Τίνος είν’ η κούπα;

Η «Κούπα» είναι παλαιό παραδοσιακό επιτραπέζιο τραγούδι του κεφιού, του ξεφαντώματος και του ατέλειωτου γλεντιού. Προέρχεται από την Κάρπαθο της Δωδεκανήσου αλλά το συναντάμε και στη Δυτική Κρήτη σε καταγραφές του 1850 από τον Παύλο Βλαστό.

Συνέχεια

Το πανηγύρι του αποκαλόκαιρου στην Κάσο

.

Στην Κάσο, ανήμερα στη γιορτή του Σταυρού, γίνεται το μεγάλο πανηγύρι του αποκαλόκαιρου

Στην καρδιά της μικρής πατρίδας, στο τέρμα της άγονης γραμμής, η πάνδημη αυτή γιορτή του αποκαλόκαιρου είχε πάντα μια ξεχωριστή θέση στη ζωή και στις καρδιές των απανταχού Κασιωτών. Όχι μόνο γιατί είναι το μοναδικό πανηγύρι του νησιού που το παραδοσιακό πιάτο του γλεντιού είναι νηστίσιμο, αλλά και επειδή είναι συναισθηματικά αναβαπτισμένο στα κασιώτικα μυστήρια.

Συνέχεια

Αποχαιρετισμός στην Αστυπάλαια

François Le Diascorn, Χαιρετισμός στην Αστυπάλαια, δεκ. ’80

Συνέχεια

Θησαυροί της νησιωτικής Ελλάδας στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Η Ανδριώτικη Βεγγέρα, το Μελεκούνι της Ρόδου, η Κεραμική παράδοση της Σίφνου, τα Πανηγύρια της Ικαρίας, οι Μάντρες της Λήμνου και η Καλαντήρα της Νισύρου, από σήμερα αποτελούν προστατευόμενα έθιμα, παραδοσιακές τέχνες και κοινωνικές τελετουργίες της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς των Ελλήνων.

Συνέχεια

Χριστουγεννιάτικα έθιμα απ’ όλη την Ελλάδα

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο
και το πρώτο ρεβεγιόν στο Ναύπλιο

Γιάννης Γαλανόπουλος

Ναύπλιο

Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου έφεραν στη χώρα μας οι Βαυαροί και στην Ελλάδα για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα Ανάκτορα του Όθωνα στο Ναύπλιο, το 1833. Στην πρώτη πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού βασιλείου έγινε και το πρώτο «ρεβεγιόν». Ο ανακτορικός χορός, που τα κατοπινά χρόνια θα γίνει θεσμός της άρχουσας τάξης στο τέλος της χρονιάς.

Συνέχεια

Αποχαιρετισμός στην Αστυπάλαια

François Le Diascorn, Χαιρετισμός στην Αστυπάλαια, δεκ. ’80

Μὲ τὴν πρώτη σταγόνα τῆς βροχῆς σκοτώθηκε τὸ καλοκαίρι
Μουσκέψανε τὰ λόγια που εἴχανε γεννήσει ἀστροφεγγιές
Ὅλα τὰ λόγια που εἴχανε μοναδικό τους προορισμόν Ἐσένα!
Κατὰ ποῦ θ’ ἁπλώσουμε τὰ χέρια μας τώρα ποὺ δέ μᾶς λογαριάζει πιὰ ὁ καιρὸς
Κατὰ ποῦ θ’ ἀφήσουμε τὰ μάτια μας τώρα ποὺ οἱ μακρινές γραμμές ναυάγησαν στὰ σύννεφα
Τώρα ποὺ κλείσανε τὰ βλέφαρά σου ἀπάνω στὰ τοπία μας
Κι εἴμαστε -σὰ νὰ πέρασε μέσα μας ἡ ὁμίχλη-
Μόνοι ὁλομόναχοι τριγυρισμένοι ἀπ’ τὶς νεκρές εἰκόνες σου.

Συνέχεια

Άγιος Φανούριος ο Μεγαλομάρτυς και θαυματουργός

27 Αυγούστου

Ο Άγιος Φανούριος είναι ένας από τους πλέον αγαπητούς αγίους της Πίστεώς μας. Μια νεανική, μαρτυρική μορφή που ξεχωρίζει με τον δικό του τρόπο ανάμεσα στο πλήθος των Αγίων της χριστιανοσύνης και που δεν τιμάται σε μια μόνον ημερομηνία αλλά, μέσω του ευρύτατα διαδεδομένου εθίμου της «Φανουρόπιτας», σε πολλές ακόμα περιστάσεις του βίου των πιστών που ευλαβούνται την χάρη Του, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Συνέχεια

Ο Άγιος νεομάρτυς Χρήστος ο εκ Πρεβέζης

5 Αυγούστου

Τά χώματα τῆς Κῶ ἔχουν ποτισθεῖ μέ τό αἷμα τοῦ Ἁγ. Νεομάρτυρα Χρήστου, μέ καταγωγή ἀπό τήν Πρέβεζα, ἡ μνήμη τοῦ ὁποίου ἑορτάζεται στίς 5 Αὐγούστου, ἡμέρα πού μαρτύρησε τό ἔτος 1668. Αν και ναυτικός στο επάγγελμα, ο Άγιος Χρήστος, καθόλου δεν αποξενώθηκε από την χριστιανοπρεπή διαγωγή του. Ἡ πίστη του ἦταν θεμελιωμένη στίς ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί στή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας.

Συνέχεια

Ο Άγιος Νεομάρτυς Νικήτας ο Νισύριος

21 Ιουνίου

Ὁ Ἅγιος ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ Νεομάρτυς Νικήτας γεννήθηκε στὴ Νίσυρο. Ὁ πατέρας του ἦταν ἕνας ἀπὸ τοὺς ἐπιφανεῖς προεστοὺς τοῦ νησιοῦ ἀλλ᾿ ὅταν ὁδηγήθηκε στὸ δικαστήριο τῶν ὀθωμανῶν γιὰ νὰ δώσει λόγο γιὰ κάποιες παράνομες πράξεις του, φοβούμενος τὴ θανατικὴ καταδίκη, ἀλλαξοπίστησε καὶ ἔγινε μουσουλμάνος, συμπαρασύροντας στὴν ἀποστασία τὴ σύζυγο καὶ τὰ τέκνα του. Ἡ χριστιανικὴ κοινωνία τῆς Νισύρου ἀντιμετώπισε μὲ βδελυγμία τὴν πράξη του καὶ αὐτὸς ἀναγκάστηκε νὰ ἀναχωρήσει μὲ τὴν οἰκογένειά του καὶ νὰ ἐγκατασταθεῖ στὴ Ρόδο.

Συνέχεια

Ο Όσιος Σάββας ο Νέος ο εν Καλύμνω

18 Απριλίου

«Σάββα τοις πάλαι αμιλληθείς Αγίοις.
Συν τούτοις δεδόξασαι θαύμασι πλείστοις»

Ο θεόφρων πατήρ ημων Σάββας ο νέος ο εν Καλύμνω, γεννήθηκε το έτος 1862, στην Ηρακλείτσα (αναφέρεται και η Γάνου Χώρα της περιφέρειας Αβδίμ) της Ανατολικής Θράκης, από πτωχούς γονείς, τον Κωνσταντίνο, που ασκούσε το επάγγελμα του μικροπωλητού και τη Σμαραγδή. Ήταν μοναχοπαίδι και κατά το βάπτισμα έλαβε το όνομα Βασίλειος. Από μικρή ηλικία ήταν πιστός και ευσεβής, αλλά και ένθερμος εραστής της αγγελικής μοναχικής ζωής. Αφού τελείωσε τα εγκύκλια μαθήματα και φύλαξε τον εαυτό του καθαρό από κάθε μολυσμό, δεν συνέχισε τις σπουδές του στο γυμνάσιο, είτε διότι δεν είχε τη δύναμη ο πατέρας του, είτε διότι ο ίδιος ο Βασίλειος δεν είχε διάθεση περαιτέρω μορφώσεως. Κατόπιν τούτου, οι γονείς του του άνοιξαν ένα μικρό κατάστημα. Ο Βασίλειος, άγοντας το 12ο έτος της ηλικίας του, διαπίστωνε καθημερινά, ότι το επάγγελμα που ασκούσε δεν ήταν στη φύση του. Έπρεπε, λοιπόν, να κόψει το δεσμό που του δημιουργούσε αυτό με τον υλικό κόσμο και να προχωρήσει στο πέλαγος της χάριτος του Θεού. Ήθελε να ζήσει για τον Χριστό και μόνο. Η μητέρα του, μόλις πληροφορήθηκε τους πόθους του, τον βεβαίωσε ότι «αν το κάνεις αυτό θ’ αποθάνω».

Συνέχεια

O Όσιος Αμφιλόχιος Μακρής της Πάτμου

16 Απριλίου

Ο βίος, τα σημεία αγιότητας και οι τελευταίες υποθήκες του

Ο Όσιος Αμφιλόχιος Μακρής (κατά κόσμον Αθανάσιος Μακρής) γεννήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου του 1889, στην Πάτμο. Η μοναχική του κουρά έγινε στις 27 Αυγούστου του 1906 στην Ιερά Μονή του Θεολόγου, όπου έλαβε το όνομα Αμφιλόχιος. Στις 23 Μαρτίου του 1913, σε ηλικία 24 ετών, εκάρη στο Κάθισμα του Απολλώ Μεγαλόσχημος Μοναχός από τον ασκητή και πνευματικό Μακάριο Αντωνιάδη τον Σάμιο. Χειροτονήθηκε διάκονος από τον Μητροπολίτη Κώου κυρό Αγαθάγγελο στις 27 Ιανουαρίου του 1919, στον Ιερό Ναό του Αγίου Νικολάου στην Κω και Πρεσβύτερος, την Κυριακή του Θωμά, στις 5 Απριλίου του ίδιου έτους, από τον Μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας Κωνσταντίνο Βαντζαλίδη στον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στο Βαθύ.

Συνέχεια

Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης ο ναύκληρος, ο εν Κω

8 Απριλίου

«Πλεύσας θάλασσαν εν πυρί την του βίου,
Nαύκληρ’ έφθασας εις γαληνούς λιμένας»

Ο Κώος αυτός ναύκληρος εξισλαμίστηκε με τη βία από τους Τούρκους στην Κω. Αυτός όμως, πέταξε τα Τούρκικα ρούχα και ζούσε χριστιανικά. Οι Τούρκοι τον αντελήφθησαν, τον συνέλαβαν και τον μαστίγωσαν ανελέητα, και κατόπιν τον φυλάκισαν. Μέσα στη φυλακή, οι Τούρκοι προσπαθούσαν να τον μεταπείσουν στον μουσουλμανισμό, αλλά ο νεομάρτυρας απαντούσε: «Εγώ στον Κύριο μου Ιησού Χριστό πιστεύω και αυτόν ομολογώ για Θεό αληθινό, με όλη μου την ψυχή και την καρδιά. Τη δε δική σας θρησκεία αποστρέφομαι και είμαι έτοιμος να υπομείνω όσα βασανιστήρια και αν μου κάνετε για την αγάπη του Χριστού μου».

Συνέχεια

Η ιστορία της Γαλανόλευκης

Θεοδώρου Βρυζάκη, Ο όρκος των Αγωνιστών (ελαιογραφία, λεπτομέρεια) (users.sch.gr)

Μετά την ήττα των Ελληνικών Επαναστατικών δυνάμεων στο Δραγατσάνι, τη θυσία του Ιερού Λόχου και την αιχμαλωσία του Αλέξανδρου Υψηλάντη, η Πρώτη Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων αποφάσισε στις 13 Ιανουαρίου 1822, ερήμην των περισσοτέρων οπλαρχηγών, την κατάργηση όλων των διακριτικών της Φιλικής Εταιρείας, του βασικού φορέα και υποστηρικτή της Επανάστασης του Γένους, και την αντικατάστασή τους με άλλα. Ανάμεσα στα σύμβολα που καταργήθηκαν, ήταν και η σημαία της Φιλικής, η αρχαιότερη του Αγώνα, η οποία αντικαταστάθηκε από την «γαλανόλευκη» του Γιάννη Σταθά. Η πρώτη Ελληνική σημαία με την σημερινή της μορφή, σχεδιάστηκε, ευλογήθηκε και υψώθηκε το 1807, στην ιερά Μονή Ευαγγελιστρίας, στη Σκιάθο, όταν ο ηγούμενος Νήφων όρκισε τους οπλαρχηγούς που είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να σχεδιάσουν τις κινήσεις τους για την Επανάσταση. Παραλλαγή της ήταν η σημαία του Παπαφλέσσα, φτιαγμένη από το κυανό εσωτερικό του ράσου του και την φουστανέλα ενός συμπολεμιστή του.. Κυανή και λευκή, η Ελληνική σημαία διέγραψε την δική της ιερή και δοξασμένη ιστορία σε κάθε εποχή, εκφράζοντας μοναδικά τα πιο υψηλά ιδανικά της φιλοπατρίας και των αγώνων του λαού μας.

Συνέχεια

Η Mετάστασις του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου

26 Σεπτεμβρίου

Ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος και ο μαθητής του Άγιος Πρόχορος

Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος υπήρξε ένας από τους δώδεκα μαθητές του Κυρίου Ιησού Χριστού, ανήκοντας μάλιστα στον στενότερο κύκλο τους, μαζί με τον αδελφό του Ιάκωβο και τον απόστολο Πέτρο. Εκλήθη από τον Κύριο να Τον ακολουθήσει, όταν Εκείνος βρήκε τον Ιωάννη μαζί με τον αδελφό του Ιάκωβο και το άλλο ζεύγος αδελφών, Σίμωνα και Ανδρέα, να είναι απογοητευμένοι, που ως ψαράδες στη λίμνη Γεννησαρέτ, «δι’ όλης της νυκτός κοπιάσαντες ουδέν έλαβον» και τους προέτρεψε να δοκιμάσουν και πάλι, κάτι που τους απέφερε πλήθος ψαριών.

Συνέχεια

Αποχαιρετισμός στην Αστυπάλαια

François Le Diascorn, Χαιρετισμός στην Αστυπάλαια, δεκ. ’80

Μὲ τὴν πρώτη σταγόνα τῆς βροχῆς σκοτώθηκε τὸ καλοκαίρι
Μουσκέψανε τὰ λόγια που εἴχανε γεννήσει ἀστροφεγγιές
Ὅλα τὰ λόγια που εἴχανε μοναδικό τους προορισμόν Ἐσένα!
Κατὰ ποῦ θ’ ἁπλώσουμε τὰ χέρια μας τώρα ποὺ δέ μᾶς λογαριάζει πιὰ ὁ καιρὸς
Κατὰ ποῦ θ’ ἀφήσουμε τὰ μάτια μας τώρα ποὺ οἱ μακρινές γραμμές ναυάγησαν στὰ σύννεφα
Τώρα ποὺ κλείσανε τὰ βλέφαρά σου ἀπάνω στὰ τοπία μας
Κι εἴμαστε -σὰ νὰ πέρασε μέσα μας ἡ ὁμίχλη-
Μόνοι ὁλομόναχοι τριγυρισμένοι ἀπ’ τὶς νεκρές εἰκόνες σου.

Συνέχεια