εσύ που ψάχνεις μες τα μαύρα σου τα μάτια
να καθρεφτίσεις μόνο εμένα στη ζωή…

Φοίβος Δεληβοριάς
«Ο καθρέφτης», 2003

Συνέχεια

Άγιος Απόστολος Τίτος

25 Αυγούστου

Ο Άγιος Απόστολος Τίτος είναι ο πρώτος Επίσκοπος της Κρήτης και πολιούχος Άγιος της πόλεως του Τυμπακίου στον νομό Ηρακλείου. Η μνήμη του τιμάται στις 25 Αυγούστου.

Συνέχεια

Αγκαλιαστός, ο χορός της αγάπης από το Λασίθι

Ζευγάρι νεαρών Κρητικών στις αρχές του περασμένου αιώνα

Ο «Αγκαλιαστός» είναι χορός της επαρχίας Ιεράπετρας. Από τους παλαιότερους χορούς της Κρήτης, απλός και ήρεμος, χορεύεται από άνδρες και γυναίκες. Το μουσικό μέτρο του είναι 2/4. Το όνομά του το πήρε από το ιδιόμορφο πιάσιμο των χορευτών, αφού καθένας μοιάζει ν’ αγκαλιάζει τον μπροστινό του.

Συνέχεια

Τα ονόματα της Παναγιάς

Λένε πώς όποιος αγαπά πολύ ένα πρόσωπο, μέσα στους πολλούς και διαφορετικούς τρόπους που εφευρίσκει για να του εκφράζει αδιάκοπα την αγάπη του, είναι και η απόδοση σε αυτό διαφορετικών και όμορφων ονομασιών και προσδιορισμών! Τούτη η συνήθεια που χαρακτηρίζει επομένως τις ανθρώπινες σχέσεις και εκδηλώσεις δεν θα ήταν δυνατόν να μην διέπει, πρωτίστως, τη σχέση μας με Εκείνην που γέννησε για ολόκληρο τον κόσμο την «όντως Ζωή», τον Κύριο Ιησού Χριστό και που μεσιτεύει για όλους εμάς, τα παιδιά Της, παντοτινά σε Εκείνον!

Συνέχεια

Ο Άγιος Ανδρέας ο Ιεροσολυμίτης Αρχιεπίσκοπος Κρήτης

4 Ιουλίου

«Θανὼν ἐφεῦρε τῶν πόνων στέφος μέγα,
Κρήτης ὁ ποιμήν, οὗ πόνος Κανὼν μέγας.
Τῇ δὲ τετάρτῃ ἀρχιθύτην μόρος Ἀνδρέαν εἷλε»

«Ζηλοῦτε τὰ πνευματικά» (Α’ προς Κορινθίους, ιδ’ 1). Να επιθυμείτε με ζήλο τα πνευματικά χαρίσματα. Τέτοιο ζήλο σε όλη του τη ζωή είχε και ο άγιος Ανδρέας. Από τους μεγάλους εκκλησιαστικούς ποιητές ο Ανδρέας, γεννήθηκε στη Δαμασκό από γονείς ευσεβείς, τον Γεώργιο και τη Γρηγορία. Σε ηλικία 15 ετών, κατετάγη στον κλήρο (αναγνώστης) του πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων, από τον τότε Πατριάρχη Θεόδωρο. Στην Ιερουσαλήμ, ο Ανδρέας διακρίθηκε για τη μόρφωση και την αρετή του μεταξύ των αγιοταφιτών πατέρων, γι’ αυτό και τον προέκριναν να σταλεί στην Κωνσταντινούπολη, για την έκτη Οικουμενική Σύνοδο κατά των Μονοφυσιτών.

Συνέχεια

Ο Δίσκος της Φαιστού, το άλυτο αίνιγμα

Ο δίσκος της Φαιστού
(2η χιλιετία π.Χ., Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου)

L. Pernier

Στις 3 Ιουλίου 1908 ο ιταλός αρχαιολόγος Luigi Pernier (1874-1937) ανακάλυψε, στο υπόγειο του δωματίου XL-101 του Μινωικού ανακτόρου της Φαιστού, τον περίφημο δίσκο της Φαιστού. Ο πήλινος αμφιπρόσωπος ενεπίγραφος δίσκος (με διάμετρο 16 εκ. και πάχος 2,1 εκ.) χρονολογείται πιθανώς στη Μέση Εποχή του Χαλκού (αρχές Νεοανακτορικών Χρόνων, 17ος αιώνας π.Χ.).

Συνέχεια

Άγιος Υάκινθος, ο χριστιανός άγιος του έρωτα

3 Ιουλίου

Ο χριστιανός άγιος του έρωτα που γιορτάζεται στα Ανώγεια

«Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει τα μεσημέρια
παίρνει την Κρήτη στα φτερά, τον έρωτα στα χέρια
Κατηφορίζει το βουνό, το μονοπάτι παίρνει
κι ο ήλιος μόλις τον κοιτά χαμογελά και γέρνει
Ο Άγιος Υάκινθος ανοίγει παραθύρια,
σμίγει τα στήθια, τα κορμιά και χτίζει τα γιοφύρια
Ν’ αγαπηθούν οι άνθρωποι, να ομορφύνει ο κόσμος,
ν’ ανθίσει ο βασιλικός, η ρίγανη κι ο δυόσμος!»

Αλκίνοος Ιωαννίδης

Συνέχεια

Φωτίζεται ο εμβληματικός χώρος της Σπιναλόγκας

Μετά από είκοσι χρόνια περιπέτειας ξεκίνησε η διαδικασία εγκρίσεων και αδειοδότησης για την κατασκευή του έργου ηλεκτροδότησης του ιστορικού χώρου της Σπιναλόγκας. Πριν από λίγες ημέρες το δημοτικό συμβούλιο Αγίου Νικολάου Κρήτης ενέκρινε το έργο καθώς και τους όρους της σχετικής σύμβασης με τον ΔΕΔΔΗΕ, φορέα εκμετάλλευσης δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Πλέον το μόνο που απομένει είναι η έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, προκειμένου να προχωρήσει η υλοποίηση του έργου χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Συνέχεια

Ανθίζουν τα θαύματα στο μικρό Μαρμακέτο Λασιθίου!

«καί σὺ Βηθλεέμ, … οὐδαμῶς ἐλαχίστη εἶ …» (Ματθ. 2,6)

Στο Μαρμακέτο, ένα μικρό χωριό με πενήντα κατοίκους στο Οροπέδιο Λασιθίου, το θαύμα των λουλουδιών του επιταφίου συντελείται αδιάκοπα, κάθε χρόνο κι η φήμη του ξεπερνά κατά πολύ τα όρια του νησιού.

Συνέχεια

Στο ξωκλήσι του Αγίου Αλεξίου

Το εκκλησάκι του Αγίου Αλεξίου Καστέλλου στην Κίσαμο

Πριν είκοσι χρόνια, είχαμε διαβάσει ένα εξαιρετικού περιεχομένου μικρό χρονογράφημα στα «Χανιώτικα Νέα», με τίτλο «Με χιονόνερο στον Άγιο Αλέξιο»[1]. Ήταν γραμμένο από τον εραστή – υμνητή της Γραμπούσας, τον αλησμόνητο Αθανάσιο Δεικτάκη. Δεν τον γνωρίζαμε τότε. Όμως, επειδή είχαμε ιδιαίτερη αδυναμία στον Άγιο Αλέξιο, τον «Άνθρωπο του Θεού» -η Πόντια μάνα μου μού τραγουδούσε τα πάθη και το βίο του αγίου σε μια παράξενη σε ακούσματα γλώσσα και μουσική- είπαμε με τη γυναίκα μου τη Χριστίνη να πάμε στον Άγιο μια 17η του Μάρτη για προσκήνυμα: εκεί στο ξωκλήσι που η πίστη τ’ ανθρώπου έστησε.

Συνέχεια

Ιερά προσκυνήματα του αγίου Αντωνίου στον νησιωτικό χώρο

Στις ερημιές, πάνω στ’ απόκρημνα βράχια, αλλά και στους οικισμούς των νησιών, πολλοί είναι οι ναοί, οι μονές και τα ξωκλήσια που έχουν αφιερώσει με ευλάβεια οι πιστοί στην χάρη του Αγίου Αντωνίου, του μεγάλου αγίου ερημίτη και ασκητή της Ορθοδοξίας, που εορτάζει στις 17 Ιανουαρίου. Ας γνωρίσουμε καλύτερα μερικά από αυτά.

Συνέχεια

Η Παναγία Μεσοπαντήτισσα του Χάνδακα

13 Ιανουαρίου

Η Ιερά εικόνα της Παναγίας της Μεσοπαντήτισσας μετακομίσθηκε στην Κρήτη από την Κωνσταντινούπολη κατά τους χρόνους της εικονομαχίας, για να διασωθεί από την ασεβή μανία των εικονομάχων. Κατά την παράδοση έχει αγιογραφηθεί από τον Ευαγγελιστή Λουκά. Την περίοδο της Ενετικής κυριαρχίας στην Κρήτη, η εικόνα φυλασσόταν στον ιερό ναό του Αγίου Αποστόλου Τίτου, στον Χάνδακα (Ηράκλειο). Κάθε δε Τρίτη λιτανευόταν από τους ευλαβείς Χριστιανούς προς ίαση και προστασία από παντός μολυσμού.

Συνέχεια