«Σε τέτοιες στιγμές το ουσιώδες είναι να προστατεύσει κανείς τον εαυτό του όχι από τη δίωξη αλλ’ από τον εξευτελισμό…»
Αριστόβουλος Μάνεσης (1922-2000)
Ημέρα μνήμης η σημερινή αλλά και περισυλλογής και προβληματισμού για την πορεία του πολιτικού βίου στη χώρα μας στα χρόνια που ακολούθησαν την πτώση του επτάχρονου δικτατορικού καθεστώτος των Συνταγματαρχών και την αποκατάσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος, στην εποχή που συνηθίζουμε να αποκαλούμαι με τον όρο «Μεταπολίτευση» έως και σήμερα.
Ήταν η δίκη του Χριστού δίκαιη; Ήταν μία δίκη, η οποία έγινε σύμφωνα με τον νόμο και τη δικονομία της εποχής;Στην εβραϊκή δίκη ενώπιον του Μεγάλου Συνεδρίου σημειώθηκαν δεκαέξι παραβάσεις του Μωσαϊκού Νόμου, ενώ και στη δίκη ενώπιον του Πιλάτου σημειώθηκαν άλλες δεκαέξι σοβαρές παραβάσεις του Ρωμαϊκού Δικαίου. Η νομική ανάλυση έχει αποδείξει πως η όλη διεξαγωγή των δικών, από τη βραδινή σύλληψη μέχρι τη μεσημβρινή Σταύρωση, οι ψευδείς και εναλλασσόμενες κατηγορίες, η συνεχής εναλλαγή της δίκης και της ανάκρισης, η μεταφορά του Χριστού από τα σπίτια των αρχιερέων στο Πραιτώριο, στο λιθόστρωτο, στον Ηρώδη, οι βασανισμοί του κατηγορουμένου και η Σταύρωσή Του, ενώ βρέθηκε έξι φορές αθώος από τον Πιλάτο και τον Ηρώδη, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως δίκη, ούτε καν ως παρωδία δίκης, αλλά ως το μεγαλύτερο κακούργημα της ανθρωπότητας και ως αιώνια ντροπή που βαρύνει τον κόσμο.
Μιχαήλ Άγγελος, Ερυθραιώτικη Σύβιλλα (από την οροφή της Cappella Sistina)
Θα ήταν θυμάμαι τέτοιες μέρες, ένα από εκείνα τα φθινοπωρινά πρωινά της Αθήνας, τα λουσμένα στον ήλιο και το φως. Μια αδιόρατη αντίσταση που αποτολμά σχεδόν απαράλλαχτα κάθε χρόνο τέτοια εποχή η πόλη, η ύστατη υπερήφανη αναλαμπή της λίγο προτού παραδοθεί οριστικά στον χειμώνα. Με τη μοναδική φίλη που είχα στο χώρο, τη Ρίτα από το φροντιστήριο για τις Πανελλήνιες, συναντηθήκαμε χαμηλά στη Σόλωνος και ανηφορίσαμε το δρόμο προς τη Νομική. Ήταν το πρώτο μας μάθημα…
Ιουστινιανός Α’ – Ψηφιδωτό στην εκκλησία του San Vitale στη Ραβέννα
Σε ολόκληρη την ιστορική πορεία του Βυζαντίου ο ισχυρότερος φραγμός στην απόλυτη εξουσία του μονάρχη ήταν ο νόμος. Παρ’ ότι όμως οι νόμοι της βυζαντινής αυτοκρατορίας πήγαζαν από τον ηγεμόνα, εν τούτοις ο νόμος πάντα θα υπερείχε του αυτοκράτορα. Αυτός ο συγκερασμός δυνάμεων λειτούργησε ως ασπίδα εναντίον της συγκεντρωτικής και απόλυτης εξουσίας του αυτοκράτορα και απέτρεψε τη μοναρχία από την μετατροπή της σε δεσποτεία.
Σήμερα η Αγία μας Εκκλησία, τιμά την μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Διονυσίου του Αρεοπαγίτου επισκόπου Αθηνών, ο οποίος έγινε κοινωνός της Ευαγγελικής αλήθειας από τον Απόστολο των εθνών Παύλο, κατά την εν Αθήναις επίσκεψή του και την εκεί κηρυγματική του δραστηριότητα. Ο Άγιος Διονύσιος, έζησε τον 1ο μ.Χ. αιώνα και υπήρξε εκ των επιφανών Αθηναίων πολιτών. Υπηρετούσε την δικαιοσύνη ως ανώτατος δικαστικός, μέλος του ανωτάτου δικαστηρίου των Αθηνών γνωστού ως Αρείου Πάγου. Ήταν εκείνος που κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας, την Μεγάλη Παρασκευή που ο Κύριός μας επί του σταυρού εκφώνησε τη φράση «Τετέλεσται» και εκρύβη ο ήλιος, βλέποντας το υπερφυσικό αυτό φαινόμενο είπε: «ή Θεός πάσχει ή το παν απόλλυται».
Φωτογραφία Άγγλου ρεπόρτερ με τίτλο «Turkish Airstike to Nikosia» (Τουρκική επιδρομή από αέρος στη Λευκωσία) (amina-politiki.blogspot.com)
Στις 20 Ιουλίου 1974, μόλις πέντε ημέρες μετά την εκδήλωση του υποκινούμενου από τη Χούντα των Αθηνών Πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου, ξεκίνησε στην Κύπρο η τουρκική στρατιωτική εισβολή. Μέσα σε τρεις ημέρες, 20-23 Ιουλίου 1974(Αττίλας Ι), κατελήφθησαν από τον τουρκικό στρατό η Κερύνεια και τα περίχωρά της, ο Άγιος Ιλαρίωνας με τη διάβαση προς Λευκωσία και τα χωριά του τουρκοκυπριακού θύλακα, που χρησιμοποιήθηκαν ως προγεφύρωμα.
Ήταν η δίκη του Χριστού δίκαιη; Ήταν μία δίκη, η οποία έγινε σύμφωνα με τον νόμο και τη δικονομία της εποχής;Στην εβραϊκή δίκη ενώπιον του Μεγάλου Συνεδρίου σημειώθηκαν δεκαέξι παραβάσεις του Μωσαϊκού Νόμου, ενώ και στη δίκη ενώπιον του Πιλάτου σημειώθηκαν άλλες δεκαέξι σοβαρές παραβάσεις του Ρωμαϊκού Δικαίου. Η νομική ανάλυση έχει αποδείξει πως η όλη διεξαγωγή των δικών, από τη βραδινή σύλληψη μέχρι τη μεσημβρινή Σταύρωση, οι ψευδείς και εναλλασσόμενες κατηγορίες, η συνεχής εναλλαγή της δίκης και της ανάκρισης, η μεταφορά του Χριστού από τα σπίτια των αρχιερέων στο Πραιτώριο, στο λιθόστρωτο, στον Ηρώδη, οι βασανισμοί του κατηγορουμένου και η Σταύρωσή Του, ενώ βρέθηκε έξι φορές αθώος από τον Πιλάτο και τον Ηρώδη, δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως δίκη, ούτε καν ως παρωδία δίκης, αλλά ως το μεγαλύτερο κακούργημα της ανθρωπότητας και ως αιώνια ντροπή που βαρύνει τον κόσμο όλο. Μεγαλύτερο έγκλημα δε μπορούσε να διαπράξει ο άνθρωπος. Και όμως τον Σταυρό του θανάτου μετέτρεψε ο Κύριος σε ξύλο της ζωής και το μέγα έγκλημα το μετέτρεψε σε Θείο Σχέδιο Σωτηρίας για μας, τους δημίους Του.
«Δυο νέες κοπέλες, που βρέθηκαν τυχαία σ’ ένα παγκάκι να λένε τα δικά τους, κατέληξαν να γίνουν αυτόπτες μάρτυρες μιας από τις σημαντικότερες πολιτικές δολοφονίες των τελευταίων δεκαετιών, της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα. Δεν φοβήθηκαν να δώσουν το όνομά τους. Αν και οι αστυνομικοί έκαναν έκκληση, πολύ λίγοι κατέθεσαν από πολύ κόσμο που είχε δει το συμβάν, καθώς το έγκλημα έγινε σε δημόσια θέα.
Η μητέρα της μίας, ξέροντας τις πιέσεις και τους κινδύνους που ενέχει σε μια τέτοια κοινωνία το να είσαι ηθικά άρτιος, της είπε να γυρίσει αμέσως σπίτι. Όπως πιθανόν θα έλεγε και η μητέρα των περισσοτέρων από εμάς.. Η φοιτήτρια όμως αυτή ύψωσε το ανάστημά της. «Και αν ήταν ο αδερφός μου, αυτό θα μου έλεγες;», ρώτησε τη μητέρα της.
Τα υπόλοιπα είναι πια ιστορία. Ίσως όμως μια ιστορία που θα γραφόταν διαφορετικά, αν δεν υπήρχαν αυτές οι δύο γυναίκες. Και όλα αυτά καθώς έδρασε και αναδύθηκε ο κόσμος της αλληλεγγύης, ο κόσμος της ανθρωπιάς, ο κόσμος που βλέπει κάτω πεσμένο έναν άνθρωπο και δεν λέει «να ένας ξένος», αλλά λέει «να ο αδελφός μου!».
Τα λόγια αυτά ανήκουν στον συνάδελφο δικηγόρο Θανάση Καμπαγιάννη και είναι απόσπασμα της αγόρευσής του εκ μέρους της Πολιτικής Αγωγής, ενώπιον του Α’ Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, στο πλαίσιο της δίκης της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής.
Αποδεικνύουν δε πως σε πείσμα της αλλοτρίωσης και του ατομικισμού, που κυριαρχούν σήμερα στις κοινωνίες μας, η αγάπη και ο σεβασμός στον άνθρωπο και στον «πλησίον» εξακολουθεί να υπάρχει και να γεννά θαυμαστά αποτελέσματα. Αν μάλιστα αναλογιστούμε ότι το ήθος αυτό ανήκει σε δύο νεαρά άτομα, τότε το μέλλον διαγράφεται ευοίωνο..
Η δίκη αυτή ίσως τελικά είναι μια νίκη όχι μόνον όσον αφορά αυτό καθ’ αυτό το σπουδαίο αντικείμενό της, αλλά και σε περισσότερα από τα διαφαινόμενα επίπεδα.. Αποτελεί μια νίκη της κοινωνίας μας και του πολιτισμού μας. Μια νίκη της γενιάς μας!
Σήμερα η Αγία μας Εκκλησία, τιμά την μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Διονυσίου του Αρεοπαγίτου επισκόπου Αθηνών, ο οποίος έγινε κοινωνός της Ευαγγελικής αλήθειας από τον Απόστολο των εθνών Παύλο, κατά την εν Αθήναις επίσκεψή του και την εκεί κηρυγματική του δραστηριότητα. Ο Άγιος Διονύσιος, έζησε τον 1ο μ.Χ. αιώνα και υπήρξε εκ των επιφανών Αθηναίων πολιτών. Υπηρετούσε την δικαιοσύνη ως ανώτατος δικαστικός, μέλος του ανωτάτου δικαστηρίου των Αθηνών γνωστού ως Αρείου Πάγου. Ήταν εκείνος που κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας, την Μεγάλη Παρασκευή που ο Κύριός μας επί του σταυρού εκφώνησε τη φράση «Τετέλεσται» και εκρύβη ο ήλιος, βλέποντας το υπερφυσικό αυτό φαινόμενο είπε: «ή Θεός πάσχει ή το παν απόλλυται».
Μιχαήλ Άγγελος, Ερυθραιώτικη Σύβιλλα (από την οροφή της Cappella Sistina)
Θα ήταν θυμάμαι τέτοιες μέρες, ένα από εκείνα τα φθινοπωρινά πρωινά της Αθήνας, τα λουσμένα στον ήλιο και το φως. Μια αδιόρατη αντίσταση που αποτολμά σχεδόν απαράλλαχτα κάθε χρόνο τέτοια εποχή η πόλη, η ύστατη υπερήφανη αναλαμπή της λίγο προτού παραδοθεί οριστικά στον χειμώνα. Με τη μοναδική φίλη που είχα στο χώρο, τη Ρίτα από το φροντιστήριο για τις Πανελλήνιες, συναντηθήκαμε χαμηλά στη Σόλωνος και ανηφορίσαμε το δρόμο προς τη Νομική. Ήταν το πρώτο μας μάθημα…
Ιουστινιανός Α’ – Ψηφιδωτό στην εκκλησία του San Vitale στη Ραβέννα
Σε ολόκληρη την ιστορική πορεία του Βυζαντίου ο ισχυρότερος φραγμός στην απόλυτη εξουσία του μονάρχη ήταν ο νόμος. Παρ’ ότι όμως οι νόμοι της βυζαντινής αυτοκρατορίας πήγαζαν από τον ηγεμόνα, εν τούτοις ο νόμος πάντα θα υπερείχε του αυτοκράτορα. Αυτός ο συγκερασμός δυνάμεων λειτούργησε ως ασπίδα εναντίον της συγκεντρωτικής και απόλυτης εξουσίας του αυτοκράτορα και απέτρεψε τη μοναρχία από την μετατροπή της σε δεσποτεία.
Το Δικαστικό Μέγαρο Ναυπλίου, χορηγία του μεγάλου Έλληνα ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού, περατώθηκε το 1911, σε σχέδια του Αναστάσιου Σταματιάδη. Στο κτήριο, που είναι δομημένο σύμφωνα με τον νεοκλασικό ρυθμό, στεγάζεται σήμερα και εφετείο.
Η είσοδος του Μεγάρου κοσμείται με τις προτομές του Αναστασίου Πολυζωίδη και του Γεωργίου Τερτσέτη, δύο σπουδαίων μορφών που υπηρέτησαν την ελληνική δικαιοσύνη με υποδειγματική συνέπεια. Και οι δύο έμειναν γνωστοί για τη σθεναρή τους στάση στη Δίκη των οπλαρχηγών της Ελληνικής Επαναστάσεως, Θεοδώρου Κολοκοτρώνη, ΔημητρίουΠλαπούτα και άλλων, όταν, το 1834, οι τελευταίοι κατηγορήθηκαν για συνωμοσία κατά της Αντιβασιλείας. Ο πρόεδρος του δικαστηρίου Αναστάσιος Πολυζωίδης και ο δικαστικός Γεώργιος Τερτσέτης αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρακτικό της αποφάσεως για τη θανατική καταδίκη των οπλαρχηγών. Και οι δύο απολύθηκαν για αυτήν τους τη στάση, αργότερα ωστόσο αθωώθηκαν και αποκαταστάθηκαν στα δικαστικά τους καθήκοντα.
Στο νότιο τμήμα της πλατείας Δικαστηρίων βρίσκεται το μνημείο του ήρωα της Ελληνικής Επαναστάσεως, που έμεινε γνωστός με την επωνυμία «Νικηταράς». Ο Νικήτας Σταματελόπουλος, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, υπήρξε σπουδαίος πολεμιστής. Διετέλεσε μάλιστα για ορισμένο διάστημα αρχηγός της πολιορκίας του Ναυπλίου.
Νικηταράς
Το μνημείο του Νικηταρά ανήγειρε το 1926 η Ασπασία Ποταμιάνου ύστερα από επιθυμία του συζύγου της Ναυπλιώτη πολιτικού, Ηλία Ποταμιάνου, και έχει τη μορφή αναθηματικής στήλης. Στη βάση της έχει αποδοθεί σε έξεργο ανάγλυφο σκηνή μάχης, με τον Νικηταρά να σκοτώνει με το μαχαίρι του έφιππο Τούρκο πολεμιστή.
Στην πρόσοψη του μνημείου είναι χαραγμένα τα παρακάτω λόγια:
Ο γλύπτης που σχεδίασε το μνημείο ήταν ο Αντώνιος Σώχος, ανιψιός του Λαζάρου Σώχου, του δημιουργού του ανδριάντα του Κολοκοτρώνη. Ο Σώχος φαίνεται ότι εμπνεύστηκε αυτή τη σκηνή από μία τοιχογραφία του Πέτερ φον Ες που απεικονίζει τον Νικηταρά στη μάχη των Δερβενακίων. Στην πίσω όψη της βάσης της στήλης έχουν χαραχτεί στίχοι του μεγάλου Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά, αφιερωμένοι στον Νικηταρά.
«Εδώ στην πέτρα ασάλευτος ο στρατηγός Νικήτας ο τουρκοφάγος αθλητής του Γένους νέος Ακρίτας Πάντ’ ανθισμένη ας την κρατά τη δάφνη των Ελλήνων και στων πολέμων την ιερή φωτιά και στων κινδύνων».
H θέση του μνημείου Νικηταρά παλιότερα ήταν στο κέντρο της πλατείας Δικαστηρίων -σήμερα πλατεία Νικηταρά- μπροστά από την δυτική είσοδο του Δικαστικού Μεγάρου, αλλ’ αργότερα μετακινήθηκε στη γωνία της ίδιας πλατείας. Οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούν ότι το μνημείο υποβαθμίζεται στο σημείο που βρίσκεται, αφού μένει απαρατήρητο από τους επισκέπτες.